**De kustweg van Karlobag naar Senj doen is, als de Bura, de stormwind, niet waait, een 100km lang genieten van een enig mooi landschap. De bergen vallen regelrecht in de Adriatische zee die je van op de weg in de diepte ziet liggen samen met een rits van uitgerekte eilanden met namen zonder veel rek als Pag, Rab en Krk.
*Het is bloedheet en we verkiezen voor onze laatste dag in Kroatië wat vroeg te stoppen en inkopen te doen. We vinden een heerlijk plaatsje onder een boom op het strand waar we vrij staan. Tegen alle regels in hebben we geen rosten Kuna uitgegeven om ergens de nacht door te brengen. Rika heeft er echt een neus voor gekregen.
**In geen tijd zijn we aan de grens met Slovenië, maar gezien we niets voorbereid hebben noch documentatie van het land hebben trekken we ineens door naar Italië. We rijden richting TRST, om maar te zeggen hoe spaarzaam Slovenen kunnen zijn met klinkers. De gullere Italianen schrijven Trieste. We rijden door een stuk van de Povlakte, niet precies de mooiste brok Italië. Onze eerste slaapplaats wordt , iets voorbij Venetië, Treviso.
**Treviso is lang een authentiek middeleeuws stadje geweest tot het in 1944 ongeveer compleet plat gebombardeerd is geworden. Maar het is mooi heropgebouwd en het is er geestig wandelen in een kronkeling van smalle straatjes en kanaaltjes. Galerijen maken dat je als het regent droog blijft bij het shoppen langs de dure boetiekjes waarmee de hoofdstraten gevuld zijn.
*Wat enorm opvalt , komende van waar we komen, is het pauwerige van de Italiaanse mannen. Tres chique.
**Ravenna is onze volgende stop. Het heeft zichzelf uitgeroepen als de stad van de mozaïeken en waarschijnlijk niet onterecht gezien het rijk patrimonium aan dat soort kunstwerken uit de Ve en VIe eeuw die erkend zijn als wereldpatrimonium door de Unesco. Ravenna is tevens kandidaat voor de titel van Europese Cultuurstad voor 2019.
Hieronder een tweetal mozaïeken, de ene stelt Sint Pieter voor, t is maar dat je hem herkent als het zover is. De dokters onder u zullen zien dat de man een faciale paralysie moet gehad hebben met het uiterlijk teken, een schuine mond. De leeuw is het symbool van de heilige Marcus.
**Er was eens een gast, die geboren werd op 14 september in 1265 te Firenze. Hij werd stilaan een befaamd iemand maar toch moest hij, gezien de kans op de brandstapel te belanden, weg uit die stad. Zo kwam hij in1302 (een ons bekend jaartal) te Ravenna aan waar hij in 1321 normaal dood ging na er zijn masterpiece te hebben geschreven. Als eerbetoon hiervoor stoppen ze hem in een mooie sarcofaag van wit marmer en in 1483 zon 15O jaar later brengen ze sarco en al onder in een mausoleum.
*Tussendoor zijn die van Firenze aan het zagen gegaan dat de karkas hen toebehoord waarvoor die van Ravenna telkens antwoorden ciaokes en de wind van voor. Als het weer al een wijle andere tijden zijn en een telg van de Medicis zich paus Leo X mag noemen krijgen die van Firenze in 1519 de toelating om de beentjes te komen ophalen. Helaas als de sarcofaag wordt geopend is er niets meer te vinden.
Maar de story goes on. We zijn intussen in het jaar 178O als een nieuw mausoleum gebouwd wordt, het huidige. Rond dit gebouwtje worden in 1865 opfrissingwerken uitgevoerd ter gelegenheid van de 600e geboorteverjaardag als ineens een doos gevonden wordt met vermelding dat ze daar is geplaatst in1677 dus bijna 200 geleden en dat ze et gebeente van onze man Dante Alighieri inhouden .Als dat geen Divina Comedia is..
** Omdat we nog moeten rijden en er een op drinken om de commotie weg te spoelen aldus niet inzit, wordt het een
**We hebben ons verst geplande punt in Kroatië bereikt, blijft de terugweg.
Die trekt opnieuw langs wegen waar een goeie 20 jaar geleden serieus oorlog gevoerd werd. De kogels en granaten schijnen niet duur te zijn geweest. Een kleine vaststelling als je niet denkt aan het menselijk, of beter onmenselijk leed die die dingetjes voor gevolg hebben gehad en ook nog hebben.. *Langs de weg staan veel huizen met het uitzicht in ruwbouw te zijn. Voor zo eentje stoppen we en een postertje aan het gebouw vermeld dat dit één van de tweehonderd huizen is dat oorlogsschade heeft opgelopen in die streek,de Lika, en door de overheid heropgeflakkerd wordt. Mooi ,zelfs een prachtig initiatief denkt een mens.
*We rijden verder, niet zoveel verder, tot we botsen op een totaal ander beeld.
Een compleet vernielde kerk, twee huizen vol kogelgaten aan de ene kant van de straat en aan de andere, grotere gebouwen in een macaber door onkruid overwoekerde toestand . Een onweerstaanbare drang om me in te leven in wat hier zou kunnen gebeurd zijn maakt dat we stoppen en Rika een foto wil nemen.
Uit een van de vensters van de twee huizen zwaait plots een arm en een stemmetje spreekt onverstaanbare woorden. Het intrigeert, dat daar nog iemand woont, kan wonen.
*Zij komt naar beneden en ik begrijp dat ze Milica heet. Haar taal kan ze doorspekken met zeer weinig Italiaans en al eens een Engels woordje.
Al vlug doet zij een rondgeleide van wat van de eerste tot de laatste stap een hoop miserie is.
*Haar grootouders hebben in Amerika gewoond waardoor de familie een zekere welstand had gekregen bij hun terugkomst. Toen heette het land nog Joegoslavië.
Op 6 juni 1995, gebeurde dan dit. Een lichte bom sloeg in op de flank van één van hun twee eigendommen, dit van de haar ouders. Dit zorgde voor een ravage binnenin waardoor mame i tate
hun dood vonden. Dan kwamen de soldaten, Kroaten, en gooiden een granaat in het andere huis. Ze branden de auto uit en stalen de vier paarden en alles wat in de kippenren rondliep..
*Ik had het al eerder gevraagd maar alleen aan de blik kunnen zien dat het een probleem was om te antwoorden en dus hervraag ik Milica ben jij een Servische -Da. En omdat ze Servische is mag ze op geen enkele hulp rekenen vanuit Kroatië, nog geen kuna gekregen sedert 1995.
*Ze wil eerst tonen hoe ze woont. De vloer tussen de eerste en tweede verdieping is ingestort op dit van een klein kamertje na, niet groter dan een gevangeniscel. Daar woont ze in. Het is klauteren over planken om het te bereiken en gevaarlijk met het gapend gat van de nog altijd niet opgekuiste ingevallen vloer. Rika is intussen naar de camper gegaan om wat eetwaren te halen en de bijna rest van onze inlands geld dat ze Milica schenkt .
*We gaan naar de ingestorte kerk, waar ze op haar knieën valt en de heilige Nicolas vraagt ons te beschermen. Aan de overkant van de straat gaan wij binnen in het grootste gebouw, dat ooit een jongensschool was. De muren binnenin zijn vol kogelgaten. Ik begrijp dat de leraar die er inwoonde vermoord werd. In het gebouw ernaast de meisjesschool, moja skola, mijn school, zegt ze, wil ze niet binnengaan. Ze brengt ons naar een pandje iets verder, eerder een hulppostje dan een echte kliniek. Er werd een granaat in gegooid. Op de nog gave buitenmuur staan minstens 50 namen van weerstanders, Kroaat en Serviër broederlijk naast elkaar, allen gestorven onder het naziregime.
**Als we Istrië verlaten via wat genoemd wordt de Kroatische Riviera tezijn, met steden Opatija en Rijeka , op weg naar Dalmatië krijgen we te doen met steeds erger wordende windstoten langs de toch dicht tegen en soms fel naar beneden lopende bergwanden.
*Het is de bura die opsteekt, een gekend en gevreesd natuurfenomeen. Hij ontstaat in de Centraal Europese vlaktes en komt uitlopen in de Kvarner Golf, waar wij aan het langs rijden zijn. Het wordt maar erger en erger en toeristen blijven staan om het zonderling fenomeen waarbij de wind het zeewater opzwiept tot stof en over het water laat razen als was het een zandstorm in de woestijn.(wat op de foto nu wel niet echt goed opvalt). *Wij zien ons uiteindelijk verplicht in Novi Vinodolski halt te houden waar we vernemen dat vanaf
Senj de iets verder gelegen stad alle verkeer langs de kust voor hogere voertuigen, dus ook campers, stil gelegd werd
*Voor hoelang? Tot de wind valt.
*Hoelang kan dat duren? In de winter al eens 10 dagen, maar nu hoogstens een paar dagen .
De zware luchten boven het Velebitgbergte behoren tot het stellen van een diagnose dat de Bura nog aan de gang zal blijven.
**Als 's morgens de zon schijnt en er geen wolken meer over de bergen hangen, staan we op in een onherkenbare wereld in vergelijking met wat is vooraf gegaan. Het is genieten, de hele weg naar Senj , met aan de ene kant de bergen aan de andere de zee met dichtbij Krk (nee nee geen klinkers) een voor mij, toch wel mysterieus ogend eiland.
*In Senj slaan we links af de bergen in. Niet echt hooggebergte, dun bevolkt en wild. Volgt een vlakte,mooi, maar zo gevuld met de vele achter gelaten sporen van de oorlog met Servië, een 20-tal jaren geleden..
Huizen met muren vol kogelgaten, vernielde huizen door bominslagen, onbewoonde huizen in verval van niet teruggekomen Serviërs , hetzij ze gedood werden hetzij ze niet meer durfden terugkomen na de oorlog. Een toestand die me treft, meer dan overblijfsels uit de Middeleeuwen .
**We komen aan in Plitvicka Jezera op de grens met Bosnië. Het mooiste Nationaal Park van Kroatië. Een dure plek ook. We gaan ervan uit dat toch ergens een plakje grond moet zijn waar we vrij kunnen staan en de goden zijn met ons.
*Een koppel uit Zagreb. Vakantiewoning met weide. We kunnen blijven staan zolang we willen. De man komt met koffie (de beste die wij ooit hebben gedronken) en raki. We zijn met ons gat in de drank gevallen.
*De Plitvcka meren zijn een andere voltreffer. Zo mooi. Wat mijn ogen aan mijn hersenen doorgeven kunnen mijn vingers onmogelijk via dit klavier op het scherm krijgen.
*16 meertjes en meren, het hoogste op 6O5m., het laagste op 5O8m boven de zeespiegel zorgen voor een niet te tellen aantal kleine en grotere watervallen temidden van een dichte bebossing. Het is Adam en Eva, het is Me Tarzan you Jane, het is.......... ongelofelijk mooi.
** We willen van de nabijheid van de grens even wat Bosnische lucht gaan opsnuiven. Ja dag zeg. Controle aan de grens bij het binnengaan en terugkomen, met files en twee uur aanschuiven. Alleen onze wielen hebben grondelijk contact met Bosnië mogen ervaren met een draai tussen de douane en politiepost.
**We willen nu de weg doen die de Bura ons onmogelijk had gemaakt zij het nu in omgekeerde richting. We rijden naar het Paklenica Park om dan Karlobag via de kustweg terug naar Senj te rijden. Onderweg rijden we weer in dat ex oorlogsgebied met een verschrikkelijke ervaring en een gesprek met een Servische dame waar wij u een volgende keer over willen vertellen.
**Als wij bijna aan de grens in Italië de stad Trieste aandoen vallen wij midden een Ark van Noë-achtige bui die ons doet besluiten, spijts wij nog geen 100km hebben gereden het voor bezien te houden voor die dag.
Wij maken plannen om de stad te gaan bezoeken tot ineens de zon zich een baantje door de wolken baant, het gat groter en groter makend en ons de moed gevend om toch nog verder te trekken.
*In geen tellen staan wij aan de grens met Slovenië. Altijd goed is wat info uit eerste hand te krijgen. Aan de grenspost zitten vier lusteloze kerels in uniform, niet te doen wat zij m.i. zouden moeten doen. Ik durf niet storen. In het drie meters over de grens gelegen pompstation dan maar.
Een kop mij dunkt nog van Russische makelij, met een basstem van dezelfde oorsprong vraagt what is problem Ik verkies geen probleem te hebben maar weet van hem toch los te krijgen dat je geacht wordt een vignet te kopen voor 10 dagen dat 15 euro kost om op de autostrade te mogen rijden. Ik pas.
* Trouwens, nog geen uur later staan we aan de volgende grenspost deze keer van de
republiek Hrvatska ofte Kroatië. Weer zo'n aantal niets doende grensbewakende gasten .Ik vraag niets en we wagen ons op het ergste wegennet ooit mee gemaakt in Europa.
*Wij halen een gemiddelde tussen 35 en 40 per uur, rijdend door het niet zo mooie maar nochtans soms nogal in de hemel geprezen Istrië. Qua natuur lijkt het me nogal doordeweeks maar de Oudheid, van Rome tot de Middeleeuwen, heeft er eieren gelegd waarvan soms meer dan een omelet is overgebleven.
*Mooiste tot de verbeelding sprekend voorbeeld, het amfitheater van Pula. Of zo'n goed bewaard bergdorpje als Groznjan .
Groznjan heeft een merkwaardige geschiedenis. In de Middeleeuwen was Venetië een soort koloniserende grootmacht en eigenlijk meer dan een bezetter van Istrië, bijgevolg ook van Groznjan Het stadje wordt Italiaans.
Grandeur et décadence. De Habsburgers namen over. Istrië wordt opnieuw Italiaans bezit als na de eerste wereldoorlog Engeland de peninsula als oorlogsbuit aan Italië schenkt.
Het duurt niet lang daarna als Il Duce, Benito Mus. Italiaans als enige taal uitroept voor Istrië.
Komt de tweede wereldoorlog, Italië is deze keer bij de verliezer en Tito maakt er een zaak van de Italiaanse bevolking uit Istrië te verdrijven. Gevolg: lege tot halflege dorpen.
Kunstenaars worden aangesproken het dorp te komen bevolken. Gevolg ongeveer per twee huizen is er een minigalerie, helaas niet altijd met ............Maar ja wie ben ik om dit te beoordelen.
*Na enkele dagen van moeilijk zoeken naar gratis overnachten, waar wij tegen alle verwachtingen toch in slagen, prijs per nacht rond de 25 euro uitsparend, trekken wij op naar Dalmatïë, waar dit probleem nog meer een probleem zou moeten zijn, aldus de profeten die wij op onze baan aanspreken, meestal Duitsers.
Tot de volgende
**U zou mijn geile ijdelheid een duwtje in de rug geven mocht u volgende link aanklikken
www.shelac-altern.org/production/films-produits/258-nieuwpoort-en-juin
**Het moet al 40 jaar en meer geleden zijn dat ik voor het eerst in Chiny in de
Ardennen kwam om nu tot de vaststelling te komen dat het dààr niet in ligt , wel in het aanpalend La Gaume.
*Maar wat is la Gaume? Mijn aangesproken Gaumees, kan het woord niet naar het Nederlands vertalen maar weet dat La Gaume behoort tot La Lorraine, dat wél in het Nederlands vertaalbaar is en smaakt als een gemengde visschotel, Lotharingen .
**Lëtzebuerg doe je aan voor goedkope diesel, 1,32 per liter en misschien omdat het juist middag is ook voor het nuttigen van Bouneschlupp gevolgd door Judd mat Gardebounen en Pachtéit. Nee danke wel. Voor de royalty fans een primeur misschien. Guillaume de troonopvolger zal trouwen met een Belgische gravin. Stéphanie heet ze en Guillaume heeft een baard en een snor en wie weet wat nogal. Toch schoon hé
**We hernemen onze oude gewoonte, rijden tot tegen 16.OO u en dan beginnen uitzien naar een slaapplaats. Tegen die tijd komen we aan in Gérardmer in de Vogezen. Langs het prachtig meer is een grote camperplaats, aber 4 euro om er te mogen staan. Mijn convoyeuse ziet op de kaart iets verder op onze weg enkele kleine dorpjes en beslist daar ergens een hoekje uit te kiezen. In het dorp Xonrupt Longemer staat een ganse parking ter onzer beschikking. Tweede gewoonte is vragen aan de bewoner van het dichts bijstaand huis of er geen bezwaren zijn om er te staan. Main non.
*Derde gewoonte, met het waterpas zorgen dat we zo recht mogelijk staan van voor naar achter en nog belangrijker van links naar rechts. Laat hier uw verbeelding misschien een beetje mee werken. Last but not least, de nodige wandeling om een bakker te vinden voor de volgende morgen.
**Met de Col de la Schlucht hebben we kort na het ontbijt onze eerste +1000 meter hoog berg.
Een testje voor onze camper, die dat goed doorstaat. Joep, de Rijn over en we zijn ten lande bij Frau Merkel die de ganse rit door het Schwarzwald nergens te bespeuren valt. *De Donau, die schone blauwe Donau en hoe die ook klein begonnen is voor hij muzikanten, fotografen en ander grut inspireerde en roem en ere te beurt viel, rijden wij in enkele tienden van een seconde voorbij.
*Wij stellen Bernard, de GPS, in met onze eindbestemming voor vandaag Eriskirch, maar zonder tol kunnen we daar niet geraken (raar want er zijn op onze weg geen tolwegen te bespeuren)Een andere regel die we volgen is: Nooit tolwegen. Maar als we ons akkoord verklaren het toch te doen meent hij, Bernard, te moeten melden dat er geen weg naartoe te vinden is. Een nabij gelegen dorp, waarvan de naam, ik weet hoe het komt, me goed is bijgebleven, is Tettnang. En dat vindt hij dan wel. Ik zou ooit die Bernard eens in levende lijve willen zien om het over rondborstig een praatje te slaan over hangende zaken.
*Met wat moeite vinden we onze vriend Jacques, die in zijn camper woont te Eriskirch op enkele km van de Bodensee ook nog Lac de Konstanz genaamd en gelegen op een drielandengrens tussen Duitsland, Oostenrijk en Zwitserland. Het meer heeft een omtrek van 226Km
*We hebben met Giacommo zoals ik hem noem een paar mooie dagen. Lange wandelingen in de omliggende allesoverheersende boomgaarden, wiens vruchten tot een soort cider worden verwerkt, hier most of zoiets geheten. Maar er wordt toch meestal voor halbes gekozen, . Allez meneer de agent ik heb amper vijf pintjes gedronken.
** Een paar katers later waarbij we ze nogal hebben zien vliegen tot zelfs een Zeppelin toe (voor liefhebbers ongeveer 350 euro voor een half uurtje in de lucht) geraken wij via Innsbruck( Oostenrijk) op de grens met Italië in Brenner waar we overnachten na een prachtige dag vol met exquise natuur. Maar het beste moest nog komen.
**We rijden via meestal groene baantjes door de onbeschrijfelijk mooie Dolomieten. De Kreuzbergpass , met grote gedeelten van 16%, klimmen en dalen. Voor mensen die al eens zonder remmen vielen, zoals wij, en dit vanaf een berg waar de boomgrens overschreden werd, een toch niet 100% rustige bedoening. Inch'Allah brengt ons Kraam het er deze keer zeer goed van af.
H
Het enthousiasme druipt er zodanig van af dat Rika ons een berg te ver stuurt waarbij ineens niets meer in het Italiaans vermeld staat, en op de duur het baantje aan een paar huizen stopt om verder een bosweg te worden.
We zijn te vroeg in Slovenië en te hoog om in de kou daar de nacht te willen door brengen. Beneden vinden wij slaperij in Tarcento
**Onze eerste stop is Berendrecht. Met Mag en Cois spreken we af dat we begin 2013 een stuk Sahara samen zullen doen. Wij steken over naar Marokko rond half december. Zij vertrekken pas rond die tijd van thuis naar Portugal. We zullen mekaar vinden in eerste helft van februari ergens rond Agadir.
**Als we in Den Haag aankomen zijn we just in time om kleindochter Zoë te gaan bewonderen bij een frêle begincarrière als pony amazone. De volgende dag speelt haar broer Dylan zijn eerste competitiematch van het nieuwe seizoen. We zien zijn ploeg met 9-1 verliezen (d.i. een voetbaluitslag). Zoë heeft nog een broer, de oudste van drie, Michaël, een overdag moeilijk te bespeuren iemand.
**Voor zij die houden van flaneren op markten en vooral geen racist zijn, is de zaterdagmarkt van Den Haag een niet gewone belevenis. Hij ligt in een stadsgedeelte dat waarschijnlijk overwegend moslim is en waar naast, uiteraard ook Nederlandse kraampjeshouders, deze van overwegend volkeren uit de vroegere koloniën in zowel Azië als Zuid-Amerika, aangevuld met Afrikanen en recenter lui uit het Oostblok een grote meerderheid vormen. *Een enorme variëteit van voedselingrediënten, groenten en vis vooral, nog nooit ergens anders in de wereld in zoveel verschillende soorten gezien.
**Mijn zoon Filiep en gade Michelle hadden nog een blitztrip naar Amsterdam gepland. Nog nooit daar geweest vielen we van de ene verrassing in de andere..
Laat me beginnen met het Huis van Anne Frank aan de Prinsengracht, waar de dag door, toch wel een mensenfile tussen 50 en 100 meter aanschuift. Aandoenlijk project, dat wel maar, m.i. mist het, door te groots opgevat, aan intimiteit. De uit te dragen boodschap overheerst op de feiten dat acht mensen daar jaren zijn onder gedoken en zó kort voor het einde van de oorlog door verraad nog zijn opgepakt en op Otto (vader vanAnne) na, stierven in concentratiekampen.
*En voor de rest; wat een sfeer. Als je wandelt over de Prinsen- of Keizersgracht en zijstraten lijkt dat de gekte heeft toe geslagen. Nog nooit een koffieshop gezien, nu wel maar vooral geroken. * Een hoop Schotten aan het begin van een aangekondigde dronkenschap. In oranje shirt en kleurige rokjes maken ze publiciteit voor de delicate fijnheid van het Schots bestaan. Onderbroek van onder de kilt halen, hem op een terrastafeltje gooien na er eerst eens aan geroken te hebben. Dan hun Sjarel tussen de dijen klemmen en oeps de kilt opheffen. *Iets drinken op een terras, geestig, maar komt het door de wiet, hasj of whatever. Misschien ben ik wel passief stoned geworden.
** Om uit te blazen, te ontroken en te ontsnappen aan drugs and rock and roll zijn we nu in Chiny in de Belgische Ardennen ergens tussen het door oa Michelle Martin beroemd geworden Neufchateau en Florenville .
Le Bois de Chiny is het grootste van de streek. Wij blijven hier een paar dagen met enkele flinke wandelingen op het programma en een bezoekje aan de lokale beenhouwer die heel wat, even lokaal, lekkers in zijn boetiek aan te bieden heeft.
**Ons eigenlijk plan, gezien de steeds maar stijgende prijs van diesel, was om de kortste weg naar België te nemen en dat is van uit het zuidwesten van Spanje langs Madrid naar het noorden tot Bilbao te rijden. Dit was tot we een sms kregen van onze oude vriend, kunstschilder Mark Debroux die in Catalonië niet ver van Tarragona woont. Hij was eens te meer met trubbles aan zijn hart in de kliniek geweest.
*wij sturen hem een sms terug en beloven dat wij in de eerste helft van april zullen langs gaan. Als wij, op een paar uurtjes van bij hem, overnachten in de prachtige delta van de Ebro, bellen we hem op om te zeggen wanneer we zullen langs gaan.
Doodgeestig antwoord de kadet per sms. Ik ben in bierland België, in Brugge dan nog.
*Godver de godver en een sms terug die begint met Awel soepekieken ..
**Rika wordt er niet zenuwachtig van, wel vindt ze dat we nu toch al zover noordwaarts aan het optrekken zijn dat we misschien beter naar Beernem kunnen afzakken. Het huis, dochter Ellena, familie, vrienden, ik voel dat ze de stal begint te ruiken en we geven er een lap op.
Per stukjes tussen 400 en 500 km per dag stoppen we eerst aan de Frans-Spaanse grens in le Boulou . De volgende dag zetten we ons in een dorp met de keichique naam Aigueperse. Denk daar dan een ratatouille bij, zo lekker dat het de uitdrukking eten gelijk god in Frankrijk tastbaar of beter tastebaar maakt. Koppel daaraan een hersenstrelend lokaal kaasje en le tout flirtend met meer dan één zaligmakende coup de rouge van een lokale wijnboer. God zijn en in Frankrijk leven in de streek van Millau is ook een aaitje voor het oog .
** Voor onze laatste stop in de omgeving van Parijs, zoeken we, nadat Gps Bernard ons een paar onnozelheden heeft verteld waardoor we een half uurtje in een mini heksenketel terecht komen, naar een rustig klein dorpje om neer te strijken voor de nacht. Rika haar ogen vallen op de kaart op de naam Saint Mard.. We vinden een plaatsje dat kalmte en rust uitstraalt,. We staan wel niet ver af van een baan, maar ja zon dorpsweg ..
*Samen met het aperitief verwerken we het teveel aan adrenaline en we verheugen ons op wat komen moet. En dan valt de duisternis en het dorp in slaap en wij dan ook maar denk je. Mis dus.
*Als Parijs s avonds leeg loopt vullen de dorpen zich met hun inwoners en hun van knarsende banden voorziene autos. Onverwacht stellen we vast dat aan de andere kant van de camper een spoorweg loopt. Na de reguliere uren voor mensenvervoer lijken ze daarop druk bezig te zijn goederentreinen in te zetten. Oh, ik zou het bijna vergeten te vermelden. De vlieghaven Charles De Gaulle lijkt heel dichtbij te zijn te horen naar de vliegers die heel laag over onze hoofden scheren. Gedurende een lange periode horen we zon bombast aankomen en na, als een zware donder overgevlogen te zijn, beetje bij beetje minder geluid producerend er reeds een tweede zich aanmeld en na die een derde en dan een twintigste, vijfstigste. Na de miljoenste zijn we dan toch in slaap gevallen, vermoed ik
**We zijn terug in the city of Biernem en hebben het zoals iedereen verschrikkelijk koud. Plannen op kortere termijn zijn Londen( niet met camper) en Kroatie. Maar eerst schilderen en tuinieren en vooral genieten van familie en vrienden.
**Waarom zouden wij onszelf kopzeer aandoen en mede staan janken omdat de parking waar we staan afgesloten wordt voor campers. We maken ons vertrekkenklaar en rijden, bewust dat we stilaan moeten denken aan de terugweg, noordwaarts, 90km verder naar Almerimar. *Er parkeren nog twee Belgen, een uit het Kortrijkse een andere naar het accent te horen van dichte bij Gent. Gelukkig staan ze blijkbaar, zoals wij, nogal op hun individuele vrijheid, op wat vrijblijvende couttenance na.
** Wij krijgen een sms van Franske van de Slijterij: den Duits Dieter met een mentaal hoog Winnetougehalte, is in een colère bij hen weg gereden. Reden? Hij had zijn twee kefferhondjes opgejaagd om een voorbijlopende kudde geiten te agresseren. Magda vond terecht dat dit niet kan en hij Dieter vond dit voldoende om zonder nog een woord zijn schup te kuisen.
**Heel laat in de avond is er dichtbij ons nog een camper gestopt. Blijkt s morgens dat Winnetou op zon 20 meter van ons staat. Hij kijkt, ziet en rijdt weg zonder morgen te wensen. Poor him, zou onze Welsche buurman zeggen.
**We rijden naar de Iveco garage in Almeria voor een onderhoud. We rekenen een halve dag maar na een uurtje zijn we buiten. Van de tijdswinst gebruikmakend maken we een omweg om door de Sierra Albamilla en de Desierto de Tabernas te rijden in plaats van honderd km langs weerszijden van de weg tussen plasticvelden te rijden. Het is ongelooflijk hoe daar huizen tussen staan en in die huizen mensen kunnen wonen. Ik word al ziek van er eventjes te moeten langs rijden.
*Tabernas is de grootste woestijn van Europa, een steppeachtig gebied omringd door bergen. Het regent er hooguit vier dagen per jaar met zon 3000 uur zon en temperaturen die tot 50 graden Celsius kunnen oplopen.
** Dit gemengd landschap van woestijn en bergen heeft zich in het verleden meer dan nu geleend tot het maken van films. Enkele van de meest gekende:Once upon a time in the West, Laurence of Arabia, Indiana Jones and the last Crusade en nog vele andere. Een van de voorname redenen was dat als er veel figuratie bij te pas kwam men zich goedkoper kon bedienen van personeel dan dit in de States mogelijk is. Onder het rijden zien wij in de verte, dat er gefilmd wordt en publiciteit voor te bezoeken filmstudios. Als wij een kleine zijweg inslaan met de hoop misschien op een set te geraken staat ineens een echte valse cowboy helemaal in het zwart op een mooi wit paard. Hij zegt dat wij naar nergens naartoe aan het rijden zijn, trekt een colt en schiet een losse flodder af en verdwijnt als ware hij Zorro in persoon. Nog een paar kilos bij en ik kan solliciteren voor de rol van Sergeant Garcia.
**Mojacar is een oud van oorsprong Arabisch stadje met huisjes dicht opeen gepakt boven op een berg. We dachten een wandeling te maken in zijn kleine straatjes, maar een reeks geparkeerde bussen doen ons daarvan afzien. Het wordt wel tijd om een slaapplaats te zoeken. Bij Antonio, de over gans Europa bij campermensen gekende vuilerik en sexmaniak kunnen we staan. De man heeft een bar-restaurant tegen de zee met voldoende parking en is zot om die met campers vol te krijgen zonder daar iets voor te vragen. Tenzij je toch een pint gaat drinken en je hem de kans geeft zijn porno boven te halen. De tweede fase is handtastelijk, tenminste, als je een man bent. *Nee, we verkiezen daar een eindje van weg te staan maar wie komt zeggen dat we daar niet mogen staan maar bij hem wel? Den Antonio die me gelukkig niet herkent. Een Fransman en een Zwitser die bij ons staan zijn daar al gevlucht nadat hij pogingen deed.
**Al eens een ervaring op gedaan in de context van een speld in een hooiberg vinden? Wij wel, de volgende morgen *Wij hebben Italiaanse vrienden van wie we denken dat ze in Portugal zijn en zij denken dat wij nog in Marokko zijn. Gisterenavond zouden zij bij Antonio gaan parkeren maar ze vonden een plaatsje langs de straat en zijn er gebleven. We hadden mekaar daar al kunnen vinden *Waar we gestaan hebben is de ondergrond zeer oneffen en we besluiten weg te rijden en ergens op een beter plekje koffie te zetten en te ontbijten. Hier? Nee, beter met zicht op de zee. Hier? Nee, te dicht bij vuilbakken. Hier? Ja. Terwijl ik parkeer zie ik een Italiaanse plaat, en een kleine camper zoals Lamberto er een heeft. Zou het??......Rika zegt, maar nee want zij hebben altijd fietsen bij. Ik rij naast de camper en dan springt Lamby uit zijn auto en dan komt Sue en we genieten een half uurtje intens van elkaar en dan rijden zij zuidwaarts, wij in de tegenovergestelde richting. Maar we zien elkaar later, zeer zeker.
**De tijd kruipt als een slang door de weken heen. Nochtans zijn onze dagen nogal routineus wat aanleiding zou moeten zijn dat alles traag zijn verloop kent. Rond 8.30 proberen wakker te zijn, ontbijten, verdeelde huishoudelijke taken uitvoeren, een burenbabbeltje slaan en tegen 11.30 naar het strand (om er alleen en van geen mens gestoord te zijn). We lunchen, Rika tekent, ik lees of lees voor en tegen 16.00 gaan we terug naar de camper en maken ons op voor een wandeling. Rond 18.00 apero en de big meal van de dag, veel, heel veel groenten. Nieuws op Vrt en daaropvolgend De Wereld draait door. Nog wat voorlezen met een afzakkertje op tafel en het is bedtijd. Elke dag weer just the same old story, maar je hoort ons niet klagen hé.
**Een sms verstoord de gevestigde orde: We zijn geland en staan bij Dieter (of iets in dat genre).
*We zijn de vennoten van Slijterij Franstje, Magda en Cois, die hier vanuit Marokko aangespoeld zijn en Dieter is een Duitser, zo uit een Winnetou-verhaal gestapt. Al jaren beweert hij mee te reizen naar Marokko maar telkens voelt hij bij het naderend onheil iets meer dan wat nattigheid in zijne hosen.
*De slijters hebben een taginepot mee gebracht voor hem en ik geef les in het prepareren ervan zodat hij al zijn stamgenoten in Winnetouland kan epateren. Franstje zorgt tevens voor onder andere een excellente bourbon en een zeer zwaar hoofd the day after.
**Terwijl wij lekker feesten zijn arbeiders de parkeerplaats(en) waar campers staan aan het afsluiten. Is dit het einde van een van de mooiste standplaatsen waar wij vrij konden staan???
Uit dank voor uw mede leven met het harde leven dat wij lijden, schenken wij u in gedachte een prachtige bloem van de bananenboom en duizend bloemetjes van een struik familie van de mimosa
**Salobreña, de plaats waar ik verleden jaar vernam dat ik niet automatisch (gezien leeftijd van bestaand rijbewijs) een C1 kon krijgen. Ik heb hier zitten zwoegen op niet alleen de wegcode maar ook mechaniek, waar ik een weerzinwekkende afkeer van heb en een hele hoop dingen die een trucker wel moet weten maar voor een camper verschrikkelijk onnodige kennis zijn.
**Er staat nogal veel volk, veel Fransen en dit komt mede dat in Portugal op bijna alle vrije parkeerplaatsen nu moet betaald worden, zonder dat daar tegenprestaties worden voor geleverd als zijnde watervoorzieningen, lozen van vuil water en toiletcassettes.
* Veel fransen wil nog al dikwijls zeggen minstens een beetje ruzie. We staan er nog niet helemaal of een Belgische komt zeggen dat het oorlog is. Ze worden effectief omringt door drie samen heulende karwaten met serieus pestgedrag. Ook andere Fransen geïnformeerd door les mousquetairs krijgen een hekel vnl aan de vrouw die op de koop toe nogal uitdagend gedrag vertoond. Ze proberen zelf bij ons succes te halen.
*Afstand bewaren is de boodschap in zulke gevallen. Ik vraag hen wie voor een goede Fransman Jeanne DArc is, een nationale heldin. Nochtans vonden de Engelsen dat het een heks was. Fini la conversation.
** Het is voor de rest heerlijk lenteweer, de natuur bloeit open, er kan buiten gekookt en gegeten worden.s Namiddags gaan wij luilekkeren op het strand. We zijn tevens gestart met het aanleggen van onze jardin botanique met vnl enkele stekken bouginvilleas met bloemen in verschillende kleuren. Ze moeten nu nog willen groeien in het voor hen koude Beernem.
**Onze dagen in Marokko lopen stilaan naar het einde en om dit mooi in te zetten, maken wij een omwegje van Tamracht naar Immouzzer en vandaar naar Tamri waar we terug de gewone baan noordwaarts nemen. Alhoewel pas na het savoureren van Rikas top of the bill shake van avocado in haar favoriete bar.
*Het eerste stuk van de weg wordt niet voor niets de Paradijselijke Vallei genoemd.
Ongeschonden natuur soms groen soms rotstachtig,met gesteenten in alle mogelijke kleurentinten. Af en toe een oase met een kabbelend watertje een geschenk voor de zeer hoogopschietende en rustgevende palmbomen. Zoals het hier nu is was het duizend jaren geleden niet anders.
*Immouzzer geeft me een wat bachten de kuupegevoel, het eind van de wereld. Het is marktdag en dan is iedereen uit de minidorpen in de omgeving paraat. Er wordt druk gedaan, er worden handen in elkaar geslagen om kopen af te sluiten en er wordt voornamelijk veel gelachen. Wij kunnen de camper nergens parkeren bij gebrek aan plaats benevens dat de interesse in de bezienswaardigheid die we blijken te zijn het een beetje te druk maken.
*Een vriendelijke agent helpt ons het dorp uit er op wijzend dat de weg die we willen nemen (naar Tamri) niet hutvanhuttemetutje is. Who cares?
*Het begin is degelijk maar het is een smal dingetje. Rika is er niet direct gerust in maar de trooster in mij legt uit dat er maar heel weinig verkeer zal zijn, gezien de verbinding met Tamri niet van groot nut is. En zo geschied, over de 70 km lange trip zullen we door slechts vijf autos gekruist worden.
*Maar .. De eerste die we ontmoeten is op een strook, genoeg voor een auto maar niet voor twee. Wij rijden binnenkant( of kant van de rotsen) de andere ziet de ravijn gapen. Ik blijf staan tot hij achteruit rijdt. Wat doet dat kieken nu, hij gaat wat achteruit en zet zich met het schijt in zijn aan mijn kant. Nu moet ik de ravijnkant nemen en steek decimeter per decimeter voorbij. Alles wordt goed denk ik als het jonge gastje ook vooruit rijdt en wij aan elkaar haperen.
*Niet veel maar toch schade. Politie bijroepen? Je kunt nog beter de engel Gabriel vragen een noodlanding te maken. Ik zeg geef mij 200Dh en je kunt gaan. Hij heeft maar een biljetje van 50 en hij ook gaan.
*Het blijft desondanks een van de prachtigste baantjes van Marokko
**We komen aan in Sidi Kaouki, een plaats die we steeds uitkiezen als we graag wat op adem willen komen. Ik zie er mijn vriend Ahmed terug, die volgens mij een trekje heeft van Anthony Quin. Geniet ook van zijn kruiwagen waarmee hij dagelijks meerdere keren water aan brengt, per keer minstens een tiental flessen van 5 liter en een 500 meter verder afzet met de bijkomende handicap een te klein en ovaal wiel.
**Na een overnachting in El Jadida waar wij ons volladen met water en profiteren van een hete douche doen we de grote sprong voorwaarts van een goeie 500km om de oversteek naar Spanje te doen. Dat de wegen niet altijd even veilig zijn, bewijze deze tot op het uiterste overladen truck, het weze gezegd, in zijn soort niet de enige. Ook in de gracht kun je ze vinden na een stevige bocht op de baan.
*Als we aan de grens komen zorgt Rika voor de nodige stempels om buiten Marokko te geraken terwijl ik beetje bij beetje de auto vooruit laat schuiven en in het oog hou dat niemand de camper benadert om er eventueel ergens iets in te verbergen waardoor wij veel last met de drugspolitie kunnen hebben.
*Maar alle voorzichtigheid die wij aan de dag leggen helpt niet. Als wij al door de douane zijn worden we gestopt door een speciaal team van de politie, eruit ziend qua kledij als het speciaal interventieteam bij ons. Met vijf zware kerels lopen zij rond de camper en gaan naar binnen. Er wordt op alles geklopt, alles moet worden geopend (en dat is nogal wat). Ik vraag aan die ene die mij speciaal in de gaten houdt, waarschijnlijk om te zien of ik angstig of welke emotie dan ook zal vertonen wat zoeken jullie, waarop hij antwoord niets en ik replikeer:dat ga je zeker vinden.
*Een uur later staan wij in Spanje, het land van hesp, chorizo, sobrasado, varkensvlees dus.
**Wij hebben geen internet in de camper meer, te duur hier. Een keer in de week gaan we naar een internetcafé. Valé?
**Oei, na twee jaar zonder,zit ik weer met bronchitis. Bijna niet te geloven in dit prachtig zonnig weer zou je denken, maar soms komt een bedrieglijk koud windje vermomd als bries opsteken en een mens heeft het zweten ( of juist niet). Wij dus naar de apotheek om antibiotica die hier zonder voorschrift te grabbel gegooid worden. Gelukkig staat boven de titel in de het eigenaardig schrift, dat het Berbers is, ook de Duitse vertaling genoteerd.
**Nu we weer op ons eentje zijn gaan we zo teruggetrokken mogelijk leven. We slaan eten op voor een week, gaan zoeken en vinden een stek op de boord van een klif met zien en horen van de oceaan waarin talloze zwarte puntjes, surfers vertegenwoordigend, ploeterend hun prachtige sport met letterlijk vallen en opstaan beoefenen.
** Deze dagen lopen er ook meer éénbultige woestijnschepen dan mensen voorbij daar beneden op het strand. Van uit de Sahara trekken kudden noordwaarts voor een hele lange tocht naar de streek van Essaouira. In verscheidene karavanen lopen een paar duizend beesten voorbij. Een enig mooi schouwspel, soms hartverscheurend ook, als jongen hun mama uit het oog verloren hebben omdat de groten vlugger lopen dan hun jonge pootjes vermogen. Heel achteraan elke karavaan zie je dan een kluts kleintjes aanbengelen die dan hopelijk s avonds als er gerust wordt via hun eigen geluid met hun moeder herenigd worden. *Van een ingewijde verneem ik dat ze langs de stranden moeten lopen omdat ze zich anders teveel tegoed doen aan de al niet te welig groeiende groenbegroeiing in de streek van Agadir. Noordwaarts zijn enorme bossen van eerder verwilderde arganiers, waarin lek-mijn-lipjes-festijntjes toe gelaten zijn. En die lipjes, dat zijn er met een D-cup hé
** Ik zou niet mee gaan wandelen met Rika, maar dan toch. Ik heb helemaal geen goesting om door die enorme camping te lopen, omdat dan een soort depressiviteit door mij trekt, maar ik doe het toch. Wij kijken ook aan het uitgestalde bij een touristtrapachtig prullaria verkopend winkeltje.
*Laat nu al dit tijdsverlies bepalend zijn voor het lot om totaal onverwacht een oud vrouwtje te laten voorbij gaan. Mimi. Verleden jaar hebben we enkele weken samen met twee in de tachtigtigers samen gestaan. François en Mimi Chopin, Bretoenen uit Brest. We leerden van hen houden, zij van ons.
*comment ça va vraagt Rika en Mimi weent. Onze collegue ( zo noemde hij andere camperaars) is in november laatst overleden en ze is op de camping met vrienden, maar het is niet meer hetzelfde.
*Mimi, blijft uren aan een stuk herinneringen ophalen.Ze praatten nog veel over ons zegt ze en dat François in zijnCahier de bord schreef Leo est partie, dommage.
*In gedachte pleeg ik met een variante daarop plagiaat.
**Een komende kermis zal zeker een geseling waard zijn?
* Met dit gevoel gaan wij voor ongeveer een week in de garage van (weer een) Hassan om de camper te laten schilderen of spuiten zoals onze noorderburen het willen gezegd krijgen.
Een geseling wordt het waarbij elk beeld dat je voor de geest komt als je aan het woord garage denkt met de grond gelijk gemaakt wordt. Het is een openluchtspektakel van één, oneffen nogal fel hellend vlak van gestampte aarde waar de camper ergens tussen andere klandizie moet gewrongen worden. Gewrongen tussen nogal alternatieve voertuigen bewoont door nogal alternatieve jonge mensen. Dreadlocks en Turkse broeken waarvan het gat tegen de grond wappert behoren bij het uniform. En lawaai.
Overdag: de man in een oude bus die hij aan het verbouwen is kan geen lawaai van de straat verdragen, wel zijn eigen hoog decibelerende boxen die een drie noten tellend beatje spuien.
Tegen de avond roken, snuiven ze dan iets met uitbundig gepalabeliseer voor gevolg.
Als de nacht begint worden de waakhonden wakker, die geen mug laten voorbijvliegen zonder eterniteiten durende wafwafserenades ten beste te geven, spontaan afgelost door identieke exemplaren nextdoor.
** Wij geraken er niet uit of we de camper in een blauw zoniet een groen kleedje steken? Uiteindelijk trekt Rika lotje en het wordt groen.
**Als Rika zich al een vreemde eend voelt binnen dit voor de rest zeer sympathiek gezelschap, hoe kijken zij dan niet naar mij en trouwens ik naar hen. Ze vragen mij heb jij dat kleur gekozen, onderliggend is dat dit niet verwacht wordt van een pee.
**Ik heb intussen al wat met dat soort jonge gasten gepraat en wat steeds terugkomt is dat ze hun dingen vegen aan de maatschappij, omdat die hen geen toekomst meer biedt. De meesten werken in de zomer in seizoenarbeid, sommigen zijn poids lourd truckers, ze betalen weinig of niets aan de staat en zullen dus later ook voor niets in aanmerking komen. Hun huis is hun truck. Bijna allen hebben de Franse nationaliteit.
*Het probleem is dat er meer en meer zijn en hun aanwezigheid nog meer dan die van gewone camperaars, voor zenuwen zorgt bij de Marokkaanse overheid. Drinks, drugs en rock en roll, anti overheidingesteldheid. Gevolg zal zijn, finito het wild camperen, ook voor ons.
**Na een weekverblijf in de garage zijn we terug op ons bergplateau, bij onze vrienden Mag en Cois van slijterij Franstje .en het opwindend van lief en leed getuigend gebalk des plaatselijke ezels. Op de foto, waar Rika weer al eens een nieuw meesterwerk aan het aquarelleren is, komen twee exemplaren schijnbaar van heel dichtbij de zaak volgen. De schijn houdt op te zijn als een van de twee zich meer dan wat ook geïnteresseerd toont een slokje te nemen van het potteken water dat zij gebruikt. Kunstbarbaarse langoren, dat zijn het.
**Met een overschotje weg gegooide hondenbrokken van Jack, de Russell, van Magda, moet een ezel een voor hem exquise maaltijd delen met zes uit het niets komende eksters.
**Bovenaan: de laatste foto van Jack, begraven in de nis van een rots op een berg met zicht op de oceaan.
**Maak kennis met het wapenschild van Tafraout, simpeler heraldiek bestaat waarschijnlijk niet. Linkse omranding een takje van de arganboom, rechts eentje van de amandier of amandelboom. Het schildje zelf vertoont onderaan een bijna geslaagde voetafdruk die in feite de weergave is van een babouche, een leren ding half schoen, half pantoffel. Deze drie symbolen zijn de voornaamste economische exponenten voor de streek .
*Bovenaan het schildje staat een kopje waar je als oningewijde het raden naar hebt of het een zatte koning betreft dan wel een prins carnaval, maar nee het is een leeuwenkop. Ook die staat er met een min of meer commerciële reden op. Zoals men met wolken kan fantaseren zitten in de rotsen ook dingen die aan iets doen denken. Zo zijn hier rotsen die de naam kregen van chapeau de Napoleon of een andere la tête de lion .
** We hebben met Hassan aan wie wij eerst een echt Berbertapijtje kochten en daarna handmade argan en achteraf ook nog eveneens met de hand gedraaide olijfolie in Tafraout een mens achter gelaten voor wie wij veel respect hebben en die wij graag zouden steunen in zijn werk voor oa de jongeren die naar de volwassenheid groeien zonder veel hoop op een toekomst. Hangjongeren. Hij wil ze van drugs ea proberen weg te houden. Omdat ze geen werk hebben wil hij via sport hen een toch enigszins een doel verschaffen. Een stel voetbaltruitjes zou welkom zijn, mocht iemand een tip kunnen geven om daar goedkoop aan te geraken???????
**Via Ait Baha vangen we onze terugweg aan met de bedoeling ergens rond Agadir een plaatsje onder de zon te vinden. Het baantje is soms zo smal dat moet onderhandeld worden met tegenliggers voor wie waar zal opschuiven. Wij zijn aan de goede kant, die tegen de rotsen aan, voor onze tegenliggers hoe schaars ook, gaapt een afgrond waar je niet graag in zou terecht komen. Verder is het een doorkruisen van een van de mooiste landschappen worldwide. De Antiatlas aan die kant is top of the bill.
**Agadir rijdt geen enkele camper voorbij zonder eerst wat inkopen te doen bij de Marjane. Ze hebben de ganse gamma alcoholische dranken, je kunt er zelf varkensvlees kopen en ander Europees eten, wel tegen overdreven zotte prijzen (voor Marokko). Inlands spul kan dan weer uitermate goedkoop zijn, tomaten bijv aan 2Dh of 0.18 euro.
We gaan ook langs bij een andere Hassan in Aourir, die onze camper een ander kleurtje moet geven. Het is er druk, druk, ten vroegste binnen een week kan het gebeuren en dan een week in de garage staan. Dat wachten hé
** We vinden een plaats in de heuvels. Een ritje van een goeie km opwaarts op een baantje dat in gedachten veel langer is gezien de bangelijke putten en spleten en uitpuilende rotsstukken. Op het plateau staan een tiental campers, zes Duitsers de rest Schotten. Opvallend is dat de Duitse campers telkens maar door één man bevolkt zijn met het noodzakelijk gevolg dat al eens een klein autootje met een lokale beauty langskomt.
Andere buren zijn een grote familie nomaden die hun tenten her en der op de heuvel (of is het een al een berg?) hebben opgeslagen. Schapen en geiten bij hondertallen komen een paar keer per dag voorbij, grazend voortschrijdend op grasloze grond en een 15tal ezels die de omgeving ruziënd volschijten, s nachts hun rug komen schuren tegen de camper en overdag ons met hun verschrikkelijk geestig gebalk entertainen.
**Intussen rijden ietwat meer campers het plateau op waaronder onze Berendrechtse vrienden Magda en François van slijterij Franstje zo genaamd omdat ze niet alleen duvel, leffe en hoegaarden buiten de normale jupiler mee sleuren, maar ook firstclass whiskys en uiteraard wijnen met aangepaste kleuren en geuren dit alles resulterend in een flinke kater als je de volgende morgen jezelf zorgwekkend in de spiegel bekijkt.
**Het geharrewar bij het parkeren in Aglou komt ons wel een beetje de strot uit. Dit gebeurt echt: Een patrouille van de zilverkleurige uniformen van de politie komt langs en geen probleem je kan hier staan een andere later, militairen dan je mag hier niet staan en een derde, met de grote baas van het leger van de aeria ( een adjudant denk ik) zegt dat er geen probleem is, wij mogen blijven. *En wij zeggen: weet je wat hé, we zijn hier weg als elkeen een eigen interpretatie heeft van de wetten.
** We doorkruisen het Anti Atlas gebergte voor de zoveelste keer, maar voor de eerste keer bij zware bewolking en hier en daar toch een klets door de zon in vedette gestelde bergkruin.
Een indrukwekkend dramatisch schouwspel van overlopend licht naar en van donker.
*Er is weinig verkeer op weg naar de hoogste toppen wat me toelaat op eigen tempo, dwz. traag, naar boven te schuiven want voor achterliggend verkeer is het moeilijk oversteken, zo kort op elkaar volgen de ene op de andere haarspeldbochten en Marokkaanse chauffeurs hebben weinig geduld .
* Het is genieten als we naar een vallei toe rijden, waar beschut door de bergruggen, de amandelbomen in volle bloei staan.
** We komen aan in Tafraout. Het is er koud, we zijn op ongeveer 1km boven de zeespiegel, de bergtoppen zijn niet te zien van de zwarte wolkenbrij waar voorspelbaar regen zal uitvallen. We zetten ons aan de kant van een camping en maken een deal met Omar de bewaker. Voor 5 liter Spaanse wijn ( kostprijs 4) kunnen we een dag of vier vijf staan, en water nemen, douchen(hotshower) en toilet leegmaken.
*De mensen in de camping vinden dat raar, voor de veiligheid sta je toch beter binnen de muren vinden ze. Dat is uiteraard het probleem als je je ogen zoveel als mogelijk wil laten genieten van een horizon die verder strekt dan zeven neuzen ver.
* Zie hierna maar eens naar onze tuin hé.
**We hebben ons als doel gesteld uit het probleem van wat zuivere en onzuivere arganolie is en wat die zuivere dan ook nog mag kosten en gaan ons oren de kost geven.
*Eerste contact een winkeltje dat teert op toerisme (je moet ergens beginnen) Is zijn olie puur? Das zeker da. En wa kost da? 160 Dh de liter. En voor vijf liter ? Eerst 130 en mits wat drukken 120.
*Tweede contact: een coöperatieve voor arganproducten. Een dame legt het productieproces uit terwijl we het de visu het kunnen meemaken. Eerst schelp verbrijzelen door dames met een steentje en dat wel noot per noot. Een tweede splitst dan de vrucht en een derde zit aan een stenen molentje die manueel de olie perst uit de noot nadat die eerst lichtjes geroosterd zijn. Er moet voor voedingsolie ongeveer 12.50 kilo noten geperst worden om 5 liter olie te bekomen. Hier kost ze 300 Dh per liter. En uiteraard lachen ze als ik zeg dat ook de winkelier zei dat de zijne puur is.
Er wordt ook cosmetische olie gemaakt. De bewerking van de noten verschilt hierin dat ze niet geroosterd worden waardoor men voor hetzelfde gewicht noten slechts 2,5l olie bekomt. Vandaar ook dat die soort olie verschrikkelijk duur is.
*We kopen een paar babouches (schoenen) Ik vraag aan de schoenmaker, hoe kun je nu zicht hebben op kwaliteit en ook prijs voor arganolie. Truc om dat te testen leren wij is de olie in de frigo laten koelen. De gewone olijfolie zal zich scheiden van de arganolie die zich in minieme bolletjes vervormt.
*Terug naar de eerste. Ik zeg ok we kopen vijf liter morgen. Ik kom ze afhalen bij je thuis maar op voorwaarde dat ze daar een tijd in de frigo hebben gestaan. De winkelier weet niet waar hij het heeft. De dag erop is zijn winkel gesloten.
* We lopen nog wat info op te doen en zo belanden we bij Hassan
waar we een tapijtje voor de camper besteld hebben. Hij geeft ons de schijnbaar beste formule, die de lokale bevolking gebruikt. Hij brengt ons via via naar een winkel waar we de noten gereed om geperst te worden kunnen kopen. 12,50 kilo. Hij zal ze meenemen naar zijn dorp op 15 km van hier om ze volgens de traditionele manier te laten persen. Dit gebeurt op vrijdagvooravond. Zaterdag zal een ganse dag nodig zijn om te persen en zondag morgen mogen we ze afhalen. Zaterdag is Hassan onverwacht niet in zijn winkel en telefonisch ook niet te bereiken. Hitchcockspanning (met c o c k ?). Zullen wij morgen vijf liter olie of een illusie rijker zijn?????????
Indien het lukt kunnen liefhebbers een kleine bestelling zetten van maximum een ½ liter (zolang de voorraad strekt).
** Als toemaatje uit onze serie MOHAMED VI portretten. Hoe geduldig moet een vorst wezen voor een fotosessie? Tot hij er een baard van krijgt ? Maar dan nog is het de ene keer langer wachten dan de andere blijkt.
**We hebben de laatste tijd nogal te doen gehad met de polities (meerv) allerhande en het leger.
*We hadden ons voor genomen een collectie aan te leggen van de verschillende poses die koning Mohamed VI neemt op de reuze grote posters langs de baan en op gebouwen. Soms is hij veel jonger, of is hij een stoere militair of poseert hij relax relax nippend aan een thee.
**In Tiznit: Als ik er juist eentje genomen heb, springen drie mannen in uniform uit een deurgat mij wijzend op het verbod om fotos te nemen. Ik zeg maar dat van de koning is toch al een foto en ik neem alleen maar een foto van een foto. Ja maar dat is het niet, maar je mag geen officiële gebouwen fotograferen en dit is een uitzonderlijk bouwwerk, het Kalifaat. Ik ben bang dat ze de camera zullen confisqueren. Ik probeer nog met, ik zie toch geen gebouw, alleen een hoge blote muur zonder enig vermelding en ik zweer dat ik het nooit meer zal doen
*Wij worden een verdere prettige vakantie toegewenst en . oef.
**In Aglou: Wij staan een eind ver op een piste.
Rika zit iets verder op de rand van de klip te schilderen. Ik zit in de camper, bezig op de laptop. Er stopt een auto, en nog een en nog een. Een man of tien, politie, soldaten en als burgers verklede gasten van de Sureté ofte Nationale Veiligheid. Ik wacht af tot ze me sommeren naar buiten te gaan maar ze lopen de camper voorbij naar de klif toe en gooien hun blikken op een gebouwtje, een verdieping bovenop een grot in de klif uitgehouwen. Illegaal mag vermoed worden en dus big business voor gasten die voor de rest niet door workoholistische blikseminslagen bezeten naar een doctoraat ADHD streven .
*Als ze terugkomen wordt geklopt. Indrukwekkend hoor, ik simpele Beernemnaar in ons hoger gelegen deurgat neerkijkend op de Kalief, zijn body gards en uniformen dans toutes les couleurs. *Of wij daar slapen vraagt een op promotie uit zijnde kakikleurige? Want dat mag niet voor onze veiligheid. Of die nattigheid daar urine is? Nee, het is van de afwas die ik daarnet gedaan heb. Waha (=ok), wij kunnen blijven staan tot 17.00u voor onze veiligheid. Ik zeg tegen de militair dat hij dat niet kan menen want dan moet hij ons nu wegsturen. Als het om vijven onveilig is moet het dat nu ook al zijn. Een als burger geklede, zegt ok , je mag tot 18.00 waarop de twee grote 4x4 vertrekken en twee soldaten nog even blijven staan in hun kramiekig wagentje.
*Ik ben al terug binnen als ik hoor roepen: mon ami, mon ami. Ik ga buiten en mijn vriendje de soldaat die al eens een slokje whisky heeft gekregen als hij in het dorp aan het postje staat, zegt dat alles in orde is en dat wij kunnen blijven. De andere militair in het karretje is degene die me al om 17.00 wilde wegsturen. Allahs wegen .. enz.
**We zijn slechts een paar dagen verder.t Is zaterdag. We staan nog op dezelfde plaats als er een ander wrak aan de camper stopt. Een ongeschoren, slecht in zijn uniform zittend, klein gastje met een te groot regenmanteltje die me zo aan Colombo doet denken stapt uit. Hij windt er geen doekjes om, doet heel stoer en kaffert en zevert door mekaar dat het lachwekkender is dan dat ik het benauwd krijg. Terwijl hij aan het gsm-en slaat ga ik naar dat soort autotje en zie daar een lange slanke militair en twee kleerkasten in burger, bedoeling is: eens aan zijn chef vragen of het niet een beetje gewoner kan. Als ik nog niet zou geweten hebben wat complete negatie wil zeggen, dan wel.
Colombo zegt ondertussen dat ik met hem moet praten, dat hij de chef is.
Hij wil niet dat wij blijven staan. Maar hij geeft zijn gsm-nummer en morgen moet ik hem bellen en dan gaan we samen naar een plaats rijden waar wij wel mogen staan en waar het rustig is. Van service gesproken.
**De daaropvolgende morgen staan we in het dorp. Ik zie mijn vriendje de soldaat aan het postje staan en ga hem vertellen dat wij weg gestuurd zijn gisteren. Geen probleem zegt hij, die gast die je wegstuurde doet alleen op zaterdag zijn ronde, dus je kunt gerust terug gaan. Ik begrijp beetje bij beetje beter dat gezag uitvoeren liefst via hiërarchische wegen gebeurt, kwestie van enige uniformiteit te bereiken.
**Nadat we weg gestuurd werden, waarbij steeds mee gedacht mag worden dat dit gebeurt om alle campers in campings te krijgen, (wat wij alleen maar in onoverkomelijke gevallen willen doen) vonden wij een plaats in het dorp tussen villas die in die periode van het jaar toch niet bezet zijn. Geniet met ons mee van de prachtige en gebloemde gevel een dezer.
Een argument om ons in campings te steken, als haringen in een ton, is dat wij natuurbevuilend zouden zijn.
Dat grazende geiten achtergelaten plastic moeten verorberen is jammer genoeg een plaag waar locals alle verantwoordelijkheid voor dragen. Kunnen ze misschien ook kampen voor openen.
*Een mooi zichtje maar tevens een bewijs van de overlevingsdrang van fauna in een winderig en zeer droog klimaat met woestijnzanderige bodem.
**Eentje die wij echt willen mee geven. We staan in Tiznit op een betaalparking. De gardien van gewoonlijk is er niet. Reden, gisteren had hij een zodanig stuk in zijn .. en toch bleef hij ankeren bij toeristen om bier. Op een weigering ging hij zo te keer dat de politie is moeten komen om hem weg te voeren.
Hij krijgt 5Dh per auto en wat blijkt; van zodra hij aan 25Dh komt verdwijnt hij eventjes om een goedkope fles parfum te kopen, alcoholgehalte 90°. De parfum met evenveel water gemengd draait hij in geen tijd door zijn keelgat. Ik oogst succes bij de vertellende goedlachse Marokkanen als ik het over welriekende scheten heb.
**Foto hierna is een take uit de Marokkaanse soap, Ouitze. Politiedromedaris Ouitze ( die bleke op de achtergrond) komt op de plaats delict. Zegt de linkse op de voorgrond (een onguur type) tegen zijn maat (een nog onguurder type) kijk wie godverdomme daar is?
**Van Guilmim, waar bovenvermelde shot genomen werd, rijden we door een stuk woestenij naar het een 70-tal kilometer verder gelegen volgens een reisgids unspoilled Plage Blanche. Je moet al een beetje die hard zijn om het hier lang uit te houden want er is niets, tenzij veel wind, iemand die met brood komt en de ons goed bekende vissers. Het is een geestig terugzien met Ali, aan wie we een mulet een vis van minstens 2kg kopen voor 3.5 euro .
*We hebben een heerlijke nacht spijts de oceaan die het op een beurelen heeft gezet. Als we s morgens de dag erop proberen internet te vinden lukt dat niet, de TV capteert ook al niet en een stuk erger, er is een zandstorm op komst. Rachid zegt, waarschijnlijk door een vertaling uit het Berbers, die in het Frans kant nog wal raakt. Apres le vent (spreekt het uit als een rasechte Gentenaar die een man bedoelt) cest monsieur qui vient. Waarmee hij wil zeggen dat als de wind valt het zal beginnen regen.
* ja zeg, daarvoor zijn we niet gekomen hé. Ik blijf buiten zitten met Rachid die de androvil naar Guilmim moet halen. Dit is een soort taxi, die dagelijks eenmaal voorbij komt en die ook leveringen van eetwaren mee brengt op verzoek. Uiteraard heeft die geen vast uur. Als de zandstorm blijft aangroeien schuilen wij achter de camper, maar op de duur zitten mijn ogen vol zand , idem mijn mond, neus en oorgaten, zodat ik wijselijk beslis om binnen te gaan zitten. Rachid moet op de uitkijk blijven want de androvil wil hij niet missen. Ik weet van Ali dat hij naar een hoertje gaat voor een ganse nacht zdef zdef . Kostprijs 100dh. Als je met een uurtje genoeg hebt kan je al iets vinden voor 20 Dh, laat zeggen 2euro.
*Hierna in stadia hoe in weinig tijd de zandstorm aanwakkerde. En voor het ergste nog moest komen zijn we in zeven haasten vertrokken .
** we rijden terug naar Aglou waar we per14 januari van alles en iedereen terug getrokken onze 15 jaar huwelijk zullen vieren. Er zijn dit jaar nog andere veelvouden van vijf die we toch een beetje aandacht zullen geven. Rika wordt 50 en met 25 jaar verschil in leeftijd ik dus 75. Dank U
**We moeten het echt eens leren. Als het ergens goed staan is, waarom dan veranderen. Wij reizen al lang niet meer om te leren. Niet zien maar zijn.
*Dus maken we de fout om maar eens te verhuizen. We verlaten daarvoor ons plaatsje waar we op hier en daar een voorbij rijdende gebromatiseerde visser na, geen mens zien. Eentje onder hen is onze hofleverancier..
Hij spreekt waarschijnlijk alleen Berbers, als wij dan eens geen vis willen eten doe ik een neenteken met de wijsvinger en imiteer het geluid van een geconstipeerde koe, waarna wij de goden moeten smeken om hem terug te laten bijkomen van het lachen.
**Terug in de grote mensenwereld, doen we inkopen voor een tijdje in Tiznit. Wij houden van Tiznit, de sfeer van goedlachse mensen, de kleuren van de kledij van de gesluierde Berbervrouwen, de door men only bezette terassen enz ..
**En dan zijn we op weg naar Guilmim, met een 100.000 inwoners en zowat de poort tussen de laatste landbouwstreek voor de grote Saharawoestijn. Was zeer belangrijk voor de mens gemotoriseerd was en nomaden uit de woestijn karavanen kamelen kwamen inruilen tegen gebruiksgoederen en voedsel. Nu is er op zaterdag nog een ietjse over van de sfeer die er toen moet geheerst hebben als de blauwe mensen, de Toearegs de soukh kleurden..
** Na de markt moeten wij noodgedwongen voor een paar dagen op een camping gaan staan in Abainou. Er moet dringend was gedaan worden en het wordt genieten van een hete douche. Hier is de was in geen tijd droog. De vochtigheidmeter staat op 26% en een lichte maar warme bries doet de rest.
**Als we weggaan van Sidi Kaouki, richting Agadir zon 150 km verder, rijden we voor het grootste gedeelte van de weg door bossen van arganbomen. Ook in het gebergte met de geestige naam, Hahagebergte, is het niet anders dan argan en nog eens argan. En geiten die in de bomen klimmen, gulzig zowel de noten als de blaadjes verorberend.
*In dit verband. De geiten verteren alleen maar de pel van de noten. Dat wisten de berbervrouwen destijds (en misschien nu nog hier en daar) te benutten. Ze voerden hun kuddes met argannoten . De pel verdween in des geitens intern circuit, de vrucht liet zich uitdrijven via een kanaal dat naar de open lucht leidt. Uit de kaka werden dan de noten gerecupereerd en geprest. De Berbers gebruikten de olie meer als een medicament tegen kwalen allerlei maar ook in de keuken. Voor noodlijdenden het is ook snelwerkende aphrodisiac.
**Meer zuidwaarts en iets voor Tamri verandert het uitzicht compleet. De bodem wordt wat groenbegroeiing kaler en kaler en als we de oceaan in zicht krijgen doen hoge zandduinen aan als woestijnvoorboden. Toch is beneden in het dal het stadje Tamri een reservoir voor de bananenvoorziening voor een groot stuk van Marokko. Lekkerder dan hier kan je een banaan niet proeven.
**We stoppen voor de nacht op een parking in Tarazout . Dichtbij ons staat een Ier, duidelijk in gezelschap van een Marokkaanse dame. Een strafbaar feit. Ik ga direct al gaan denken aan een hoertje maar de waarheid is enigszins anders. Nadia is al acht jaar zijn vaste vriendin als hij voor drie maanden in Marokko is. Ze was zeventien toen ze ongevraagd door haar lief zwanger werd gemaakt. Voor hem voldoende om te zeggen ( en zo zijn ze echt) dat ze een hoer was om te hebben willen vrijen voor gehuwd te zijn. Hij laat ze zitten waardoor een bijkomend probleem ontstaat. De schande voor de familie. Nadia krijgt een zoontje zonder dat de buitenwereld ooit geweten heeft dat ze zwanger was en ze staat het officieus onmiddellijk af aan haar zus die geen kinderen kan krijgen. Het zoontje is intussen een knaap van 16 jaar en weet nog altijd niet dat Nadia zijn moeder is. Ze is een milde tante die hem met veel cadeaus verwent.
*Terwijl we hier zijn laten we een dringende herstelling doen aan de camper. In Spanje hebben we een tweedehands deur gekocht voor 80 euro (foto)en in het terugkomen laten we ofwel gedeeltelijk ofwel volledig de camper in een ander kleurtje zetten.
We maken daarover goede afspraken. De kostprijs zal 3500 Dirham zijn oftewel zon 320 euro. We lieten in Belgie een paar jaar terug de andere deur vervangen en schilderen. Kostprijs om en bij de 1500 euro. De deur nu en de volledige camper herschildert zal samen 400 euro kosten. Op de deur staat nog publiciteit van de vroegere eigenaar, een Spaans bedrijf in Manresa. Al een paar gasten probeerden hun gebroken Spaans te beste te geven. De foto toont tevens een wereldpremière. Rika heeft voor de eerste keer met de camper een paar rondjes gereden.
Uiteraard niet op de soukh van Tamrakt waarvan in bijlage een paar sfeerbeeldjes. Rika koopt kerstomaatjes aan 20 eurocent de kilo, onder toezicht van Janssen en Jansen.
**Wij hebben een tamelijk eigen oordeel over Kerstdag vieren zonder er daarom een te vellen over mensen die daar volledig in opgaan. Wij vluchten fysisch het gedoe en gaan staan op een strook grond waar we zeker zijn niet het zeemzoetige commercieel uitgebuite sfeertje te moeten ondergaan, want de Marokkanen doen hun best om te pleasen.
*Daar staan we dan en dan komt uit de zender Radio 2M, la radio qui vous aime, Jingle Bells in het Arabisch. En je gelooft het of niet, op dat moment loopt een kudde schapen en geiten voorbij, onder luid geklingel van hun nekbellen. Er stopt ook nog een Mexicaan die vraagt of wij slapen op die verlaten plek en dan weer vertrekt naroepend Merry Christmas. Zo zie je maar. Het kinneke Jezus zit overal.
**We zijn intussen door gereden naar Aglou Plage, waar letterlijk geen enkele boom het dorre met struikjes van hoogstens 30 cm hoog de aardbodem wat joligheid schenkt. Wij vermoeden dat de hoogst groeiende plant hier het bloempotboompje is waar ik me gewillig bij laat fotograferen op de promenade.
*Het nadeel als je niet op een camping gaat staan kan zijn dat er een probleem met de watervoorziening ontstaat. In sommige dorpen vindt je wel ergens een kraantje maar hier in Aglou is het walou ( Marokkaans voor noppes).
*Aan het strand is een militair postje en er staat een vriendelijke gast geuniformd te nietsen. Al soldaat die hij is duurt het niet lang voor hij de klassieke vraag stelt, of we niet een beetje alcohol kunnen missen. Wij kunnen. De dag erop vraag ik hem waar er een kraantje zou kunnen zijn, awel zegt hij, ge hebt chanche ik heb er eentje in mijn kamer. We komen overeen maar als ik met de camper arriveer is hij er niet. In opdracht (zie verder). Ik spreek een man aan die voor het postje zit en van het een komt het ander en als ik het over water nemen heb zegt hij kom maar mee. Ik vraag of hij misschien ook militair is, blijkt van niet want hij is de Imam van de moskee waar wij water gaan halen. Als ik met mijn volle bidons terug aan de camper kom voel ik me verplicht tegen Rika te zeggen dat we vanaf nu met gewijd water koken.
*Mijn militair zie ik later zo fier als een hoop gieters samen. We hebben een dief geklist zegt hij. Hij was zand aan het stelen ( zie je het absurde hiervan in) een truck vol. Zal hem 5 jaar bak kosten en 10.000 dirham boete.
Tja , ander landen andere zedens
. Hierna een foto voor iemand heel speciaal, die zich zorgen maakt of zijn dochter wel genoeg vis eet. GC dit is bijna dagelijkse kost voor ons.
**Met Sidi Kaouki moeten er ooit plannen geweest zijn er een toeristisch hetje van hetje te maken, de vele onvoltooide projecten in acht genomen. Met de jaren die voorbijgaan lijkt het dorpje hierdoor omringd te zijn met moderne ruines die een weinig opbeurende geschiedenis in hun zog meevoeren. *Nog niet zoveel jaren terug was het ook een trekpleister voor het aparte en sprankelend wereldje van de surfers. Die hebben ondertussen dieper naar het zuiden hogere golven gevonden en jonge Marokkanen die daar dorpjes een nieuw leven hebben gegeven door nog meer surferminded te zijn dan die van bij ons en er aanverwant aan de sport of horeca handeltjes hebben op gestart. *Wat rest is een nieuwe camping die er kwam nadat de overheid een Fransman zijn camperplaats heeft doen sluiten. Een meer voorkomende taktiek om niet Marokkanen via administratieve pesterijen alle moed te laten opgeven. Maar goed de Fransman is er niet meer, het terrein nog wel. Zo komt dat wij daar op ons eentje over een paar hectaren levensruimte kunnen beschikken.
* Het is echt genieten. Ahmed is een soort gardien om de gebouwen te bewaken. s avonds draag ik hem zijn aperitief. Hij is Berber en spreekt alleen Berbers en een mond Arabisch en toch slagen wij er in enkele dingen aan mekaar verstaanbaar te maken.
Een ander figuur is onze bakker
die iedere morgen langskomt op zijn ezel. Hij bepaald zelf hoeveel broodjes wij nodig hebben. Ik vraag er twee maar hij geeft er drie en die kosten 5Dh.
Dit duurt tot na een paar dagen er een machtsgreep gebeurt en een jonge gast met zijn fiets iets voor acht komt aangespurt om de oude voor te zijn. Hij verkoopt dezelfde broden aan 1Dh. De dag erop komt de ouwe al tegen 7.30 om de kleine voor te zijn. Ik weiger open te doen, anders kunnen die twee zodanig oorlogje voeren dat wij midden in de nacht brood moeten kopen.
*Er is ook een schrijnende kant aan dit verhaal. Hoe mensen hier vechten voor elke beetje dirham of van een dirham, breed gerekend 10 eurocent. Veel gasten bij ons zouden het nog niet oprapen als ze een stukje op straat zien liggen.
*Speciaal voor ons doet een visser ook een omweggetje. Zo vers, zo goedkoop en zo lekker de visjes. Ik vraag hem of hij geen adres heeft voor zuivere arganolie. Ik weet dat in de dorpjes er nog oudere vrouwtjes zijn die de argannoten.
die je zelf koopt persen in aanwezigheid van de klant. Hij kent zo eentje in zijn dorp. Op onze terugweg in februari laat ik er een liter of vijf persen. Mocht iemand interesse hebben, laat het ons weten. Gegarandeerd zuivere argan voor ongeveer 18 euro per liter.
**Op onderstaande fotos een boog van Arganbomen met een op het strand wandelende dromedaris.
*een familielid van bovenstaande en één van de ongeveer 10 beestjes die onze buren uitmaken
*een beeld van het eindeloos zandstrand
*een naar huis kerende dromedaris met begeleider bij zonsondergang
