Om bij tijd, eens terug te genieten van de plaatsen waar je ooit geweest bent! De wereld in een muisklik http://www.alovelyworld.com/index2.html
OP REIS MET DE BLAUWE VOGEL - Cruise op deNijl -
1.Lezers die het hele REISVERSLAG WENSEN TE LEZEN.... weet dat dit in omgekeerde orde staat.
Het begint met de terugreis 15.09.06 (zie blog vanaf 3december 06) en eindigt met het vertrek op 01.09.06 ( zie blog vanaf 3 oktober 06)
2.Verder wordt deze blog aangevuld met EGYPTE NU:actuele feiten en vondsten...
28-11-2009
Dorpsruzies met vaste patronen
Dorpsruzies met vaste patronen
door Herman Veenhof
Een kwarteeuw geleden liepen vrouwen kortgerokt en ongesluierd door Cairo; in 2009 zie je er alleen westerse vrouwen zonder hoofdbedekking; en de Egyptische christinnen. Deze vrouwen lopen voor het hoofdgebouw van de Universiteit van Cairo, waar president Obama op 4 juni een redevoering hield. |foto EPA/Khaled el-Fiqi
CAÏRO - De laatste maanden lopen de spanningen tussen moslims en (veelal Koptische) christenen in Egypte op. Het gaat bijna altijd om dorpsruzies.
Die ontstaan uit een gerucht en krijgen regionale proporties door vaste patronen: extremistische moslims, inefficiënt beredderende politie of veiligheidsdienst en (soms) koppige Kopten.
Op 4 juni hield de Amerikaanse president Barack Obama een redevoering in de Egyptische hoofdstad Cairo. Hij prees het 'tijdloze' land waarin de islamitische al-Azharuniversiteit al duizend jaar 'een baken in zee' vormt en de University of Cairo al honderd jaar 'de wetenschappelijke vooruitgang' symboliseert.
In een notendop gingen Obama's twee oogmerken in deze zin samen: de moslimwereld paaien en kritiek leveren op het gewelddadig fundamentalisme: ,,Kan iemand mij de plek aanwijzen waar de islam de kwaliteit van leven heeft verbeterd, of in het Westen de democratie heeft geaccepteerd boven de sharia?''
Heel Egypte keek ernaar en klapte, maar vervolgens ging het land over tot de orde van de dag, ook religieus. En die religieuze realiteit betekent een ongemakkelijk samenleven van omstreeks tachtig miljoen mensen, waarvan de overgrote meerderheid moslim is en dat ook steeds openlijker belijdt. Een kwarteeuw geleden liepen vrouwen kortgerokt en ongesluierd door Cairo; in 2009 zie je er alleen westerse vrouwen zonder hoofdbedekking; en de Egyptische christinnen.
Vijftig jaar wachten en nog geen kerkbouwvergunning Ook op macroniveau zijn de verschillen scherper dan een generatie terug. President Anwar Sadat maakte de islam in 1980 tot staatsgodsdienst, maar dat was sommigen niet genoeg. Een jaar later werd hij vermoord door moslimextremisten.
Egypte onderschrijft artikel 18 van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens, die vrijheid van geloven, belijden, maar ook van niet geloven of veranderen van geloof vastlegt. In artikel 46 van de Egyptische grondwet wordt die vrijheid nog eens erkend.
Evangeliseren en het veranderen van geloof is formeel niet verboden in Egypte, maar als het om het opgeven van de moslimidentiteit gaat, wordt dat door de overheid en de rechterlijke macht tegengewerkt en door de moskee en de sociale controle op wijkniveau, praktisch onmogelijk gemaakt.
Kerkbouw en restauratie in Egypte mogen formeel ook, maar worden gehinderd door twee oude wetten: de 'Hamayouni' die al uit 1856 stamt en de al-Ezebiregelgeving uit 1934, van het Egyptische ministerie van Binnenlandse Zaken waaronder de afdeling religieuze zaken ressorteert.
In de eerste wet verbood de Osmaanse heerser de bouw van een kerk in de nabijheid van een moskee, tachtig jaar later kwamen er tien omgevingsregels, zoals de instemming van de buurt, die de procedures voor kerkbouw tot in het oneindige kunnen rekken.
Al jarenlang is een 'uniforme wet op de bouw van godsdiensthuizen' in de maak, maar die wordt eindeloos getraineerd. Dat kan des te beter nadat de Egyptische president Mubarak de besluitvorming over nieuwe kerken in 2005 met Decreet 291 heeft gedecentraliseerd: lokale autoriteiten en 'gouverneraten' beslissen voortaan, met de kans op corruptie, angst voor de extreme islam en nog meer vertraging als resultaat.
De Joriskerk in Dafesh, in de heftig islamistische regio rond Assiut, moest 18 jaar wachten op een bouwvergunning en na de eerste steen in 2000 werd meteen een halt uitgeroepen, vanwege een extra en ontbrekend document. In Maadi, een wijk in Cairo, liep een aanvraag voor een Koptische kerk in 2007 precies een halve eeuw! Daaromheen schoten de moskeeën als paddenstoelen uit de grond.
In Cairo bestaat een Koptische wijk met een stuk of acht zeer historische oosters-orthodoxe kerken. Toch gaan veel christenen daar wat schichtig naar binnen om de iconen te kussen of de verzilverde portretten van de heiligen te strelen. Zelfs toeristische gidsen blijven buitenstaan en spugen af en toe wat al te hartgrondig op de grond, terwijl ze achterom kijken. Een gang naar de tot museum geworden Ben Ezersynagoge vlakbij is helemaal uit den boze. Van de tienduizenden Joden in Egypte zijn er nog maar tweehonderd over, oudjes.
De meeste Egyptische christenen zijn Koptisch-orthodox. Een minderheid binnen die minderheid is 'westers' christen: rooms-katholiek, baptist, presbyteriaans, pinksterevangelisch of anderszins protestants. Die kleine gemeenschappen worden getolereerd als er niet openlijk wordt geëvangeliseerd. Het gaat om kerken met veel 'expats' of tentenmakers, die een beroep hebben en informeel werken aan verspreiding van het christelijk geloof in Egypte.
Problemen tussen christenen en moslims in Egypte ontstaan vaak als gevolg van een gerucht, meestal dat christenen bezig zijn met kerkbouw, 'illegale' bijeenkomsten of het veranderen van de religieuze identiteit van vaak jonge moslims. Kerkbouw, verandering van geloof en interreligieuze verkering leiden altijd tot gedoe in Egypte.
Moslimgeweld in Egypte: koptische christenen smeken om hulp
Moslimgeweld in Egypte: koptische christenen smeken om hulp
Ingediend door copywriter op 27 november, 2009 - 13:44.
Egypte, november 2009
Vanaf de vroege morgen van 21 november vinden in de Egyptische stad Farshoot zeer ernstige gewelddadigheden tegen christelijke Kopten plaats. Het geweld is inmiddels overgeslagen naar een aantal nabijgelegen steden. Er zouden zeven koptische vrouwen zijn ontvoerd. De menigte stak koptische eigendommen in brand terwijl de Kopten zich trachtten schuil te houden in hun huizen, aldus Assyrian International News Agency (AINA). Een koptische priester werd zwaar mishandeld.
Vrijwel alle koptische winkels zijn inmiddels volledig platgebrand, in een vermoedelijke poging de koptische economie plat te leggen. Een aantal koptische families werd uit hun huis verjaagd; er wonen nu moslims in hun huizen. De politie deed niets om de Kopten te beschermen. Alle kerkdiensten zijn uit angst afgelast.
De aanleiding tot het geweld is de verkrachting door een koptische man van een moslimmeisje. Kopten zeggen dat de verkrachting als voorwendsel wordt gebruikt. Advocaten hebben geen enkele toegang tot de dader die zit opgesloten in het plaatselijke politiebureau.
Volgens bisschop Kirollos deden studenten van het Al-Azhar instituut mee aan het geweld. Een bewoner zegt: we zijn nog nooit zo bang en vernederd geweest. De menigte stak houten kruizen in brand. Een andere bewoner: als de internationale mensenrechtenorganisaties zich niet uitspreken over wat er nu met de Kopten in Egypte gebeurt, hebben ze geen enkel bestaansrecht.
In zijn beroemde 'Historiën' beschreef de Griekse geschiedschrijver Herodotus hoe Cambyses II (525-522 v.Chr.) een leger van vijftig duizend soldaten door de westelijke woestijn stuurde om het orakel van Amon in de oase Siwa te vernietigen. Een negatieve uitspraak van het orakel zou de Perzische heerser hebben beledigd. Toen het leger van Cambyses werd overvallen door een zware zandstorm verdween het complete leger zonder enig spoor na te laten.
In de jaren twintig deed de Hongaarse avonturier László Almasy ook al een onderzoek vanuit de lucht met een vliegtuig. De Italiaanse broers Castiglioni hebben afgelopen week bekend gemaakt dat zij het leger van Cambyses nu dan uiteindelijk hebben teruggevonden. De mannen hebben geen archeologische scholing genoten, noch hebben zij toestemming gekregen van Zahi Hawass om in dit woestijngebied onderzoek te doen. Eerder, in 1989, kwamen de twee Italianen ook al in het nieuws met de vondst van de goudstad Berenike Panchrysos. Bekijk hier eerst de korte documentaire van: DiscoveryNews. Bekijk daarna ook het YouTube-filmpje waarbij bronzen voorwerpen met een eenvoudige metaaldetector worden gevonden onder een dun laagje woestijnzand. Het grote amateurisme dat bij deze illegale opgraving wordt tentoongespreid versterkt het vermoeden dat het een en ander door de Italianen in scène is gezet: Illegale opgravingen
Boorwerk onder de sfinx van Gizeh
Op zijn website neemt Dr Zahi Hawass u mee naar het plateau van Gizeh. Daar werden begin van 2008 onder zijn leiding drainagewerkzaamheden verricht om de sfinx tegen de negatieve inwerking van het grondwater te beschermen. Bekijk hier de video: sfinx.
Onderzoek in het Dal der Koningen
Hawass heeft tegenwoordig zijn zinnen gezet op een grote ontdekking in het gebied van het oude Thebe. Hij neemt u mee naar het Dal der Koningen. Daar worden momenteel onder zijn leiding zeer intensieve opgravingen verricht. Bekijk hier het videofilmpje vervaardigd door Sandro Vanini: KV64 Ook leidt hij het onderzoek naar de mysterieuze tunnel in KV 17
De sjabties van Pasén
In zijn boek 'De Verborgen Tombe' heeft Huub Pragt een belangrijke rol toebedeeld aan Pasén, de Godsvader van Amon uit de 21ste dynastie. Een opvallend gegeven is dat alleen enkele sjabties van deze persoon bekend zijn en dat verder ieder ander grafvoorwerp ontbreekt. De Nederlandse sjabtie-deskundige Niek de Haan heeft een zorgvuldige studie gemaakt naar de blauwgeglazuurde sjabties van Pasén die sinds 1933 op verschillende plaatsen in de wereld zijn opgedoken. Lees hier het engelstalige pdf-artikel over de: 'Sjabties van Pasén'
Rondleiding 'Archeologie van het Oude Egypte'
Op zondag 13 december 2009 verzorgt Huub Pragt twee identieke rondleidingen over de Egyptische afdeling van het Rijksmuseum van Oudheden te Leiden. Tijdens de rondleiding zal aandacht worden besteed aan de archeologische vondstomstandigheden van de tentoongestelde Egyptische voorwerpen.
De eerste rondleiding start om 12.30 uur. Hiervoor zijn nog twee plaatsen beschikbaar. De tweede rondleiding vangt aan om 15.00 uur. Hiervoor zijn nog enkele plaatsen beschikbaar. Een rondleiding duurt 90 minuten. Iedere deelnemer wordt vanaf een half uur voor aanvang van de rondleiding in het museumcafé ontvangen met een kop koffie of thee. Voor meer informatie klikt u hier op: Rondleiding.
Vervolgcursus Hiërogliefenschrift en Literaire teksten
Cursisten die momenteel de beginnerscursus Hiërogliefenschrift volgen, kunnen zich aanmelden voor het vervolg hierop. De Vervolgcursus gaat in Hilversum van start op maandagavond 4 januari 2010 van 19.30 to 21.30 uur en in Leiden op zaterdag 9 januari 2010 van 10.00 tot 11.30 uur.
Ook personen die in voorgaande seizoenen een cursus hiërogliefenschrift hebben gevolgd zijn welkom. Vanaf zaterdagmiddag 9 januari 2010 wordt in Leiden gestart met de cursus Literaire Teksten. Cursisten, die minimaal de Vervolgcursus hebben gevolgd, kunnen deelnemen aan deze leesgroep. In deze cursus worden korte gedeeltes uit drie Middelegyptische teksten vertaald.
Het betreft: De Profetie van Neferti, De Welsprekende Boer en De wonderverhalen verteld aan het hof van Choefoe. Al deze cursussen worden afgerond met een bezoek aan de Egyptische collectie van het Rijksmuseum van Oudheden. Voor meer informatie klikt u hier op: Cursussen.
Cursus 'Kunst van het Oude Egypte'
Bij het kijken naar de kleurrijke wandschilderingen in Egyptische graven valt het op dat het perspectief ontbreekt. In de vlakverdeling lijken alleen de belangrijke kenmerken te zijn afgebeeld. Gezichten en ledematen van personen zijn in profiel weergegeven terwijl ogen, halzen en schouders frontaal worden afgebeeld. Een grafeigenaar wordt vaak meer dan levensgroot afgebeeld terwijl zijn zoon, die minder belangrijk is, vaak niet hoger reikt dan tot de knie van zijn vader.
De Egyptische kunst is niet zozeer gericht op het aanschouwen ervan als wel op het uitdragen van een inhoudelijke boodschap. De cursus gaat in Amsterdam van start op dinsdag 12 januari 2010, in Hilversum op dinsdag 12 januari 2010 en in Leiden op zaterdag 9 januari 2010. Voor meer informatie klikt u hier op: Cursus Kunst
Cursus 'De Amarnaperiode'
Vanaf maandag 18 januari 2010 verzorgt Huub Pragt in Utrecht een cursus van vier lessen over de Amarnaperiode. De cursus wordt gegeven voor HOVO Utrecht. Deze cursus gaat dieper in op de regering van Achnaton en Nefertiti. Kijk voor meer informatie op: Cursus 'De Amarnaperiode'
Cursus 'De Verborgen Tombe'
Vanaf maandag 1 maart 2010 verzorgt Huub Pragt in Utrecht een cursus van vier lessen over de regeringsperiode van hogepriesterkoning Mencheperra uit de 21ste dynastie. De cursus wordt gegeven voor HOVO Utrecht. Deze cursus vormt een zoektocht naar het nog niet ontdekte graf van Mencheperra. Kijk voor meer informatie op: Cursus 'De Verborgen Tombe'
Cursus 'Religie van het Oude Egypte'
De Egyptische religie was geen geloof met één enkele god of één scheppingsleer om het ontstaan der dingen te verklaren. Juist een groot aantal goden en godinnen konden naast elkaar bestaan en zich op allerlei manieren manifesteren. Om inzicht te krijgen in de godsdienstbeleving van de Egyptenaren verdiept deze cursus zich in de mythen, de oude verhalen over de goden. Van daaruit wordt de diepere betekenis van de rituelen in de tempels verklaard. Ook wordt de rijke offercultus voor de doden toegelicht. De cursus gaat in Amsterdam van start op dinsdag 9 maart 2010, in Hilversum op dinsdag 9 maart 2010 en in Leiden op zaterdag 13 maart 2010. Voor meer informatie klikt u hier op: Cursus Religie
Reis 'Op zoek naar de Aton'
Van vrijdag 12 februari tot en met zondag 21 februari 2010 leidt Huub Pragt een cultuurreis door Egypte langs monumenten uit de Amarnaperiode. Deze tiendaagse reis is bedoeld voor de ervaren Egypte-bezoeker. We starten onze zoektocht naar de zonneschijf Aton in het Egyptisch museum in Caïro. We verplaatsen ons vervolgens naar Loeksor, het oude Thebe. Daar bezoeken we de restanten van het paleis Malkata, de vermoedelijke geboortegrond van Achnaton. We bezoeken de graven van Cheroeëf en Ramose. We gaan achter de Karnaktempel op zoek naar de plaats waar ooit de tempel 'Gempaäton' heeft gestaan. Drie dagen worden uitgetrokken voor een uitgebreid bezoek aan de graven en ruïnes van de oude stad Achetaton. De reis wordt afgerond met een bezoek aan de Nederlandse opgravingen in Sakkara. Daar bezichtigen we ondermeer de graven van Meryneith en Ptahemwia uit de Amarnaperiode. Deze bijzondere reis is tot stand gekomen in samenwerking met reisorganisatie Orion Reizen in Utrecht. Momenteel is nog één plaats beschikbaar. Voor meer informatie klikt u hier op: 'Op zoek naar de Aton'
Lezing 'Wie was Toetanchamon'
Op dinsdag 23 februari 2010 verzorgt Huub Pragt een lezing in Het Museon in Den Haag. In zijn lezing verneemt u hoe het graf van Toetanchamon in 1922 werd ontdekt door de Britse archeoloog Howard Carter. Prachtige grafschatten zoals het beroemde gouden mummiemasker zullen worden besproken. Dieper wordt ingegaan op de mysterieuze dood van de achttienjarige koning. Voor meer informatie klikt u hier op: Lezing.
Lezingen door anderen
Op vrijdag 27 november 2009 geeft prof.dr. Pascal Vernus, verbonden aan de Université Sorbonne IV in Parijs, een lezing over literatuur in het oude Egypte. In deze lezing verkent hij de grenzen van wat 'literatuur' voor de oude Egyptenaren betekende. Monumentale grafdecoratie wordt literair werk. Door de indrukwekkendheid van de piramides vergeten we soms dat de oude Egyptenaren nog andere monumenten aan het nageslacht nalieten: met name een rijke literatuur. Maar het moderne concept 'literatuur' verdient verduidelijking. De Oudegyptische belles-lettres kan men verdelen in twee categorieën.
Een goed voorbeeld is het Harpenaarslied, een prachtige tekst die in verscheidene versies is bewaard. Als monumentale grafdecoratie was het lied oorspronkelijk niet bedoeld als een literaire tekst, maar het werd literatuur door een proces van afleiding of gedaanteverwisseling. Toen het eenmaal was opgenomen in de literatuur, werd het als volwaardig literair werk behandeld, bijvoorbeeld in Papyrus Harris 500. Deze lezing verkent de grenzen van wat 'literatuur' voor de oude Egyptenaren betekende, en dit kan leiden tot een betere appreciatie van de erfenis die zij ons nalieten. De lezing wordt gehouden in het kader van de internationale workshop 'The Alpha and Omega of Sinuhe: Reinterpreting a Classical Middle Egyptian Text', een initiatief van de opleiding Egyptische taal en cultuur van de Universiteit Leiden. Het verhaal over Sinuhe wordt beschouwd als een van de beste werken uit de Oudegyptische literatuur. aanvang: 20.00 uur locatie: Taffehzaal Rijksmuseum van Oudheden kosten: gratis voertaal: Engels.
De schrijver Gustave Flaubert en fotograaf Maxime Du Camp maakten in 1850 een reis door Egypte. De tentoonstelling hierover toont dagboekfragmenten, foto's en Egyptische objecten. Dr. Christian Greco, assistent-conservator Egypte, Rijksmuseum van Oudheden houdt op dinsdag 8 december 2009 een lezing onder de titel "Ontroerd bij het verlaten van stenen!". Aanvang 20.00 uur. Deze lezing is in samenwerking met: RoMeO, vriendenvereniging Rijksmuseum van Oudheden. Klik hier voor meer informatie over deze: lezing.
In het collegejaar 2009-2010 organiseert het NINO weer een lezingencyclus over het oude Nabije Oosten. Enkele lezingen in deze cyclus worden niet gehouden op donderdagmiddag, zoals gewoonlijk, maar op vrijdagmiddag of -avond. Toegang tot het Rijksmuseum van Oudheden en de daarin gelegen filmzaal of lezingenzaal kost 8,50 (MJK, RoMeO en studenten met collegekaart gratis).
Donderdag 18 maart 2010 vanaf 15.00 uur in de filmzaal op de 2e verdieping Prof.Dr. Olaf Kaper 'De 400 goden van Kellis: nieuwe inzichten uit het veldwerk in de oase Dachla, Egypte' Donderdag 20 mei 2010 vanaf 15.00 uur in de lezingenzaal op de 1e verdieping. Dr. Maarten Raven 'Resultaten van opgravingsseizoen 2010 in Saqqara, Egypte'.
Symposium
Op vrijdag 11 en zaterdag 12 december 2009 organiseert het Nederlands Instituut voor het Nabije Oosten en de School of Middle Eastern Studies een symposium onder de titel Qasr Ibrim, between Egypt and Africa: A case study of cultural exchange. Dit symposium wordt op 11 en 12 december gehouden in het Rijksmuseum van Oudheden te Leiden .Het symposium is bedoeld voor docenten, promovendi en gevorderde studenten Egyptologie, archeologie, oosters Christendom, Arabisch, Afrikanistiek en antropologie, alsmede andere geïnteresseerden. Er is een beperkt aantal plaatsen; opgave verplicht: c.van.zoest@hum.leidenuniv.nl of 071-527 2036. Klik hier voor meer informatie over dit: symposium.
Op vrijdagavond 11 december 2009 geeft Prof. W.Y. Adams een publiekslezing onder de titel Qasr Ibrim: 5000 years of cultural continuity and change in Nubia. De lezing begint om 20.00u in de Taffeh-zaal van het Rijksmuseum van Oudheden, Rapenburg 28 te Leiden. Deze lezing is vrij toegankelijk voor alle geïnteresseerden. Klik hier voor meer informatie over deze: publiekslezing.
Tentoonstellingen
Vanaf dinsdag 2 december 2009 tot en met zondag 4 april 2010 wordt de tentoonstelling 'Het Egypte van Gustave Flaubert' gehouden in het Rijksmuseum van Oudheden te Leiden. 'Het Egypte van Gustave Flaubert' gaat over de reis door Egypte die de Franse schrijver Gustave Flaubert maakte in 1849 en 1850, samen met fotograaf Maxime Du Camp. De tentoonstelling combineert fragmenten uit Flauberts dagboek met de foto's van Du Camp en Egyptische voorwerpen: info.
In het Allard Pierson Museum te Amsterdam zal van vrijdag 19 februari tot en met zondag 23 mei 2010 de tentoonstelling 'Doden voor de rechter, Het Egyptisch dodengericht in perspectief' worden gepresenteerd. Voor de oude Egyptenaren was de laatste reis het belangrijkste. In het graf werd alles meegenomen wat nodig was voor het eeuwige leven in het hiernamaals. Mummies, sarcofagen en talloze grafgiften zijn hier de stille getuigen van. Deze laatste reis kon echter niet beginnen zonder eerst verantwoording af te leggen voor het doen en laten tijdens het leven. Van de Egyptenaren is het oudste uitgewerkte ritueel bekend waarin deze verantwoording na de dood centraal staat. De overledene moest zich namelijk rechtvaardigen voor een godenrechtbank. In de tentoonstelling 'Doden voor de Rechter' wordt via een interculturele dialoog de vergelijking gemaakt tussen hedendaagse christelijke en islamitische denkbeelden rondom de dood en die van het Oude Egypte . De bezoeker legt als het ware de weg van de overleden Egyptenaar af en maakt onderweg steeds kennis met parallellen uit deze twee wereldreligies.
Een hondje in een Amerikaanse film heeft in Egypte tot veel ophef geleid. De hond heeft namelijk dezelfde naam als de voormalige Egyptische president Anwar Sadat en dat vinden veel moslims een grove belediging.
Een karakter uit de film I Love You Man zegt in de film dat hij zijn hond Sadat heeft genoemd "omdat het beest zo lijkt op de voormalige Egyptische president".
In Egypte wonen veel moslims. Voor hen is een hond een onrein dier. Bloggers noemen de film dan ook een belediging voor alle Egyptenaren. De dochters van de voormalige president hebben excuses geëist van de Amerikaanse ambassade.
Voetbalvelden worden soms omringd door bijzondere landschappen. Zo ook in Egypte waar deze jongens het niet kunnen laten om een balletje te trappen naast eeuwenoude bouwwerken.
Een vrouw uit het Engelse Brighton heeft 200.000 pond (230.000 euro) gespendeerd aan schoonheidsoperaties in een poging te lijken op Nefertiti, een koningin uit het oude Egypte.
Nileen Namita besliste 20 jaar geleden dat ze met de transformatie wilde doorgaan. Ze denkt namelijk dat ze in een vorig leven niemand minder dan Nefertiti zelf was. "Gedurende mijn kindertijd had ik voortdurende dromen over de koningin. Deze visioenen waren zeer intens. Ik kon zien waar ze leefde, ik zag haar slaven, haar kamers, het voedsel dat ze at.
Hoewel ik de dromen aanvankelijk angstaanjagend vond, begon ik op te zoeken wat ze betekenden," zegt de vrouw. "Langzaamaan begon ik te beseffen dat ik een reïncarnatie van Nefertiti ben." De vrouw heeft intussen 51 operaties ondergaan, waaronder acht neuscorrecties, drie facelifts, twee lipcorrecties, vijf oogoperaties, 20 kleine correcties
Vrouwen in de Arabische wereld. Het beeld dat veel mensen in Nederland en België daarvan hebben is: onderdrukking, sluiers, vrouwenbesnijdenis. Op de laatste Caïro-conferentie werd dat beeld van de gehoorzame Arabische vrouw keihard onderuit gehaald.
Door Sinsia van Kalkeren
Ruim honderd vrouwen en een tiental mannen zitten op elkaar gepakt in een warm zaaltje. Achter de grote tafel zitten vrouwen varierend in leeftijd van twintig tot zeventig . Met hoofddoek, zonder hoofddoek, alles en iedereen zit door elkaar. Het is het Womens Forum, een bijeenkomst over de leidende rol die vrouwen op zich nemen in allerlei gevechten in Egypte en daar buiten.
In de afgelopen maanden zijn de voedselprijzen explosief gestegen in Egypte. Een liter maïsolie kostte eerst vijf pond (55 cent), nu moeten Egyptenaren er dertien pond voor betalen. Ook brood is niet meer te betalen. In de rijen om goedkoop brood te krijgen zijn al drie mensen overleden. Tegelijkertijd worden allerlei sectoren geprivatiseerd. Het reslutaat: Egypte komt in verzet.
Ik was nog nooit een nacht van huis geweest, vertelt een medewerkster van de belastingdienst. Tot we gingen staken voor onze rechten. Van 350 pond (40 euro) per maand kunnen we niet leven, zeker niet nu voedsel zo veel duurder is geworden. We hebben elf dagen en nachten op straat gestaan, mijn man kwam me eten en kleding brengen.
De strijd is nog niet gestreden, en we staan niet alleen, vertelt ze.
Ook in de textielindustrie, op de universiteiten en in de gezonheidszorg wordt gestaakt. We zijn allemaal tegen de onrechtvaardig hoge prijzen van brood, het tekort aan schoon drinkwater en de bezuinigingen op de gezondsheidszorg en het onderwijs. We nemen het daar samen tegen op en zijn solidair met elkaar. Als we daar samen voor moeten sterven, dan doen we dat. We nemen onze rechten, wat het ook kost. Samen staan we sterk.
Verschillende spreeksters benadrukken dat het gevecht tegen onrechtvaardigheid een gevecht is van zowel mannen als vrouwen: Vrouwen worden onderdrukt, maar mannen ook.
Zolang we onder een dictatuur leven en te maken hebben met corruptie zal er nooit iets verbeteren aan onze situatie. De corruptie moet stoppen, de privatisering van land, voedsel en water moet stoppen. Mannen en vrouwen moeten daarom de handen ineen slaan. Als we het niet samen doen, winnen we nooit.
Met of zonder hoofddoek: Vrouwen in de Arabische wereld vechten op een heldhaftige manier voor hun rechten. Als er op de Caïro-conferentie één ding duidelijk werd, was het dat de mate van emancipatie niet bepaald wordt door de grootte van je hoofddoek. Het gaat er om welke plaats je inneemt in de strijd tegen onrechtvaardigheid.
EGYPTE - Als Nubiërs apen worden genoemd - 19.11.09
door Catherine Vuylsteke
Een groep van etnisch Nubische Egyptische advocaten heeft een klacht ingediend tegen de nieuwe single van Haifa Wehbe, de bekendste zangeres van het Midden-Oosten. De Libanese seksbom heeft het in haar liedje 'Waar is vader' over een 'Nubische aap'.
"Door ons met apen te vergelijken heeft Wehbe ons elke waardigheid ontnomen en sommige kinderen willen nu zelfs niet meer naar school. Ze weten wel zeker dat ze daar 'apen' zullen worden genoemd", zo reageerde een Nubische winkelaar in Caïro op de nieuwste song van de Libanese diva.
Haifa Wehbe hertrouwde eerder dit jaar met een Egyptenaar en is erg populair in het land. Volgens haar was het volstrekt niet de bedoeling om de Nubische minderheid in Egypte te beledigen en had haar songwriter Mustafa Kamil haar gezegd dat Nubische aap een scheldwoord was dat vaak wordt gebruikt door Egyptische kinderen.
De Egyptisch-Nubische Wetsvereniging neemt daar evenwel geen genoegen mee en spande een rechtszaak aan, waarin het verbod wordt geëist op het draaien van het bewuste nummer, zowel op de radio als op de tv. Bovendien wil de organisatie dat de plaat niet in Egypte wordt verkocht.Wehbe verontschuldigde zich ondertussen omstandig, maar veel indruk maakte dat niet.
De rel komt op een moment dat de Nubische minderheid vooral via haar bekende schrijvers zoals Ali Idris en Haggag Odoul een proces van bewustwording doormaakt. Zo lanceerden zij verschillende campagnes om de Nubische taal, die niet verwant is met het Arabisch, niet verloren te laten gaan.
Ook proberen ze de muziek en de heel eigen traditionele dansen nieuw leven in te blazen. De Nubische zanger Mohammed Munir is een van de populairste Egyptische artiesten maar in het algemeen weten de zwarte Nubiërs zich eerder gediscrimineerd als 'ongeletterd en ongeciviliseerd'.
Ook in de erg populaire Egyptische cinema worden ze gestereotypeerd. Al sinds de jaren dertig duiken ze steevast als dienaars van de rijken op, permanent glimlachend en niet in staat om fatsoenlijk Arabisch te spreken. De vaakst voorkomende bijnaam is 'barbari', waarmee rechtstreeks verwezen wordt naar zowel huidskleur als laag opleidingsniveau.
Ook sociaal-economisch hebben de Nubiërs het de voorbije decennia niet bepaald makkelijk gehad. Deze nakomelingen van de vroegere zwarte farao's zagen hun geboorteregio aan beide zijden van de Egyptisch-Soedanese grens verschillende keren onder water verdwijnen door dammenprojecten.
Het eerste dateert uit 1902, het laatste en meest verregaande uit 1964. Toen raakten zo'n 60.000 Nubiërs ontheemd toen het reservoir van de Aswandam volliep. Ondanks tal van beloften werd het gros van hen niet hervestigd en velen kwamen in sloppenwijken rond de grote steden terecht.
De voorbije jaren werkte de Egyptische overheid plannen uit voor nieuwe dorpen rond het reservoir, het grote Nassermeer. En ook dat maakte de Nubiërs erg boos. Er zouden immers tienduizenden nieuwe woningen komen in dorpen met groot toeristisch potentieel maar er werd niet aan gedacht om daar ook Nubiërs bij te betrekken. De Nubische schrijver Haggag Odoul startte daarom vorig jaar met een campagne, onder de titel 'Geef ons de Nijl terug', verwijzend naar de herkomst van zijn volk aan de bovenloop van die rivier.
Hezbollah
Met de apenuitschuiver is de Libanese zangeres Wehbe overigens niet aan haar proefstuk toe. In 2006 kwam ze in opspraak na lovende uitlatingen over Hezbollahleider Hassan Nasrullah. Hoewel mensenrechtenorganisaties toen stelden dat de Israëlisch-Libanese oorlog van die zomer aan minstens 1.200 Libanese burgers het leven kostte, noemde Wehbe Nasrullah een volksheld.
Ook in religieuze kringen maakte Wehbe zich weinig vrienden. Deze gewezen Miss Zuid-Libanon komt doorgaans immers schaars gekleed opdagen en ook op het witte doek laat ze graag haar voluptueuze - en volgens de Arabische media bijgepleisterde - vormen zien. Dat was voor de geestelijken van de Al-Azharuniversiteit deze zomer nog een reden om de Egyptische president Hosni Mubarak aan te schrijven. Het betrof de film Dukkan Shehata ('De winkel van Shehata'), waarin Wehbe in een moskee te zien is.
In de brief werd om een verbod op de film gevraagd, dat er evenwel niet is gekomen. Integendeel, de geestelijken kregen op tal van websites veel kritiek. Zo vroeg een vrouwelijke blogger zich af of "de moslimgemeenschap dan zo fragiel is dat men vreest dat ze tenonder zal gaan door een liedje van Wehbe. Bestaat er geen groter onrecht in Egypte en de Arabische wereld, dat u meer reden kan geven om brieven te schrijven met als titel 'Goddelijke Gramschap'
15 kilometer ten noorden van Kom Ombo brengen we een bezoek aan de site van Qurta: vindplaats van rotstekeningen van bijna 16.000 jaar oud.
Waarschijnlijk de oudste van Egypte. In 2007 en 2008 ontdekte de Belgisch Archeologische Missie van de Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis, Brussel (KMKG) de tot op heden oudst bekende rotskunst uit Egypte, waarschijnlijk daterend van 16.000 - 15.000 v. Chr.
Dr. Dirk Huyge, leider van de expeditie, vertelt over deze vondst, de afbeeldingen en hun betekenis. Een uitgebreide prospectie van het gebied leidde tot de ontdekking van drie rotskunstsites, die respectievelijk Qurta I, II en III werden genoemd.
In totaal zijn minstens 160 figuren te herkennen, waarvan de absolute meerderheid het oerrund (bos primigenius) voorstellen. Naast afbeeldingen van nijlpaarden, gazellen, een ezel, vogels en vissen zijn er ook 7 menselijke figuren te herkennen. In tegenstelling tot de dieren zijn ze erg gestileerd. Met uitzondering van erg geprononceerde billen vertonen ze geen andere lichamelijke kenmerken. Deze rotskunst is op geen enkel vlak te vergelijken met de ander rotskunst uit Egypte.
Zij verschilt aanzienlijk van de 'klassieke' predynastische rotskunst van het 4de millennium v. Chr. maar sluit door haar stijl en thematiek aan bij de grote prehistorische kunstuitingen van Europa.
De rotskunst van Qurta is te dateren tussen 16.000 en 15.000 jaar oud en kan dan ook een heus 'Lascaux aan de Nijl' worden genoemd. Het onderzoek in Qurta is nog in voortgang.
De vindplaats zal bereikt worden per bus, maar de uiteindelijke locatie is uitsluitend te voet bereikbaar en vergt wat inspanning, geschikte kleding en goede wandel schoenen is noodzakelijk.
Beiroet-Bagdad Gek hoe futiliteiten, zoals de aanstelling van een EU-president, de primitiefste nationalistische gevoelens kunnen bovenhalen. Of neem voetbal. In een Beiroets café zat JORN DE COCK deze week te kijken naar Algerije - Egypte, een beslissende play-off tussen twee Arabische teams die ex aequo waren geëindigd in hun kwalificatiegroep. De uiteindelijke winnaar mocht naar het WK Voetbal in Zuid-Afrika in 2010.
Libanezen zijn fervente voetbalfans, maar in dit geval waren de gasten in de bar vooral gekomen voor het spektakel. 'Zo beginnen oorlogen, vriend', zei Shamil, een medekijker. JORN DE COCK moest even lachen en dacht aan Rinus Michels - voetbal is oorlog - maar Shamil bleek een grotere profeet dan hij dacht.
Het begon allemaal vorige week zaterdag, toenEgypte in Caïro met 2-0 won van Algerije, zijn Arabische aartsrivaal in het Noord-Afrikaanse voetbal. Egypte kwam zo in de eindstand op gelijke hoogte met Algerije . De wedstrijd werd overschaduwd door een incident: de autobus met de Algerijnse spelers werd door Egyptische fans met stenen bekogeld, drie Algerijnse voetballers liepen snijwonden op. Uit wraak bestookten Algerijnen die nacht winkels en kantoren van Egyptenaren in Algiers.
Enkele dagen later, woensdagavond, vond dus de beslissende play-off plaats, op neutraal terrein: in Khartoem, de hoofdstad van Sudan, off all places. Algerije won met 1-0 en mag naar het WK. Algerijnse 'fans' vielen na hun zege in Khartoem opnieuw Egyptenaren aan.
Sindsdien staat Caïro op stelten en blijkt Shamils profetie uit te komen. Gisterennacht bestookten hooligans in Caïro de Algerijnse ambassade met brandbommen. Zo'n 35 mensen raakten gewond. En Egypte roept nu ook zijn ambassadeur terug uit Algerije.
Voorlopig hoogtepunt: Alaa Mubarak, zakenman maar vooral ook zoon van de Egyptische president, zei op de televisie datEgypte Algerije 'hard moet aanpakken'. 'Als je mijn eer beledigt, sla ik jou op het hoofd', luidt zijn filosofie.
Een mens wordt even stil van zo'n onvoorstelbare hoop domheid.
(JORN DE COCK reist vier maanden door het Midden-Oosten en tekent de grote en kleine feiten van elke dag op. Deze reeks loopt in samenwerking met het Fonds Pascal Decroos )
In de hoofdstad van Egypte hielpen varkens altijd bij het opruimen van het afval. Maar omdat de regering bang was voor verspreiding van de Mexicaanse griep, die eerst nog varkensgriep heette, zijn alle varkens gedood.
Nu blijft er veel afval in de straten liggen. Caïro is een supergrote stad waar 18 miljoen mensen wonen. Zij zorgen voor heel veel afval. Dat afval werd altijd verzameld in een arme wijk van Caïro. Bij het opruimen werden ze geholpen door varkens. Alles wat nog een beetje eetbaar was, aten zij op. De regering was echter zo bang voor verspreiding van de Mexicaanse griep dat ze alle varkens doodden. Ondanks dat veel artsen zeiden dat dat écht niet nodig was.
Nu moeten veel kinderen uit die wijk als vuilnisman werken om de straten een beetje schoon te houden. Dat is hartstikke vies en zwaar werk. Er is zoveel afval dat sommige kinderen zelfs niet meer naar school kunnen. Zij werken alleen nog maar als vuilnisman.
En nog is het niet genoeg; bijna de helft van het vuilnis blijft in de straten achter.
Onderzoeker Andrew Collins heeft nog niet zo lang geleden een opzienbarende vondst gedaan op het Giza-plateau in Egypte. Onder de piramides ligt volgens hem een nog niet nader onderzocht grottencomplex. De vorige keer dat iemand deze geheime grotten vermeldde was zo'n 200 jaar geleden, in de memoires van de Britse diplomaat en ontdekkingsreiziger Henry Salt . Grotten zijn misschien niet spannend, maar wat erin te vinden is wel...
Henry Salt schreef op dat hij de catacomben enkele honderden meters naar binnen ging. Toen botste hij op een grote ruime kamer die zich opdeelde in drie andere even grote kamers. Vanuit die kamers vertrokken dan weer labyrint-achtige gangen. Een collega van Salt onderzocht één van die gangen nog eens 91 meter dieper. De details van deze missie lagen tweehonderd jaar lang onder het stof. Pas toen het British Museum het werk in 2007 opwaardeerde werd het een eerste referentie voor andere onderzoekers. Andrew Collins kreeg de gegevens onder ogen en probeerde de exacte locatie te achterhalen. Hij ging in maart 2008 ter plaatse en vond uiteindelijk de ingang tot de catacomben. Het bleken grotten te zijn vol vleermuizen en giftige spinnen, met rust gelaten door egyptologen van onze en de voorbije paar generaties.
Als het aan Zahi Hawass ligt blijft iedereen met de fikken van de grotten af. Sterker nog, volgens Hawass bestaat het hele grottencomplex onder de piramides niet eens. "Iets voor pyramidiots," licht de man toe. Men weet niet precies waarom Hawass het bestaan van de catacomben publiekelijk ontkent, maar er zijn vermoedens.
Mogelijk hebben de veldwerkers van Hawass (u dacht toch niet dat hij zelf alles gaat onderzoeken?) de ingang tot de grotten gemist. Volgens Andrew Collins zou dat gerust kunnen want het is er pikkedonker en zelfs met lampen vind je de nauwe doorgang tot het grotere complex nauwelijks
Moest Hawass de ingang simpelweg gemist hebben dan zal de tijd de fout rechtzetten. Voor Collins en iedereen die zijn foto's bekijkt liggen de kaarten anders: "jaren werd er gespeculeerd over grotten onder de Sfinx of piramides, en nu hebben we het eerste harde bewijs."
Volgens Collins zou de plaats waarop de piramides zijn gebouwd te maken kunnen hebben met het grottencomplex. De donkere diepe spelonken zijn een uitstekend symbool voor de onderwereld, en we weten dat de Egyptenaren daardoor gefascineerd waren. Door de piramides te bouwen op de onderwereld zou er een soort synergie gecreëerd worden.
In de catacomben zijn sporen van menselijke activiteiten: gebeitel en plaatsen die men heeft proberen te verbreden. Een van de tunnels gaat tot onder de middelste piramide. Andrews sluit niet uit dat ze daar ergens de graftombe van Hermes Trismegistus zullen aantreffen, ook wel bekend als Thoth. Thoth staat erom bekend alle wijsheid te brengen en zijn tombe zou de befaamde Hall Of Records zijn. Wie de tombe vindt en de waarde begrijpt heeft kennis over werelden.
Straatbeel in het gemoedelijke Caïro. |foto Nederlands Dagblad
De Egyptische hoofdstad Caïro telt inclusief de voorsteden evenveel inwoners als Nederland, bijna 17 miljoen. De stad is vol, druk en fascinerend.
Maar er zit een zekere orde in de chaos, en veel gemoedelijkheid in de drukte. Caïro is leefbaar voor wie zich gedraagt.
Je moet echt moeite doen om in Caïro in de problemen te raken. Maar soms lukt dat. In het oosten ligt de Dodenstad. Dat is een enorme wijk met graftombes waar gedurende eeuwen mensen zich hebben gevestigd om te wonen. Vreemdelingen worden er niet graag gezien, rondom de Ashraf Qaitbeymoskee. Als fotograaf moet je er niet al te opzichtig rondlopen. Maar uiteindelijk gaat ook dat wel.
De twee Britse dames die per se ongesluierd en met blote schouders een andere moskee in willen, wekken meer onmin op. Ze zijn boven de veertig, immens bleek en handen en armen zitten vol sproeten. Ze geven opeens een nieuwe dimensie aan het begrip nijlpaard. We bedoelen maar: 's lands wijs, 's lands eer . Dertig jaar geleden liepen heel wat Egyptische meisjes met wapperend haar in korte rok rond. Nu kan dat niet meer. Staat noch moskee schrijven het expliciet voor, de sociale controle in de wijk geeft de doorslag.
Is dat problematisch? Boerka's zijn ook in Egypte zeldzaam. We ontmoeten een dame in lange jurk met sluier die perfect Engels spreekt en de zelfbewustheid in eigen persoon is. Ze coördineert inkomend toerisme. Haar baas is een man, dat is waar. Ook hij, viceminister van Toerisme, heeft geen tijd voor promopraatjes.
Het toerisme in Egypte is goed voor 11,3 procent van het bruto nationaal product en 12,6 procent van de werkgelegenheid. Vorig jaar bezochten bijna 13 miljoen vakantiegangers het land aan de Nijl, die 11 miljard euro uitgaven en 211.000 hotelkamers bezetten. Van die mensen waren er 268.000 Nederlander.
Het is stil in de trein, zoals het hoort, want ik zit in de stiltecoupé... Maar toch, de stilte is opvallend, want in de tweede klas is dat niet vaak het geval. Hier en daar hoest iemand of ritselt er een krant. Verder klinkt er niets dan de motoren die ons dichter bij de bestemming brengen.
Ik kijk naar buiten, maar er is niet veel te zien. Stoffige en vlekkerige ramen, met daarachter dunne boompjes, water, weilanden, voetbalvelden en kantoren. Het is mooi noch lelijk, het is alleen maar kleurloos. Het zijn uitzichten die ik al zo vaak heb gezien, zonder ze ooit echt gezien te hebben . De vertrouwde landschappen passeren achter de vuile ramen zonder ook maar een enkele indruk achter te laten.
Mijn gedachten dwalen af, vage herinneringen mengen zich met het saaie uitzicht.... En opeens waan ik me op het Egyptische spoor. Roestig en ongelijk, zodat je steeds het gebonk hoort als de trein op het volgende stukje spoor belandt. De ramen zijn nog grauwer en viezer dan in Nederland, de motoren puffen en steunen, alles ruikt naar diesel. Mannen roken sigaretten, vrouwen voeden hun baby's en boeren met getekende gezichten zitten tegen de kale ijzeren wanden.
In Egypte heb je naast de eerste en de tweede klas nog vele andere klassen en zelfs nog verschillende treinrangen. In sommige treinen scharrelen kippen rond en doen mensen hun behoeften in een druiperig stinkend gat. In andere treinen zijn losse tweepersoonscabines met slaapbanken, een wastafel en zoemende airco's. De all-inclusive maaltijden worden door een treinbediende gebracht, die geregeld langskomt om het bank tot bed te maken, schone lakens te brengen of wat al niet meer.
Deze speciale treinen zijn een luxe voor het gewone volk. Ze zijn veilig, relatief schoon en rustig. Iets wat voor de overvolle treinen van en naar het platteland niet gezegd kan worden. Er vinden geregeld ongelukken plaats en soms vallen er honderden doden, omdat er weer een derderangstrein is ontspoord of totaal is uitgebrand. En hoewel het misschien een ervaring is, durf ook ik niet in deze afgedankte treinen te reizen. Nee, ik verstop me liever in de 'suite', mijn eigen cabine in de expressnachttrein. Want geloof me, tien tot twaalf uur reizen in een Egyptische trein is al erg genoeg, daar is geen plattelandspuffer voor nodig.
In Nederland bestaat er maar weinig verschil tussen eerste en tweede klas. Ik begrijp daarom ook niet waarom mensen nog eersteklaskaartjes kopen, afgezien van de rust en de zekerheid van een zitplek misschien. Maar verdere verschillen zijn amper te ontdekken, dus voor dat geld sta ik wel.
Maar in Egypte is het een verschil tussen arm en rijk, tussen een bed met verenmatras of afgesleten houten bankjes, tussen airco of de stoffige wind, tussen een mp3-speler of het gekakel van kippen in kleine rieten kootjes.
Op weg naar mijn zit- of staplek in de tweede klas loop ik dagelijks door Nederlandse eersteklascoupés, zonder daarbij ook maar een gevoel van vrees of schaamte te ervaren.
Maar de simpele Egyptenaar komt een luxe trein niet in, hoogstens als bediende misschien. Daar blijft het bij. Tussen arm en rijk is een kloof die met geen kilometers spoor valt te overbruggen. Nee, in Egypte delen arm en rijk slechts hetzelfde uitzicht door de altijd stoffige ramen . Hun enige overeenkomst is een blik op eindeloos woestijnzand.
SHARM EL-SHEIKH - Vanaf maandag is het voor het eerst mogelijk om een domeinnaam in het Arabisch te registreren. Egypte heeft de primeur met de introductie van een domeinnaam eindigend op .masr, wat .egypte in het Arabisch is. ''Dit is voor ons een geweldig moment. Het internet spreekt Arabisch'', aldus de Egyptische minister van Communicatie zondag.
Icann, de organisatie die besluit welke webadressen mogen bestaan, besloot vorige maand dat voortaan alle talen gebruikt mogen worden voor internetadressen. Deze mogelijkheid wordt wel de grootste verandering van het internet genoemd sinds het veertig jaar geleden werd opgezet. Destijds was de taal geen probleem omdat de meeste internetgebruikers Engels of een andere taal gebaseerd op het Latijnse schrift gebruikten.
Momenteel gebruiken ongeveer 1,6 miljard mensen het internet, van wie ruim de helft geen gebruik maakt van het Latijnse schrift. Het merendeel van die websurfers komt uit China.
De eerste websites gebaseerd op een ander alfabet zullen vanaf halverwege volgend jaar actief zijn. (ANP)
Een straatverkopertje in Caïro. |foto AP/Petros Giannakouris
De afgelopen maand brachten mijn man en ik onze huwelijksreis door in Egypte . Vier weken lang zijn we ondergedompeld geweest in dit land, van de hoofdstad Caïro in het noorden tot Aswan in het zuiden, waar de Nijl blauw is en de mensen zwart zijn.
We bezochten tempels en moskeeën, kerken en souks, een synagoge en chique vijfsterren hotels, een ressort in de badplaats Sharm el Sheikh en het meest luxe en grootste overdekte winkelcentrum van het Midden-Oosten.
Egypte is een land vol tegenstellingen en kent een geschiedenis waar ik trots op ben. Elke dag weer reizen we van hot naar her om nog meer te zien of om nieuwe, bijzondere monumenten te bezoeken. Maar tegelijkertijd is er de dagelijkse realiteit van Caïro, waar elke middag de riolen overstromen zodat straten onder dertig, soms veertig centimeter water komen te staan en de wegen verstoppen, de fruitkraampjes op de stinkende drab drijven en ik mijn schoenen vol voel lopen met het stinkende water dat met vuile schuimkoppen rond mijn benen klotst.
Kinderen staan tot aan hun middel in het water op zoek naar waardevolle spulletjes tussen het rottende afval. Op een avond zie ik hoe een vrouw gehuld in lompen op het afval slaapt, terwijl het rioolwater haar 'bed' uit elkaar laat drijven. Naast haar staat een kraampje dat vlees verkoopt. Toeterend banen auto's en ezelskarren zich een weg door een zee van ontlasting en bergen afval. De vrouw slaapt rustig door.
Dat is het onwerkelijke van een vakantie in mijn vaderland. Het ene moment verblijf ik in een chique hotel, het andere moment ben ik gewoon weer thuis in de volkswijk van mijn oma, waar ik naar de metro loop of in een microbusje spring. Egypte stemt mij trots en droevig, want het land is rijk en arm tegelijk. Je kunt er alles kopen, alles vinden en ik kan er leven als een prinses of pasja. In Caïro raak je nooit uitgekeken, het zuiden van Egypte is adembenemend mooi en in de Rode Zee vind je spectaculairdere vissen dan op National Geographic .
Tegelijkertijd ontgaat mij nooit de zware en zwarte kant van het leven in het land van de Nijl, de armoede, de corruptie, de angst, de uitbuiting en het radicalisme... Het maakt me diep ongelukkig en het slaat de mensen lam.
Maar er is hoop. Terwijl we om twee uur 's nachts bij een kerk in de rijke wijk Ma'adi wachten op de bus om met een groepsreis naar de Rode Zee te gaan vertelt mijn oom het verhaal van een grote zware bijbel die over de Nijl naar de oever van deze kerk dreef. Dwars tegen de stroom in bewoog het Woord van God. Natuurtechnisch gezien was dit volstrekt onmogelijk en dus deed de kerk uitvoerig onderzoek. Maar de wetenschappers kwamen er niet uit en zo concludeerde de kerk dat op 12 maart 1976 een wonder was geschied.
Ik wilde de heilige bijbel wel zien. We kusten de hand van de priester en hij opende speciaal voor ons de kerk midden in de nacht. Daar lag de bijbel achter glas, vrijwel ongeschonden, alleen de randen van de bladzijden waren door het water aangetast. De bijbel lag open op dezelfde pagina's als toen hij dertig jaar geleden aanspoelde. Ik las Jesaja 19:34 'Mubarak sjahr Masr' (God zegent Egypte). Een koude rilling liep over mijn rug terwijl ik de passage las en las en herlas. God zegent Egypte, mijn volk. En ik voelde diep van binnen dat het waar was, ondanks alles, of misschien juist vanwege dat alles zegent God Egypte. Daarom zijn er in dat land zoveel kerken die elke dag weer compleet uit hun voegen barsten, daarom is de christelijke gemeenschap zo prominent aanwezig en daarom zie je tussen massa's sluiers altijd weer de trotse krullen van een Koptische vrouw. Ik stond in de kerk en voelde dat zij leefde, het kaarslicht flikkerde zachtjes. Ik boog me voorover en kuste het glas waarachter de bijbel lag. Ik sloeg een kruisje en bad: 'God zegen Egypte, mijn volk...
Hiermee wil ik graag onze lezing voor november in herinnering brengen. Die lezing wordt gegeven door dr. René Preys en is gewijd aan "Het graf van Thoetmosis III in de Vallei der Koningen: de farao op zoek naar Osiris".
Het graf van Thoetmosis III is het eerste graf van de Vallei der Koningen dat met zekerheid kan gedateerd worden. Het is ook het graf dat voor generaties de architecturale vorm en het decoratieve schema van het koninklijk graf zal bepalen. De afdaling in het graf symboliseert de afdaling in de wereld van Osiris. De ovale vorm van de grafkamer suggereert de wereld van Sokaris waar zelfs de zonnestralen van de zonnegod niet doordringen. Dit alles wordt uiteengezet in de prachtige decoratie van de grafkamer die als centrale thema de nachtelijke reis van de zonnegod heeft. In de diepste rotsen van het Thebaanse gebergte verenigt Thoetmosis III zich met de zonnegod om op zoek te gaan naar Osiris en aldus zijn ei-gen eeuwig leven te garanderen.
Leuven: dinsdag 17 november 2009 Gent: donderdag 26 november 2009
Opgelet: wat betreft de lezing van Gent is het nuttig om er rekening mee te houden dat onze lezing samenvalt met de Gentse 6-daagse. Dat betekent extra druk verkeer en parkeerproblemen in de binnenstad, vooral in de omgeving van 't Kuipke. Meestal is de ondergrondse parking op het St-Pietersplein tijdens de 6-daagse ook voorbehouden voor de VIPs (met dank aan Marc De Donder).
De lezingen in Gent vindt plaats in de auditoria economie, auditorium V, aan het Sint-Pietersplein (het auditorium is te bereiken via de Sint-Pietersnieuwstraat en dan het eerste straatje rechts, de Hoveniersberg); in Leuven traditiegetrouw in het Monseigneur Sencie Instituut (Erasmusplein 2, achter de centrale bibliotheek van de KULeuven). De lezingen starten telkens om 20 uur.
Wij gebruiken de 26 letters uit ons alfabet als we een tekst schrijven. De oude Egyptenaren gebruiken hiërogliefen: tekens en kleine tekeningen van onder andere mensen, dieren, planten en dingen. En daar hebben ze er niet 26 van, maar ongeveer 750. Deze manier van schrijven noemen ze het schrift van de woorden der goden, want ze geloven dat het een geschenk is van Thot, de schrijver onder de goden. Als Egypte rond 3000 voor Christus een koninkrijk wordt, gaan de Egyptenaren voor het eerst in hiërogliefen schrijven. Rond 450 na Christus gebeurt dat voor het laatst. Ze gebruiken dit ingewikkelde schrift voornamelijk voor officiële en godsdienstige teksten. Gewonere teksten schrijven ze in het hiëratisch of het demotisch. Dat schrijft veel sneller. Teksten in het hiëratisch zien er eenvoudig en duidelijk uit, een klein beetje zoals wij schrijven. Met wat moeite zijn er nog hiërogliefen in te herkennen, want daar is het hiëratisch uit ontstaan. De Egyptenaren gebruiken deze manier van schrijven voor alledaagse teksten, bijvoorbeeld voor een boodschappenlijstje.
Uit het hiëratische schrift ontstaat rond 660 voor Christus nóg een schrift, het demotische schrift. Dat is nog simpeler dan het hiëratisch. Soms bestaat een heel woord uit niet meer dan een krabbel. Ook het demotische schrift wordt voor alledaagse teksten gebruikt. Vanaf 332 voor Christus wordt het Grieks populair bij de Egyptenaren. In dat jaar verovert Alexander de Grote Egypte, waardoor de Egyptenaren kennismaken met Griekse gewoontes en gebruiken. Vanaf dat moment gebruiken ze steeds vaker het Grieks voor teksten en inscripties.
Papyrus met twee soorten schrift
Hoe zien hiërogliefen eruit? Er zijn drie soorten hiërogliefen: beeldtekens, klanktekens en determinatieven.
1. Beeldtekens Soms betekent een hiëroglief gewoon wat er is getekend. Als een Egyptenaar bijvoorbeeld het woord 'huis' wil schrijven, dan tekent hij een plattegrond van een huis:
2. Klanktekens Het is een stuk moeilijker om iets te tekenen wat je niet kunt zien, bijvoorbeeld het werkwoord 'uitgaan'. Hier hebben de Egyptenaren wat op gevonden. Ze tekenen dan een voorwerp dat hetzelfde klinkt als het woord dat ze niet kunnen tekenen, dus net als bij een rebus. In het Nederlands kun je dat met het woord arm (= niet-rijk) doen. Dan teken je gewoon een arm (het lichaamsdeel). Daar moet dan nog wel iets bij waardoor de lezer weet dat het om niet-rijk gaat en niet om een lichaamsdeel. Het werkwoord uitgaan klinkt in het Egyptisch hetzelfde als het woord huis: per:
De Egyptenaren schrijven daarom uitgaan door de hiëroglief voor huis te gebruiken en daar twee beentjes (= beweging) onder te tekenen. Dus:
3. Determinatieven Hoe weten de Egyptenaren nou of de hiëroglief voor 'huis' ook echt huis betekent of een woord dat precies hetzelfde klinkt? Dat doen ze zo. Als het tekeningetje betekent wat je ziet, dan zetten ze bij de hiëroglief een verticaal streepje (het beeldtekenstreepje). Huis wordt dan:
Betekent de hiëroglief iets anders, dan voegen ze nog een tekeningetje (een determinatief) toe. Zon determinatief is een aanwijzing voor hoe je de hiëroglief moet lezen. Dat zag je hierboven al bij uitgaan. Dat woord klinkt wel als huis, maar door die beentjes eronder weet je dat je het hier een andere betekenis heeft. Enkele voorbeelden van determinatieven zijn: vrouwelijk god beweging tijd
Hanger in de vorm van een scarabee
In welke richting moet je lezen? Wij lezen altijd van links naar rechts. De Egyptenaren doen dat niet altijd. Wel begint een tekst in hiërogliefen altijd bovenaan, maar verder is het even puzzelen. Zij kunnen namelijk net als wij van links naar rechts schrijven, maar ook van rechts naar links. En zelfs van boven naar onderen in kolommen. Om te weten of je van links naar rechts of van rechts naar links moet lezen, kijk je naar de tekeningen van mensen of dieren. Zij moeten je bij het lezen als het ware aankijken; dat is beleefd. Staan er verticale strepen tussen de regels, dan is de tekst van boven naar onderen geschreven. Ook dan blijkt uit de kijkrichting van de afbeeldingen of je van links naar rechts of van rechts naar links moet lezen.
Voorbeeld 1 De tekst begint rechts bovenaan. De cijfers en de pijltjes geven aan wat de leesrichting is. Voorbeeld 1
Voorbeeld 2 De tekst begint rechts bovenaan. De figuren kijken immers naar rechts.De cijfers en de pijltjes geven aan wat de leesrichting is. Voorbeeld 2
Mannelijk of vrouwelijk? Het Egyptisch kent alleen mannelijke en vrouwelijke woorden (de-woorden), dus geen onzijdige (het-woorden). De mannelijke woorden hebben geen speciale uitgang. Vrouwelijke woorden eindigen op een ('t').
Enkele voorbeelden:
Hoe wordt er geteld? De Egyptenaren hebben een eenvoudig systeem om getallen te noteren. Ieder cijfer onder de tien bestaat uit een aantal verticale streepjes: één streepje voor 1, twee streepjes voor 2, etc. Het cijfer 7 wordt:
Zeven streepjes naast elkaar zetten vinden de Egyptenaren niet mooi. Vandaar die afwisseling tussen hoge en lage streepjes.
Voor het cijfer 10 gebruiken de Egyptenaren een boogje, voor 100 een krul en voor 1.000 een lotusplant. 10 100 1000
De Egyptenaren zetten de hogere getallen voor de lagere getallen, net als wij. Het getal 123 wordt:
Ring met hiërogliefen
Moeilijke woorden
Hiërogliefen Hiërogliefen zijn schrifttekens van de oude Egyptenaren. Het woord hiëroglief is afgeleid van de Griekse woorden hieros (heilig) en glyphein (graveren). Egyptische hiërogliefen worden inderdaad in hout of steen gegraveerd, maar ook vaak op papyrus geschreven.
Hiëratisch Het hiëratisch is de snelle variant van het hiërogliefenschrift. Brieven en contracten worden meestal in het hiëratisch geschreven. Rond 660 voor Christus wordt het verdrongen door een ander snelschrift, het demotisch. Als na 332 voor Christus de Grieken Egypte veroveren, gebruiken alleen priesters het hiëratisch nog. Vandaar dat het woord hiëratisch is afgeleid van het Griekse woord hieratikos, dat 'priesterlijk' betekent.
Demotisch Het woord demotisch komt van het Griekse woord demos, dat 'volk' betekent. Demotisch schrift is dan ook het 'volksschrift' voor dagelijks gebruik, bijvoorbeeld voor de handel. De hiërogliefentekens zijn in het demotisch nog meer vereenvoudigd dan bij het hiëratisch het geval is. Hele woorden worden samengevat in een krabbel.
Determinatief Het determinatief is een teken in het hiërogliefenschrift dat wordt gebruikt om iets van de betekenis van het woord te verduidelijken. Determinatieven hebben geen klank en staan aan het einde van een woord.
Het Rijksmuseum van Oudheden heeft een aantal jaren geleden de mummie van een Egyptisch meisje, Sensaos, laten scannen en vervolgens het hoofd laten reconstrueren. Daardoor kreeg de mummie een echt gezicht, net als de wassen beelden bij Madame Tussaud. Al sinds 1829 heeft het museum de mummie van Sensaos in zijn bezit. Volgens de inscripties ging het om een 16-jarig Egyptisch meisje dat was overleden in 109 na Chr. toen Egypte in handen was van de Romeinen. Het is een vreemde mummie: erg groot, opvallend lomp en loodzwaar. Leuk om te onderzoeken dus. Met de computerscan werden dwars door de mummiewindsels heen de hardere delen van de binnenkant precies in kaart gebracht. Daarvoor werden zon 650 flinterdunne opnames gemaakt. Daar gebeurden twee dingen mee. Ze werden wetenschappelijk bestudeerd en ze werden ingevoerd in een rapid prototyping-printer. Met die printer kun je een model van het hoofd driedimensionaal laten printen. De printer bouwde de schedel laag voor laag op. Dat nam in totaal 36 uur in beslag.
scanner
Deze schedel, die door TNO in Delft werd geproduceerd, was te kwetsbaar om daarop het gezicht van Sensaos te maken. Daarom werd er een wassen model van gemaakt. Een Brits team van de Universiteit van Manchester, dat jarenlange ervaring heeft met het reconstrueren van menselijke gezichten, ging vervolgens aan de slag. Onder leiding van dr. Richard Neave boetseerde het team op de kale schedel een mensenhoofd.
In de gereconstrueerde schedel boorde Neave 24 gaatjes. Hierin plaatste hij kleine stokjes, die de dikte van spieren en huid aangeven. Door eerder onderzoek is ongeveer bekend hoe dik die bij mensen zijn. Voor de ogen, oren en neus maakte hij markeringspunten, zodat hij die terug kon vinden nadat hij de schedel had bedekt met 'spieren' en 'huid'. De plaats van de oren werd bepaald via het gaatje in de schedel waardoorheen de gehoorzenuw de hersenen ingaat. Vervolgens werd de schedel bedekt met spiergroepen van klei en legde Neave de toplaag, de 'huid', in strippen klei van verschillende diktes over de spieren aan. Dit 'basisgezicht' kreeg een nek van klei die paste bij de proporties van de schedel.
Nu moest het 'basisgezicht' nog een gelaatskleur en haar krijgen. Maar het kon niet geschminkt worden omdat de klei kon scheuren of barsten. Daarom werd van het basisgezicht een model van was gegoten. Een specialiste in historische make-up, Tracy O'Brien, schminkte het gezicht. Daarbij baseerde ze zich op de leeftijd, de welstand en de gezondheid van Sensaos. Omdat bekend is dat een deel van Sensaos familie uit Nubië kwam - een streek in Zuid-Egypte waar donkere mensen leefden- kreeg ze een lichtbruine huid en bruine ogen. Wenkbrauwen en wimpers werden gemaakt van zwart mensenhaar. The London Wig Company, waar men alles weet van historische kapsels, verzorgde het haar. Sensaos kreeg het kapsel dat toen in de mode was: een hoge knot en krullen langs het voorhoofd. Ook de pruik is gemaakt van zwart mensenhaar. Uiteindelijk kon iedereen in 1997 weer oog in oog staan met Sensaos, bijna 2000 jaar na haar dood.
vrouwelijk 
god 
beweging 
tijd
10
100
1000
