Iedereen kent wel de Twee bekenroute en het Prikkelpad.
Maar kent iedereen nog het Markebekewandelpad !
Op 6 oktober 1979, tijdens het cultureel weekend, werd het Markebekewandelpad geopend.
De Archeologische Stichting van Zuid-West-Vlaanderen en de Vlaamse Toeristenbond (VTB) verleenden hun medewerking.
Het wandelpad is ongeveer 7km lang.
’s Morgens was er mist. Rond de middag tot rond 1u30 was er nog altijd nevel. De zon geraakte er door rond 14u. De openingsplechtigheid greep plaats om 15u. Doch een kleine hindernis: een camion van de firma Jozef Goemaere stond juist geparkeerd voor de in te huldigen gedenkplaat, waarop de wandeling en enkele bezienswaardigheden getekend stonden. Jozef Goemaere werd verwittigd, maar de vrachtwagenchauffeur woonde in Moeskroen en had de sleutels van de vrachtwagen bij zich.
Enige uitkomst was het paneel verplaatsen. Men bracht het naar rechts naast de poort van de hoeve Dekimpe.
Eerst speelde de fanfare St. Jan een deuntje, waarop D. Peirs ,een vlaggezwaaier (leeuwenvlag) aan het werk ging.
Daarna gaf de Heer Jozef Van Overstraeten (Sint-Truiden 1896- Leuven 1986), voorzitter van de VTB, die het Markebekewandelpad opende ,zijn redevoering (een pleidooi voor de Vlamingen). Daarna was het de beurt aan schepen Emmanuel de Bethune, die lof uitsprak, zoals Van Overstraeten het deed, over Philippe Despriet en Robert Lesage.
De Bethune vroeg aan de heer Van Overstraeten om de gedenkplaat te onthullen, doch die laatste wees erop dat de eer beter toekwam aan schepen de Bethune.
Het pad werd ingewandeld onder leiding van Philippe Despriet (ontwerper) ,die het bekende Juliaan Claerhout-pad in Kaster op punt stelde.
Daarna trok men met de fanfare op kop naar het ontmoetingscentrum om er een receptie bij te wonen.
Een paar leden van de Markse Wandelclub waren ook aanwezig op die plechtigheid.
FOTO'S Roger Faillie :
Vlaggezwaaier D. Peirs in actie.
Schepen van Kortrijk Baron Emmanuel de Bethune onthult de gedenkplaat.
V.l.n.r. D.Peirs, schepen van Kortrijk Jozef Dejaegere, Baron Emmanuel de Bethune,
Philippe Despriet, tussenin Robert Lesage, Jozef Van Overstraeten.
Tot 1797 was de hoeve eigendom van de abdij van Groeninghe en werd toen als nationaal domein verkocht ten voordele van de Franse Republiek ( De Kortrijkse Groeningeabdij : José Vanbossele – Dorpskrant mei 2007 : Baron Emmanuel de Bethune).
Begin 19e eeuw was de Rodenburghoeve eigendom van de familie Edouard Prosper de Nieulant et de Pottelsberghe (Gent 1792 – Brugge 1874) en Sophie van Outryve d’Ydewalle (1789-1878) .Twee van hun dochters namelijk Mathilde (Brugge1820- Oostkamp1846) en Elisa (Brugge1821- Oostkamp1890) trouwden beiden met Irénée Charles Peers de Nieuwburgh ( Brugge 1818-1888), de burgemeester van Waardamme.
Edouard Prosper de Nieulant et de Pottelsberghe was de vijfde van de tien kinderen van burggraaf Charles de Nieulant (1755-1822) en Marie de Lichtervelde (1767-1853).
In 1879 ,na het overlijden van Sophie van Outryve d’Ydewalle ,kwam bij verdeling de hoeve in bezit van Edouard Charles Peers de Nieuwburgh (1841-1919), oudste zoon uit het 1e huwelijk van Irénée en Mathilde . Hij was trouwens ook burgemeester van Waardamme en getrouwd met Amélie Pauline de Kerchove de Denterghem (1845- Brussel 1925).
Gaston Peers de Nieuwburgh (Brussel 1867-Spa 1922), zoon van Edouard en Amélie , trouwde met Ernestina Jeanne Costa de Oliveira Cézar (Buenos Ayres 1878) te Brussel . Ze hadden een dochter Carmen Della Angella Estelvina Peers de Nieuwburgh Costa (Buenos Ayres1900-1984) die getrouwd was met Carlos Edmundo Perkins en eigenaars te Buenos Ayres (Argentinië).
Na het overlijden van Gaston Peers de Nieuwburgh (1922) en zijn moeder Amélie (1925) waren de weduwe Ernestina Jeann Costa en dochter Carmen Peers de Nieuwburgh de nieuwe eigenaressen.
Op 23 juli 1927 verkochten Ernestina Jeanne Costa en dochter Carmen Peers de Nieuwburgh , de hoeve met de gronden aan de ‘Tuileries-du-Pottelberg. Oorspronkelijk was de verkoop voorzien in 44 loten.
Het hoevegebouw met medegaande erf , wei- en akkerland bedroeg 16ha 49a 91ca.
Op 11december1964 verkocht de ‘Tuileries du Pottelberg’ de hoeve + nog andere gronden (in totaal 25ha9a13ca, de hoeve inbegrepen ) aan ‘Matexi’ (Maatschappij tot Exploitatie van Immobiliên). Het proces-verbaal van meting had plaats gehad op 7 december 1964. Hierop volgde het verkavelingsproces.
Volgens bepaalde inwoners was Matexi van plan er een hotel van te maken!?
De oude kapel ‘O.L.Vr. van Groeninghe’ die aan de ingang van de dreef stond, die leidde naar de hoeve, werd in 1965 met de grond gelijk gemaakt voor het stichten van een nieuwe straat. Daarna volgden het huis en andere gebouwen in 1972. Enkel de wagenschuur, koetshuis en de paardenstal bleven gespaard en metamorfoseerden na restauratie in een prachtige kapel. Ook de twee pilaren aan de ingang van de hoeve bleven overeind.
In 1971 werd Baron Emmanuel de Bethune (Marke 1930-2011) burgemeester van Marke. Nog in 1971 werd een verantwoordingsnota opgemaakt nopens een op te richten kapelanij. De belangrijkste factoren waren de vooruitzichten inzake totale bezetting van de wijk en de reeds bestaande kern, en de afstanden van het nieuwe centrum naar de Sint-Brixiuskerk , naar de toen nog bestaande H.Hart-parochie in Kortrijk en naar de kapel Don Bosco.
De kerkfabriek kwam samen onder voorzitterschap van Baron Jean de Bethune om te beraadslagen over de oprichting van een annexewijk van de hulpparochie Sint-Brixius op de wijk Rodenburg-Abdijhoeve. Daar werd besloten “een gunstig advies te verlenen betreffende het voorstel voor de bisschoppelijke overheid nopens de erkenning van de wijk Rodenburg-Abdijhoeve als annexewijk van de hulpparochie Sint-Brixius te Marke onder de aanroeping van O.L.Vr. Ten Spiegele”. De erkennIng kwam er bij K.B. van 22 oktober 1971.
In januari 1972 werd beslist een nieuwe kapel te bouwen. Goedkeuring werd zelfs nog verleend in zitting van de gemeenteraad op 15 maart 1974. Het bedrag van de uitvoering van deze constructie werd geraamd op bijna 5.miljoen bfr. Door het te hoge prijskaartje werd dat ontwerp van tafel geveegd.
In 1972-73 kocht de gemeente Marke grond aan Matexi voor de aanleg van een groenzone en een parkeerplein.
Architect Jacques Lannoo (Marke 1934- Kortrijk 2019) ontwierp eerst de aanleg van een vijver en de groenzone. De waardevolle wagenschuur werd -onder impuls van Baron Emmanuel de Bethune en dokter Karel Goddeeris (Kortrijk 1913-Marke 2006) - als beschermd monument geklasseerd bij K.B. van 4 april 1975 . De wagenschuur werd na aanbesteding van 23 maart 1976 omgevormd tot kapel en polyvalente ruimte. De plechtige inwijding van de kapel O.L.Vrouw ten Spieghele, door Mgr. E. De Smedt , bisschop van Brugge, geschiedde op 31 oktober 1976.
De kapel werd kort na de fusie in 1977 aan de kerkfabriek van Marke overgedragen (Willy Detailleur).
DE BEWONERS.
______________
In 1899 kwamen August Vandewoestijne (Oostkamp 1838-Marke 1928) en zijn vrouw Idalie Demeyer (Oostkamp 1845- Marke 1919) aan op de Rodenburghoeve. Ze baatten een hoeve uit in Oostkamp en hadden 17 kinderen (11 zonen en 6 dochters). Alfons de 3e zoon, was koetsier op het kasteel Nieuwburg te Oostkamp, bij Baron Léon Peers de Nieuwburgh (1843-1930).
Léon Peers de Nieuwburgh was een zoon van Ernest Peers (1804-1895) en Marie Ducpétiaux (1806-1871). Ernest was een broer van Irénée. Léon was dus een kozijn van Edouard Charles Peers de Nieuwburgh, eigenaar van de hoeve.
Op een dag werden Alfons Vandewoestijne en zijn vader August uitgenodigd op het kasteel. Baron Léon wist te vertellen dat hij een grote hoeve had gevonden die best zou passen bij hun groot gezin. Het was de hoeve van zijn kozijn Edouard Charles Peers in Marke.
August repliceerde :” Dat is aan de andere kant van de wereld”. De baron stelde zelfs voor om de hoeve aan te kopen gezien de goedkope prijs, die de eigenaar vroeg. Trouw aan zijn geloofsovertuiging weigerde hij de hoeve aan te kopen, want volgens hem was het ‘zwart’ goed en dat zou geen geluk brengen. Maar hij weigerde niet de hoeve te bewonen.
De verhuis naar Marke gebeurde met 24 boerenwagens en 24 landbouwers uit Marke, die in karavaan naar Oostkamp reden. Na twee dagen waren ze geïnstalleerd.
In 1925 volgde Victor (Oostkamp 1886-Wevelgem1974) zijn vader August op. Hij was getrouwd met Maria Claerbout (Marke 1901-1982).
Tenslotte werd hun zoon Roger ( Marke 1927-Wervik 2019) in 1956 opvolger en de laatste landbouwer op de Rodenburghoeve. Hij was getrouwd met Fausta Vantieghem (Otegem 1927-Marke 2018).
Victor en zijn vrouw gingen wonen op het domein ‘Bloemenhof’ in Wevelgem, bij hun jongste dochter Thérèse.
Op donderdag 14 december 1967 vertrokken Roger en Fausta en hun gezin , vergezeld van 13 landbouwers met elk een tractor en 2 aanhangwagens, met de gemotoriseerde rijkswacht op kop en zelfs met de TV-ploeg, in karavaan naar een nieuwe hoeve , die ze aankochten in Kruiseke (Wervik). Aan de nieuwe hoeve gaven ze de naam ‘NIEUWENBURG’.
Persoonlijk archief (kadaster en stamboom Vandewoestijne).
Sint-Brixiuskerk Marke oktober 1999.
‘De geschiedenis van de Rodenburghoeve en de bewoners’ – Roger en Simone Vandewoestijne (2002).
De hoeve vóór 1967.
Het woonhuis rond 1972.
In 1974 werd deze foto genomen door schepen Maurice Bekaert. De beslissing werd genomen
wat er zal gebeuren met de schuur. V.l.n.r. Schepenen Daniël Pauwels en Palmer Vandermeersch
André Toye, Lucien Segers, burgemeester baron Emmanuel de Bethune en Antoon Vandaele.
Plechtige inwijding van de kapel O.L.Vrouw ten Spiegele op 31 oktober 1976.
OPENSTELLING RINGLAAN (R8) MARKE -BISSEGEM in 1978.
OPENSTELLING RINGLAAN (R8) MARKE - BISSEGEM IN 1978.
_________________________________________________
Op 22 april 1978 werd een nieuw deel Ringlaan rond Kortrijk officieel voor het verkeer opengesteld. Het betreft hier de sektie Marke (Pottelberg) tot Bissegem (Meensesteenweg). De werken vingen aan in juni 1976.
Op 22 april 1978 werd een nieuw deel Ringlaan rond Kortrijk officieel voor het verkeer opengesteld. Het betreft hier de sektie Marke (Pottelberg) tot Bissegem (Meensesteenweg). De werken vingen aan in juni 1976.
Het lintjesknippen gebeurde door F. Detiège, voorzitter van de Intercommunale Vereniging voor de Autoweg E3 (E17) en schepen van Antwerpen.Daarna hield F. Detiège een gelegenheidstoespraak in de Kortrijkse Hallen.
Het traject telt 3 grote kunstwerken. De brug over de R8 (Pottelberg) te Marke, het viaduct over het vormingsstation en de brug over de Leie. De brug over de R8 te Marke werd op 20 september 1977 opengesteld.
Foto (R. Faillie):
Rechts met bleke mantel oud-kamervoorzitter Dries Dequae, ernaast links burgemeester Jozef Lambrecht. Daar achter schepenen Félix Decabooter, Joris Buyse. Ernaast volksvertegenwoordiger Marc Olivier, gemeenteraadslid van Kortrijk 1977-1994. Tweede van links schepen Emmanuel de Bethune.
Op Google vindt men 'Keizersberg' in Marke. Wie van 'Natuurpunt' had dat idee . De hoogte en het gehucht op zijn geheel heten van oudsher ‘Pauvre Leute’en niet ‘Keizersberg’.
Keizerstraat bestaat en werd genoemd naar café ‘ De Keizer’,dat in die straat tegen de Torkonjestraat stond.
Zou het niet spijtig zijn dat binnen lange tijd, hierdoor, de naam 'Pauvre Leute' wegdeemstert!
In 1966 voerde NV Saterco de grondwerken uit bij het leggen van de E3. Die bermen zijn er het gevolg van.
Op Google maps Marke prijkt in grote letters ‘Koekelberg’. Werd opgemerkt door de heer Eric Pauwels.
Gelieve aan te stippen dat het ‘KOEKEBERG’ is. Het betreft hier een overblijfsel van het oud tracé van de spoorweg ( 1843). De ongebruikte berm werd ‘Koekeberg’ genoemd naar de hoeve ‘te Cockue’, die in 1899 plaats moest maken voor de oprichting van de pannenfabriek. Vandaar ook het ‘Kokuitplein’.
In de 2e helft van de 19e eeuw werden daar schietoefeningen gehouden door de Kortrijkse ‘Garde Civique’ (Burgerwacht).
De ‘Koekeberg’ werd in 1915 afgegraven door arbeiders van de pannenfabriek.
Ware het niet beter de oude toponiemen te respecteren. Foutieve toponiemen worden later overgenomen en leiden tot een vervalsing van de geschiedenis.
70 jaar geleden ,in de vijftiger jaren, waren pogingen om records te breken in accordeonspelen, drummen, tot zelfs wielrennen op rollen, een echte epidemie. Henri Masure, Roger Verschelde en Roger Beernaert, allen accordeonvirtuozen uit Kortrijk waren geduchte concurrenten.
Henri Masure bracht in ‘Café Français’ op de Grote Markt te Kortrijk in februari 1954 het wereldrecord onafgebroken accordeonspelen op 168 uren; in juni sneuvelde zijn record al.
De records werden in een recordtempo de ene na de andere verbeterd.
In Marke zou Fernand Vanherreweghe ( Deerlijk 1928-Kortrijk 2011) in 1956 het wereldrecord drummen op zijn naam zetten.
Dat gebeurde in de ‘katholieke kring’ op de noorderhoek van de Vagevuurstraat met de Preshoekstraat.
De speaker van dienst was Roger Hoorens, stichter van Inter-Horo in Lauwe.
Fernand zette een tijd neer van 112 uren en 6 minuten en verpulverde het vorige record van 109 uren 13 minuten .
Op die avond werd bij deze gelegenheid in dezelfde ‘katholieke kring’ nog een ‘bal’ gegeven. Het ‘bal’ werd opgeluisterd, jawel, door het orkest de ‘Fernando’s’.
Germain (27 jaar) en Georges (12 jaar) , twee broers van Fernand, speelden accordeon tijdens zijn recordpoging. Op een dag viel Georges flauw en werd vervangen door Georges Staessens (Marke 1921-Kortrijk 2004).
Het orkest de ‘Fernando’s’ ontstond kort na de 2e wereldoorlog, door toedoen van Fernand en zijn broer Germain, en Marie-José Beernaert die aan ‘De Mol’ woonde in Harelbeke ; een zekere Seynaeve uit Sint-Denijs was er ook bij. In 1948 moest Fernand naar het leger. Daar stichtte hij een nieuw orkest ‘Fernando’s’ bestaande uit Paul Baert uit Kortrijk (saxofoon) – Gerard Christiaen uit Avelgem (accordeon) – Julo Vansteenkiste uit Heule (trompet) – en zanger en gitarist Carlos Vandevijver uit Kuurne.
Die gingen spelen – onder toezicht van de aalmoezenier- naar verschillende kazernes. Ze speelden ook mekaars trouwfeest. Zo ging het door tot in 1968. Van dan af speelde Fernand verder met Georges Staessens tot in 1976 .
Op 31 maart 1956 speelde F.C.Marke tegen de Engelse ploeg National Assistance Board F.C. De uitslag was 8-0. s’ Avonds werd een klein eetmaal aangeboden met daarna het optreden van de Fernando’s.
De jaren ’50 waren gouden jaren voor dansorkesten. In de zaal ‘Luxor’ (Rekkemsestraat) naast café ‘In ’t Nieuw Kwartier’ werd menig koppeltje gevormd op de dansvloer.
Het slagwerk van de ‘Fernando’s kwam in het bezit van de ‘Blaaskapel Sint-Jan’.
Vele verenigingen ontstonden tussen pot en pint. Ontspanning werd meestal gezocht in cafés.
In 1914 werd in café ‘In de Belle Vue’ (Markeplaats) door Jerome Ostyn ,die ‘schrijver’ was in de weverij De Witte-Visage, en enkele vrienden besloten ,een voetbalploeg op te richten. Medestichter was Adolf Vanthuyne (Mote) . Jerome was de broer van Achille Ostyn.Cafébaas was Emile Levecque, gemeente-arbeider en vroeger waard van café 'Den Anker' in de Markekerkstraat . Hij was putmaker en hanteerde ook de kanonnetjes. Zijn zonen Charles en Aloïs maakten deel uit van die pioniersploeg.
Aloïs Levecque [(in de volksmond Maurice) Marke 1893 – Lauwe 1986]
“De voetbal werd gesticht tijdens de oorlog 14-18, maar heeft maar een 2-tal jaren meegegaan, want Marke werd Etappengebiet en men mocht niet meer buiten de grenzen van de gemeente gaan. Het eerste lokaal was dan ook café “In de Belle Vue”, want zelfs alle vergaderingen gingen daar door. In het begin werd ook gespeeld waar men plaats vond, er bestond geen vast terrein. Zo werd er nog gespeeld tegen de wal van de hoeve Dekimpe. En ook nog in de lage weide, rechtover de boerderij van Etienne Delcour. In die tijd was het Verspaille die daar woonde. Dat moet ongeveer daar zijn waar Albert Santy zijn carrosseriebedrijf of smidse had. Die weide stond vroeger veel onder water. Men speelde het meest aan de hoeve Duhem aan de Prinse.
Er bestond een 1e en een 2e ploeg:
1e ploeg (zie foto).
2e ploeg (zie foto) (reserven)
In die periode bestond ook een geïmproviseerd ploegje in de Marktstraat, dat men in de volksmond de 'Kapelletjesclub' noemde. Ze speelden immers op een weide van boer Henri Callens (aan de toegangsweg tot de hoeve van Gerard Holvoet, Aveve geweest) aan Hermans kapelletje (gebouwd omstreeks 1876 door vlashandelaar Désiré Herman).
De ploeg gesticht 'In de Belle Vue' koos voor uitrusting zwarte broekjes en truien met vertikale rood-zwarte strepen.De uitrusting werd door de speler zelf betaald. Toen de ploeg van 'In de Belle Vue' een tweede ploeg opstelde verdween de 'kapelletjesclub'.De club bleef maar 2 jaar bestaan want de eerste wereldoorlog bracht roet in het eten.
In 1922 sproot uit de congregatie der jongeren, gesticht door onderpastoor Louis Socquet, een nieuwe voetbalploeg, die nog niet officieel erkend werd: het was een 'adherent' club, d.w.z. men speelde tegen ploegjes uit het omliggende. Men speelde toen juist onder de categorie van 4e Provinciaal. Speelden toen: Albert Dufraimont – Alfons Ostyn – Guillaume Kesteloot – Jozef Vandemoortele – Amedée Desmet – Aloïs Ostyn – Michel Mulie –Maurice Dufrasne – Jerome Vanneste – Armand Vandenweghe – Arthur Van Maris.
Vanaf 18 juni 1924 werd F.C. Marke aangesloten bij de K.B.V.B. onder het stamboeknummer 376. Haar ontslag dateert van 5 september 1928.
De eerste match greep plaats op de weide van boer Louis Dalle (Torkonjestraat) tegen A.A.Moeskroen 8-0. Ondertussen kwam concurrentie opdagen.Omstreeks 1925 werd een ploeg gesticht op de Markebeke onder benaming van Blue Star, door Frans De Brabandere, zoon van de toenmalige burgemeester Cyriel De Brabandere. Deze laatste ploeg werd het zwijgen opgelegd, want twee ploegen dat was van het goede teveel.
De meeste spelers kwamen aansluiten bij de officiële club.
Voor de uitrusting werden de groen-zwarte kleuren gekozen, omdat Cercle Brugge die kleuren droeg en toen zeer goed presteerde.
De verplaatsingen gebeurden van dan af per fiets, met de trein of met de bus ( meestal met de Markse autobusuitbater Alfons Verhenne). Alfons Verhenne vestigde zich hier als autobusuitbater in 1926.
Tijdens het seizoen 1925-26 kwam F.C. Marke in 4e Afdeling Zuid samen met SK Zwevegem – Stade Moeskroen – WS Lauwe enz.
Het volgende seizoen 1926-27 kwam F.C. Marke uit in dezelfde reeks, en promoveerde toen naar 3e Afdeling A.
De belangstelling was toen groot!.
In 1928 werd er mee gestopt wegens gebrek aan spelers. Officieel ontslag bij de voetbalbond op 5 september 1928.
Volgens de officiële provinciale kalender van West-Vlaanderen speelde F.C.Marke tijdens het seizoen 1927-28 in Afdeling III Série A. Harelbeke en Stade Moeskroen speelden in Série B.
De tegenstrevers van Marke waren: Excelsior Kortrijk – Verb.Wevelgem – Middelkerke – Gistel – De Panne – S.V. Zwevegem –Wevelgem Sportif ; in totaal 8 ploegen. De eerste match was op 18 september 1927 , de laatste op 1 januari 1928.
Onderwijzer Sylvain Haghebaert ( Snaaskerke 1913 – Marke 1968) schreef in de jaren ’50 en 60’ menig artikel in het Kortrijks Handelsblad. De laatste jaren waren zijn artikels nogal bitsig in het nadeel van de club. Het ging zover, dat Sylvain zijn verzekering(en) opzegde bij verzekeraar Lucien Segers, secretaris van F.C. Marke.
Ik vond uit zijn pen ,los van het Handelsblad, een interessant schrijven van 1965.:
“Uit de oude ‘voetbal’-doos!
In 1965 vierde Club Marke haar 30-jarig bestaan (1935-65). In feite werd de voetbalclub waarschijnlijk wel heropgericht, al hebben we indertijd nooit een geschreven historie van F.C.Marke kunnen ontdekken. Het blijkt dat de eerste officiële aansluiting bij de Belgische Voetbalbond gebeurde in 1922. Maar….tot jolijt van enkele ouderen en als wetenswaardigheidvan veel jongeren konden we nog een en ander opvissen ook van voor de jaren twintig.
In 1914-15 werd de eerste Markse voetbalploeg gesticht,met de naam F.C. Marke.’t Was een zuivere amateursploeg, niet aangesloten bij de B.V.B., want alle sportaktiviteit was van officiële zijde stopgezet, vanwege de Duitse bezetting. Het eerste oefenplein was een gewone weide van boer Petrus Duhem en gelegen aan de Prinsenhoek, langsheen de oude baan Kortrijk-Moeskroen.Een oude bruine foto van 1915 vertoont de naam F.C.Marke op de lederen bal, gedragen door de toenmalige portier Karel De Brabandere ( woonachtig in Waregem), met rechts Alfons Ostyn en links Julien Verhaeghe. De middenspelers waren Jerome Ostyn, Gabriël De Brabandere en Alexis Vanderbauwhede( zoon van de stationschef ,woonachtig te Brussel). Voorspelers Joseph Ostyn (+1919) , Maurice Vandenweghe (woonachtig in Lauwe), Adolf Vanthuyne (woonachtig in Moeskroen), Charles Levecque (woonachtig in Moeskroen), Hilaire Casier (zoon van socialistisch oud-gemeenteraadslid Pierre Casier); De kleuren waren rood en zwart.
Binst de oorlog waren natuurlijk niets dan vriendschappelijke wedstrijden gespeeld, o.a. tegen Marke-Leiekant, White Star Lauwe, Lauwe- Statiehoek, Aalbeke-Plaats ,Aalbebe-Preshoek, Stade Moeskroen en andere. In die oorlogsjaren werd ook eens deelgenomen aan een tornooi te Moeskroen. Club Marke was voor de gelegenheid versterkt met spelers, die zich later aansloten bij Kortrijk Sport, nl. Michel Buysse, Henri Demeyere, Walter Vauterin en een zekere Clarysse en Devuyst. Tijdens de eerste match tegen inrichter Excelsior Moeskroen was men ontevreden over de partijdige beslissingen van de spelleider, wat betekent dat er in de jaren ’60 niets nieuws onder de zon is !
Nog aan te stippen: ’t was oorlog en er heerste bijgevolg groot gebrek aan voetbalschoenen en zelfs aan gewone schoenen….dan maar barvoets gespeeld door de minderbedeelden . Ook de ballen waren schaars en schromelijk kostelijk. Op de duur wogen de ballen dubbel aan gewicht, door opgenaaide lappen en …toch voetbalde men te Marke.
De genoemde Kortrijkse spelers werden binnengesmokkeld te Moeskroen met valse identiteitskaarten die aan Aalbeke-station verdere toegang verleenden naar Moeskroen, want Kortrijk was toen goevernementsgebied, Overleie was operatiegebied en Marke etappegebied. Voor ons lijkt het nog folkloristisch erbij als we vernamen dat die verplaatsing naar Moeskroen plaats had in een open boerenwagen.
In 1924 kwam de officiële aansluiting bij de Koninklijke Belgische Voetbalbond. Club Marke speelde in 1924 reeds kampioen in 4e afdeling West-Vlaanderen reeks Zuid. Club Brugge was kampioen van reeks Noord. Voor de provinciale titel won club Marke aan huis met 3-2 tegen de Bruggelingen, maar werd in de Breydelstede met forfaitcijfers verslagen. In het Marks team traden toen aan:
Achiel Delmulle- Achiel Goegebeur –Alfons Ostyn – Armand Vandenweghe- Arthur Van Maris – Isaïe Vanhoenacker- Jerome Vanneste – Guillaume Kesteloot – Albert Dufraimont en nog een paar wier namen we niet konden achterhalen.”
We schreven al in 1928 was het stop bij gebrek aan spelers.
Op 1 mei 1935 had de herstichting plaats met stamnummer 2255. Voorzitter was Aimé Verrue, tevens lokaalhouder van café 'In het Nieuw Kwartier' ( op de hoek van de Michel Van de Wielestraat met de Rekkemsestraat). Het eerste seizoen in 4e Provinciaal werd besloten met een 2e plaats.
Hierbij een uittreksel uit het verslag van de algemene vergadering op 24 maart 1936:
‘Het seizoen 1935-36 werd door onze beide elftallen ingezet met het spelen van vrienden- en bekerwedstrijden, er werd gewonnen en verloren. Dan ving voor ons eerste elftal, het kampioenschap aan van 4e afdeling, waarin Marcke alleman heeft verrast, naar den goeden kant wel te verstaan! Op het einde van gezegd kampioenschap, prijken wij op de tweede plaats met zowat 4 punten voorsprong op het volgende elftal en enkel voorafgegaan door het sterk elftal van Kortrijk Sport, dat tal van gekende spelers bevat. Hadden wij regelmatig voltallig kunnen optreden, wie weet, waren wij kampioen onzer reeks, want het mag gezegd, geen enkele maal konden wij kompleet optreden. Onze schoonste overwinning werd behaald thuis tegen de kampioenen. Een schone match,veel volk en een verdiende overwinning…..Het elftal dat nog geen enkele match verloren had, moest hier op onze kleine gemeente zijn eerste pluimen laten. Ik moet hier openlijk hulde brengen aan de mannen van ons eerste elftal met kapitein de Mulder (Marcel) aan de spits om deze welverdiende tweede plaats in dit kampioenschap en durf de hoop koesteren dat zij het bijna even goed zullen doen toekomende jaar in 3e afdeling.”
Het jaar 1937 werd begonnen in 3e Provinciaal (3e afdeling B). In het seizoen 1937-38 werd kampioen gespeeld op het terrein van de Pannenfabriek in de Rekkemsestraat achter café ‘De Zon’(waar nu de gebouwen staan van de firma Van de Wiele). Marke had 4 punten voorsprong op Wervik. Trainer was toen Arthur Millecamps . Het volgende seizoen hingen onweerswolken boven de club: Achiel Goegebeur , secretaris gaf zijn ontslag en de gebroeders De Mulder Marcel en Jerome, twee van de beste spelers gaven zo maar hun ontslag.
Tijdens de oorlog werden wel vriendschapswedstrijden gespeeld ook tegen de Duitsers. Tussen 1939 en 1944 bestond er in de lagere afdelingen slechts een beperkte voetbalaktiviteit. Een aantal clubs speelden vriendschappelijke wedstrijden, ook nog wel eens 'noodcompetities' genaamd. Marke nam daar ook aan deel.
In 1945 werd de club hersticht met ditmaal café ‘Au Jardin Botanique’ als lokaal ( op de westelijke hoek van de Markekerkstraat met de Rekkemsestraat, nu ‘Me Gusta’). Voorzitter werd Leon Verfaille, bakker in de Markekerkstraat.
In het seizoen 1945-46 ging Marke toevallig naar 2e Gewestelijke.Het seizoen erna vloog het naar 3e Gewestelijke. Tot het seizoen 1952-53 bleef het een rustige middenmotor.
In 1954 besliste men om een 4e Provinciale reeks in het leven te roepen. Marke verzeilde ongelukkiglijk in die reeks.
In 1955-56 startte men met een kadettenploeg (zie foto).
In 1948 verhuisde het lokaal weer naar ‘In het Nieuw Kwartier’. Algauw vond men een vast terrein aan de hoeve Dekimpe tot in de jaren ’60.Wegens verkaveling trok men naar de roterij van de gebroeders Wyseur . Een nieuw sportterrein was in de maak en ondertussen ging men spelen aan de Kalvariestraat op de weide van Albert Nuyttens ( de kinderboerderij zaliger).
Meldenswaard is dat F.C. Marke in 1958 de kampioenstitel behaalde in 4e Provinviaal. Slechts 7 spelers speelden toen alle 34 matchen:
Raoul De Rammelaere-Amedée Faillie- Jozef Hoornaert-Frans Mahieu-Michel Bostoen – Rafaël Lazou- Georges Steyt (trainer).
Etienne Ameye had er 33 op zijn aktief. André Laleman 30. Gaston Devos 26. Willy Beyls 20. Achiel Vandevijver 11. Lammens 7 . Beeuwsaert 7. Wilfried Dendooven 5. Jacques Dermaux 5. André Defoër 2. Drie spelers speelden 1 wedstrijd :Etienne Ameye, André Declercq en Armand Wyssocq.
In 1963-64 degradeerde men weer naar 4e Provinciale onder leiding van trainer Lucien Theuninck. Niet voor lang ,want in het seizoen 1964-65 , werd weer overgegaan naar 3e Provinciale met trainer Lucien Arteel.
In september 1965 werd de openingswedstrijd gespeel op het nieuw sportterrein.
Het seizoen 1976-77 opende de poort naar 2e Provinciaal, maar in 1982 speelde men al weer in 3e Provinciaal.
In 1984-85 weer naar 2e Provinciale. Terzelfder tijd kreeg F.C. Marke de titiel van Koninklijk.
In 1988-89 en 1989-90 werd weer gedegradeerd naar 4e Provinciale. Maar één seizoen later zat men weer in 3e Provinciale.
Het seizoen 1992-93 was het weer bingo > 2e Provinciale.
Het seizoen 2020-21 wordt gestart in 3e Provinciale C.
K.F.C.Marke mag fier zijn op zijn jeugdploegen die in het algemeen uitstekend presteerden.
1/ 1ePloeg: Alfons Ostyn Karel De Brabandere Julien Verhaeghe
Jerome Ostyn Gabriël De Brabandere Alex Vanderbauwhede
Jozef Ostyn Maurice Vandenweghe Adolf Vanthuyne Charles Levecque Hilaire Casier
2/ 2ePloeg: Georges Dupont Karel De Brabandere Marcel Velghe
Camiel Duvilliers Gerard Verhaeghe Achiel Dupont
Achiel Dierickx Aloïs Levecque Gustaaf Blomme René Devreese Jozef Kerkhove
3/ Kadettenploeg in augustus 1956:
Boven :Robert Devolder Roger Debackere Bernard Beke Remi Vandecasteele
Marie Colpaert Jacques Verrue Eric Huygelier Carlos Demeulemeester
Onder :Michel Faillie Willy Supply Romain Noppe James Pareyt Eric Herreman
Remi Vandecasteele en Marie Colpaert (grootmoeder van Michel Faillie) werden gebombardeerd tot peter en meter van de kadetjes.
VOORLOPERS VAN HET KONINKLIJK SINT-BRIXIUSKOOR VZW.
VOORLOPERS VAN HET KONINKLIJK SINT-BRIXIUSKOOR VZW.
_________________________________________________
In 2021 bestaat het Sint-Brixiuskoor 80 jaar.
Wat voorafging:
In 1866 werd een nieuwe school met onderwijzerswoning gebouwd in de Vagevuurstraat. Op het einde van 1867 vond Meester Felix Benoot (1) het moment gekomen – nu hij over een ruim lokaal beschikte -om een vereniging van declamatie en zang te stichten onder de kenspreuk ‘Alles met den Tijd’. De maatschappij telde een twintigtal leden. Er werd solo en ook in koor gezongen.
Even de koorliederen op een rijtje zetten:
25 februari 1868 op vastenavond in de gemeenteschool in koor ‘De Brabançonne’, ‘La Belgique’, ‘Marche’, ‘Van Alles wat’. Met de opbrengst werd beddegoed en kleding gekocht om uit te delen aan de armen.
In augustus namen twee koren van Marke deel aan het festival te Gullegem. De maatschappij ontving een prachtig eremetaal.
9 februari 1869 op vastenavond in de gemeenteschool ten voordele van de armen. Op het programma stonden verschillende aktes voor koor o.a. het ‘Lied der Zouaven’, ‘Blauwe Maandag’, ‘Aan ’t Werk’, ‘Les puritains d’Ecosse’,’Kermis’ en ‘La Bataille de Courtrai’.
Op 8 augustus 1869 werd deelgenomen aan het festival in Sint-Denijs. Men nam daar een zilveren eremetaal in ontvangst.
1 maart 1870 op vastenavond in de gemeenteschool, stond op het programma voor koor ‘ De oude Vrouwenwals’ ‘De Kermis’.
26 juni 1870 festival in Kooigem.
Op 14 augustus 1870 werd de koorzangkring ‘Alles met den Tijd’ bekroond in een wedstrijd uitgeschreven door de ‘Vereenigde Fonteinisten en Moedertaal overal’ te Heule.
21 februari 1871 in de gemeenteschool. Voor koor ‘Souvenir de Lucie’, ‘Pius IX’
24 september 1871 festival Wevelgem.
13 februari 1872 in de gemeenteschool voor koor ‘Le Retour au Village’.
9 juni 1872 festival in Rollegem.
25 februari 1873 in de gemeenteschool met medewerking van de heren J.Monteyne en F. Baelde uit Kortrijk. Het koor zong ‘Le Chant des Matelots’ en ‘Patrouille’.
17 februari 1874 in de gemeenteschool met medewerking van zelfde personen en van A. Delacroix uit Kortrijk. Voor koor ‘Les Brigands Espagnols’ en ‘De Oogst’.
In september 1874 met de grote kermis werd een concert gegeven op Markeplaats door de muziekmaatschappijen van Lauwe en Rekkem en de zangkoormaatschappij van Benoot.
9 februari 1875 de maatschappij gaf een vermakelijk feest ten voordele van de armen, in de gemeenteschool, met de welwillende medewerking van de heren J.Monteyne,F.Baelde, A. Delacroix van Kortrijk. Voor het koor ‘Les Enfants de Paris’, ‘Le Chant des Ouvriers’.
De ‘Cercle Musical’ van Kortrijk stond muzikaal volledig ten dienste van de maatschappij ‘Alles met den Tijd’, die vanaf haar bestaan op de sympathie van de burgerlijke en kerkelijke overheid mocht rekenen.
De sociëteit besliste om jaarlijks een ‘concert’ te geven bij het naderen van de vasten. De bedoeling was de armen ondersteunen.
Na 1875 zijn geen spoor en archief meer te vinden van ‘Alles met den Tijd’. Ofwel legde meester Benoot er het bijltje bij neer en werd de vereniging opgedoekt ofwel was het bij gemis van liefhebbers. Een groot deel van de ‘uitvoerende’ en beschermende leden overleed nog op het einde van de 19e eeuw. Vandaar ook waarschijnlijk het einde van ‘Alles met den Tijd’.
Hier volgt een lijst van de ‘uitvoerende’ leden, zowel voor het toneel , het koor, declamatie en dichtkunst, alleenspraak en alleenzang en ook klucht :
Isidoor Libeer – Leopold Raemaekers – Henri Mulie – Dubrulle –August Debaes – Adolf Vanhaelst –Jules Trausch –Felix Baert – Constant Dufermont – Leo Cottens – Victor Maertens – Constant Dermaux – Petrus Steenhuyse – Leo Vromant – Edmond Raemaekers – Remi Malfait – Julien Lepere – Leopold Debaes – Aloïs Brasseur – Jules Maroi + 1 onleesbaar.
De beschermende leden:
Erevoorzitter : Marcellinus Van Belleghem
Ondervoorzitter: Louis Vandewiele
Voorzitter : André Declercq
Schatbewaarder: Désiré Moreels (koster)
Verder: Amatus Van Belleghem – Désiré Herman –Leopold Van Belleghem –Felix Dupont – Eduardus Pyckerelle – Xavier Samain –August Stichelbout – Fernad d’Hespeel – Sobry – Busschaert – Petrus Schoore – Henri Delmotte – Karel Delembre – Petrus Duhem – Marcellin Van Belleghem – Petrus Tack – Petrus Josson – Frederik Busschaert- Charles Louis Vanhoenackere + 1 onleesbaar.
In een liberaal weekblad van 1904 werd het katholieke beleid van de de Bethunes- Baron Emmanuel de Bethune was toen burgemeester- op de korrel genomen omdat het spijtig was dat een zo bloeiende gemeente noch muziekvereniging ,noch zangkoor bezat. Er werd toen allusie gemaakt naar het zangkoor uit vervlogen tijden van meester Felix Benoot. De fanfare Sint-Jan zag het levenslicht in 1907.
In 1917 met kerstdag trad een zangkoor voor de eerste maal op in de kerk. Ook op Pasen 1918. Hoelang dat koor bleef bestaan , weten we niet. Wat we wel weten is dat het onder leiding van Camiel Saint-Guilain stond .(zie foto van Pasen 1918)]. Volgens mondelinge bronnen zouden Michel Maes en Albert Pynoo (2) een koor geleid hebben rond 1925. Michel Maes was onderchef van de harmonie ‘Hoger Op’ rond het jaar 1925. Hij leerde de leden muziek en solfège.
Albert Pynoo is getrouwd in 1930 met de zuster van Julien Vanthuyne en zou volgens zoon Walter de eigenlijke stichter zijn van het Sint-Brixiuskoor.
Jozef Brasseur (Marke 1911 - Marke 2005):
"Vóór de laatste oorlog waren in Marke 2 zangkoren:
1/ een zangkoor bestaande uit de mensen van ‘De Bond’ gesticht in 1924-25 door Michel Maes, die koorleider was.
2/ een zangkoor van de burgerij.
In 1940-41 werd Michel Maes afgezet als koorleider van ‘De Bond’, door gebrek aan jongens.
Bij de burgerij was Camiel St. Guilain koorleider.
Pastoor Lammens besloot op een vergadering om over te gaan tot één zangkoor.De bonders gingen het koor “Cecilia” noemen en de burgerij “St. Jan”.Maar er bestond al een muziek , dat zo noemde.Jozef Brasseur kwam op het idee het koor “Brixius” te noemen, koorleider werd Albert Pynoo maar niet te lang.Vóór hem was het Michel Maes een jaar of 3.
De 2 koren zongen vroeger alléén op hoogdagen en speciale feestdagen maar ze traden nooit te samen op.Tijdens de 1e wereldoorlog was er ook een zangkoor onder de leiding van Camille St. Guilain."
Nu in 1941, werd Julien Vanthuyne (Marke 1913 – Kortrijk 1989) (3), dirigent van het gemengd zangkoor Sint-Brixius tot 1955. Het koor trad op kerstdag 1941 officieel op als kerkkoor.
In 1941 werd ook een knapenkoor , onder het dirigeerstokje van Julien Vanthuyne, in het leven geroepen, de Wielewaaltjes' genaamd.
Hilloné Kerkhove (Marke 1927 – Waregem 2013) nam daarop enkele jaren de dirigentstok over tot in augustus 1962. Julien Vanthuyne kwam voor een tweede maal ten tonele tot 27 januari 1973. Van dan af was het de beurt aan Michiel Bonte uit Geluwe van 9 februari 1973 tot 14 januari 1977.
In 1971 trad , ten voordele van het zangkoor, de Vlaamse zangeres, Ann Christy op.
Als opvolger, op 24 januari 1977, had hij Katelijne Vandaele, die eind 1991 ontslag nam. Luc Tjolle werd opvolger aangesteld op 6 januari 1992. Zijn vrouw Kathleen Holvoet werd mededirigent tot haar plots overlijden op 20 december 2003.
Eind 2005 diende Luc Tjolle zijn vrijwillig ontslag in als dirigent.
Rudy Baron werd de nieuwe dirigent op 11 september 2006. Hij bleef koorleider tot zijn benoeming als organist in Oudenaarde –Pamele begin 2008.
Roland Laperre ,uit Wevelgem, werd de nieuwe en koorleider. Begin 2018 nam hij ontslag en werd opgevolgd door Erik Dejaegher. André Van Biervliet uit Marke is momenteel de voorzitter.
In 1991 kreeg het Sint-Brixiuskoor het statuut van ‘koninklijk’.
Vroeger waren de voorzitters de pastoors van de parochie. Op het einde van 1966 eindigde het voorzitterschap van pastoor André Goderis in een breuk met het bestuur.Een onafhankelijk en zelfstandig koor werd gesticht en kreeg het statuut van VZW. De oorzaak van de breuk was dat het koor niet meer financieel afhankelijk wilde zijn van de pastoor-voorzitter. Steeds moest de goedkeuring verkregen worden voor de investeringen in partituren....( mededeling Erik Dejaegher).
Het koor treedt zowel op bij profane als religieuze plechtigheden.
(1)Felix Benoot ( Loppem 1824-Marke 1887) kwam in 1850 van Loppem ,als onderwijzer ,naar Marke. Hij bewoonde het huis naast de bakkerij van Petrus (Pieter) Ignace Soete (zuidelijke hoek Van Bellegemdreef met Markeplaats).Bij zijn aankomst bevond de school zich ernaast. Hij trouwde in 1852 met Natalie, de dochter van de bakker.
(2)Michel Maes (Marke 1902 – Kortrijk 1995). Zijn oudere broers Gustaaf en Henri, hier op de foto van het koor 1918, waren in de fanfare Sint-Jan maar liepen in 1921 over naar het pasgesticht gildemuziek ‘Hoger Op’.
Albert Pynoo (Lauwe 1905 – Marke 1982) trok op zijn 18 jaar naar de muziekacademie in Kortrijk om lessen voor viool, piano en zang te volgen. Hij kreeg zelfs de “Prix Conservatoire” 1e prijs zang in Kortrijk. Menig Markenaar kreeg van Albert privélessen piano en viool. Van 1948 tot 1953 was hij lid van de Lyrische Kunstenaars in Kortrijk. Hij was er operettezanger. Herman Roelstraete de directeur van de muziekschool in Harelbeke en dirigent van het Kortrijks Gemengd Koor was zijn kozijn.
(3)Julien Vanthuyne had reeds veel ervaring op koorgebied. Hij was onderwijzer in het lager onderwijs aan het Sint-Jozefcollege te Moeskroen en hij was er ook dirigent van de college-fanfare.
Ligging: Statiestraat , nu Michel van de Wielestraat, tussen de firma Van de Wiele en de verdwenen gebouwen van de pannenfabriek. Men kon de weverij bereiken geraakte , via een brede aardeweg , gelegen aan de westkant van die straat. De weverij lag aan de linkerkant van de aardeweg. Op de rechterkant lagen de gebouwen van de pannenfabriek. Nu is alles ingenomen door de firma Van de Wiele.
Tussen 1890-1895 pachtte Adolf Deryckere (Deerlijk 1857-Marke 1931), nog vóór hij trouwde, de hoeve ‘Hof de Klarenhoek’ (1) ; die was laatst tot 1976 bewoond door Nestor Terryn (Marke 1912 – Rekkem1994). Adolf trouwde in januari 1895 in Deerlijk met Marie-Louise Benoit (Deerlijk 1869- Marke 1914).
Op een dag kwam de ‘domestiek’ dronken binnen en werd er buiten gezet. Die dreigde toen de hoeve in brand te steken. Van dan af was Marie-Louise zeer bang. Henri Terryn ook uit Deerlijk, en vader van Nestor, betrok daarna de hoeve.
Adolf zocht natuurlijk om weg te geraken.In maart 1900 werd de hoevepacht opgezegd. Door toedoen van Baron Emmanuel, die toen burgemeester was, mocht hij een huis (nr.13), die zijn eigendom was, betrekken in de Kerkstraat.
In 1900 opende het echtpaar een winkel (naaibenodigdheden zoals naaigaren,kleerstoffen en voedingswaren) in de Kerkstraat nr.13 (Markekerkstraat) ‘In den Goeden Koop’ genaamd (2). Marie-Louise is gestorven ,tijdens de eerste wereldoorlog,achter haar toog, uit eeuwige schrik voor de Duitsers, die regelmatig naar de winkel kwamen. Uit vrees gaf ze veel gratis weg. Een Duitse arts , die gelogeerd was in de onderpastorie werd er bij geroepen, maar het kon niet baten. Het was de arts zelf die een briefje bevestigde aan de voordeur : ‘ Gesloten wegens sterfgeval’. Hélène (Marke 1895-1973), de oudste dochter deed de winkel voort.
“Toen mijn ouders winkel hielden in de Kerkstraat, kwamen er de zondag vele Fransen over de vloer. Ze kwamen aan met de trein van 15u. uit Moeskroen en gingen hun kinderen bezoeken in het Pensionaat in de Kloosterstraat te Marke. Ze kochten vooral snoep.Toen ze terugkeerden kochten ze nog van alles wat goedkoper was dan in Frankrijk: vooral lucifers. Ze staken de doosjes tussen hun kousen… ze hadden immers lange rokken aan.Ze kwamen dan ook binnen in de keuken en dronken een tas koffie met koekjes. Dat was de mode in die tijd te Marke, niet alléén voor die pensionaatbezoekers maar ook voor de Markenaren. Iedereen kende toen iedereen en de ouders die hun kinderen kwamen bezoeken in het pensionaat kenden op den duur ook de mensen die het winkeltje openhielden.”
De kinderen Hélène ,Achiel (Marke 1896-1972) , Maurice (Marke 1900- Kortrijk1969) en Anna (Marke 1898-Kortrijk 1976) zijn geboren op de hoeve.
Robert (Marke 1901-1997) , Aloïs (Marke 1902-Jette 1979) en Marie-Louise (Marke 1908-Kortrijk1987)zijn geboren in de Kerkstraat.
Adolf werd toezichter van de werken bij de bouw van de nieuwe kerk in 1900 en ook van de nieuwe Leiebrug in 1908. In 1906 was hij toezichter bij de bouw van de kerk op Sint-Jan in Kortrijk.
HOE HET BEGON
______________
Omer Vandermeersch en zijn vrouw Cyrie Everaert kwamen iedere zondag op bezoek bij Deryckere in de Kerkstraat. Cyrie vroeg altijd : “ We zouden eens iets moeten oprichten samen, zoals een weverij.” Dat paste in het kraam van Achiel Deryckere.
Achiel was werkzaam als boekhouder bij de firma De Witte-Lietaer en volgde ’s avonds lessen van weefkunde, met het doel een firma op te richten.
Men kocht twee weefgetouwen in 1925 en Aloïs begon te weven in een gebouwtje achter het huis van Omer Vandermeersch (2e huis naar ‘De Prinse’ toe in de Hellestraat).
Men kocht nog twee getouwen.
Clémence Frappez was spoelster en bobijnster.
Op 22 oktober 1927 kochten Omer Vandermeersch en Achiel,Maurice, Robert en Aloïs grond aan de ‘Pannenfabriek’ van Marke (46are SA deel van 101b,103e en 103h). De fabriek werd gebouwd door de Gebroeders Vandermeersch Omer (Marke 1882-1960) en Cyriel (Marke 1880-1952) ( een wagenmakers- timmerwerk- en metselbedrijf) (3)uit Marke. Er was geen architect van doen.
Men had toen al 8 getouwen.
Men weefde er lijnwaad, nappen in zuiver lijnwaad,lakens en kussenslopen (inslag vlas en katoen).
De beheerders waren:
Omer Vandermeersch, Achiel Deryckere,die de weverij onder zijn beheer had en Robert Deryckere, die samen met Marie-Louise en Anna Deryckere het atelier beheerden.
Achiel maakte zelf de kartons met tekeningen, voor de inwevingen in de lakens, in plaats van naar een kartonkapper te gaan.
Robert was in 1922 bediende bij de ‘Comptoit Tuilier’ en vanaf 1927 werd hij boekhouder in de vlasspinnerij ‘Linière de Courtrai’.’s Avonds werkte hij nog in de pas opgerichte weverij. Na enkele tijd nam hij zijn ontslag in Kortrijk om zich volledig te kunnen geven in zijn eigen weverij.
Aloïs was aangesteld als verantwoordelijke voor de stoomketel , de blekerij en de ‘chauffage’. Hij vertrok naar Brussel en nam daar een bakkerij over. Robert verving hem dan en deed ook nog het bureauwerk. Wat was niet te doen en Gerard Brasseur werd aangeworven om de blekerij en de stoomketel in de gaten te houden.
Afzetgebieden: lakens voor Duitsland en Schotland en binnenland.
Vertegenwoordigers: 1 voor Parijs, 1 voor Belfast en 4 voor België.
Men weefde op NORTHROP-getouwen. De monteerder was een Engelsman, die bij Achiel logeerde.
Toen alles geautomatiseerd was werkten : spoelsters,bobijnsters en wevers 15 man ; er waren 3 spoelmolens.
Er werkten 22 meisjes in het atelier-borduren, dat het daglicht zag in 1928. De verantwoordelijken voor het atelier waren Marie-Louise en Anna Deryckere .In de fabriek werkte men altijd met tenminste 35 man. Men werkte met maximum 40 volautomatische getouwen, die bediend werden door 2 wevers en 1 hulpwever. Men weefde op 2m80 breedte.
Later werden nog 4 kleine RÜTI-getouwen gekocht voor het fabriceren van handdoeken. Men hield dat 5 jaar uit.
Anna (Marke 1898-Kortrijk1976) ging met pensioen en Marie-Louise (Marke 1908-Kortrijk1987) had een slecht oog, en er waren geen opvolgers meer, genoeg om in 1965 alle activiteit te staken. De getouwen werden verkocht.
Fabriek werd verkocht aan WEYDTS, die ze op zijn beurt verkocht aan de Steenbakkerij Ostyn.
Het gebouwencomplex werd volledig afgebroken in 1989-90.
In 1943 , tijdens de oorlog,werd de fabriek stilgelegd. Enkel het atelier werkte voort ; een geluk dat men veel stock had, want men kon moeilijk tot niets kopen.
(1)De hoeve was eigendom van Virginie Tack, weduwe van Petrus Carpentier.
(2)De bewoners in de Kerkstraat in 1914:
Nr.1 : Brasseur Karel (gemeente-ontvanger + winkel)
Nr.13 : Deryckere Adolf (winkel) + poort.“Keuken Kommandantur: naast ons huis in de Kerkstraat n°13 was een poort. De Duitsers kwamen door de poort, tot in de serre, waar de keuken was en vulden hun gamellen en vertrokken dan weer naar de broederschool, waar de Kommandantur was.”Het kasteel Blommeghem had toen het nr.21. Het was de enige toegang tot het kasteel.De huizenrij werd gebouwd in 1890 naar de plannen van architect Baron Jean de Bethune (Jantje Gothiek). In 1971-72 kwam er het huidig appartementencomplex.
Sedert 21 oktober 1916 was de Kommandantur gevestigd in de villa Ernest De Witte-Filliers in de Rekkemsestraat .Vanaf 17 januari 1917 verhuisde ze naar de jongensschool in Markekerkstraat.
(3)In 1954 had de fusie plaats in het toen nog bestaande metselwerk- en timmerwerkbedrijf.
Palmer, de zoon van Omer, werd aannemer metselwerken tot 1981. Jacques, de zoon van
Cyriel, werd aannemer timmerwerken tot in 1970.
FOTO’S:
_______
1/ Markekerkstraat in 1907 (vroeger Kerkdreef).
In het deurgat Marie-Louise Benoit en Alida d’Heygere.
Vooraan Anna Deryckere-Achiel Deryckere –X – Isaïe Vanhoenackere – Robert Deryckere.
2/ De lijnwaadweverij SA Deryckere Frères en Vandermeersch.
Wie denkt dat de vinkensport nog niet zolang bestaat heeft het mis. In vele plaatsen bestaan de vinkenmaatschappijen al van de 19e eeuw. In Kortrijk bestond een vinkeniersgilde onder de bescherming van Sint-Gillis gevestigd in café ‘De Pluime’ in de Zwevegemsestraat. De Pluimstraat werd genoemd naar café ‘De Pluime’. Einde 19e eeuw was er in Bellegem een vinkenzetting ingericht door ‘De Goudvink’. En in 1849 waren de Kortrijkse vinkeniers aanwezig op een zetting in Ieper. Van de vinkeniersgilden is zeer weinig gekend, want de vinkeniers hadden de gewoonte geen archief te bewaren en hadden weinig interesse voor eigen geschiedenis. Dat is ook de reden waarom zo weinig gepubliceerd is omtrent de geschiedenis van de vinkensport. Wie meer wenst te weten over de vinkensport kan het boek ‘HINKE DE VINKE’ (1995) 703 pag. raadplegen.
In de 19e eeuw mocht iedereen zonder de minste beperking vogels vangen o.a. vinken. Dat is ongetwijfeld de voornaamste verklaring voor de plotse opkomst van vele vinkeniersgenootschappen vooral op het platteland.
De gilde ving niet alleen vinken, maar besteedde vooral zorg aan de zettingen, aan de verkiezing tot koning, enz.
Men sprak van een libertinezetting. Elke vinkenier nam individueel met zijn vink aan de zetting deel. Alle vogels werden op een rij geplaatst en de meest zingende vogel, gedurende één uur, was de winnaar. Elk liedje –het moest een Vlaamse zang zijn – werd aangetekend met een krijt op een aantekenstok (=regel).
In Marke bestaat nu nog de vinkenmaatschappij ‘De Leiezangers’. Buiten foto’s is weinig archief bewaard. In 1955 had de stichtingsvergadering plaats in café ‘De IJzerweglaan’ in de Hermelijnstraat (vroeger IJzerweglaan) bij Omer Bekaert . De 1e voorzitter was Julien Steelandt, Georges Verhellen was secretaris.
André Braekeveld (Hulste 1914-Marke 1989) :
”Ik kwam in café “De IJzerweglaan” wonen in 1958. Voor mij woonde er Omer Bekaert. Tijdens het verblijf van Omer Bekaert, was het café het lokaal van de Socialisten .Het café was eigendom van Karel Debrabandere (Waregem) en werd verkocht aan Robert Devolder-Lydie Braekeveld ; Lydie Braekeveld, mijn dochter, woont er tegenwoordig nog. Robert en Lydie kwamen daar wonen onmiddellijk nadat ze café “De Gilde” verlaten hadden.
Ik hield er café tot december 1962. Ik was de laatste die er café hield. Er moet daar een ‘vinkensocieteit’ bestaan hebben nog voor de stichting in 1955, want er werden nog ‘tekenstokken’ gevonden door Omer Bekaert op de zolder van het café. Het was ook op dat moment dat men op het idee kwam om ‘De Leiezangers’ te stichten. Georges Verhellen was secretaris en Julien Steelandt voorzitter.”
Volgens het blad ‘De Vinkenier’ werd de Markse maatschappij gesticht in februari 1938 in café ‘De IJzerweglaan’!
In 1958 verhuisde de maatschappij naar café ‘Het Burgerswelzijn’ in de Rekkemsestraat (geen café meer sinds 1 november 1972). Men telde toen 60 leden. In 1961 werd de vlag gewijd: peter was Baron Jean de Bethune en meter Mw. René Vandesonneville-Garemyn. Baron Jean de Bethune werd de eerste erevoorzitter.
Het bestuur van toen: Julien Steelandt – Albert Boucqhuyt- André Spriet- André Braekeveld- Maurice Demyttenaere – Georges Verhellen – Gabriël Van Maris en Vandepitte.
In 1968 verhuisde men naar café ‘De Gilde’ in de Marktstraat. Frans Dendooven werd aangesteld als secretaris. Robert Devolder-Lydie Braekeveld baatten ‘De Gilde’ uit sinds 1966. Het vernieuwde ‘Christen Werkersverbond’, had een nieuwe naam gekregen, nl. ‘De Gilde’. Albert Boucqhuyt was toen voorzitter.
In de jaren ’90 waren nog 50 spelende leden en er werden een 12-tal zettingen per seizoen gegeven. De zettingen werden o.a. gegeven in de IJzerweglaan (Hermelijnstraat) , in de Hemelrijkstraat, langs de spoorweg in de Kleine Marktstraat, in de Balieweg en tegenwoordig in de Preshoekstraat , richting Aalbeke.
In 1992 werd nog eens verhuisd. ‘De Gilde’ sloot haar deuren (Carl Dekyvere en Annick, uitbaters) en weg was men naar café ‘De Reisduif’ in de Marktstraat bij Frieda Scholten en Etienne Vaniseghem.
Het bestuur in 1995: Marcel Verschelde – Fieux- Frans Dendooven-de gebroeders Norbert,Albert en Hubert Tytgat – Degroote- Carlier en Vancraeynest.
In 1998 nam Frans Dendooven afscheid van 'De Leiezangers'.
Momenteel zijn ‘De Leiezangers’ thuis in café ‘Het Schuttershof’ in de Markekerkstraat.
Albert Tytgat is voorzitter – Hubert Tytgat is schatbewaarder en Rik Duhocquet is secretaris. Men doet nog 15 zettingen per jaar.
1/Foto begin jaren ’60 vóór het ‘Burgerswelzijn’, inhuldiging koning en kampioenen
Onze kermissen hebben blijkbaar hun beste tijd gehad. Markebeke-kermis een van onze oudste stierf enkele jaren geleden een stille dood. Ieder jaar stond een tent rechtover de cafés ' A Ma Campagne' en ‘De Vlasbloem’.
In de jaren 1945-46 werd een groep gesticht in café 'De Vlasbloem', genaamd 'De Lustige Hotelbedienden’. Deze groep trad op bij karnavals en andere aangelegenheden waar ze het beste van zich gaf. Ieder lid droeg een schotel waarop een pint gevezen was en er werd gedanst op het liedje ‘ O Ratten en Muizen’. Hiervoor werd beroep gedaan op enkele muzikanten van de fanfare Sint-Jan of van de harmonie ‘Hoger Op’. De groep bestond tot 1952 en bezat zelfs een vaandel.
De foto dateert van 1947 tijdens een optreden in Heule.
Op de achterste rij: Onder de achterste rij: Onderste rij:
Een gedetailleerd stukje geschiedenis. Alles liep niet altijd op wieltjes.
Na de bombardementen van 14 mei 1943 moesten de geteisterde kerk en pastorie hersteld worden. Aloïs Ostyn (Marke 1902-Gent 1967), toen oorlogsburgemeester, beweerde bij hoog en laag, dat de kerk en pastorie eigendom waren van de gemeente. Dat bracht heel wat commotie mee . Wie moest nu zorgen voor de herstellingen ,de gemeente of de kerkfabriek. Kerk en pastorie waren eigendom van de kerkfabriek, maar stonden op grond van de gemeente (1).
We spreken hier later nog over het kerkhof.
Na de annexatie van onze gebieden door Frankrijk op 1 oktober 1795, werden de goederen van de kerkfabrieken genationaliseerd op grond van de decreten van 2-4 november 1789 en van 28 oktober - 5 november 1790, en een groot deel van de goederen werd verkocht.
Na het Concordaat van 26 messidor jaar IX (15 juli 1801) tussen Napoleon Bonaparte en Paus Pius VII werden de niet-vervreemde genationaliseerde goederen ter beschikking gesteld van de kerkelijke overheid zonder te reppen over het eigendomsrecht van deze goederen. De kerkelijke overheid beschikte echter altijd over het recht van vruchtgebruik van deze goederen.Kortom, de kerkfabriek kon haar vroegere functies en verantwoordelijkheden over kerk, pastorie hernemen. Het betrof voornamelijk herstellingen, verbouwingen, die steeds met goedkeuring (en subsidie) van de gemeente door de kerkfabriek werden behartigd.
Een keizerlijk decreet van 30 december 1809 besliste dat de kerkraden verplicht waren de kerk en andere goederen van de kerkfabriek te onderhouden.
Wat het kerkgebouw betreft, werd door het Hof van Cassatie tot 1870 altijd voorgehouden, dat het eigendomsrecht aan de kerkfabriek toekwam, maar in latere arresten heeft het Hof in bepaalde gevallen geoordeeld dat de kerken, die na het Concordaat aan de kerkelijke overheid werden ter beschikking gesteld, eigendom zijn van de gemeenten.
De 2 onderpastorieën (Markekerkstraat en Pastoor Vandommeledreef) zijn eigendom van de kerkfabriek.Het oud ‘Gemeentehuis’en het huis (vroeger café ‘De Anker’) ernaast in de Markekerkstraat (beide afgebroken in 1959) stonden op cijnsgrond van de kerkfabriek.
HET OUD KERKHOF ROND DE KERK:
______________________________
In 1950 werd gedebatteerd in de gemeenteraad ,ofwel het kerkhof vermeerderen ofwel een nieuw kerkhof maken buiten de kom van de gemeente.
Daarbij stelden zich twee problemen:
1/ Het bepalen van het eigendomsrecht over het huidig kerkhof rond de kerk, d.w.z. of het eigendom is van de kerkfabriek of van de gemeente.
2/Het vermeerderen van het oud kerkhof:
a/Door het in gebruik nemen van de daartoe geschonken goederen aan de kerkfabriek.
b/Het tegenontwerp , door het voorzien van een nieuw gemeentelijk kerkhof buiten de kom
van de gemeente.
Het eigendomsrecht:
__________________
Baron Jean de Bethune(Marke 1900-1981), gewezen voorzitter van de kerkfabriek heeft tijdens de laatste oorlog, niettegenstaande al het gevaar dat dit kon meebrengen, bewijsstukken gevonden , in het Ministerie van Justitie , dat de parochiekerk en de pastorie eigendommen waren van de kerkfabriek van Marke, terwijl de zaak van het kerkhof onopgelost bleef.
Er werd in 1943, ter gelegenheid van de herstellingen aan de kerk en pastorie (door de bombardementen), fel geredetwist met oorlogsburgemeester Aloïs Ostyn.TENSLOTTE WERDEN DE KOSTEN ALS OORLOGSSCHADE GERECUPEREERD.
De kerkbesturen die beroep wilden maken op het eigendomsrecht over het kerkhof, moesten kunnen bewijzen dat zij opnieuw in het bezit waren gesteld van dat eigendomsrecht tijdens het Hollands bewind, terwijl het hun onwettelijk ontnomen was geweest tijdens de Franse overheersing.
Baron Jean werd door zijn collega’s van de kerkraad belast om het eigendomsrecht over het kerkhof door de hogere besturen te laten bepalen. Dat kon echter niet verwezenlijkt worden, daar er moest bewezen worden dat, na de inbezitneming tijdens de Franse overheersing, het kerkhof, zoals al de kerkgoederen van de kerkfabriek van Marke, tijdens het Hollands bewind opnieuw in het bezit van voornoemde kerkraad zou gesteld zijn. De Hollandse archiefstukken waren in deze bange tijden vanzelfsprekend onbereikbaar.
Welnu, de archiefstukken die op aanvraag van Baron Jean in het Rijksarchief te Den Haag opgezocht werden, vermelden als weer in het bezit gesteld van hun goederen, de kerkfabrieken van Herseaux, Rollegem enz….maar Marke wordt niet vernoemd. De bisschoppelijke archieven en de Rijksarchieven te Brugge werden geraadpleegd, maar de gevonden oorkonden konden toch het specifiek eigendomsrecht over het kerkhof niet bepalen. Het bisschoppelijk archief bevat geen inlichtingen over het kerkelijk of parochiaal leven te Marke, onder het Frans of Hollands bewind, de beslissende periode in deze zaak. De Rijksarchieven van Brugge bezitten een koninklijk besluit gedagtekend uit het Hollands tijdvak van 28 december 1826, waarin de voorrechten of vergunningen van de kerkfabriek van Marke tijdens de Franse periode ontnomen, haar terug verleend werden. Het kerkhof staat nochtans niet vermeld.
Er bestonden afschriften en bevestigingen bewaard over deze gegevens in de kelders van het gerechtshof van Kortrijk . Maar deze zijn hoogstwaarschijnlijk in de verwoestingen, tijdens de tweede wereldoorlog, en in de twee opeenvolgende branden vernietigd.
Het vermoeden bestaat dat het kerkhof, rond de kerk, eigendom is van de kerkfabriek, zoals de kerk en de pastorie het zijn, maar het kan niet bewezen worden.
Dat de kerk en pastorie eigendom waren van de kerkfabriek kon de Bethune weten door de tussenkomst van een der meest vooraanstaande magistraten van België, de persoonlijke raadgever van de koning, alsook met de welwillende medewerking van de heer Grimonpont, directeur-generaal van het Ministerie van Justitie.
De Rijksarchieven van Den Haag kunnen enkele stukken naar voor brengen die ons de teruggave van het kerkhof aan de kerkfabriek als hoogst waarschijnlijk laten blijken. Deze zijn:
a/ Het koninklijk besluit ondertekend door koning Willem I gedagtekend van 7 december 1820 waarbij de kerkfabrieken van Herseaux, Rollegem, enz…weer gerestitueerd werden…..
b/ Een besluit in dezelfde geest uitgegeven, gedagtekend van 4 juli 1829, dat nogmaals, zonder Marke uitdrukkelijk te vernoemen, nochtans onze kerkfabriek in bezit van haar vorige goederen terugstelt.
Dat besluit van 7 december 1820 wordt in de ‘Bulletin Usuel des Lois & Arrêtés’, wiens oorspronkelijke uitgave in het gerechtshof van 1e Aanleg te Kortrijk berust, niet vermeld. Het wordt eveneens niet vermeld in jongere uitgaven zoals deze van A. Delebecque & E. Brandner.
Baron de Bethune:” Laat ons dus besluiten dat de vermoedens om het eigendomsrecht aan de kerkfabriek van Marke toe te kennen, geheel sterk zijn om reden van de hoger vermelde archief-documenten en om het feit dat het beheer van dit kerkhof, ononderbroken en zonder de minste klacht of tegenspraak, door de kerkfabriek verzekerd is geweest, vanaf het Franse tijdvak tot de beslissing getroffen door oorlogsburgemeester Aloïs Ostyn in 1943.”
Op 30 maart 1948 stuurde de Bethune op aanvraag van de arrondissementscommisaris volgend exposé:
“De sterkste vermoedens betreffende het eigendomsrecht van de kerkfabriek op het kerkhof zijn gesteund op de volgende ontegensprekelijke feiten”:
1/ Vanaf de wet op de kerkhoven, het decreet van 23 Prairial, jaar XII (12 juni 1804) heeft het kerkbestuur, ononderbroken tot in 1943 (jaar van de ruzie), het beheer van het kerkhof gehad en uitgevoerd.
2/Geen enkele klacht werd ingediend, geen tegenbewijs werd geleverd.
3/ Het kerkbestuur, thans zoals voorheen, is overtuigd dat , in toepassing van artikel 12 van het Concordaat van 1801 en artikel 75 van de wet van 18 Germinal jaar X, zoals de wet van 7 Thermidor jaar XI, de niet vervreemde kerkgoederen aan de kerkfabriek terug gegeven werden,restitutie waarin de kerkhoven uitdrukkelijk begrepen zijn.
4/ Sinds de wet van 23 Prairial jaar XII, werden menige giften van eigendommen aan de kerkfabriek gedaan, alle aanpalende aan het huidig kerkhof (rond de kerk), met het stilzwijgen maar goede bedoeling, deze goederen te gebruiken voor het vermeerderen van de eigendom van de kerkfabriek- namelijk het hier bedoelde kerkhof.
Deze goedgekeurde giften:
a/ Gifte van Baron Emmanuel de Bethune (Gent 1869-Marke 1909): een perceel grond gelegen op de Plaats van Marke, gekadastreerd Sectie A nr.323, groot 2a20, door de kerkraad aanvaard op 4 oktober 1903.
b/ Gifte van pastoor Louis De Brabandere (Kanegem1846 – Marke 1919) aan de kerkraad ,van een huis in de Pastorijdreef (nu Pastoor Vandommeledreef) en 2 huizen nrs. 5 &7 in de Markestraat (nu Marktstraat) bekomen bij toelating van KB van 12 mei 1919.
c/ Gifte van Cyriel De Brabandere (Marke 1860- Kortrijk 1943) aan de kerkraad van het huis gelegen Kerkstraat (nu Markekerkstraat) nr.2 [ (vroeger café ‘De Anker’) bij akte notaris Ide 29 september 1924 verkregen bij aankoop aan brouwerij ‘Dupont & Cie’ in 1903. Stond op cijnsgrond van de kerkfabriek].
d/ Gifte van Baron François de Bethune (Gent 1868-Leuven 1938) aan de kerkraad van 2 huizen gelegen te Marke Markestraat nrs. 1 en 3 bij akte notaris Ide van 12 oktober 1927 (verkregen bij aankoop aan Petrus Van Belleghem in 1901. Stonden op cijnsgrond van de kerkfabriek) (2).
e/ Gifte van Baron Jean de Bethune (Marke 1900-1981)van het huis dienende tot nu toe als Gemeentehuis bij akte notaris Ide 24 december 1944 (op cijnsgrond van de kerkfabriek).
Het beheer van het kadaster wijst nochtans aan dat het huidig kerkhof rond de kerk aan de gemeente toebehoort.
Vermits de hierboven vermelde archiefstukken niet doorslaande zijn en dat het gerecht in dergelijke gevallen meestal het eigendomsrecht aan de gemeente toekent blijft het moeilijk aan de kerkfabriek om hier het laatste woord te halen.
De Sint-Brixius kerkraad moet aldus aanemen dat tegenwoordig de gemeente Marke eigenares is van het bedoeld kerkhof rond de kerk, maar hij bewaart zich het recht een rechterlijke uitspraak over deze zaak aan te vragen ( wat nooit gedaan werd).
Het vermeerderen van het kerkhof kwam weer ter sprake. Het kerkhof kon vergroot worden aan denoordzijde met het in gebruik nemen van een gedeelte van de pastorietuin en op de zuidkant door het bijvoegen van de overblijvende gronden van de 4 huizen die tijdens de oorlog vernield werden, alsook de grond van het huidig gemeentehuis en het aanpalende huis, die gesloopt zullen worden.
Burgemeester Alfred De Brabandere (Marke 1891- 1957) en schepen Aimé Bekaert (Néchin 1903-Kortrijk 1990) deelden deze zienswijze niet. Ze waren van mening dat deze oplossing van het vermeerderen van het huidig kerkhof slechts een voorlopig karakter zou hebben daar er tenslotte niet al te veel grond door die vermelde bijbrengsten zou te winnen zijn.
Baron de Bethune beweerde het tegendeel. Hij beweerde dat de overleden weldoeners van de kerkfabriek de giften gedaan hadden met de bedoeling het kerkhof er mee te vermeerderen. Er werd gestemd bij naamafroeping. De stemming bracht 1 ja van Baron de Bethune, de andere leden stemden ‘neen’. Het zoeken naar een nieuw kerkhof haalde de bovenhand. Baron de Bethune wilde het kerkhof toch ongedeerd bewaren en behouden.
Het schepencollege bracht een ontwerp van een nieuw kerkhof, dat zou aangelegd worden links van de Hellestraat, rechtover de hoeve gebruikt door Eric Coucke. De nodige vergunningen werden aangevraagd.Er werd beslist het ontwerp tot het aanleggen van een nieuw kerkhof toe te vertrouwen aan architect Marcel Dondeyne uit de Pottelbergstraat 34 te Marke.
Door de beslissing van de gemeenteraad in datum van 6 mei 1955 werd het kerkhof rond de kerk aan zijn bestemming onttrokken, en gesloten. Bij K.B. van 2 december 1960 werd de gemeente gemachtigd het oud kerkhof aan zijn bestemming te onttrekken. Bij iedere zitting van de gemeenteraad werd telkens bevestigd dat de monumenten van de familie de Bethune, de graven van de priesters en van Mgr. Callewaert niet zouden overgebracht worden naar het nieuw kerkhof, daar deze monumenten ingebouwd waren in de muur van de kerk. Niettegenstaande er in de oude begraafplaats nog plaats was voor het bijzetten van de priesters van de parochie, werden de 2 laatste overleden pastoors bijgezet in de nieuwe grafkelders van het nieuw kerkhof [( pastoors Jozef Lammens (Brugge 1871-Marke 1957)en Félicien Van Hauwere (Waregem 1897- Marke 1959)].
Baron Jean de Bethune liet op 9 november 1951 een schrijven geworden aan het gemeentebestuur, waarbij hij om een begraafplaats verzocht voor 12 personen op het nieuw aan te leggen kerkhof (brief van 18 januari 1964 van burgemeester Aimé Bekaert aan Bestendig Afgevaardigde Leopold Gillon te Kortrijk).
Het oud kerkhof rond de kerk was eigendom van de gemeente. De kerkfabriek heefd steeds het beheer ervan uitgeoefend. Kerk en pastorie zijn eigendom van de kerkfabriek ,maar staan op grond van de gemeente (3). Men begon aan de ontgravingen van het oud kerkhof in 1954 en tegen 1956 was alles ontruimd.
Het oud gemeentehuis en aanpalend huis werden in 1959 met de grond gelijk gemaakt. De kerkfabriek werd onteigend van eigendom en de nodige gronden. Nu zien we daar een parking.
Nu ,vandaag, zijn de pastorie en de kerk van Marke eigendom van stad Kortrijk.
De onderpastorie in de Markekerkstraat en de Vandommeledreef zijn eigendom van de kerkfabriek van Marke.
(1)In een brief gedateerd op 30 maart 1886 vroeg burgemeester Leopold Van Belleghem (Marke 1835-Marke 1898) aan Mgr. Joannes Joseph Faict (Leffinge 1813-Brugge 1894) de bisschop van Brugge, of hij al dan niet akkoord ging met vergrotings- en verbeteringswerken aan de pastorie in Marke . Gezien de goedkeuring ,vroeg pastoor Lodewijk Vandenbussche (Kortemark1835 –Marke 1893) op 4 mei, in zijn hoedanigheid van voorzitter van het ‘kerkbureel’ (kerkfabriek), aan de bisschop, de kerkraad samen te roepen op 9 mei ,om te beraadslagen over deze kwestie. Verbeteringen, ja, vergroting, neen. Pastoor Vandenbussche en zijn voorgangers klaagden al lang over vochtigheid in de pastorie. Het was vooral te wijten aan de ‘wal’(waterpoel,vijver) die tegen het gebouw gelegen was.
Op 15 december 1886 was het kerkbestuur zinnens bij openbare veiling 20 are 82ca bouwgrond te verkopen in 8 kopen, te nemen aan de zuidkant van de hof van de pastorie (groot 52a) om de verbeteringswerken aan de pastorie te kunnen bekostigen. Deze plannen brachten grote discussie met de arrondissementscommissaris van Kortrijk met de vraag of het eigendomsrecht op de hof van de pastorie aan de kerkfabriek of aan de gemeente toebehoorde. De kerkfabriek besliste op 3 juli 1887 af te zien van de verkoop.
(2)De 4 huisjes nrs. 1-3-5 en 7 in de Marktstraat werden gebombardeerd op 14 mei 1943 en nooit meer heropgebouwd.
(3)Op 5 juni 1943 ontvingen het gemeentebestuur en de kerkfabriek een brief van het Ministerie van Justitie waaruit bleek dat de kerk en de pastorie door de kerkfabriek gebouwd werden op gronden van de oude gebouwen, in akkoord met de gemeente en met financiële hulp van de openbare besturen. Hoewel die gebouwen opgetrokken zijn op grond van de gemeente moeten ze toch aanzien worden als eigendom van de kerkfabriek.
FOTO’S
______
1/ De Markestraat (Marktstraat) beginjaren 1900. Links de huisjes (4) die gebombardeerd werden op 14 mei 1943 en die nooit meer heropgebouwd werden. Rechts de pastorie.
2/De Markestraat in 1927. Links de gebombardeerde huisjes.
3/Kerk en kerkhof in de jaren ’20. Rechts de openbare WC.
4/Kerkhof. Op de achtergrond rechts café ‘Christen Werkersverbond’.
CAFE 'DE KARDINAAL' IN DE KARDINAALSTRAAT. _____________________________________________ In 1910 werd de weg vanaf de Hellestraat (d’Oude Smisse aan ‘De Prinse’) tot de Kalvariestraat, Kardinaalstraat genaamd naar café ‘De Kardinaal . Café ‘De Kardinaal’ stond op de noordoostelijke hoek van de Kardinaalstraat met de Kalvariestraat ( kadaster Sectie B 130-131). In 1789 was de Watervalstraat de ‘Straet lopende van de herberg Povere Leute naer de Watervalle’. Uit een herbergtelling daterend uit 1779 bevond zich daar in de omgeving een herberg genaamd ‘De Cleene Leute’ ( gegeven van Elwin Hofman ”Drinken in het achttiende-eeuwse Marke”). In 1950 stond vanaf de Kanunnikenstraat tot de Kardinaalstraat en vanaf de Cornelusweg tot de Watervalstraat nog geen enkel huis. Nu iets over ‘De Kardinaal’: Cyriel (Marke 1896 – 1983), zoon van Victor Rigole (Ingelmunster 1870-Marke 1958) en Elodie Rigole (Lendelede 1869-Marke 1917): “Het huis op de Pauvre Leute was een laag ,maar lang huis. Het achterste van het huis keek naar Markeplaats. De voordeur keek naar het pestkruis op de Pauvre Leute. Het huis stond in de boomgaard, waar nu Van Oost woont (sedert begin jaren 50 van vorige eeuw). Victor, mijn vader was nachtwaker in de fabriek De Witte-Visage gedurende 13 jaar, dat was nog voor 14-18. Ik moest dikwijls zijn dienst van nachtwaker overnemen, als er iets gaande was thuis of bij een bevalling thuis (15 kinderen). Binst de oorlog was het al geen café meer, maar winkel : kruidenierswinkel, snoep, bloezen , rokken, kloefen ,kolen, petroleum….De mensen kwamen praktisch alles ophalen of opkopen toen de oorlog begon. Wij hadden nogal wel land rond het huis (gans de hoek).We hadden 3 koeien, 2 varkens en een grote partij land. De hele doening was eigendom van brouwer Deconinck uit Stacegem. Men noemde mijn vader de “Pauvreleutebaas”.Hij was ook ‘pensejager’ en ‘mollenpakker’ bij de boeren. Toen moeder stierf werd geen winkel meer gehouden (1917).Vader Victor kocht de 2 huizen rechtover en ging daar wonen. Eerst was men van plan een nieuw huis te zetten en er een café van te maken en de 2 huizen die hij achteraf kocht gingen dan dienen voor stallingen. Doch dat ging niet door en Victor kocht alléén de 2 huizen. Het huis dat eens winkel was werd afgebroken na 14-18. Vroeger was dat café “De Kardinaal”. Victor Rigole woonde al in 1901-02 in de Kardinaalstraat ( was toen nog Watervalstraat). Dus was toen ook al geen café meer. Op de lijst der kiezers- werklieden en bedienden 1910 stond hij ingeschreven als ‘waker in een weverij’. In juni 1896 kwamen Victor en zijn vrouw (gehuwd in 1895) van Ingelmunster naar Marke in de Preshoekstraat nr.24 wonen. René Declercq (Astene 1899-Kortrijk 1981):“ Ik heb café ‘De Kardinaal ‘nooit geweten. Ik ben met mijn ouders naar Marke komen wonen vanuit Astene in 1912 . In 1915 woonden we op de hoeve ‘Dutoit’ in de Watervalstraat . Victor Rigole, hield er toen geen café maar een winkel van voedingswaren. Het huis werd afgebroken na de oorlog 14-18, door de kinderen Rigole. Het was al bouwvallig. Victor is dan gaan wonen rechtover “De Kardinaal” in de huisjes binnenwaarts en haaks op de Kardinaalstraat, waar Robert Haemers woonde.” Historie _______ Volgens de Popp-kaart van omstreeks 1840 bezat Maximilien Lefèbvre-Vervaecke (grondeigenaar), een smid uit Kortrijk, een perceel grond van 10 a 27 ca, bestaande uit 2 huizen en een tuin (9a 30ca), gelegen op de noordoostelijke hoek van de Kardinaalstraat met de Kalvariestraat (nu villa Van Oost). Na het overlijden van Maximilien Lefèbvre (Kortrijk 1841) en Marie-Thérèse Vervaecke,werd dochter Thérèse eigenares. Na het overlijden van Thérèse op 17 augustus 1879 verkocht notaris Charles Carette als ‘universeel legataris’ op 30 oktober 1879 het goed aan Charles Louis Verheye, café-uitbater, eigenaar van een café in de Lange Steenstraat te Kortrijk en eigenaar van café ‘De Factoor’ in de Grijze Zustersstraat te Kortrijk. Verheye bezat nu 2 aaneenhoudende woningen, waaronder ‘De Kardinaal’. Charles Breye (Marke 1836-1889) en zijn vrouw Virginie Blomme (Marke 1842-1921) waren toen de uitbaters. Verheye was ook eigenaar van een partij land 8a20ca (SB 224) op de noordwestelijke hoek van de Watervalstraat met de Kalvariestraat, alsook van een partij zaailand langs de Rollegemstraat van 48a60ca (SB 215). Op 30 juli 1889 wilde Charles Louis Verheye café ‘De Factoor’ en ‘De Kardinaal’, alsook de zaailanden verkopen ,doch de verkoping werd ingehouden. Toeval was, dat de Boondriesmolen in 1889 verdween en dat de boogschutters Sint-Sebastiaan toen op een hoge boom achter café ‘De Kardinaal’ schoten. Op 19 augustus schoot men er nog de koningsvogel. In 1890 stond de ‘perse’ al in de Van Belleghemdreef. Na het overlijden van Charles Breye in 1889 waren Gustaaf Josson, zadelmaker , en Sidonie Pottie uit Kortrijk de nieuwe uitbaters. Die vertrokken in 1890 naar Roubaix. Nog In 1890 arriveerden hier uit Lauwe Isidoor Vandenberghe en Virginie Samyn tot 1892. Opgevolgd door Lust Clement in 1892- hetzelfde jaar nog Marie VanCaillie, in 1893 naar Lauwe – Charles Callens uit Kortrijk in 1893. Op 30 juli 1895 verkocht Verheye tenslotte het café ‘De Kardinaal’ aan de Brouwerij van Stacegem (10a27ca).
Emma Breye (Marke 1888-Kortrijk 1985) woonde toen vlak naast café ‘De Kardinaal’ . Een getuigenis van toen ze nog jong was (rond de jaren 1900): “Filke van ’ t Kruiske’ (Vylder..) woonde in café “De Kardinaal”. Mijn broer Gustaaf kwam eens van café “De Kardinaal”, dat hij gaan kaarten had. Opeens sprongen vanuit een van de 3 huizen waar ‘Butje’ woonde een paar kerels en bewerkten hem met een schaar. Het moet gedaan geweest zijn met café toen Victor Rigole er winkel kwam houden.” Gustaaf Debu woonde rechtover ‘De Kardinaal’. Théophile Devyldere (Meulebeke 1861) was eerst café-uitbater in de Markestraat nr.6 van ‘In de Nieuwen Anker’. Hij kwam samen met zijn vrouw Louise Dejosse (St.Joost-ten-Node 1862) in mei 1894 van Wattrelos (Fr.). Kort daarop ging hij café ‘De Kardinaal’ uitbaten. In december 1901 ging hij met zijn gezin in de Keizerstraat wonen tot april 1904 ,toen hij naar Herseaux vertrok. Het gezin telde 8 kinderen waarvan Anna in 1895 geboren werd in de Markestraat. Théophile staat ingeschreven als ‘koollosser’ en zijn vrouw als thuiswerkster. In het bevolkingsregister 1890-1900 staat hij gemeld als herbergier .Manylle (1897)-Lucie (1899) en Benoni (1901) werden geboren in de Kardinaalstraat. In die laatste geboorteakten staat Théophile ingeschreven als ‘koollosser ‘en zijn vrouw als herbergierster. In 1901-02 kwam Victor Rigole met zijn gezin het huis ,dat van toen af geen café meer was, bewonen. Hij hield er een kruidenierswinkel (zie hierboven).
