Ergens hangt er een wit/zwart schilderij tegen een muur.
Het toppunt van soberheid.
In 1994 toen Alex en Jeanne nog maar enkele maanden hier vertoefden heeft Alex via dit schilderij uitgebeeld hoe hij zich voelde.
Een donkergrijze figuur vanaf de rug gezien.
Eenzaam tuurt de persoon naar de andere kant van het gebeuren.
Naar de profielen van de enkelingen die samen de massa vormen.
Naar zij die actief mogen en kunnen deelnemen aan de samenleving.
Die naarstig als mieren hun dagelijkse ding doen.
Met als ondersteunend kader de smalle profielen van de gebouwen.Statig trots.
De donkergrijze figuur is alleen, eenzaam, erger nog : alleenzaam
Alex in al zijn twijfels, onzeker van wat de tijd hem en zijn jonge gezinnetje zou brengen.Ietwat angstig afwachtend op wat komen zou Uitwijzing of de verlossende formulieren om te mogen blijven?En wat nadien?
Jeanne die thuis op hem wacht, met de kleine Mischa, hun oogappeltje!
Vol verwachting, ná de verwachting
De drang om een gezonde toekomst op te bouwen, maar tegelijkertijd dat vreselijke besef van onvermogen Altijd maar wachten.
-Dat wachten maakt je zot!Je weet niet wat het betekent om niet gewaardeerd te worden.Wij zijn toch ook mensen! Vanaf het moment dat mensen weten dat je een politiek vluchteling bent, een asielzoeker, word je met een vreemde en verdachte blik bekeken... Net of wij gegarandeerd niet deugen...
Je strijd is gestreden, Alex.
Het kan je alleen maar beter gaan, dáár achter die blauwe horizon waar je nooit meer alleenzaam zal zijn en waar je wordt gewaardeerd om wie je bent!
Vaarwel Sascha, schilder de hemel!Van jouw en van ónze verwachtingen
Alleen spijtig dat de opleiding die we in Oekraïne volgden hier niet erkend wordt
Jeanne heeft een diploma van verpleegster, werkt hier ook als verpleegster, maar wordt betaald als bejaardenhelpster.Haar diploma dat ze in het voormalige Oostblok is hier niet geldig.Met alle gevolgen.Maar Jeanne klaagt niet.
Het is voor mij een voorrecht om in dit gezelschap te mogen vertoeven.
Om Alexander te mogen meemaken, te kunnen voelen zoals ik hem nooit ervaren heb.Bij mensen die hem op een andere manier kenden.
Normaliter draag ik donkergrijs of zwart als ik een begrafenis bijwoon.
Opeens valt het me op dat ik de enige ben die totaal anders - kleurig ben
Mij pull is hemelsblauw
De kleur van de hoop.
De kleur van Alexander.
Ik kan een kleine glimlach niet onderdrukken.
Wil de kleur schenken aan Mischa, op zijn minst in gedachten.
Want Mischa is de volgende Vishnikin.
Geboren en getogen in het nieuwe land, ontdekt door zijn ouders.
Mischa die de dromen van de naderende toekomst in zich meedraagt.
Die nog niet beseft welke verwachtingen er op zijn jonge schouders rusten
Maar die ook kan rekenen op een haast eindeloze dosis van vergevingsgezindheid van degenen die rond deze tafel zitten.
Want deze harten treuren om Alexander, herdenken de mooie en goede momenten, maar nergens, bij geen van de aanwezigen vang ik een glimp op van een of ander verwijt.
Dank je Alexander dat ik je heb mogen kennen.
Dank je voor de prachtige werken die je op doek toverde.
Dank je voor het vertrouwen, voor de samenwerking.
Dank je voor dit afscheid.
Dat ik hier mocht zijn, en je aanwezigheid mocht voelen.
Geef je blauwe kracht en je verlangen naar hetgeen jezelf niet kon bereiken in zachte emoties door aan je zoon, aan Mischa.
En de naam Vishnikin zal voor immer verbonden worden aan het erfgoed van onze contreien.Een erfgoed waar volgende generaties met waarderend ontzag op zullen terugblikken.
Vaarwel Alexander, jouw werken zullen mede de galerijen der oneindigheid sieren!
De heraut wekt een nieuwe morgen vol eindeloze verwachtingen
In het kleine cafeetje dicht bij de begraafplaats zitten we met zn negenen aan een tafeltje.Een laatste afscheid aan Alexander.Althans vandaag, echter niet in gedachten.Want gedachten blijven, gaan nimmer roemloos ten onder.
Een van de Russische dames opent haar handtas en tovert er waarachtig een hoop netjes verpakte pannenkoeken uit.En een aantal servetten, en bruine suiker.
Oekraïne gecombineerd met Orthodox geloof in een drankgelegenheid in Hasselt.
Om stil van te worden.Verrijkende ervaring.
Even moet ik terugdenken aan eerdere momenten van vandaag.
Toen we wachtten aan het graf, en de werkers bezig waren de open ruimte terug op te vullen.Eerst met gewone aarde, nadien met zwarte aarde. Om gras en planten die er, voorlopig, op zouden geplant worden een betere toekomst te bieden.Voor gras en planten geldt er geen asielbeleid bedenk ik
Hoe één van de dames ons allen een stukje wit brood toereikte.Als een soort hostie.Het brood dat gebroken wordt en genuttigd bij het laatste afscheid.
Micha die mij gadeslaat als ik het kleinood van amper enkele centimeters doorsnedeaanneem en in mijn mond laat smelten.Een eerbetoon aan het gebeuren.
-Normaal wordt het brood gedompeld in wijn.Dan smaakt het iets beter.Nu is het gewoon droog.
Waarna hij zich terug omkeert en de nabijheid van het centrum van de situatie opzoekt.
Zichzelf zoekt, want tenslotte is hij het nauwst verwant met Alexander, zíjn vader, zíjn vriend, zíjn maat.
Lea is een en al kranigheid.Samen met Philo een dame om op te bouwen.
Om te vertrouwen.Om de toekomst van een nieuwe wereld in handen te geven.
Een wereld van verdraagzaamheid, van oprechtheid. Lea en Philo, de 2 engelen.
De pannenkoeken smaken wonderwel.Kikkeren op.
Geven een weldoende fond aan lichaam en aan gedachten.
Er wordt gesproken over het goede en veilige bestaan in ons Belgen land.
Over de problemen van asielzoekers.Waarom die lange wachttijden?
De aanwezigen mogen allen blijven. Hebben de nodige officiële papieren, maar refereren naar lotgenoten die dat geluk niet mogen ervaren.
-Ken je dat koppel, zijn al 7 jaren hier en weten nog niet of ze al mogen blijven of niet! Dat is toch geen leven!Zij moeten toch ook verder kunnen Een nieuw en volwaardig bestaan opbouwen.
En oh ja, ze hebben allen taalcursussen gevolgd, want als je in België wilt blijven moet je toch ook de taal kunnen spreken. Dat is toch logisch!
Ik onderstreep mijn woorden met een strak omhooggestoken rechterduim.
Dit tableau is ronduit schitterend!
De dames zijn gelukkig en zelfs bij Alexander merk ik, al zij het even,een kleine blijk van trots en tevredenheid.
De samenwerking is een feit!
Vanaf nu is het aan hem om te bewijzen dat hij zijn plaats kan veroveren binnen ons schilderlandschap.
Hij produceert en ik zal trachten zoveel mogelijk werken aan de vrouw of aan de man te brengen.En de dames verzorgen het dagelijks contact met het jonge koppel.Maken hen wegwijs in het Belgische leeflandschap.Helpen hen op allerhande vlak.Zijn er steeds voor hen, geven hen advies Kortom, vervullen op een haast perfecte wijze hun taak van beschermengelen.
Alexander schildert en schildert en verovert mensenharten met zijn creaties.
Van kleine 4-seizoentjes, met nadruk op de zoentjes, over uitnodigende maanlandschappen tot futuristische techni-tableaus.Ontroerende herauten die de morgen aanroepen met hun schallende trompet.Venetiaanse maskers met een glimlach op de mond, maar treurnis in de oningevulde oogholtes Een rode, elegante dame in een gans apart Brugs stadstafereeltje Krachtige grafiek, speelse aquarellen Subtiel uitgewerkte vlinders die fladderen in een dromerig landschap Tot onvolprezen kitscherige bustes op aanvraag.
Zijn inspiratie blijkt oneindig.Steeds weer weet hij me te ontroeren, onder de indruk te brengen, te verrassen Met bijna steeds het blauw van de hoop.Zíjn hoop.
Zelfs als hij doeken aflevert waar de zwaarmoedigheid van afdruipt zie ik enkel schoonheid.Het schone van een goed mens in moeilijkheden.
Als hij het weer moeilijk heeft met zijn leefwereld.Als de depressiviteit weer om de hoek loert.Maar ik voel op die momenten dat het penseel zijn stemming verlicht.Dat hij zijn zwarte emoties voor een deel aan het doek heeft toevertrouwd. Dat hij ze van zich afschildert, zoals een dichter zijn emoties verdringt naar de stilzwijgendheid van het papier.
Zelfs andere kunstenaars beginnen te informeren naar die onbekende Rus
Trachten te imiteren, maar slagen niet.Zijn gedachten en zijn leefwereld laten zich niet door hún penselen op doek zetten.Vishnikin is en blijft uniek!
Zij kunnen zijn herinneringen niet delen.Zijn leed niet voelen.
Zijn angsten voor de onzekere toekomst niet ervaren.
Zijn zwijgzame eenzaamheid is alleen zijn lot
De anderen zijn buitenstaanders, de onbegrijpenden
Een tiental dagen later krijg ik een telefoontje van een van de dames.
-Het eerste schilderij van Alexander is klaar.Wanneer mag hij het binnenbrengen?
Het is moeilijk voor mij om op dat moment mijn nieuwsgierigheid te bedwingen.
Mijn gevoel schreeuwt het uit, mijn verwachtingen liggen hoog!
Ik kan me niet voorstellen dat het resultaat zal tegenvallen.
-Oh, ik ben de ganse dag hier.Hij mag vandaag al komen als dat lukt.
-Dat is geen probleem, we zullen er zijn in de late namiddag.
Rond de klok van 16 uur is het zover.
Alexander stapt mijn bureel binnen, voorafgegaan door Philo en Lea.
Zij zijn de beschermengelen die hem en zijn zwangere vrouw Jeanne, hebben opgevangen.En zij zijn het die trachten om hen hier een menswaardige toekomst helpen op te bouwen.
Alexander heeft weeral een muur voor zich opgetrokken.
Heeft zich reeds op voorhand gewapend tegen een eventueel njet.
Een slappe handdruk bevestigt zijn houding.Zijn vertrouwen in zijn huidige leefwereld is duidelijk verpakt in een nevelveld van onzekerheden.Wat gaat er met hem en zijn Jeanne gebeuren?Zullen ze worden uitgewezen of hebben ze kans om hier te mogen blijven?Kan hij hun ongeboren kind een toekomst bieden?Wat zal het leven nog brengen?Zijn ogen kunnen het gonzen der gedachten niet verdoezelen.Al tracht hij ernog zo onbewogen mogelijk uit te zien
Na de gebruikelijke beleefdheden komen we al snel terzake.
-Alexander heeft iets moois gemaakt hé Alexander?
Bij het horen van zijn naam verheft de jonge kunstenaar even zijn hoofd.
Hij is de taal geheel niet machtig en dus wordt het gesprek in het Engels verdergezet, ondersteund met de universele handgebarentaal.
Even later wordt het eerst - gemaakte schilderij van Vishnikin op Belgische bodem, uit een tas gehaald.De gladde achterzijde van het linnen doek is beschreven met sierlijke drukletters : ALEXANDER VISHNIKIN.Stijlvolle aanduiding van de kunstenaar.
Langzaam krijg ik de voorzijde te zien.
Een knap staaltje van zijn kunnen!Prachtige vazen en glazen.
Het licht blinkt in het loepzuivere glas.En wat een kleurenkeuze!
Een diep gevoel van tevredenheid daalt over mij neer.
Gevolgd door een directe, oprechte en meervoudige reactie.
Ik kom nog net op tijd om de laatste 5 minuten mee te volgen.
Prachtig ingetogen muziek.Russisch onverstaanbaar voor mij, maar emotie behoeft geen vertaling.
Enkele mensen die aanwezig zijn herken ik.Oude getrouwen die vanaf het begin dat Alex hier aankwam aan zijn zijde stonden.
Warme handen beroeren de kist waarin Alex geborgen ligt.
Woordenloze afscheidsgebaren.Als om hem nog eenmaal hun genegenheid te laten aanvoelen.Enkele Russische omas prevelen woorden van smart omwille van dit te vroege afscheid.Vaarwel Sasja,de hel heb je hier op aarde gehad.Nu verdien je de hemel.Sasja, zijn koosnaampje
Even later staan we met zijn allen buiten.
Onder een feilloos blauwe hemel.
Hemelsblauw.Het blauw van de milde hoop.Zíjn hoop.
Het blauw dat steeds prijkte boven de bergtoppen die zo vaak en zo typisch opdoken in zijn prachtige schilderijen.
Want achter die bergtoppen daar ligt het land waar ik wil leven, waar alles goed is om te zijn.Het land van de hoop, het land van mijn verlangen.
Ik herinner me nog duidelijk hoe hij me die kleurkeuze ook heeft uitgelegd.
Vandaag kleurt de hemel zíjn blauw.Alsof hij voor één keer het penseel van de Grote Kleurenmeester heeft mogen overnemen
We wandelen in stilte naar de vlakte van de eeuwige graszoden.
Waar zijn lichaam terug zal opgaan in de vruchtbaarheid van Moeder Aarde.
Even vóór de kist in de kille aarde glijdt worden er nog enkele mooie woorden uitgesproken.Door zijn vriendin, en door een van zijn begeleidsters die er voor hem waren vanaf het eerste uur.Één van zijn engelen
Dan zegt plots iemand : proficiat Sasja.Waarna ook de anderen gelukwensen uitspreken.Even kijk ik onbegrijpend rondom mij.Waarop mijn buurvrouw me toefluistert : Alexander viert vandaag zijn verjaardag.14 september
Dan wordt de kist stilletjes toevertrouwd aan de wachtende aarde.
Mischa weent zachtjes.Hem resten enkel herinneringen aan zijn vader.
Herinneringen die stilaan zullen verglijden in de plooien van de vorderende tijd.
Maar herinneringen die nooit zullen verdwijnen.Hij heeft talenten van zijn vader geërfd.
Alex heeft zijn kunsten geschilderd in de genen van zijn dierbare zoon.Van zíjn Mischa.Even later vertelt mijn buurvrouw me dat ook Mischa die nauwgezette schildertechnieken beheerst.Net zoals Alexander ons ermee verrast heeft. Indertijd
Kleine Mischa met de zachte ogen en de vriendelijke stem.Beleefde jongen.
Welopgevoed. Met een zachte vorm van begrip in zijn jonge ogen. Duidelijk observerend.Deze intense momenten voor immer in zich opnemend.
Toen ik gisterenavond thuiskwam lag een briefje op tafel.
Alexander wordt morgen begraven in Hasselt.Op het kerkhof aan de Sint Truidersteenweg.Om 10 uur.
Dus niet gecremeerd, noch overgevlogen naar zijn geboorteland om ginder ter aarde te worden besteld.
14 september 2007.
Vandaag.
Om 10 uur sta ik op de betreffende begraafplaats.
2 Vrouwen geven water aan de bloemen die het graf van hun onlangs gestorven moeder siert.Onmiskenbaar de dochters van.Zoals de foto op de gepolijste steen duidelijk aantoont.Het verwerkingsproces weerspiegelt nog in hun ogen.
Ietsjes verder veegt een man de grafsteen van een familielid op een haast strelende wijze schoon.Tederheid sterft nimmer, ook niet bij het gedwongen afscheid.
Échte warmte blijft immer de handelingen aan voorbije herinneringen tooien.
Om 10 uur sta ik aan enkele vers gedolven graven.
Een klein, voorlopig houten kruisje, voorzien van een herkenningsnummer prijkt boven respectievelijke laatste rustplaatsen.Ook het leven na de dood vereist een boekhoudkundige en cijfermatige aanpak.
10 minuten later sta ik gans alleen te wachten.
De zon en de zwijgende stenen zijn mijn enige metgezellen.
Alles ademt een diepe, ja eeuwige rust uit.
Als ik er even bij stilsta bedenk ik dat ik in deze omgeving de enige ben die ook inademt
5 minuten later nadert een man.Ook een bezoeker aan voorbije liefdevolle herinneringen.
Of hij soms weet waar de laatst afgestorvenen worden begraven?
Oh, zeker niet op deze plaats, dan moet je aan de andere kant van het kerkhof zijn.
Als je wilt dan loop ik wel even met je mee, ik moet daar toch zijn.Verschillende familieleden liggen daar begraven.
Zo maakt de vriendelijke man me wegwijs naar de uitvaartruimtes bij het crematorium.
Dank je wel.
Een ingetogen medewerkster begeleidt me naar het zaaltje waar de uitvaartplechtigheid van Alexander plaatsvindt.
De blik is even leeg als zijn portefeuille, en daar hoeft hij, als hij er al een heeft, ze niet voor uit zijn jaszak te halen.Geen vraag, geen mededeling, geen verwachting
Niets, alleen die dove, lege blik.
-Alexander komt uit het Oostblok, samen met zijn zwangere vriendin.
Ze zijn heel recent aangekomen en verblijven in een home voor vluchtelingen.
Bedoeling is dat ze politiek asiel aanvragen, want hij kan niet meer terugkeren
naar zijn vaderland, tenminste niet als hij wil blijven leven
Woorden die achteraf waar bleken te zijn.
Ze spreken beiden noch Engels noch een andere West - Europese taal.
Als mensen onder elkaar willen wij hen helpen, en daarom zijn we hier.
De bleke man met de nietszeggende blik zit er wezenloos bij.Begrijpt niets van ons gesprek en geeft ook niet de indruk op enigerlei wijze geïnteresseerd te zijn.
-Zolang hij geen geldige papieren heeft dat hij hier kan blijven, krijgt hij ook geen arbeidskaart en mag hij dus niet werken.Het lijkt ons in ieder geval belangrijk dat hij zijn tijd op een gezonde manier kan invullen.Vroeger schilderde hij al eens, en wij hebben hem al een schilderij laten maken.
Een der dames haalt een opgerold doek uit haar tas, en ontrolt het textiel.
Een mooi schilderij bevestigt het kunnen van de onbekende, die nog steeds zijn hoofd in zijn schouders laat zakken.Als hij echter mijn blik onderschept nadat ik zijn werk heb gezien,is er een eerste teken dat duidt op interesse.Zijn ogen kijken me vragend aan.De werelden die ons scheiden, cultuur, taal en nog zoveel meer doen er op dit moment niet toe.Hier zit een mens in nood.Een asielzoeker heeft een gezicht gekregen en zal me nooit meer onberoerd laten.
-Mooi hé?
Inderdaad mooi.Ik knik instemmend.
-Ik stel voor dat we Alexander van het nodige materiaal voorzien om aan de slag te kunnen gaan.Hij moet zorgen voor mooie en verkoopwaardige schilderijen, en ik doe mijn best om ze aan de klant te brengen, goed?
De dames glimlachen voldaan.Een eerste stap is gezet.
Alexander voelt aan dat er een positief resultaat in de lucht hangt.
De dames wijzen naar het doek en maken hem duidelijk dat er nog werken van hem verwacht worden.Hij maakt het internationaal gekende gebaar van de duim die schuift over zijn wijs- en middenvinger.Tegelijkertijd knikken de dames en ik, ja er valt geld mee te verdienen.Ik lees waarempel een kleine blik van tevredenheid in zijn ogen.
Een handdruk bezegelt de woordenloze afspraak.Een halfuurtje later verlaten de dames en hun gast de zaak.Met de nodige materialen.Ik voel dat het goed komt.
Luciano Pavarotti is niet meer.Verwisselde op 6 september 2007 deze wereld voor het operagebeuren van de eeuwigheid.Hij zal er met open armen verwelkomd worden en zijn gezang zal nog vele horizonten kleuren.
In de schaduw van het leven nam ook Alexander Vishnikin afscheid van het aardse bestaan.Zonder veel ophef, zonder het kleinste krantenknipsel
Maar zijn artistiek talent tooit muren van mensen die oog hadden voor de kunst van het hart.Zijn onvolprezen schilderwerken wekten bewondering, weekten emoties los
De wil om te slagen werd echter gefnuikt door het karakter van onwillige varkensharen in de penselen die hij beroerde Of toch veeleer door het gebrek aan flexibiliteit dat hij tentoonstelde tengevolge van zijn sterk veranderde levensomstandigheden Van gerespecteerd legerofficier tot ongewaardeerde asielzoeker.
Alexander is niet meer.God hebbe zijn ziel, en de hemel heeft er een opmerkelijke kunstenaar bij!
Alles heeft zijn tijd, en voor alles is er een tijd.
Zo ook dient er plaats gemaakt te worden voor momenten van besef.
Zoals het besef dat eens de tijd die je nog rest, normaliter korter is dan de tijd die je reeds achter de rug hebt.Momenten waarop je kunt terugblikken, rekeningen kunt maken.Geen afrekeningen, neen, veeleer situatieschetsen van de watertjes die je tot dusver doorzwommen hebt.Van beekjes over kanaaltjes tot riviertjes.Om nog maar te zwijgen over de zee! Want daarin zal uiteindelijk alles uitmonden
Ik herinner me alsof het gisteren was.
De twee vriendelijke dames die me gebeld hebben met de vraag of ik even tijd kan maken.Voor klanten maakt men altijd tijd!Zeker voor hen.
De begroeting is beleefd hartelijk.
De gast die hen vergezelt blinkt uit door afstandelijkheid!
Kil, gemiddelde postuur, kalend, zonder vertellende blik in de ogen.
Dit is dus Alexander.Nog jong, hooguit een jaar of 28.
Officier in het leger van een der Oostbloklanden.
Meermaals gedecoreerd, maar gevlucht uit zijn heimat omwille van het feit dat hij orders van de hogere legerleiding weigerde uit te voeren.Waarvoor begrip kon worden opgebracht!Meer dan begrip zelfs, maar dat doet hier niet terzake.
Gevlucht met zwangere levensgezellin.Stateloos, bezitloos, bijna haveloos, zij het wat kleren en een plat koffer van herinneringen die hier, in onze samenleving, weinig interesse konden wekken.
