Jaag ik schimmen na, of lang vervlogen dromen, waar geen mens nog wat om geeft? Ben ik de nutteloze jager, azend op uitgestorven wild?
De lachwekkende prooi van een illusie? Of zijn mijn vragen als de draden van een spinneweb, waarin ik mezelf verstrik en hulpeloos te bengelen hang? De meeste mensen gaan maar achteloos voorbij en stellen zich geen vragen meer: ze ademen en bewegen, plukken hier en daar een bloem en sterven geruisloos, als hun avond valt. Ze schrijven maar één geschiedenis: die der naamloze eentonigheid, als de grauwe straten en de rechtlijnige betonconstructies van hun steden.
En het wordt avond en morgen als zwart en wit, zonodig nog verbroken door kunstmatig buizenlicht. Maar als ik die mensen zie met wat zij 'illusie' noemen, als ik hen hoor spotten met mijn dromen vanuit hun kunstleren zetels en hun luxe van plastic, dan weet ik - heel langzaam - als het stijgen van de dageraad, dat ik geen schimmen najaag in de ogen van een kind, dat ik géén wanklank hoor in het ruisen van de wind en dat mijn stilte zonder rimpels in een luisterend watervlak een spiegel van de hemel wordt.
Kleine vagebond, met je lege handen en je ogen vol tranen. Jij gaat de lange weg - de mensen kijken je na een geven je namen, maar jij stapt voort en in je blik lachen de kinderen, treuren de eenzamen en dromen de dichters. De mensen openen hun deuren om je te doen blijven. Je gaat binnen maar het wordt gauw te eng en je kiest weer de grauwe wegen onder de zon, de sterren en de wolken. Soms vind je iets van al wat je die jaren zocht, waarvoor je leeft en wat je pas zult zien, als anderen je ogen voor altijd sluiten: je ziet het in een spelend kind, bij een wenende, hulpeloze mens of bij de enkelen die wanhopig trachten je te beminnen. Dan glimlach je even en worden de littekens van je hart weer week. Je strekt je handen naar die mensen uit, tot ook zij maar schaduwen blijken van die vreemde wereld uit je dromen. Kleine vagebond, jij gaat de langste weg, omdat je wéét dat hij eens eindeloos zal eindigen. Dan pas zal je weer zwerven rust vinden; je lege handen gevuld zijn en je tranen glinsteren van vreugde.
Wie is het die mij zo nabij is en toch zo eindeloos ver?
Hij is mijn honger en mijn verlangen.
Hij reikt altijd verder dan de horizon en maakt mij rustig - rusteloos-.
Hij doet me dromen als oude bomen in de avondzon en sidderen als jonge berken in het eerste morgenlicht.
Hij is de slag van mijn hart en bekoort me als een gesluierde vrouw.
Hij is de wentelende zee, meedogenloos en strelend werpt hij me als wrakhout op het strand en voert me weer in zijn ruisende diepte mee.
Hij is wind en wolken, zon en zee, licht en warmte, liefde en plezier en hij is zo betoverend schoon...van binnen.
-Ik wil bij je blijven,
zei de rijpe vrucht tot de moeder..
Het is warm en veilig.
-En toch wil je leven,
méns worden? vroeg de moeder.
-Ja fluisterde de vrucht
met een zucht van verlangen.
-Dan moet je hier van mij vandaan.
Als je niet weg wilt,
als ik je niet uitstoot,
zul je nooit echt mijn
kind zijn.
-Ik ken je nu en buiten is het koud.
-Je tijd in mij is voorbij.
Het bloed gonsde heet,
het lichaam van de moeder rilde.
-Ga nu, zei ze zacht.
Toen baarde de vrucht
zich een weg door de nauwe,
donkere tunnel heen naar het leven.
Vreemde handen knipten haar los;
de vrucht was een huilend kind geworden,
bevend voor de kou van de grote wereld.
Tot het zijn moeder vond.
Een nieuwe mens nam de warme
moederborst en sliep voldaan
een nieuwe toekomst tegemoet.
Zo gaat ons leven,
langs vertrouwde wegen,
tot het door een nauwe,
donkere tunnel moet.
Wij willen aan deze zijde blijven,
hoewel onze tijd voorbij is.
Dan huilen we wellicht en
beven van de kou,
omdat we worden losgeknipt.
_Je wil toch leven? vroeg
destijds de moeder.
Je wilt ten volle mens worden?
Mochten we dan met een zucht
van verlangen "ja" fluisteren.
Je kent me niet. Vroeger zou ik de 'dorpsidioot' geweest zijn of de 'filosoof'. Nu ben ik de dwaze, hopeloos onaangepast. Ik ben verliefd op denkers en dichters op rusteloze wolken aan de hemel op vogels en op kabbelende beekjes. Mijn woorden en mijn blik kunnen bezielen, maar als ze me uitroepen tot revolutionair en voorvechter van nieuwe ideeën, word ik sentimenteel van heimwee en speel ik met kleine kinderen.
Soms zou ik iedereen kunnen omhelzen, dan weer wens ik mezelf op een godverlaten eiland, omdat de mensen me bekoren... en vervelen. Ze noemen me hard en meedogenloos, maar ik ben teer en kwetsbaar als een vogel in zijn eerste, hulpeloze dons. Wie mijn ontroering ziet en mijn stamelende woorden hoort over stilte en verwondering, die schudt het hoofd en zegt dat ik nog véél moet leren vooraleer ik eindelijk volwassen ben. Met mij kun je niets behoorlijks beginnen. Ik ben volkomen onbruikbaar met mijn twee linkerhanden en mijn domme vragen.
"Zij staat niet met haar voeten op de grond" zeggen de wijze, volwassen mensen. Zij wel. Al eeuwen. Ze krioelen op hetzelfde stukje grond en overtroeven elkaar in lawaai en eigenbelang. Ik ben wereldvreemd. Daarom is mijn blik zo eindeloos. Ik had het heelal en de sterren al lang ontdekt voor de wetenschap zich ermee inliet. Ik houd van uitgestrekte vlakten, waar de horizon steeds verder vlucht.
Nooit zal ik me thuis voelen bij mensen die geen raad weten met hun afval en rondabele bouwgrond en betalen voor zuiver vruchtesap in gespecialiseerde winkels. De laatste bossen versnipperen tot 'gemeentelijke wandelparken' met vuilbakjes aan de bomen en helgekleurde rustbanken. Groene zones worden therapeutisch verantwoord en de farmaceutica verkankert tot een eigen industrie.
In zo'n wereld zal ik 'maanziek' blijven en onaangepast. Zolang ze me
niet onderbrengen in een 'asiel voor zonderlingen', zal ik de dromer zijn, de zotskap en de nar, de spotvogel die zingt om niet te huilen, de minstreel en de domme sprookjesidioot. Je kent me niet, ik dwaal van horizon tot horizon. Maar als ik wakker wordt met een vreemde onrust en je hoort een droevig geluid dat je gelukkig maakt, ontwaak dan met een adelaarsblik. Dan zullen onze ogen elkaar ontmoeten en zijn we lotgenoten. Dan zal je weten dat je me altijd gekend hebt.
Af en toe behoort een mens wat op te ruimen.
Zo viel van tussen een bundeltje papier een foto op de grond, als een
vergeten uitroepteken. IK wilde haar achteloos wegbergen...tot ik ernaar keek. En plots werd de kamer klein en de wereld eindeloos groot.
Ik zag de heldere lach en de tintelende ogen van iemand die nu al jaren begraven is. Een bitter mens zei ooit: "De enige charme aan het verleden is, dat het voorbij is."
Het is niet goed, kunt u opwerpen, in het verleden te leven, je moet
voorwaarts durven kijken.
Maar waarom kun je niet voorwaarts kijken vanuit de rijke achtergrond
van je verleden? Waarom moeten herinneringen slijten?
Ze kunnen even goed groeien; het komt erop aan er zorg voor te dragen.
Ze zijn als warme humus, vruchtbare grond, waarop de dag van morgen kan gedijen.
En de littekens, diep in je hart, soms tot in je lichaam toe, bewijzen alleen maar dat je écht geleefd hebt.
In het verleden terugkijken, zonder erin te willen vluchten, is een fles donkere wijn uit de kelder halen; de buitenzijde is grijs van het stof, maar in je glas glanst een ontwakend verleden.
Dank zeggen aan wat voorbij is, is een levenskunst.
Weinig mensen kunnen dat.
Ze menen dat levenservaringen opdoen gelijk staat met groeien in bitterheid. Ze worden akrobaten van de zure lach en de opgehaalde schouders.
Dat is alleen maar verzuren en kil worden. Misschien heb je al dikwijls 'vaarwel' moeten zeggen. Of treur je nu om mensen bij wie je vroeger was. Misschien wil je nog houden van mensen die je niet meer ziet, omdat ze niet meer terugkeerden...
Iedereen zucht wel eens van: "Kon ik dit of dat maar eens overdoen."
Ondertussen wentelt het leven voort. Het verleden kan een milde schaduw worden, die je gestalte volledig maakt, een luisterende metgezel, die af en toe naar je wijst met een zwijgende vinger...
"Weet je nog?" fluisterde de foto, die op de grond lag. De man, languit in het gras, lachte me bemoedigend toe.
Hij is 'verleden'. Maar heel dichtbij.
