van een 90jarige oud-politicus jan verroken
" niemands heer & niemands knecht " !
28-03-2007
Het Einde van een Dovemansgesprek Leuven Vlaams Louvain-la-Neuve
Het Einde van een Dovemansgesprek
Leuven Vlaamsen Louvan-la-Neuve
VDB formateur en Eyskens Eerste Minister
De politieke verantwoordelijken zaten er duizelig op te kijken; ze hadden al die jaren hun wensen verward met de werkelijkheid.
Ook de Koning was het noorden kwijt. Daarom werd door de Koning eerst een politiek verkenner aangesteld, Graaf Adhémar dAlcantara, een Vlaamse edelman uit het Meetjesland, gewezen Kabinetschef van Theo Lefèvre en minister van de Middenstand onder VDB, eerder een waarnemer dan een voorman in het politieke gebeuren .
Na een mislukte poging van Collard zou VDB belast worden met het vormen van een nieuwe regering, die betreffende Leuven een halve draai zou moeten maken, zonder al teveel gezichtsverlies.
En dat gold ook voor VDB zelf .
Toen hij helemaal klaar was met zijn regeringakkoord tussen Christen Democraten en Socialisten, inbegrepen het programma, trok hij zich terug achter de schermen en liet de regeringsvorming en het eerstenministerschap over aan Gaston Eyskens .
Veel Waalse en Brusselse Socialisten ,die al lelijk op hun stoel zaten te wriemelen uit vrees dat ze VDB,die ze zo zwaar bekampt hadden ,als Eerste Minister zouden moeten aanvaarden ,vielen helemaal van hun stoel toen hij vervangen werd door Eyskens,de man die de geweldadige staking tegen de Eenheidswet van 1960 had getrotseerd . In ieder geval weigerden de Brusselse Socialisten elke deelname aan zijn regering .
Die regering kreeg het vertrouwen op 25 Juni d.i. na 130 dagen crisis .
Een regering zonder voorgaande en zonder Frigo
Dank aan P.W.Segers werd de grondwetsherziening gered en was het dus een constituante als die van VDB, maar deze keer zonder Frigo .
En de regering zelf, door Eyskens gevormd, anticipeerde al op een mogelijke regionalisatie.
Er waren twee Ministers van Onderwijs: Piet Vermeylen en Abel Dubois .
Er waren twee Ministers van Cultuur: Frans Van Mechelen en Albert Parisis .
Er waren twee Ministers van Regionale Expansie: André Vlerick en Fernand Delmotte .
Er waren twee Ministers van Communautaire Relaties: Leo Tindemans en Freddy Terwagne, in de wandelgangen T&T genoemd, belast met een zeer explosieve materie .
Wie het geheel bekeek, kon er niet nevens kijken, daar hing een nieuwe wind in de lucht?
En de Brusselse Francofonen waren totaal afwezig op één uitzondering na nl Raymond Scheyven ,de vroegere algemene schatbewaarder van de CVP/PSC, Minister van ontwikkelingshulp .
Ook dat was uniek: een regering zonder Brusselaars ?
En wat zei het programma over Leuven?
En wat stond er in het regeringsprogramma over Leuven? Van ons standpunt uit was het vaag positief .
Gedaan met alle verantwoordelijkheid en bevoegdheid naar hetEpiscopaat te verwijzen en eindelijk erkennen dat het probleem Leuven als subsidieerbare vestigingsplaats een politiek probleem was..
Er was geen sprake meer van verdubbeling te Leuven, maar van een "overheveling" naar een plaats in Wallonië die Leuven Frans zelf zou kiezen .
De tekst in dit laatste geval zag er uit als volgt: :
In het kader van deprogrammatie opgemaakt door de Franstalige afdeling en in de mate dat de financiële middelen bestaan en gewaarborgd zijn, zal de vestiging van volledige pedagogische eenheden voor de Franstalige afdeling op de nieuwe plaatsen welke zij gekozen heeft onmiddellijk een aanvang nemen teneinde er zoveel mogelijk studenten te kunnen opnemen .
Die tekst werd door ons, en vele anderen met ons, gelezen en herlezen, gewikt en gewogen. Ieder woord werd omgekeerd om te zien als er geen slakken onder zaten? Wat stak er achter? Waarom zo duister als zij echt akkoord waren? En uiteindelijk, waarom niet zeggen alle faculteiten i.p.v. dat nieuw en ongebruikelijk woord van van volledige pedagogische eenheden? Dus niet allemaal? En andere die te Leuven blijven? Dus nog altijd hopen op de driehoek van Woitrin? Of het akkoord was nog niet 100% af ? Of men wilde Leuven Frans nog de mogelijkheid geven om zelf een laatste kleine geste te doen?
???????????????????
Vooral prof. Derine, jurist en Voorzitter van de Leuvense Vereniging van Vlaamse Professoren,werd werd dit een breekpunt.
Hij werd pas op 31 maart,voor het eerst verkozen als Volksvertegenwoordiger voor Antwerpen. Hij vreesde voor een valstrik. En daar zou hij niet intrappen. Op 13 juni, daags na het aanvaardingscongres van de CVP, gaf hij zijn ontslag.
Hij zou dus nooit deelnemen aan het parlementair debat?
Wat ik persoonlijk een zeer spijtige zaak vond .
Toch weer Voorzitter van de Fraktie .
Het verlies van zes goede collegas die in die moeilijke dagen van de interpellatie stand hadden gehouden, lag mij zwaar op de maag, temeer dat ik het had zien aankomen toen men het probleem Leuven uit de kiesstrijd haalde om VDB niet te schaden .
Ik wou evenmin schade berokkenen aan VDB, maar de manier waarop lag mij niet .
Na de verkiezingen bleek ten andere dat ik niet alleen stond met die visie.
Anderzijds had ik zo een dankbaar respect overgehouden voor al de leden van de Fraktie; die hadden bewezen geen marionetten te zijn, maar echte Volksvertegenwoordigers, dat ik zomaar ja zei voor een nieuwe termijn.
En Eyskens ?
Ik was echter geen klein beetje nieuwsgierig hoe dat Eyskens het er zou vanaf brengen .
Zijn regeringsploeg zag er goed uit, maar dat kon ook een goed schild zijn in geval van koerswijzigingen ?
In de twee laatste jaren hadden wij hem nauwelijks gehoord of gezien, niet gehoord in de zaak Leuven, niet gezien in de Fraktie .
Jawel, als het kalf al verdronken was, na de val van de regering, haalde hij een groots plan boven met Hamme-Mille, de dichtst bijliggende gemeente in Wallonië, als vestigingsplaats voor Leuven Frans. Gelukkig to late om nog verwarring te kunnen stichten . En daarmee konden velen vrezen dat alle andere plannen voor hem maar tweede keuze waren?
Voor mij was hij iemand met een scherpe geest (maar dat was geen persoonlijke vondst) des te gevaarlijker; meer nog, een monkelende sfinx.
Ik wist al van hem van voor de oorlog, toen hij medewerker was van Nieuw Vlaanderen, een tijdschrift dat onder leiding stond van een van mijn besonderste professoren H.J. van de Wyer en dat door al zijn studenten min of meer gelezen werd. Dit gold toen ook ook voor de bijdragen van Eyskens .
De redactie van Nieuw Vlaanderen was een club die toen al ijverde voor de volstrekte eentaligheid van Vlaanderen en zelfs voor Federalisme. (Noteer dat de Vlaams Nationalisten daar toen fel tegen waren en zulks gebald wisten samen te vatten in de slogan "Belgieske niekske").
Ik studeerde nog te Leuven toen hij, in 1939 voor het eerst kandidaat was voor de Kamer . Een groot deel van de studenten voelde zich hierbij betrokken en wij waren nieuwsgierig blij met zijn verkiezing .
Dus, onze standpunten konden hem niet vreemd zijn? Maar dat was al zo lang geleden ?
Eyskens was tot hiertoe voor mij de Eerste Minister van korte regeringen en de grote gebeurtenissen, dus hij kon het .
Deze regering zou hij,voor het eerst, tot het einde toe uitmaken. En het was zeker niet de slechtste .
Maar het definitief keerpunt en de ontknoping zouelders vallen, op 6 juli 1968
Het definiteif keerpunt zou elders vallen. Of was dit het gevolg van een taktische overeenkomst tussen VDB en de Veruimde inrichtende macht om er uiteindelijk toch nog Leuven erbij te kunnen betrekken ?
Zoals later ook zal blijken uit het getuigenis van Simon. P. Nothomb,in een uitzending van de reeks Histories door de VRT, was één van de grote hinderpalen voor de oplossing, de financiële . Men wou zich gewaarborgd en zeer ruim laten betalen .
De man die (of met wie men) uiteindelijk het dispuut deed kantelen, was blijkbaar André Oleffe, lange tijd, betreffend Leuven, de Waalse tegenpool, van deman van het ACV, Gust Cool.
Als voorzitter van de MOC, de Waalse Christelijke Arbeiders beweging, was hij aanvankelijk voorstaander om Leuven Frans naar de streek van Namen te brengen; maar dit moest voor hem vrijwillig kunnen, niet onder dwang. Zo in de stijl van ik wil wel, maar ik wil niet.
Op het kritisch moment was het gezag van deze vrome Waal groot genoeg om de weerstand te doen kantelen en de weg vrij te maken voor een het definitief akkoord voor de overheveling, dat als het ware ten zijnen huize tot stand kwam, op 6 Juli 1968 .
Dit zou gebeurd zijn op vraag van de Bisschoppen en hun raadgevers.
Waren aanwezig op de beslissende vergadering van 6 Juli 1968:
August De Schrijver, P. de Stexhe, raadgevers van de Bisschoppen, verder de curatoren Gust Cool en Godeaux, de beide prorectoren Piet De Someren E. Masseaux samen met de rector magnificus A. Descamps en de commissaris generaal E. Leemans, de voorzitters van de Academische Raden,Windekens en Houberechts en last but not least, de algemene beheerders G. Declercq en M. Woitrin.
De plaats van de gebeurtenis: de Livornostraat 22, dit washet adres van de zetel van de Bankcommissie, waarvan André Oleffe lid was en zijn bureel had .
Tegen 15 September zou Leuven Frans zijnnieuw Expansieplan bekend maken; Deze keer in Ottignies
Voor Masseaux wordt dit alles een onteigening om reden van openbare rustOf kwam die uitdrukking van de Stexhe ?
(Deze berichten gaan niet over het heden, maar over feiten en menialiteiten van 1968,dit is 40 jaar geleden . Intussen hebben woorden, feiten en stukturen o.a. een andere gevoelswaarde gekregen, soms zelfs een andere betekenis? Voor de 55plussers hebben ook de namen nog een aanvullende betekenis in het verhaal, voor jongeren kunnen het overbodige woorden zijn? Voor de ouderen sluit het hele verhaal aan bij hun herinneringen, voor de jongeren zal het slechts aansluiten bij de geschiedenis en ook dat is nogal verschillend? )
P.W. Segers kon alleen de Constituante redden .
Na de val van de regering, werd P.W.Segers door de Koning belast met een formatieopdracht, om te onderzoeken als het vormen van een nieuwe regering doenbaar was én om, zo mogelijk, een regering te vormen. .
Aan alle hoeken en kanten van het politieke en parapolitieke front regent het verklaringen .
Tegen de overheveling
a)De vereniging van de Franstalige professoren te Leuven, Acapsul, voor hen betekent de overheveling het einde van België (nog eens)
b)In het zog hiervan de PSC(de Franstalige CVP) met de bijkomende afdreiging, dat ze zouden breken met de CVP wanneer deze de overheveling steunt . Een van de luidste afdreigers is mijn latere goede vriend Victor Michel, secretaris van de MOC, de Christelijke Arbeidersbeweging van Wallonië.
c)Vanaudenhove en de PVV, maar niet meer zo radicaal zwart-wit.Zijn standpunt blijft wel Katholieker dan dat van de Paus. Hij zal hoe dan ook het standpunt van de Bisschoppen volgen. Als er dan toch verkiezingen van komen, dan wint de PVV geen 20 maar zeker 12 zetels .
Maar hebben de Bisschoppen nog een standpunt?
De Bisschop van Brugge zou, hierover ondervraagd door het Guldensporencomité van Brugge, verklaard hebben dat de Academische Raden de bevoegdheid hadden gekregen om te beslissen?
Voor de overheveling
Zeker de parlementaire Frakties van de CVP en de Autonome Vlaamse Vleugel van de Partij .
De VU
De Brusselse en de Waalse Socialisten .
De Vlaamse Socialisten vergeten nooit van er de verdubbeling van de ULB bij te voegen; maar sommige van hun troepen zijn al een stap verder .O.a.Gust Breyne van Ieper en Berten Van Hoorick van Aalst eisen de volledige splitsing van de ULB/VUB en de zelfstandigheid van de VUB
Het FDF (als ze Lagasse volgen) .
en het Rassemblement Wallon (met Perin en Moreau )
Daarnaast hebben de Vlaamse Liberalen Vanderpoorten,
Grootjans en Poma verklaard dat zij achter het Manifest van de 31staan, dat pleit voor de overheveling ..
En,het is historisch bewezen, als puntje bij paaltje komt , zal Het Laatste Nieuws ter hulp komen, zwijge van het Willemsfonds en Het Volksbelang en De Nieuwe Gazet.
Zelfs Gentseprof. Hans van Werveke, een echte icoon uit het Vlaams Liberale kamp, vervoegde de voorstaanders van de overheveling ?
Maar wat met het gevaar dat de Francofone Liberalen dan het voorbeeld van de PSC zouden volgen, en met scheuring gaan dreigen ?
Als men alles goed overziet, zijn de voorstaanders voor de overheveling ruim in de meerderheid ?
Een rekenkundige meerderheid is echter nog geen politieke
meerderheid ,zodat men er een regering mee kan vormen ?
En zelfs het feit dat verenigingen die zich haast nooit politiek moeien, zich thans wel uitspreken, kan daar niets aan veranderen, ook de Koninklijke Vlaamse Academie niet, zelfs niet als ze de gewezen verklaringen van StijnStreuvels en Herman Teirlinck erbij halen .
De Vlaamse leden van de Raad van Beheer van de Leuvense Universiteit hebben aan P.W.Segers een memorandum overgemaakt, waarbij zij eisen, dat Leuven Frans niet langer in de stad kan investeren. (En daar had Jan Verroken noch schuld noch vedienste aan) Noteer ook: Leuven is een gesubsidieerde universiteit en het parlement kan dus voorwaarden stellen, dat ze met alle volledige faculteiten naar Ottignies moet verhuizen om subsidieerbaar te zijn .
.
Nog eens, ook in de politiek kan men niets zonder deanderen ?
Men mag dan nog zo handig zijn in het vinden van compromissen als P.W.Segers, daar zijn ook politieke muren die hoog en dik genoeg zijn zodat niemand er over of er door kan .
Het blijft echter voor altijd zijn grote historische verdienste dat hij de constituante wist te redden, die het aan de regering Eyskens zou mogelijk maken om met de regionalisatie van het Land te beginnen, en om later over te schakelen naar de federalisatie. .
Naar nieuwe verkiezingen en grondwetherziening
Door het herzienbaar verklaren van de grondwet, heeft de Kamer zichzelf ontbonden en de nieuwe verkiezingen werden vastgesteld op 31 maart 1968 . En ik zal het blijven herhalen tot aan mijn laatste adem: toen organiseerde de Vlaamse CVP haar eigen onverdiende verlies .
In het oorspronkelijk CVP kiesprogramma stond geen woord over Leuven
Wanneer wij geconfronteerd werden met het ontwerp verkiezingsprogramma, stond daar geen enkel woord in over het probleem Leuven . Toen ik zulks vaststelde en vroeg of dit soms geen ongewilde leemte was, kreeg ik van de man, voor wie ik nog steeds een dankbare bewondering heb, P.W.Segers een uitbrander om U tegen te zeggen. Tot mijn eigen stomme verbazing,beet ik onmiddelijk en zeer scherp terug met o.a. dat ik niet wist dat wij met het propagandacomité hier samen gekomen waren om de electorale nederlaag van de Partij te organiseren én dat zulke leemte een groot vraagteken zal oproepen én dat zulk een onverklaarbare leemte al onze mensen
in grote verlegenheid zal brengen,wanneer onze tegenstrevers van zulke leemte dankbaar gebruik zullen maken om er de meest kwaadaardige uitleg bij te fantaseren.?
(Dit was voor mij een van de pijnlijkste momenten uit mijn politieke loopbaan ).
De consternatie in de vergadering was algemeen en iedereen zat erbij met de mond wijd open en zonder één uitzondering steunden alle aanwezigen mijn verweer.
Het einde van het verhaal was, dat ik samen met Minister Custers volmacht kreeg om een tekst over Leuven en de crisis te schrijven, die zou toegevoegd worden aan het ontworpen verkiezingsprogramma .
.
Alles in teken van VDB
Toen de gemoederen wat bekomen waren, kwam de uitleg . VDB had geweigerd de PSC met haar aparte lijst voor Brussel te volgen en zou aan de kop staan van een taalgemengde lijst. Van Vlaamse kant moest men alles vermijden wat zijn succes kon schaden, want na de verkiezingen zou hij wel eens de man kunnen zijn om alles weer vlot te krijgen .
Daarom moesten wij alle triomfalisme vermijden en er voor zorgen dat wij zo weinig mogelijk controverses veroorzaakten, die via de pers gesneden brood konden zijn in de handen van de bekampers van VDB.
Wij waren wel geen triomfalisten , maar wie kan de supporters en propagandisten in de juiste toon houden ?
Om zo weinig mogelijk risicos terzake te lopen, zouden wij het probleem Leuven niet al te dik in de verf zetten en moesten wij vooral andere onderwerpen behandelen .(echte problemen )
Inzake Leuven hadden de mensen niet veel uitleg meer nodig, alle posities waren gekend, en iedereen in het land had hierover al lang zijn keuzes gemaakt.
De kiesstrijd
De richtlijn was verder, dat wij,met uitzondering van een Nationaal verkiezingscongres, in elk arrondissement maar één enkele meeting zouden houden, de rest kon best met manifesten gebeuren .
Ook in mijn eigen arrondissement bleef het wel bij een enkele meeting, wel opgeluisterd door de aanwezigheid van veel vreemd volk en van de Franse Televisie uit Rijsel .
Voor het arrondissement St Niklaas was ik de enige spreker met een spreekbeurt in twee delen nl eerst enkele liederen door Martine Bijl, dan een stuk uiteenzetting dan weer Martine dan de rest van de uiteenzetting . En dit alles in de zaal van een hotel Serwir?
Niet voor herhaling vatbaar .
Aan het tegenfront was het triomfalisme zonder maat noch grenzen . De slagzin waarmee Acapsul ook de PVV ter hulp kwam, klonk als verwacht:Votez Belge Votez Louvain .
De Socialisten hielden het zakelijk ,over het ganse Land waren ze voor de overheveling van Leuven Frans naar Wallonie en minstens voor de ondubbeling van de ULB tot een ULB/VUB. Voor de VU was VDB de boeman en de Vlaamse CVP voor geen haar te te betrouwen .
In mijn eigen arrondissement was De Croo voor het eerst kandidaat. De uittredende volksvertegenwoordiger was Liban Martens, gewezen secretaris van Amelot .
Sinds 1830, van Liedts tot en met Liefmans, waren de Liberalen hier van Vlaamsbezorgd tot Vlaamsgezind en cultureel zeer actief met de Teirlincks, Raymond Stijns, Nestor de Tière, en de schoonzoon van H Conscience, Gentiel Antheunis
(de man van Mijn Vlaanderen heb ik hartelijk lief.
Met Ameloten Beaucarne ,werd het eventjes anders; die mobiliseerden destijds een ganse trein eenvoudige Vlaamse mensen om in Gent te gaan betogen voor Gand Français .
De slogan van De Croo was toen: Het Vaderland is in gevaar en het grootste gevaar woont in ons arrondissement In al mijn ijdelheid dacht ik dat hij mij daarmee bedoelde .
Bloemen werden neergelegd aan de oorlogsmonumenten en de Brabançonne werd en verkiezingsliedje . De vooraanstaanden spraken, in het Liberaal lokaal De Harmonie, weer Frans lijk in 1830.en de gewone mensen stonden er bewonderend bij te genieten van hun minderwaardigheidscomplex.
Dat had electoraal ook zijn goede kanten ? Waarom zouden de bewuste Vlamingen hier voor een andere partij kiezn, Verroken was toch al erg genoeg?. Daarmee had de VU het hier wat moeilijker .
De verkiezingsuitslag
De CVP verliest 6 zetels en zakt van 51 naar 45 mandaten
De VU wint 8 zetels en stijgt van 12 naar 20 zetels.
De Vlaamse Socialisten handhaven zich.
De PVV verliest in Vlaanderen 1 zetel, dat is 13 minder dan de pronostiek Vanaudenhove? Dit is het begin van het einde van de unitaire PVV
In Brussel verliezen de Liberalen 3 zetels maar
In Wallonië winnen ze er 3
De Waalse Socialisten verliezen 3zetels
De Brusselse Socialisten verliezen 2 zetels
Het FDF, de Partij van Lagasse wint 2 zetels en komt op 5 zetels
Het RW ( Rassemblement Wallon ) wint 5 zetels en komt op 7 zetels
.
De afgescheurde PSC verliest 4 zetels en komt van 18 op 14 zetels.
VDB wordt de grote blikvanger en wint 9 zetels , 5 daarvan zijn Vlamingen; (Leo Van Akker uit Sint Stevens Woluwe zal echter verzaken om een soort evenwicht te herstellen).
Het Laatste Nieuws heeft uitgerekend dat meer dan 80% voor de overheveling heft gestemd .
Wat nu met het Vaderland?
VDB wordt door de Koning aangesteld als Formateur van een nieuwe regering
