Bij de aanvang van de 20-ste eeuw heeft de in oorsprong Brusselse "Paridant-dynastie" gedeeltelijk in de randbossen van Kapellenbos, maar vooral ook in Heide-Kalmthout, bij wijze van investering, een groot domein in eigendom verworven. Op Kalmthouts grondgebied strekt de landeigendom zich uit tussen de grens met Kapellen, de Leopoldstraat en de aanzet van de Bezemheide.
De Kalmthoutenaars noemen de eigendom van bij de aanvang "Parifart", naar de twee families die in oorsprong het grootste deel van Dennendaal en omgeving in hun bezit hebben gehad, namelijk de families Paridant en Goffart. Stamvader Victor Paridant, een notabele Brusselaar, heeft zijn buitenverblijf, oorspronkelijk bedoeld als jachtpaviljoen, eigenlijk op het grondgebied van Kapellenbos gehad, meer bepaald aan de andere kant van de grensstraat die de Prins Albertlei is. Vandaag verblijven daar de broeders van het Christelijk Onderwijs.Hun residentie luistert nog altijd naar de historische naam "Parifart".
Dichter bij ons in de tijd, en dus beter bewaard in het geheugen van onze Kalmthoutse senioren, liggen de namen Van Damme, Bareel, Lequième en Sovet, allemaal aangetrouwde of aanverwante "Paridantsentelgen".
Eerst de Lequièmes en daarna de Sovets hebben in Dennendaal het landgoed "Hof ten Oost" bewoond, waarvan de mysterieuze ruïnes vandaag nog altijd in de missiehuislei te bezichtigen zijn achter een oude rodondendronhaag en een pracht van een ven, waar men, met een beetje geluk, als het zomert, oog in oog kan komen te staan met "die unieke blauwe reiger op die ene poot".
De Van Dammes zijn er gehuisvest geweest in het thans verdwenen "Kapelhof", achteraf "Le Nid d'Aiglon", ooit gesitueerd bezijden de "vijver" achter het Drie Boomkeskapelleke van Heide en dat op een bepaald ogenblik ook een school heeft geherbergd.
En de Bareels tenslotte hebben er verbleven op dat enig mooie "Hof ter Heide", thans "Berkenhof" en in de volksmond ook beter gekend als "Zonnekind", naar de school met dezelfde naam, die er achter het prachtig gerestaureerde herenhuis nog steeds functionneert. Zowel de Bareels als de Van Dammes waren in het kleierige Dennendaal eigenaar van een steenhoven.
Bij de Sovets op het "Hof ten Oost" is in die tijd een grote kapel ingericht. Een ouder familielid - priester draagt er voor de Sovets, Van Dammes en Bareels, maar ook voor andere bewoners uit de omgeving, zoals voor de zeven herders op de Oude Withoef, regelmatig de missen op. Zo kunnen de mensen van het oostelijk deel van Heide zonder problemen hun zondagsplicht vervullen, wat voor hen op dat ogenblik dan toch belangrijk is.
Wanneer in 1903 de oude priester komt te sterven rijst er voor de Paridantsen en hun vrienden een probleem bij het vervullen van deze zondagsplicht. En juist op dat ogenblik leert Lucien Bareel, advocaat te Brussel, maar ook Burgemeester te Kalmthout, in de hoofdstad, Dom Remy Buzy , frans Benedictijn van het klooster "Notre Dame de la Pierre-qui-vire" kennen. Zijn franse Benedictijnen, die op dat ogenblik uit Frankrijk zijn verdreven, zijn voor de Paridantsen, letterlijk en figuurlijk, als het ware "door God gezonden". Zij zullen door de Bareels naar Kalmthout worden geloodst en er als hun gasten het Missiehuis van Heide optrekken.
(vervolgt)
- poëzie + -
Hoger als mijn ogen dragen (Guido Gezelle)
Hoger als mijn ogen dragen, wijder als de winden jagen, dieper als de diepe zee, overal heerst God alleen : een, drie-één, zelfstandig Wezen, nu, toekomstig en voordezen is God, was God altijd, en eeuwig zal Hij zeggen : 'k Ben.
- actua + -
- Gedurende gans de maand januari 2007 stelt de Kalmthoutse akwareliste Germaine Van Tichelt tentoon in het Natuureducatief Centrum De Vroente, Putse steenweg nummer 129, grote heideparking te Kalmthout.
- Op zondag 14 januari te 14u.30 in de Markgraaf te Kalmthout : traditioneel nieuwjaarsconcert van de Welzijnsraad van Kalmthout onder auspiciën van het gemeentebestuur met medewerking van meerdere operazangers, waaronder de Kalmthoutse sopraan An De Ridder. Inkom 10 euro.
- Onze historische zustergemeente Essen stelt voor : "Klein Verdriet van België&Andere Leugens", een theatermonoloog van Cis Gommeren van Den Uil en ook een beetje van ons Klein Nieuwmoer. Na zijn "Claesstrofobie" weer een hoogvlieger van onze leraar Germaanse talen aan het Sint-Jozefinstituut te Essen. In het Cultureel Centrum De Oude Pastorij te Essen op zaterdag 20 januari te 20 uur. Inkom : 3 euro. Kaarten te verkrijgen op de Cultuurdienst van Essen. Een must voor Kempense doordenkers.
- awdoe + -
tot volgende week met weer een Kalmthouts broodje " Het Missiehuis van Heide ( 2 ) " en vergeet het niet om de reeds verschenen broodjes in chronologische volgorde opnieuw op te roepen onderaan het blog telkens op de rode linkse pijl klikken.
De Franse Benedictijnen van "Notre Dame de-la-Pierre-qui-vire" zijn inderdaad ingevolge de wet Combes uit Frankrijk verdreven. En de Bareels stellen hen,na hun kennismaking met Lucien Bareel in het Brusselse, 5 hectaren grond ter beschikking in de Missiehuislei om er te verblijven. Als tegenprestatie moeten de paters voor de Sovets, Bareels,Van Dammes en cie dan de Heilige missen verzorgen.
De zondagsmissen zullen daarbij trouwens al heel vlug een openbaar karakter krijgen. Zo geven de "Paridantstelgen" inderdaad de aanzet tot wat zal uitgroeien tot het Missiehuis van Heide-Kalmthout. Dit Missiehuis zal trouwens doorheen de tijd ten noorden van Antwerpen de uitstraling aannemen van een gekend centrum voor missiewerking en lithurgie en daarnaast als het ware een "tweede parochie" worden voor heel wat mensen in de brede regio van de noorderkempen boven Antwerpen.Voor een gedeelte van de " Kalmthoutse Heidenaars " wordt het Missiehuis als kapelanie op een bepaald ogenblik trouwens hun effectieve parochie.
In eerste instantie richten de franse Benedictijnen van "Notre Dame de-la-Pierre-qui-vire" op de door de Bareels geschonken stuk grond een houten gebouw op waar zij, na een kort verblijf in het "Hof Ten Oost" bij de Sovets, hun intrek nemen. Zij beschikken er o.m. over een klampoven, een droogloods en een windmolen. Al heel vlug echter gaan ze in 1904 over tot het bouwen van een bakstenen gebouw met klooster en kapel.
In de omgeving zitten immers ondiep in de ondergrond de kleien van de Kempen en zowel de Bareels als de Van Dammes hebben er, zoals reeds is aangehaald, gerenomeerde steenovens. En daar de Benedictijnen van wanten weten... . In de tuin van het missiehuis onderscheidt men trouwens vandaag bij goed toekijken nog altijd sommige inzinken die doorverwijzen naar deze kleiwinning . De arduinen eerste steen van de kapel is heden ook nog steeds aanwezig in de rechter kolom op het koor, onderaan.
Oorspronkelijk heeft de kapel nog geen toren. In 1909 echter gaan de paters de gebouwen uitbreiden.
Zo krijgt de kapel haar spitse toren, die wij vandaag nog kennen : de vinger naar de vader.
Aldus groeit de kapel van het Missiehuis van Heide uit tot dat unieke juweeltje met zijn combinatie van verschillende neo-stijlen, ingeplant tussen al die winterharde groenbomen van Dennendaal. Zo getuigen de kleine vensters met hun minimale, maar speelse lichtinval van een neo-romaanse stijl, heeft de rijzige torenspits en de steunberen aan de buitenmuren neo-gothische allures, terwijl de dorische kapitelen aan de ingangsdeur van de kapel dan eerder weer getuigen van een neo-classicistische stijl.
De ingebouwde toren met zijn zijkapellen is drieledig opgebouwd. Het schip bestaat uit vier traveeën, terwijl het koor met zijn vlakke sluiting twee traveeën telt. De zijbeuken zijn embryonaal uitgebouwd.
Vooraan in de kapel bevindt zich het hoogaltaar met een Mariabeeld. In een zijaltaar wordt de heilige Benedictus uitgebeeld. Reeds van in de tijd van de franse Benedictijnen immers, wordt deze patroonheilige van in de grensdorpen van Noord-Brabant tot in onze Kempense kontrijen aanbeden als beschermheilige tegen de veeziekten.
( vervolgt )
- poëzie + -
Vragenderwijs (Anton Van Wilderode)
Hangen hier de wedergalmen eeuwenverre, eeuwenlange van devoot gezongen psalmen,
verft het zonlicht op de vloeren kleurgedaanten en kontoeren die onopgemerkt veroeren,
zit in de eiergroene banken onder zachte orgelklanken de gemeente om te danken.
vliegt, terwijl de tranen drogen of de ziel diep wordt bewogen, uit het halflicht van de bogen hier de geest aan van den hoge ?
- actua + -
- Gedurende de ganse maand januari 2007 stelt de Kalmthoutse akwareliste Germaine Van Tichelt tentoon in het Natuureducatief Centrum De Vroente, Putse steenweg, nr 129, grote heideparking te Kalmthout.
- ARBORETUM KALMTHOUT : Van 15 tot en met 18 januari 2007 dagelijks van 10u. tot 17 u. > HAMAMELISFEESTEN : een echt festival voor alle winterbloeiende planten ! Komt ze ontdekken bij ons in Kalmthout. Info : www.arboretumkalmthout.be
- Op zondag 21.1.2007 van 11 uur tot 18 uur organiseert ZIEKENZORG NIEUWMOER in de parochiezaal van Nieuwmoer een pannenkoekenslag met soep, frikadellen met krieken, spek met eieren, pannekoeken en desserten.
- Op 20&21 januari 2007 restaurantdag Sint-Tunisfeesten in de Parochiezaal van Achterbroek. Info : 03/666.85.54. .
- awdoe + -
tot volgende week met weer een Kalmthouts broodje "Het Missiehuis van Heide (3)" en vergeet het niet om de reeds verschenen broodjes in chronologische volgorde weer op te roepen onderaan het blog telkens op de rode pijl links klikken.
Zijn de zondagsmissen in het Missiehuis van Heide al heel vlug openbaar, dan rijst er tegelijkertijd toch ook een bepaald probleem op. In het prille begin van de 20-ste eeuw krijgt de Vlaamse beweging meer en meer vorm in onze kontrijen. Franse openbare preken zijn dan ook niet langer vanzelfsprekend. Ook het bisdom moet daarmee rekening houden. Maar van de Franse Benedictijnen kan men moeilijk verwachten dat zij het nederlands dermate onder de knie hebben dat zij vanop de preekstoel in onze taal volledig kunnen schitteren . Vlaamse collega's, vooral de Benedictijnen van Affligem, zullen hen dan ook ter hulp schieten.
In 1910 mogen de Franse Benedictijnen van "Notre Dame de la-Pierre-qui-vire" van de Franse autoriteiten plotseling terugkeren naar hun land. En het Missiehuis van Heide wordt nu een tweede thuisbasis voor de Vlaamse Benedictijnen van Affligem. Zij zullen er verblijven van 1910 tot 1928.
Naast hun missiewerk is ook de lithurgie voor deze paters heel belangrijk. Ze zullen het Missiehuis van Heide dan ook uitbouwen tot hun lithurgisch secretariaat "Felix Concordia". Vooral pater Constantinus Bosschaerts verwerft in deze activiteit rond 1918 grote bekendheid.
In 1920 organiseren de Vlaamse Benedictijnen te Kalmthout-Heide dan ook de allereerste nederlandstalige lithurgische week. Noteer dat op dat ogenblik het nederlands door de kerk nog steeds niet erkend is als lithurgische taal. Is zijne excellentie Kardinaal Désiré Joseph Mercier er trouwens niet diep van overtuigd geweest dat onze taal geen cultuurtaal kan zijn? Maar daar denken de Vlaamse Benedictijnen, Ruusbroeck indachtig, gelukkig anders over.
Ter gelegenheid van die eerste nederlandstalige lithurgische week stellen onze paters in het Missiehuis van Heide de toendertijd magische "Kruisweg" van Albert Servaes tentoon.
Deze Vlaamse expressionistische schilder van de Latemse school heeft ook in het buitenland als kunstenaar roem verworven. Naast zijn landschappen is hij ook knap in portrettekenen en hebben ook religieus-mystieke voorstellingen, zoals de "Kruisweg", hem geboeid.
Maar helaas, het instand houden van twee kloosters, naast hun missieverplichtingen, groeit de Benedictijnen van Affligem boven het hoofd. Zij moeten dan ook kiezen. En uiteraard is de keuze snel gemaakt : de missies blijven de hoofdbekommernis. In 1928 verlaten ze het missiehuis van Kalmthout-Heide.
In hun plaats komen nu voor een korte periode van 1928 tot 1932 de zusters Benedictinessen het Missiehuis van Heide bewonen.Zij zijn trouwens geen onbekenden voor onze Kalmthoutenaars daar zij reeds sinds 1921, eerst in Kapellenbos in de villa "De Kluis" van de beroemde professor Muls - die zoveel gedaan heeft voor het behoud van onze Kalmthoutse heide - en later in het Keienhof aan de Putse steenweg te Kalmthout, hebben verbleven. Het zijn de Benedictinessen die het Missiehuis de welluidende naam "Maria Middelares" meegeven, naam die achteraf door de Paters van Steyl zal worden geofficialiseerd.
Tijdens het verblijf van de zusters Benedictinessen in het Missiehuis blijven er wel op dat ogenblik twee paters van Affligem in Heide ter beschikking voor de kerkdiensten.
In 1932 zullen ook de Benedictinessen uit het Missiehuis van Heide vertrekken. Zij gaan dan hun intrek nemen in hun abdij van Hekelgem.
(vervolgt)
- poëzie + -
De Moerbeitoppen ruisten ( Nicolaas Beets of Hildebrand 1814-1903)
"De moerbeitoppen ruisten"; God ging voorbij; Neen, niet voorbij, hij toefde: Hij wist wat ik behoefde, En sprak tot mij;
Sprak tot mij in den stillen, Den stillen nacht; Gedachten die mij kwelden, Vervolgden en ontstelden, Verdreef hij zacht.
Hij liet zijn vrede dalen Op ziel en zin; 'k Voelde in zijn vaderarmen Mij koestren en beschermen en sluimerde in.
Den morgen, die mij wekte Begroette ik blij, En Gij, mijn Schild en Wapen, Waart nog nabij.
- actua + -
- Nog tot eind januari 2007 stelt de Kalmthoutse akwareliste Germaine Van Tichelt tentoon in het Natuureducatief Centrum (grote heideparking), Putse steenweg nr 129 te Kalmthout.
- Op donderdag 25 januari 2007 is het ook in Kalmthout GEDICHTENDAG. Het gemeentebestuur van Kalmthout wou deze dag van " de gemoedssynthese in een notendop " niet onopgemerkt voorbij laten gaan. Daarom worden er in de plaatselijke gemeentelijke bibliotheek gratis poëtische postkaarten aangeboden. Haal ze af! Poëzie is ongetwijfeld ook jouw belangstelling waardig!
- awdoe + -
tot volgende week met weer een Kalmthouts broodje " Het Missiehuis van Heide (4)" en vergeet het niet om de reeds verschenen broodjes in chronologische volgorde weer op te roepen onderaan het blog telkens op de rode linkse pijl klikken.
Op 19 mei 1932 na het vertrek van de zusters Benedictinessen nemen de paters van Steyl bezit van het missiehuis van Heide-Kalmthout. Zij zullen er als gemeenschap blijven tot in 1996.
En menig Kalmthoutenaar, van het nabije Heide tot het verder afgelegen Nieuwmoer herinnert zich ook vandaag nog zeer intens de één of andere fietsende " pater van Steyl naar hun hart " op weg naar één van onze 6 parochies om er hand- en spandiensten te verlenen : een populistische Jan Struylaert, een fijn besnaarde Ben van Beek, een filosofische Marcel Hendrickx, om slechts enkelen van de laatste generatie te noemen, komt men in die tijd steeds met een fiets, een brede glimlach en een forse handzwaai langs Kalmthouts landelijke wegen tegen. En zo staan zij ook vandaag nog diep in ons geheugen ingeprent.
Maar wie zijn nu deze paters van Steyl die in 1932 in Kalmthout-Heide komen opduiken ? Zij behoren tot een internationale missiecongregatie die werkzaam is in zo maar eventjes 36 landen. Het algemeen bestuur van de orde is gevestigd in Rome en weerspiegelt in zijn samenstelling deze internationaliteit.
" Steyl " refereert naar een klein dorpje aan de Maas in Nederlands Limburg waar zich het stichtingshuis bevindt. Is de benaming "Paters van Steyl" de meer volkse benaming om de congregatie te benoemen, dan luidt de meer officiële benaming trouwens "Sociëtas Verbi Divini" (S.V.D.) of het " Gezelschap van het Goddelijk woord ".
In het kader van de missiewerking, hun hoofdopdracht, heeft de thuiswacht van de paters van Steyl zich in Kalmthout-Heide in eerste instantie vooral bezig gehouden met een intensieve missiepropaganda, die er is opgericht de missiebelangstelling in onze kontrijen aan te zwengelen. Zo geven zij er een algemeen missietijdschrift uit onder de titel "De Katholieke missiën". Zo worden er ook de " Sint-Michaëlsalmanakken " en de scheurkalender " Maria Middelares " aangeboden. Daarenboven liggen de paters in Heide aan de bron van een immense missie-filmactie. Het gaat daarbij zowel over documentatie als over speelfilms, die doorheen het hele land aan de man worden gebracht. Voor Wallonië wordt speciaal naar de franse taal getransformeerd.
Maar in 1954 dan krijgt het Missiehuis van Heide binnen de congregatie een enigszins andere opdracht. Voor de Belgische en Nederlandse provincies gaat men er nu voor de naoorlogse aanstormende generaties het noviciaat en het philosoficum inrichten. Het noviciaat omvat er een tweejarige opleiding, terwijl het philosoficum er nog een supplementair jaar aan toevoegt.
De oudere Kalmthoutse generaties herinneren zich ongetwijfeld nog de instroming van al die jonge "Sint-Franciscussen" in het Missiehuis van Heide tussen al die groenbomen van Dennendaal.
(vervolgt )
- poëzie + -
Sint-Franciskus (Felix Timmermans)
Het is gedaan met al die ijdle dingen! De maan speelt op de zilveren avondfluit; hij zingt nu niet meer mee, dat lied is uit, een schoner stem kon in zijn ziele dringen.
Hij zal in d'afgrond van Gods liefde springen, trekt zijn verleden en zijn kleêren uit, en in een pij, met zijn ziel als luit gaat hij al beedlend langs de huizen zingen,
zingt voor de wolf, de vogels en de bloemen, kan al wat leeft zijn broers en zusters noemen, de liefde zingt hem mager als een riet.
In zulke pure mens wil God staan branden boort hem zijn vuur door voeten, hart en handen. Uit elke wonde juicht het zonnelied.
- actua + -
- Nog tot 18 februari e.k. dagelijks van 10 tot 17 uur in het arboretum van Kalmthout : HAMAMELISFEESTEN ! Deze feesten zijn uitgegroeid tot een echt festival voor alle winterbloeiende planten. Info : www.arboretumkalmthout.be. - zondag 4 februari e.k. gratis heidewandeling onder begeleiding van een natuurgids van VMPA. Vertrek om 10 uur aan de parking van de Putse steenweg, 129/131. Info : chrisvandersypt@skynet.be.
- awdoe + -
tot volgende week met weer een Kalmthouts broodje "Het Missiehuis van Heide (5)" en vergeet het niet om de reeds verschenen broodjes in chronologische volgorde op te roepen telkens onderaan het blog op de linkse rode pijl klikken.
In 1966 komt er dan weer een nieuwe opdracht op het Missiehuis van Heide af. Het missiehuis wordt een bezinningscentrum. Reeds voordien trouwens zijn er in het missiehuis regelmatig retraites geweest voor, eerst diocesane priesters, maar later ook voor kajotters, andere jeugdbewegingen, Bonden van het Heilig hart enz... .
En met de aanbouw van een nieuwe vleugel komen er dan zo maar eventjes 24 extra kamers bij en een grote zaal. Met zulk een beschikbare ruimte worden nu ook de deuren open gezet voor bezinningsdagen voor de leerlingen van het middelbaar onderwijs.
Maar buiten alle voorgaande hoofdactiviteiten zullen de paters van Steyl, zoals we reeds hebben gesteld, in de geest, maar vooral ook in de harten van onze Kalmthoutenaren blijven voortleven als gedienstige hulppriesters - en op het laatste zelf als volwaardige parochiepriesters - in onze zes parochies, elk met hun specifieke eigenzinnigheid. En inderdaad, onderpastoor, ja zelfs dienstdoend pastoor, biechtvader voor de bonden van het Heilig hart, of enthousiaste proost van de één of andere jeugdbeweging : geen enkele van deze functies is de paters vreemd geweest. Niet alleen bij ons in Kalmthout trouwens hebben ze hun diensten aan de parochies aangeboden, maar ook in de omliggende dorpen Stabroek, Brasschaat, Sint-Mariaburg, ja zelfs tot in het Nederlandse Putte. De paters van Steyl hebben dan inderdaad, hoe kan het anders, ook vandaag nog een heel warm plaatsje in heel wat harten van onze oudere Kalmthoutenaars.
Het Missiehuis zelf trouwens dat reeds onder de franse Benedictijnen openbare missen houdt is in 1975 uitgegroeid tot de kapelanie "Onze Lieve Vrouw Middelares " met een echte parochiefunctie voor het oostelijk deel van Heide.
Het Missiehuis van Heide, het Missiehuis Maria Middelares, de "Kapelanie Onze Lieve Vrouw Middelares" : welk jong gezin in Kalmthout heeft er met zijn opgroeiende en dus soms rumoerige kinderen in de met glas afgeschermde ruimte bezijden het koor niet de zondagsmis bijgewoond, zodat de andere volwassenen binnen het schip niet kunnen worden gestoord ?
En welke Kalmthoutenaar is er niet onder de indruk gekomen van die indringende preken van pater Jan Struylaert, die eerste kapelaan van "Onze Lieve Vrouw Middelares" ?
En wie onder ons, die af en toe op zoek trekt naar zichzelf, kan de pater bij uitstek van die kwart-voor-elf-mis op zondag, pater Hendrickx, vergeten? Na de kwart-voor-elf-mis wordt er trouwens door de professor in de moraal-filosofie nog lustig verder gefilosofeerd op de bank in de tuin tussen de herten die er steeds weiden. Een wijlen Aloïs Overlaet, een Harry Van Oers, een Stan Milbou zijn de trouwe discipelen geweest voor deze wekelijkse intelectuele inspanning.
En hoe enig is het geweest als, bij feestelijke gelegenheden, Jan Alen zijn Gemengd Koor Vreugde en heel de kerk "U zij de glorie" heeft laten zingen.
In 1996 hebben de missionarissen van Steyl, spijtig genoeg, ingevolge een afnemend aantal nieuwe roepingen, afscheid moeten nemen van het Missiehuis van Heide. Het dienstencentrum Sint-Jozef is er thans ingetrokken.
Maar een kapelteam en enkele paters verzorgen er tijdens het week-end nog steeds de openbare eucharistievieringen.
En aan de muren van de kapel schittert nog steeds de "Kruisweg van Jamars" in 1951 aangebracht. En het Pelsorgel uit 1966 is nog steeds beschikbaar voor een Jan Alen en collega's. En naast de kapel schittert nog altijd de Mariagrot, die zoveel bedevaarders uit de Antwerpse Kempen en Noord-Brabant destijds hebben bezocht.
Maar ook een Heilige mis met het Eddy Sels-kwintet lokt vandaag nog heel wat mensen naar de kwart-voor-elf mis in het Missiehuis van Heide waar een - weliswaar op hogere leeftijd gekomen, maar nog altijd bezielende - pater Marcel Hendrickx nog steeds het beste uit zichzelf geeft als hij op zoek gaat naar dat " Woord van God ".
- poëzie + -
(uit) In de Webbe der tijden (Henriette Roland Holst van der Schalck -1947.)
Dit ene weten wij en aan dit één Houden wij ons vast in de duistere uren : Er is een Woord dat eeuwiglijk zal duren, En wie 't verstaat, die is niet meer alleen.
- actua + -
- Zondag 11.2 e.k. natuurwandeling in de Maatjes met VMPA-gids. Vertrek om 14 u. aan de kerk van Nieuwmoer, hoek Kerkstraat/Wuustwezelse stwg 1. +/- 2 uur wandelen. Deelname gratis.Info 036664803.
- Nog tot 18 februari e.k. dagelijks van 10 tot 17 uur in het Arboretum van Kalmthout HAMAMELISFEESTEN! Deze feesten zijn uitgegroeid tot een echt festival voor alle winterbloeiende planten. Info www.arboretumkalmthout.be. - awdoe + -
tot volgende week met weer een Kalmthouts broodje "De Joodse Gemeenschap van Kalmthout-Heide (1)" en vergeet het niet om de reeds verschenen broodjes in chronologische volgorde op te roepen onderaan het blog telkens op de linkse rode pijl klikken.
55. De Joodse gemeenschap van Kalmthout-Heide (1).
Met de Antwerpse stedeling komt eind negentiende eeuw/begin twintigste eeuw ook de Joodse medeburger mede naar Kalmthout, meer bepaald naar Heide. De spoorwegverbinding tussen Antwerpen en Heide-Kalmthout wordt als het ware "een navelstrang tussen "de pelikaanstraat in Antwerpen" en "de Leopoldstraat in Heide".
En ook voor de Antwerpse joden is Heide in het begin van die twintigste eeuw een "klein Zwitserland" waar het goed is te verblijven voor de gezondheid, voor de recreatie, voor de rust in het groen.
Maar daar bovenop heeft Kalmthout-Heide nog een ander specifiek Joods voordeel in het begin van die twintigste eeuw. Als overblijfsel van de grote Suyderheide en dus van de gemeenschappelijke Vroente van voorheen zijn er in de aanvangstijd weinig bewoners in Heide, zodat een meer gesloten gemeenschap als deze van de Joden er beter aan haar trekken komt.
Wie is nu eigenlijk die Joodse medeburger ? Op de vraag wie Jood is, kan men maar zo geen antwoord geven.
De Joodse traditie stelt in algemene regel dat hij of zij Jood is die geboren is uit een Joodse moeder. Maar daarnaast zijn er nog andere mogelijkheden om Jood te zijn.Deze kennen echter een ingewikkelder constructie en vereisen een tussenkomst van het Rabinaat.. In ieder geval situeert de oorsprong van het Joodse volk zich in oeroude bijbeltijden.
Men wijst de Hebrëer ("Hij die van de overkant komt", uit het land van Oer) aartsvader Abraham aan als de Joodse stamvader. Samen met ondermeer die andere Joodse aartsvader Jacob (die in een geheimzinnig gevecht worstelt met God en wier kinderen "de twaalf stammen van Israël" creëren) ligt hij ten grondslag van het Joodse volk.
Aartsvader Abraham ontdekt de ene, ware en ondeelbare God, die schepper is van hemel en aarde. Hij belooft hem eeuwige trouw en dienstbaarheid. God van zijn kant wijst Abraham aan als "vader van alle volkeren" en "belooft een land" voor de zijnen.. Dit verbond, veruiterlijkt in de besnijdenis, krijgt zijn volledige betekenis nadat de profeet Mozes God' s wetten en geboden in ontvangst heeft genomen. Hierin staat het geloof in de ene ware God en de eerbied voor een sterk ethisch gerichte leer centraal. Het komt het "uitverkoren volk" toe, ze in de wereld "kond te doen". In geloof en trouw aan God en door het naleven van zijn geboden kan "het beloofde land" worden ingenomen. Overtredingen van de geboden door het volk zullen nochtans een blijvende realisatie van "het beloofde land" in de weg staan en na de tweevoudige verwoesting van de Tempel van Jeruzalem, eerst door de Babyloniërs, vervolgens door de Romeinen, finaal uitmonden in de " verstrooiïng " van het Joodse volk over de wereld : de Joodse diaspora is daarmede geboren. Tegelijkertijd ontstaat echter het sterk verlangen bij onze Joodse medeburgers naar de terugkeer, naar de uiteindelijke komst van een verlosser, naar een " Messias uit het huis van David ". Deze Joodse diaspora is over de eeuwen heen wereldwijd en zelfs het totstandkomen van het hedendaagse Iraël heeft ze niet beëindigd.
In de eerste helft van de twintigste eeuw wordt Kalmthout-Heide dan een, als het ware onvermoede, ankerplaats binnen deze Joodse diaspora.
(vervolgt)
- poëzie + -
Uittreksel uit de Zohar (vertaling)
" Evenals dat zij zich verenigen daarboven in het Ene, zo ook zult gij één worden hier beneden in het mysterie van het Ene, om met hem daarboven één te zijn tegenover het Ene... want de Heer is één en zijn naam is één... ".
- actua + -
- Gans de maand februari 2007 : in de gangen van het gemeentehuis FOTOTENTOONSTELLING door de mensen van de Kalmthoutse fotokring ; toegankelijk tijdens de openingsuren van het gemeentehuis.
- Nog tot 18 februari 2007 : in het Arboretum van Kalmthout HAMAMELISFEESTEN, winteropenstelling ; info : www.arboretumkalmthout.be.
- awdoe + -
tot volgende week met weer een Kalmthouts broodje "De Joodse gemeenschap van Kalmthout-Heide (2)" en vergeet het niet : om de reeds verschenen broodjes in chronologische volgorde weer op te roepen onderaan het blog telkens op de linkse rode pijl klikken.
56. De Joodse Gemeenschap van Kalmthout-Heide (2).
In de eerste helft van de 20-ste eeuw wordt Kalmthout-Heide dan, als het ware onvermoed, een ankerplaats binnen de Joodse diaspora. De eerste Joodse medeburgers die de uitzwermende Sinjoren naar het perifere Kalmthout volgen zijn in prille oorsprong Amsterdamse Joden die, via de diamantnijverheid, in de Antwerpse regio zijn aangeland. Deze eerste Joodse inwijkelingen worden door de Kalmthoutenaars dan ook als "Hollandse Joden" aangeduid. Uiteraard behoren zij tot de rijkere Antwerpse bourgeoisie.
Tijdens het interbellum echter, tussen de twee wereldoorlogen, onder druk van de situatie in Nazi-Duitsland, zullen het vooral Poolse en Duitse Joden zijn die, via Antwerpen, in Kalmthout - Heide een onderdak komen zoeken.
Een oorspronkelijke vluchtroute , via Antwerpen, van Oost-Europa naar de Verenigde Staten van Amerika wordt door allerlei Amerikaanse maatregelen immers meer en meer afgeblokt.
In tegenstelling tot de "Hollandse Joden" zijn de nieuwe inwijkelingen op godsdienstig vlak veel orthodoxer en hebben zij als vluchtelingen door hun materiële problemen nood aan een grotere groepsvorming. In Kalmtout gebeurt dit in grote mate in de wijk Heide.
Tijdens het interbellum zijn er dan ook officieel een 700-tal Joden in de gemeenteregisters ingeschreven, maar daarnaast zijn er heel wat Joden die "incognito" voor kortere of langere tijd in Kalmthout verblijven. Hun aantal doet het cijfer tot een 2000-tal verblijvers oplopen. Mensen uit alle rangen en standen. Zij verblijven er in dure en minder dure eigen villa's, in pensions en hotels, maar ook in huurhuizen en gastenkamers.Er ontstaat tussen de twee wereldoorlogen een echte en hechte Joodse Gemeenschap in Heide-Kalmthout.
Zoals altijd wanneer dan toch twee verschillende leefwijzen zich in eenzelfde ruimte gaan ontmoeten ontstaan er soms problemen. Het is niet altijd koek en ei geweest tussen de Kalmthoutse autochtonen en de Joodse aangelanden. Zo zijn er zelfs aanvaringen geweest tussen de Kalmthoutse Katholieke gemeenschap, met de heer Pastoor en de burgemeester Lucien Bareel op kop en de Joodse gemeenschap van Heide.Zo zijn er wrijvingen geweest tussen autochtone en Joodse middenstanders. En één en ander groeit natuurlijk naar een climaks bij het naderen van de tweede wereldoorlog en de komst van een stilaan medogenloos nazisme.
De Joodse gemeenschap van Kalmthout-Heide zal dan ook finaal als gemeenschap als het ware in de tweede wereldoorlog opgaan. Onze Joodse medeburgers zullen Kalmthout-Heide verlaten, hetzij zelf tijdig op de vlucht voor, ofwel als slachtoffer van, een niets ontziende holocaust.
(vervolgt).
- poezie + -
(uit) De Bewegingen (Ronny Van Gastel - 1999)
Ook toen het nacht was geworden, was het dorp niet gaan slapen, maar was het blijven waken voor het beuken van de storm en het kraken van de bomen. Al was de komst van de soldaten voor hen uitgefluisterd, de buren waren binnen gebleven toen de Duitsers het domein van villa Vinkenhof waren opgetrokken. De soldaten hadden mama alleen in bed aangetroffen. Ze hadden haar buiten op het grasplein gezet "om te beginnen". ....................................................................................................................................................
Toen vader Kornreich ook dan nog niet was komen opdagen, hadden ze de kinderen erbij gehaald. Die waren dapper geweest en hadden geen kik gegeven, zelfs niet toen het speelgoed op een hoopje was geworpen. Pas toen de grote soldaat het tijgertje in een plas had gegooid en er zijn hiel op gezet, was de kleinste beginnen te huilen en was papa onder de kolen vandaan gekropen. De scène had iets potsierlijks. Papa had zich sinds zijn jongenstijd niet meer verstopt en ook de Duitsers waren nog niet aan het spel gewend. Het moest hun eerste Jood zijn geweest. De buren zagen van achter het natte vensterglas hoe vader Kornreich werd weggevoerd.
- actua + -
- Op zondag 25 februari e.k. cultuur-historische wandeling met gids : "Den Ijzerenweg". Vertrek om 13 uur aan het station van Kalmthout.Duur 3 uur ( ongeveer 5 kilometer wandelen ). Eindpunt Heide station. Terugrit per trein naar Kalmthout station is mogelijk. - De gemeente vertelt en luistert tijdens de " Wijkvergaderingen 2007 ". Deze gaan door : op 5 maart voor het Centrum in de parochiezaal "Zonnedauw", op 7 maart voor Heide in de parochiezaal van Heide, op 8 maart voor Nieuwmoer in de parochiezaal Sint-Norbertus, op 12 maart voor Heuvel/Dorp in de zaal van het Arboretum van Kalmthout,op 19 maart voor Achterbroek in de parochiezaal aldaar. Info :www.kalmthout.be.
- De Biegilde Kalmthout organiseert vanaf 25 februari e.k. in het Natuureducatief Centrum "De Vroente" een gratis cursus bijenteelt. Info 03/6669209.
- awdoe + -
tot volgende week met weer een Kalmthouts broodje "De Joodse gemeenschap van Kalmthout-Heide (3)" en vergeet het niet om de reeds verschenen broodjes in chronologische volgorde op te roepen onderaan het blog telkens op de linker rode pijl klikken.
57. De Joodse gemeenschap van Kalmthout - Heide (3).
Helemaal bij de aanvang van de toeristenstroom naar Kalmthout-Heide is de Oude Withoef er ook voor de Joodse medeburgers één van de weinige, maar gegeerde verblijfsmogelijkheden. Ook voor hen vertrekt van daaruit de geliefde wandeling langs het Minnedreefje naar de Geuzenback. Maar naarmate de 20-ste eeuw vordert rijzen dan, zoals we reeds zagen, de hotelletjes, de vastere pensions en de lossere gastenkamers in dat kleine Zwitserland Kalmthout-Heide als paddestoelen uit de grond. Bij deze logies- en verblijfsmogelijkheden zijn er enkelen die in Joodse handen zijn of zich in grote mate op de Joodse medeburger toespitsen. De gasten kunnen er "Kosjer eten", zodat ze aldus niet langer verplicht worden valiezen vol maaltijden mee te sleuren tijdens de treinreis van Antwerpen naar Heide. Dit "Kosjer eten" is inderdaad een primordiaal gegeven in de Joodse traditie en staat daarenboven onder rabinaal toezicht. Het slaat vooral op dierlijke voedingsmiddelen. Vlees mag wel genuttigd worden, maar dan zonder het levende bloed. Daarenboven mag het alleen om vlees van reine dieren gaan. En de melk en het vlees moeten steeds van elkaar gescheiden zijn. Ondermeer in de Heidestatiestraat en in de Thillostraat hebben er trouwens ook typisch Joodse winkels bestaan die dat "Kosjer eten" aanbieden.
Volgende hotelletjes en pensions hebben op de één of andere manier een Joods karakter gehad : 't Hof van Heide, achteraan op de hoek van de Heibloemlaan en de Nieuwstraat, het hotel Meyer in de Heidestatiestraat, het Hotel De Zwaan op de hoek van de Heidestatiestraat en de Leopoldstraat, het hotel - pension Brünner in de wijk Vredesburg tussen de Kapellensteenweg en de Thillostraat, het Rozenberghof in de Thillostraat, het Acaciahof op de Kapellensteenweg.
Vooral 't Hof van Heide van de Joodse schoonbroers Bernard Bolle en Paul Lewedow schrijft geschiedenis. Niet alleen is het "Joods hotel " zoals men het in Kalmthout noemt, één van de eerste hotels in Kalmthout-Heide, maar daarenboven straalt de organisatie in zijn uiterlijke verschijningsvorm, o.m. ook door de aanleg van een kindvriendelijke tuin en een sprookjesachtige toegang vanuit het station van Heide, een familiale sfeer uit. Daarbij is de speelse creatieve geest van een Joodse levensopvatting niet weg te denken. 't Hof van Heide zal later afbranden en als hotel niet meer heropgericht worden.
We hebben ook reeds gezien dat naarmate de twintigste eeuw vordert er te Kalmthout-Heide "huizen van plaisanciën" ontstaan, eerst als buitenverblijf, vervolgens als residentie. Ook bij de Joodse gemeenschap van Heide kunnen in het begin van de twintigste eeuw een paar imposante huizen van plaisanciën worden aangewezen. Zo is er het Keienhof op de Putse steenweg van de Joodse diamantair Mozes Tolkowsky, zo zijn er de vijf villakes in de Nieuwstraat, die voor rekening van 5 Amstertdamse diamantairs zijn tot stand gekomen.Zo zijn er verder een paar imposante dubbelwoningen die mede de Joodse straat bij uitstek , de Leopoldstraat, schragen. De meest gekende van deze dubbelwoningen zijn ongetwijfeld de tweelingenvilla's Felice Helena en Flora Roza, alzo genoemd naar de twee dochters van de eigenaar, de Joodse diamantair, Jozef Schreiber. Na diens dood heeft elke dochter trouwens "haar" woning geërfd. Men kan beide woningen nog steeds in hun imposante glorie in de Leopoldstraat gaan bekijken.
Tenslotte nog dit. Wanneer tijdens het interbellum heel wat arme Oost-Europese Joden op vlucht voor "Nazi-Duitsland" Kalmthout-Heide binnen stromen zullen, gesteund door de inter-Joodse solidariteit, sommigen onder hen ook hun intrek nemen in de tuinhuisjes van Vredesburg, de Vogelhuisjes van de Thillostraat, gastkamers in de Heidestatiestraat en op de hoek van deze straat met de Leopoldstraat.
(vervolgt)
- poezie + -
De hoeve zonder schaduw (Gaston Bursens 1896)
De hoeve staat wit in heldere nacht Wellicht is de heldere nacht Wit als de hoeve maar wit als zij is geen gelaat daarin de vlam van een donkere kaars verlicht de donkere groeven
De maan kijkt als een wit konijn De bomen staren met open blik hun eigen schaduw aan De velden hebben hun eindigheid oneindig overwogen tot het veelvoud van enkelvoudigheid en slapende kinderogen
En wie de diepte van deze velden van deze kinderogen peilt heeft in de witte hoeve verwijld maar zelden.
- actua + -
- "Met Zonnige Groeten" : Met ingang van 3 maart eerstkomende en heel de zomer lang richt het natuureducatief Centrum "De Vroente" aan de Putse steenweg nr.129 te Kalmthout deze "uitnodigende" nieuwe tentoonstelling in voor zijn bezoekers. Dat de zon voor de mens een onschatbare waarde heeft weten reeds de Oude Grieken. Maken zij van hun zonnegod Apollo niet hun lievelingsgod. Trouwens ook onze Antwerpse dichter Maurice Guilliams doet de vuurbol boven de zandgronden van de Kempen schitteren, zodat onze " Kempenaars kunnen juichen ". Info : 03/620.18.30.
- " Vlaanderen feest 2007 " - Ook in Kalmthout viert men de Vlaamse Feestdag rond 11 juli. Het gemeentebestuur nodigt iedereen uit om als individu of als vertegenwoordiger van een vereniging dit jaar mede vorm te geven aan het feestprogramma. Startvergadering op maandag 26 februari 2007 om 20 uur in de schepenzaal van het gemeentehuis. Geinteresseerd ? Graag voor 20 februari je aanwezigheid bevestigen bij de gemeentelijke cultuurdienst op het nummer 03/620.22.66 of op het mailadres cultuur@Kalmthout.be.
- "Missiefeesten" - De Missievrienden van Kalmthout organiseren op Zondag 4 maart vanaf 11u.30 in de parochiezaal De Zonnedauw hun jaarlijkse missiefeest. Info 03/66675.67.
- " Thomas van Acquino " : Lezing door Rudi te Velde in cyclus De Middeleeuwen van het Gemenebest op vrijdag 2 maart e.k. om 20u.30 in Strijboshof . Prijs : 7 euro.Info : fonsbuyens@skynet.be .
- De Koninklijke Heemkundige Kring van onze historische zustergemeente Essen viert dit jaar haar 20-jarig bestaan. Ter gelegenheid van deze jubileumviering organiseert de Koninklijke op 14 en 15 april e.k. in de Rietendakschuur van de Kiekenhoeve, Moerkantse baan, 48 te Essen haar "Frankendag" met een fantastische tentoonstelling " De familie Franken ". Deze echt Kempense tentoonstelling over de eeuwenoude stamboom van de "Frankensen" in onze kontrijen is ook voor Kalmthout niet zonder belang. Ook bij ons zijn de "aloude Franken" niet te tellen. Met veel geduld verzamelde documenten maken van deze tentoonstelling een unieke manifestatie. Daarenboven heeft de heemkundige kring rond de tentoonstelling een pracht van een kataloog en een CD ontwikkeld die aan de heemkundige fanaten onder ons aan een schappelijk prijsje zullen worden aangeboden. Om reeds nu in de agenda te noteren!
- awdoe + - :
tot volgende week met weer een Kalmthouts broodje "De Joodse Gemeenschap van Kalmthout-Heide (4) en vergeet het niet om de reeds verschenen broodjes in chronologische volgorde op te roepen onderaan het blog telkens op de rode linkse pijl klikken.
58. De Joodse Gemeenschap van Kalmthout-Heide (4).
De Joodse Gemeenschappen zijn in hun " verstrooiing " over de wereld, en dat spreekt voor zichzelf, gevestigd in de grote steden. Derhalve moet men ook hun bidhuizen, de synagogen, in deze grote steden gaan zoeken. Binnen de Belgische kontekst is Kalmthout-Heide hierop nochtans de grote uitzondering die de regel bevestigt.
Tijdens het interbellum is de Joodse gemeenschap te Kalmthout-Heide dermate uitgegroeid en daarenboven ook economisch sterk, dat zij zich de bouw van een synagoge kan permiteren met de steun van Joods Antwerpen.
In de jaren 1927/29 komt de synagoge van Kalmthout-Heide tot stand onder de bezielende leiding van de diamantair Mendel Kornreich, waar we in een volgend broodje meer uitgebreid kennis zullen mee maken.
De architect van de synagoge van Kalmthout- Heide is Beirens en de aannemer Alexander Nagels. De synagoge van Heide vertoont architectonisch neo-Moorse stijlelementen zoals daar zijn de hoekige voorgeveltorens aan de uiteinden van een sierlijke voorgevellijn en de geblokte vormgeving van het gebouw in zijn geheel. Maar in zekere zin is de synagoge van Heide ook een kind van het interbellum. Zowel in haar horizontale als in haar verticale geleedheid is de harmonie aanwezig en door talrijke vensters is het licht overdadig en de natuur nooit ver af.
Bij de ingang van de synagoge bevindt zich een kleine consistoriekamer, met er boven een eveneens kleine conciergerie.
Verder is het interieur voorzien van een ruim balkon voor de dames. Aan de Oostkant bevindt zich de Heilige Ark met de Torarollen en erboven een prachtig raam dat de Davidsster voorstelt. Ook het verhoog is aanwezig van waarop de Torarollen kunnen worden voorgelezen en uiteraard ook de studiebanken voor de "sjoel".
Bij de definitieve verwoesting van de Tempel van Jeruzalem en de aanvang van de Joodse diaspora gaat de synagoge een belangrijke rol spelen binnen de Joodse gemeenschappen, zoals die zich in vele landen gaan ontwikkelen.
Een synagoge is uiteraard een huis van God, waar ondermeer de Torarollen met teksten uit het Oude Testament zijn ondergebracht en waar de Joden zich in gemeenschap tot hun God richten. Maar een synagoge is ook nog veel meer.In de eerste plaats is een synagoge binnen de Joodse diaspora voor alles een ontmoetingsplaats, een niet onbelangrijk gegeven in de over de wereld verspreide Joodse gemeenschappen die alleen kunnen overleven door een sterk ontwikkeld gemeenschapsleven. De hoofdopdracht van de synagoge is en blijft nochtans die van een "sjoel", een leerfunctie. In de Joodse traditie zijn God, zijn aanbidding en het menselijk weten door studie immers heel nauw met elkaar verbonden.
(vervolgt)
- poëzie + -
(uit ) De Bewegingen (Ronny van Gastel - 1999)
Heide-Kalmthout, januari 1946. .................................................................................................................................................... Ze liepen zwijgzaam voort, de eerste zonnestralen hingen over de toppen van de dennen. Het beloofde een mooie dag te worden. Er stegen geuren op van witte bladeren, van verbrand hout en veendauw. Naast keuterboerderijtjes stonden nette villa's in vakwerk, met houten erkers en Engelse ruitjes. Merels en Vlaamse gaaien riepen op de lente, al was er hier een krater geslagen, daar een dak stuk geschoten. Een enkele keer strekte Simon zijn hand uit en zei : "De familie Baum". Op een hoek wees hij een bakstenen gebouw aan, dat afstak tegen de hoge dennen. Een paar trapjes leidden naar de ronde voordeur. In de sierlijke ramen van de trapgevel zat geen glas meer. "De synagoge" zei Horn. Simon knikte. "Die was hier nog voor er een kerk was". Ze namen de zijwegel links. ......................................................................................................................................................
- actua + - - Natuureducatief Centrum "De Vroente, Putse steenweg nr. 129-Kalmthout : tentoonstelling "Met Zonnige groeten". Info 03/620.18.30.
-De Koninklijke Heemkundige Kring van onze historische zustergemeente Essen organiseert op3 en 4 april e.k. ter gelegenheid van het 20-jarig bestaan een "Frankendag" in de Rietendakschuur van de Kiekenhoeve aldaar. Om reeds nu in uw agenda te noteren.
- Op 23 en 24 maart e.k organiseert onze Nieuwmoerse harmonie "De Heidebloem" haar jaarlijks lenteconcert in de plaatselijke Sint-Norbertuszaal. Ieder jaar weer een unieke belevenis in ons Kalmthouts koninginnedorp. Want inderdaad...: " Zij zijn de Heidebloem, de muzikanten van ons klein Nieuwmoer". Heel Kalmthout zal er zijn !
- awdoe + -
tot volgende week met weer een Kalmthouts broodje "De Joodse gemeenschap van Kalmthout-Heide (5)" en vergeet het niet om de reeds verschenen broodjes in chronologische volgorde op te roepen onderaan het blog telkens op de linkse rode pijl klikken.
Dat de Joodse gemeenschap van Kalmthout-Heide tussen de twee wereldoorlogen een levenskrachtige gemeenschap is geweest bewijst ook de oprichting door de heren Masel en Burack van de jeshiva "Ets Chajiem" of "De Levensboom". Dit is een Talmoedhogeschool waar Joodse godsdienst wordt onderwezen. Het initiatief start in de vogelhuisjes in de Thillostraat, meer bepaald in het huis van Shaul Wachstock, met gebedsstonden. In 1929 is de school officieel opgericht. Vijf leerlingen volgen er oorspronkelijk de les bij Rabijn Schapiro, die een woning bewoond heeft in de Leopoldstraat, op de plaats waar zich nu het rusthuis heeft ontwikkeld. De Talmoedhogeschool van Heide krijgt bekendheid in binnen- en buitenland. Al heel vlug stijgt het aantal leerlingen en verhuist de hogeschool eerst naar het hotel Meyer in de Heidestatiestraat en vervolgens naar het hotel de la Station in dezelfde straat tegen de spoorweg aan.
Maar een privé-hogeschool kost wel geld. Overleven is voor "Ets Chajiem" dan ook niet gemakkelijk. Er moet ondermeer gespaard worden op het eten en het eten van oud brood is voor de leerlingen dan ook schering en inslag.Op een bepaald ogenblik moet één van de initiatiefnemers, de heer Masel zelfs zijn textielhandel verkopen om te overleven.
In 1936 nochtans start men bezijden de Wilgendreef met de bouw van een nieuw seminarie tussen de Leopoldstraat en de spoorweg. In 1938 gaat de eerste steenlegging nog door, maar finaal gaat de tweede wereldoorlog roet in het eten gooien. De verdere opbouw is gestopt. Er komt een woonwijk op de plaats waar de Talmoedhogeschool zou hebben gestaan.
De Joodse Talmoedhogeschool van Kalmthout-Heide verhuist nu eerst naar Kapellen om zich tenslotte in 1961 in Wilrijk te gaan vestigen.
Eén van de aangekleefde methodes binnen het Joodse godsdienstonderricht is het uitlokken van de botsing tussen het "positieve" en "het negatieve", tussen "het goede" en "het kwade" als men wil. Oudere mensen uit Heide vertellen dan ook heel graag hoe men bij het naderen van het hotel de la Station tijdens het interbellum vanuit de open ramen somtijds wordt geconfronteerd met heel wat lawaai : de resultante van de botsing tussen "de leerlingen die het goede vertegenwoordigen" en "de leerlingen die het kwade uitbeelden". Ongetwijfeld een boeiende methode.
Bovenop hun godsdienstonderricht kunnen de leerlingen van de Joodse Talmoedhogeschool voor hun profane opleiding nog terecht in "Le Nid d'Aiglon" aan de vijver achter het Drieboomkeskapelleke van Heide waar ze, samen met niet-Joodse leerlingen, o.m. geïnitieerd worden in de technieken van diamantsslijperij en -kloverij.
Uit wat vooraf gaat zou men verkeerdelijk kunnen concluderen dat alle Joden van Kalmthout-Heide zeer gelovig zijn geweest. En toch is dit niet helemaal juist. Ook in Heide zijn er Joden geweest met een sterke vrijdenkersmentaliteit en die o.m. een rol hebben gespeeld bij de opbouw van de socialistische beweging in onze gemeente.
(vervolgt)
- poezie + -
(vertaling uit ) De Siddoer.
" Wij danken U dat U eeuwige onze God en God van onze voorouders bent, de God van allen die bestaan, onze schepper, schepper van het oerbegin.Uitingen van prijzen en dank komen Uw grote en heilige naam toe, omdat U ons het leven hebt geschonken en ons staande hebt gehouden. Moge U ons zo laten voortleven en ons stand doen houden. Moge U onze ballingen verzamelen naar Uw heilige voorhoven om Uw wetten stipt na te komen en Uw wil te doen, om U met een gaaf hart te dienen, omdat wij U dankbaar mogen zijn wordt U geprezen God, die wij dank verschuldigd zijn."
- actua + -
- Op vrijdag 23 en zaterdag 24 maart telkens te 20 uur in de Sint-Norbertuszaal te Nieuwmoer : jaarlijks lenteconcert van de plaatselijke harmonie "De Heidebloem" ( Zij zijn de Heidebloem, de muzikanten van ons klein Nieuwmoer ! ).
- Op 14 en 15 april e.k. in de Rietendakschuur van de Kiekenhoeve, Moerkantse baan, 48 in onze historische zustergemeente Essen organiseert de plaatselijke heemkundige kring ter gelegenheid van haar 20-jarig bestaan een tentoonstelling over de eeuwenoude stamboom van de "Frankensen". Ook bij ons zijn die "aloude Franken" niet te tellen. Om reeds nu in de agenda te noteren.
- Op zondag 22.4.2007 gaat BERKENBEEK "SNEUKELEN" : fietsen, peuzelen, smikkelen en snoepen. Deelnemerskaarten enkel via voorinschrijving. Info en inschrijving 3/669.68.19.
- awdoe + -
tot volgende week met weer een Kalmthouts broodje "De Joodse gemeenschap van Kalmthout-Heide (6)" en vergeet het niet om de reeds verschenen broodjes in chronologische volgorde weer op te roepen onderaan het blog telkens weer op de linkse rode pijl klikken.
60. De Joodse Gemeenschap van Kalmthout-Heide (6).
Twee hoogvliegers uit de Joodse gemeenschap van Kalmthout-Heide hebben over de jaren heen ook een belangrijke rol gespeeld binnen onze Kempense en Vlaamse Gemeenschap.
In de eerste plaats is daar de diamantnijveraar Mendel Kornreich die op het Vinkenhof in de Kinderwelzijnsstraat woont. Het Vinkenhof is vandaag nog altijd vanaf de trein tegen de sporen aan te bezichtigen.
Mendel Kornreich heeft een eigen diamantfabrikaat, gesteund op een uniek geslepen diamant, gegeerd over de wereld. Hij bezorgt daardoor werkgelegenheid in gans de Kempen . Ook bij ons in Kalmthout ontstaan diamantslijperijen op de Bessemhei en in het dorp en een diamantkloverij op Nieuwmoer.
Maar Mendel Kornreich is niet alleen een geslaagd zakenman. Hij zal ook een grote rol spelen bij de opvang van de Poolse en Duitse Joden die, op de vlucht voor de nazi's, hun landen hebben verlaten. We hebben ook reeds gezien dat Mendel Kornreich aan de basis ligt van de Joodse synagoge van Kalmthout-Heide. Tenslotte speelt hij ook nog een rol binnen de Joodse gemeenschap van Kalmthout-Heide in de begrafenisrituelen.
Maar ook deze rijke diamantair met een groot gemeenschapsgevoel en een sterke inzet voor de medemens zal niet ontsnappen aan een niets ontziende holocaust.Ook hij wordt door de Duitsers weggevoerd.
Na de oorlog dan wordt het Vinkenhof van Mendel Kornreich een soort van landbouwschool waar jonge Joden voorbereid worden op een bepaalde taak, meer bepaald afgestemd op het leven in Israël. Gebouwen van deze school zijn vandaag nog als ingerichte appartementen aanwezig in de Nieuwstraat.
Vervolgens is er dan ook nog Nico Gunzburg waarvan het intieme riante zomerhuisje nog altijd terug te vinden is in de doodlopende Steeg aan de Kapellensteenweg op de grens met de Bezemheide.
Nico Gunszburg is professor aan de Rijksuniversiteit van Gent. Hij speelt er een belangrijke rol in de vernederlandsing van deze universiteit. Ook in de Vlaamse culturele wereld laat hij zich niet onbetuigd. Maar ook binnen de Joodse Gemeenschap is hij een autoriteit. Zo is hij voorzitter van de Joodse Vereniging van België en van het centraal beheer voor Joodse weldadigheid en maatschappelijk hulpbetoon. Ook binnen de Joodse gemeenschap van Kalmthout-Heide zijn er dus mensen geweest die, zoals professor Gunszberg, zich actief hebben ingezet voor een democratisch gerechtvaardigde Vlaamse ontvoogdingsstrijd. Juist trouwens zoals bij een mensonterende holocaust autochtone Kalmthoutenaars hun leven hebben geriskeerd voor de redding van Joodse kinderen. Of : ... " Zie broeder 't spel der vlammen en d'helder lichtenschijn ... " .
En om deze bijdrage over de Joodse aanwezigheid te Heide te beëindigen tenslotte nog iets over de Joodse diamantair Bernsohn.
In 1908 komt de "Mont Noire" in de handen van deze Jood. De Mont Noire is een bijzonder toeristisch initiatief ten oosten van de Kriekelaren in het hartje van de Kalmthoutse Heide. In 1884 koopt een zekere Mignot het tentoonstellingspaviljoen van Roemenië op de toenmalige wereldtentoonstelling aan en laat het op zijn landgoed "Mont Noire" in de heide overbrengen. Rond het paviljoen legt hij parken en vijvers aan. Wanneer Bernsohn de eigendom overneemt laat hij, in het verlengde van het zandspoor naar de Cambuus, zijn gasten aan het station van Heide afhalen met een met de hand voortbewogen treinstel.Op de Mont Noire kunnen de dames dan heerlijk modderbaden nemen, terwijl de heren gaan jagen.
Helaas, met het naderen van de oorlog moet ook de heer Bernsohn vluchten. En in het hart van de Kalmthoutse heide wordt het Roemeens paviljoen helemaal geplunderd en afgebroken. Achteraf laat de heer Carlier er zijn " Löwenvilla" bouwen, die trouwens ook de tand des tijds niet zal overleven.
- poezie + -
Zie broeder 't spel der vlammen (nederlandstalig canongezang op melodie van W.A.Mozart)
Zie broeder 't spel der vlammen en d'helder lichten schijn. Zo zullen ook ons harten vol gloed en liefde zijn.
Toe jongens flink gezongen. De zang verkwikt het hart. De droefheid weggedrongen door klucht en luim en part.
Dus vrolijk opgesprongen Zo smoren wij de smart.
- actua + -
- Natuureducatief Centrum "De Vroente", Putse steenweg, 129, Kalmthout : tentoonstelling "Met zonnige groeten ". Info : 03/620.18.30.
- Vanaf 15 maart ll. is het ARBORETUM van Kalmthout weer open voor zijn bezoekers. Iedere dag bent U weer welkom in onze Kalmthoutse "Droom van een Tuin" een ganse zomer lang en tot diep in het najaar telkens van 10 tot 17 uur. En vandaag zijn zij er reeds : de toverhazelaars, de magnolea's, de kriekelaren, de madeliefjes !Info : 03/666.67.41
- vrijdag 23 en zaterdag 24 maart e.k. in de parochiezaal van Nieuwmoer telkens te 20 uur optreden van de harmonie "De Heidebloem" ( zij zijn de Heidebloem, de muzikanten van ons klein Nieuwmoer) met hun jaarlijks lenteconcert."Straus" is aanwezig, maar ook "Lennon met zijn Beatles". En natuurlijk ons turfstekersdorp is een "Land van Wind en Water".Heel Kalmthout zal er zijn! En U?
- Op 14 en 15 april e.k. organiseert de Koninklijke Heemkundige Kring van onze historische zustergemeente Essen, ter gelegenheid van haar 20-jarig bestaan, een "Frankendag" in de Rietendakschuur van de Kiekenhoeve aldaar. Het betreft een tentoonstelling over de stamboom van de "Franken" in onze kontrijen, met bijhorende katalogus en CD.
- Op zondag 22.4.2007 gaat BERKENBEEK " sneukelen " : fietsen, peuzelen, smikkelen en snoepen. Deelnemerskaarten enkel via voorinschrijving. Info en inschrijving 03/669.68.19.
- awdoe + -
tot volgende week met weer een Kalmthouts broodje "Op de Heuvel (1)" en vergeet het niet om de reeds verschenen broodjes in chronologische volgorde op te roepen onderaan het blog telkens op de linkse rode pijl klikken.
Aan de rand van de Kalmthoutse duinen ligt in het zuid-oosten de Heuvel. Eigenlijk sluit de Heuvel aan bij de aloude dorpskern van Kalmthout. Achter het dorp begint de vallei van de Kleine Aa.
In oorsprong noemt de Heuvel de "Zwarte Heuvel". Deze "Zwarte Heuvel" is uiteraard niet te verwarren met de "Mont Noire", toeristische trekpleister tijdens de "belle-époque" aan de Kriekelaren in het hartje van de huidige heide.
Het vroegere predikaat "zwarte" is, eerst in de volksmond, daarna in de officiele papieren van de ruimtelijke ordening, in de tijd opgegaan.
"Heuvel" duidt op een vanuit de duinen vooruitgeschoven zandcompleks. "Zwarte" slaat dan waarschijnlijk op de zwarte plaggenbodem die, door de voortdurende potstalbemesting van de roggevelden van weleer, doorheen de tijd is ontstaan. Het is trouwens deze plaggenbodem die waarschijnlijk mede aan de oorsprong ligt van de Vangeertenhof, de boomkwekerij, die later vorm geeft aan het wereldberoemde arboretum van Kalmthout. Maar dat wordt een afzonderlijk verhaal.
Op het ogenblik van de Belgische onafhankelijkheid telt men tussen het dorp en de Punt (bezijden de Korte Heuvelstraat) zo'n 10-tal potstalboerderijtjes, waarvan rond 1920 het laatste als potstal, door de komst van de chemische meststof, zal verdwijnen Een potstal kan vandaag op de Heuvel dan ook niet meer aangewezen worden. Wel staan er nog enkele modernere boerderijtjes. Daarbij kunnen we misschien de aandacht vragen voor het bewoond gebleven prachtig Kempens langgevelhoevetje van de familie Willemsen dat zich naast de zaalkerk van het Heilig hart op de Heuvel uitstrekt. Opgetrokken in het prille begin van de 20-ste eeuw wanneer de wijk van de Heuvel stilaan uitgroeit tot een gemengde wijk van boerderijtjes en enkele riante buitenverblijfjes voor een infiltrerende stedelijke bourgeoisie, situeert het woongedeelte van de boerderij zich naar het drogere oosten, terwijl de stallen er westwaarts geintegreerd bij aansluiten.Wel heeft een noodzakelijke restauratie na de tweede wereldoorlog één en ander aan het oorspronkelijke langgevelhoevetje gewijzigd. Deze wijzigingen hebben echter geen afbreuk gedaan aan de innemende charme van een parel van een boerderijtje aan onze Kalmthouts Kempense kroon. De visuele benadering brengt de toevallige voorbijganger tot innerlijke rust.
Na de komst van de trein wordt de parel van de Heuvel ongetwijfeld de Van Geertenhof, waar we dus later op terugkomen.
Maar de Van Geertenhof is niet het enige industrieel initiatief dat met de komst van de trein en de stedelijke infiltratie tot stand komt op de Heuvel.
In 1911 richt men bezijden het station van Kalmthout, langsheen het Heuvelspad, een bedrijvigheid op onder de vorm van een tweewoonst met werkhuizen die bouwmaterialen en een schrijnwerkerij huisvesten. In 1923 dan wordt dit expansieve familiebedrijf omgevormd tot een naamloze vennootschap "De Kempense betonwerken". Deze N.V. zal op haar beurt in 1939 omgevormd worden tot een voor die tijd ultra moderne "N.V. Dura", een intensief werkverschaffende bouwmaatschappij. Spijtig genoeg worden de gebouwen tijdens de tweede wereldoorlog zwaar getijsterd. De restanten van de gebouwen langsheen het Heuvelspadje worden vandaag nog steeds gebruikt als gemeentelijke magazijnen of werkplaatsen voor de leerlingen van de gemeentelijke technische school van Kalmthout. De betonnen kapellekes in de "Kapellekesdreef" naast de huidige Lindendreef, ooit voorzien van unieke schilderijtjes van Mevrouw Hilda Van Spaendonck, zijn nog door de N.V. Dura geplaatst.
(vervolgt)
- poëzie + -
De Echtste Kempenaar die ik ooit zag (Ward Jacobs - Kalmthouts schrijver van kortverhalen).
Jan kwam met zijn Lis naar de Heuvel op de hoef van zijn tante Trien. Hij was vast besloten er iets van te maken. Dat hij daarin slaagde bevestigt het volgende verhaal.
Zijn tintelende ogen van onder de zware wenkbrauwen spraken boekdelen van moed, volharding en gezond verstand. Voorts bracht hij niets mede dan zijn knoestige, ijverige handen. Zijn Lis schonk hem tien kinderen, allen parels aan hun beider kroon. Daarbij had hij nog oog en liefde voor de kinderen uit de buurt. Ik hield van die man, al van de eerste maal dat ik hem als heel klein kind zag. Hij gaf mij wijze lessen in 't leven en alles dat hij voorspelde, kwam uit als een graspijl uit de grond. Ik zou hem de Jules Verne van onze Heuvel durven noemen. Hij zegde mij eens bijvoorbeeld : "Manneke als gij groot zult zijn, wonen alle mensen in een chique villa, en iedereen zal een auto hebben". Het laatste dat hier achter komt is zeker de meeste waarheid. "En niemand zal nog tevreden zijn ".
Graag had hij het ook over politiek en bestuur.Hij zegde o.a. ook het volgende, een waarheid zo groot als een koe! "Nu worden we geregeerd door lompe slimmeriken. Als gij groot zult zijn, zal het door slimme lomperiken zijn. Het liefst trof ik hem aan bij zijn molen. In 't maalkot zegde men. Wat bestoven en steeds 't één en 't ander aan 't maken, terwijl hij 't graan maalde. Als hij eenmaal iets gezien had, kon hij 't maken en steeds met sobere middelen. Hij maakte een meststofstrooier. Die koste hem 32 frank. En veel beter en groter dan die toen verkocht werden voor 1700 frank.Jan kreeg klaar hetgeen de landbouworganisaties tot heden nooit klaar kregen. Hij schakelde de tussenpersonen uit zijn bedrijf en verkocht zijn melk rechtstreeks aan de verbruiker.Met de hulp van zijn werklustige dochters. Die gingen met hun velo, beladen met de nodige stopen melk en boter van deur tot deur. Alleman wilde melk en boter van hen. Vraag het maar aan de oude Kalmthoutenaren. Zo had hij al gauw één van de grootste stallen melkkoeien van Kalmthout.
Twintig bladzijden en nog meer kan ik over hem schrijven, maar dan wordt het te lang. Nog een parel aan zijn kroon. Gaarne schaarde hij zich achter de zwakste en de armste. Een voorbeeld voor ons allen. En voor 't laatst nog een rake treffer. "Toen hij tachtig was, zei ik hem : "Jan, wat ne schone ouderdom". "Neen jongen" zegde hij. "Weet gij wat dat betekent?" Ik keek hem onbegrijpend aan. Dan zegde hij met weemoed in zijn stem : "Dan staat ge met uw één been in 't graf".En voor iemand die zo graag leefde, zal dit wel pijn gedaan hebben, die bewustwording. Nooit heeft mij iets raker getroffen, want zulke mensen zouden nooit mogen sterven. In mijn gedachten zal hij dat echter nooit doen. Dag Jan.
- Actua + -
- Zondag 1 april : Kalmthoutse heide, geleide natuurwandeling met gids. Vertrek : parking Putse steenweg , 129 om 10 uur. Info : O3/666.48.03.
- Natuureducatief Centrum "De Vroente", Putse steenweg, 129, Kalmthout. Tentoonstelling : Met zonnige groeten"; info 03/6201830.
- Het Arboretum van Kalmthout is met de nieuwe lente weer toegankelijk ! En ... de toverhazelaars en magnolia's bloeien ! Info :03/666.67.41.
- Op 14 en 15 april e.k. in de Rietendakschuur van de Kiekenhoeve van onze zustergemeente Essen, ter gelegenheid van het 20-jarig bestaan van de werkgroep genealogie van de Koninklijke Heemkundige Kring aldaar : "Franckendag", een tentoonstelling over de stamboom van de "Franckensen" in onze Kempense regio. Iedereen welkom!
- Van zaterdag 14 april tot en met dinsdag 24 april e.k. in kasteel "Ravenhof"te Putte-Stabroek : Indigo - groepstentoonstelling. Onze Kalmthoutse amateuristische beeldende kunstenaars, waaronder Karel Van Den Bergh, Germaine Van Tichelt, May Van Gool, Monica Craeyeveld en nog vele anderen, stellen hun mooiste acqarellen tentoon.
- Awdoe + -
tot volgende week met weer een Kalmthouts broodje "Op de Heuvel (2)" en vergeet het niet, om de reeds verschenen broodjes in chronologische volgorde weer op te roepen onderaan het blog telkens op de rode pijl links klikken.
Na de komst van de trein krijgt men rond het station van Kalmthout aan de Heuvel rond de eeuwwisseling 19-de/20-ste eeuw ook een paar hotelletjes. De Heuvel ligt immers op een boogscheut van de Kalmthoutse Heide die meer en meer bezoekers aantrekt. En alleen een gastenkamer in de oude taverne van het Pannenhuis kan, buiten de Cambuus in het hartje van de heide, oorspronkelijk een paar week-end toeristen in de onmiddelijke omgeving herbergen.
In de eerste plaats komt daar het "Hotel de la Poste" dat aanleunt tegen de spoorweg en vandaag als gebouw gerestaureerd wordt. Dit gebouw is oorspronkelijk het landelijke café van de familie Bussers dat in oorsprong één bouwlaag omvat. De landbouwers van de Heuvel gaan er toendertijd hun witte Kalmthoutse jenever drinken. In 1882 richt men rechts van het gebouw een bijgebouwtje op, dat ook vandaag nog te bekijken is. In dit gebouwtje brengt men op dat ogenblik de post onder. Inzake posttoevoer vervangt de trein sinds zijn komst immers de eeuwenoude postkoets van Antwerpen naar de Moerdijk, zodat het traditionele postkantoor langsheen de postiljonbaan in de Achterbroekse afspanning "In Amsterdamme" een plaats moet krijgen in de buurt van het station van Kalmthout.
In 1905 dan krijgt het café Burssens er een verdieping bovenop. Daarmede ziet het "Hotel de la Poste" het levenslicht. In 1910 zal de post vanuit het bijgebouwtje verhuizen naar een nieuwe woning van Burssens pal voor het station. Dit huis zal na de tweede wereldoorlog bij de heraanleg van het stationsplein volledig gesloopt worden.
Een tweede hotel, het "Hotel des Chasseurs", is opgetrokken in de huidige Statiestraat rechtover het Wouwershof. Een in 1853 opgetrokken achterliggende hoeve met een grote binnenkoer zorgt voor "dagvers eten" voor de gasten. "Les Chasseurs" heeft dan ook een schitterende reputatie bij de Antwerpse en Brusselse recreanten die er tijdens het week-end komen verblijven.
In 1869 en 1878 ondergaat het hotel twee uitbreidingen. Het tijdens de tweede wereldoorlog geteisterde hotel is in 1953 afgebroken.
Om inzake toeristisch aanbod op de Heuvel volledig te zijn moeten wij misschien nog even refereren naar dat ander toeristisch initiatief dat zich ooit als het ware op de heide heeft aangemeld in de Oasis, het vroegere Stuyvershoekske, namelijk "Oud Antwerpen". Na het verdwijnen van de Cambuus, de barak van Moeder Key, midden op de heide, zullen de heideschilders, maar ook de toeristen, elkaar vooral in deze taverne gaan opzoeken. Aan de boorden van het Van Ganzenven ontstaat aldus een nieuwe trekpleister voor al diegenen die een bezoek brengen aan de Kalmthoutse Heide. Waar de Kalmthoutse Heikneuters ooit hun schapenstallen hebben neergepoot ontstaat een gegeerde ontmoetingsplaats voor de Antwerpse bourgeoisie. Helaas, ook die trekpleister uit het prille begin van de twintigste eeuw is vandaag al lang verdwenen.
(vervolgt)
- poëzie + -
Het winkeltje van Net ( Ward Jacobs - Kalmthouts dichter).
Daar onder de Heuvelse boeren, daar kwam het winkeltje van Net loeren. Het was daar eenvoudig en klein, maar iedereen vond het wel fijn.
Netje met haar blozende kaken, ze kon het de mensen wel duidelijk maken. Ze zou voor niemand aan de waarheid verzaken, al kon ze daar soms wel iemand mee raken.
Het rook daar heerlijk naar kruiden en snoep. Men rook het al bij de eerste trede op de stoep. Ze verkocht van alles voor de was, maag en lekkere koek, schrabben en bakken tot boven en in iedere hoek.
Toen Netje oud en moe was verkocht, kwam Della, haar dochter, die er ook brood in zocht. Ze is uit het zelfde hout gesneden, en heeft ook niet één discussie vermeden.
Nu is het ook weer voor haar bekeken. Daarmee is het winkeltje van de Heuvel geweken. We worden oud, het is waar, het is een teken. De jongeren zullen opkijken als we er nog eens over spreken. Toch verdwijnt er veel moois en innerlijk uit onze streken.
- actua + -
-Natuureducatief Centrum De Vroente, Putse steenweg, 129 Kalmthout. Tentoonstelling "Met zonnige groeten". Info : 03/620.18.30. -De toverhazelaars en magnolia's bloeien ! Het Arboretum van Kalmthout verwacht U! En op 15 april natuurlijk : Plantendag. Info : 03/666.67.41. -Op 14 en 15 april e.k. in de Rietendakschuur van de Kiekenhoeve in onze zustergemeente Essen : Tentoonstelling over de stamboom van de "Franckensen" in onze regio. Een uniek initiatief van de Koninklijke Heemkundige kring aldaar, ter gelegenheid van het twintigjarig bestaan van zijn afdeling genealogie. Cd over de stamboom verkrijgbaar. Iedereen welkom! -De Spijcker 2007 is uit! De Spijcker is een uitgave van de Koninklijke Heemkundige Kring van onze historische zustergemeente Essen.Hij is te verkrijgen aan 15 euro, tenminste voor diegenen die snel zijn.Info : 0473/845035.
- awdoe + -
tot volgende week met weer een Kalmthouts broodje " Op de Heuvel (3) " en vergeet het niet om de reeds verschenen broodjes in chronologische volgorde terug op te roepen onderaan het blog telkens op de rode linker pijl klikken.
Bij de aanvang van de 20-ste eeuw verschijnen rondom het station van Kalmthout , tussen de potstalboerderijtjes van de Heuvelse landbouwers, ook enkele imposante "huizen van plaisanciën". De meeste onder hen zijn opgetrokken in de destijds door de rijke bourgeoisie gegeerde neo-stijlen of vertonen de vormgeving van echte Engelse cottagewoningen. Zij zullen trouwens, door hun beschikbare ruimten, o.m. ook met verblijven voor het huishoudpersoneel, vanaf het interbellum een functie krijgen van sociale instelling.
Zo is er in de statiestraat tegen het stationsplein aan ook vandaag nog in al zijn glorie het imposante neo-classicistische Wouwershof te bekijken. Het is gebouwd in 1908 door notaris L. Vandewouwer, ere-burgemeester van Kapellen. In 1919, na de eerste wereldoorlog, is de riante villa hersteld van de oorlogsschade en vergroot. Vandaag is ze eigendom van de familie Theuns. Het Wouwershof is een typisch voorbeeld van neo-classicistische stijl..De huidige veranda vooraan refereert naar het vroegere neo-classisistische voorgevelterras met een prachtig balkon en een smeedijzeren ballustrade achter een imposante toegangstrap. Na de tweede wereldoorlog functionneert dit herenhuis een tijd als opvanghuis voor adolescenten die er geplaatst worden door de gerechtelijke instanties.
Een ander opmerkelijk " huis van plaisanciën " op de Heuvel is het "Zwaluwdak" waar vandaag de diensten van het OCMW een onderdak hebben gevonden. Met onvoldoende ruimte voor deze diensten heeft men het gebouw in 1999 met een aanbouw uitgebreid. Het "Zwaluwdak" is in het begin van de twintigste eeuw opgetrokken door de heer Frans Van Kuyck, Antwerps kunstschilder en Schepen van Schone Kunsten, Musea, Feesten en Stoeten van onze metropool. De plannen voor de woning zijn van de hand van zijn enige zoon, architect Walter Van Kuyck. Het is een landhuis in Engelse cottagestijl met bakstenen gevels en speklagen van zandsteen.Dakkapellen, erkerramen en een overhangend zadeldak onderlijnen het typisch karakter van de woning. Onder het kapelletje van de nok aan de voorgevel heeft een klokje gehangen van de gerenommeerde klokkengieter Jan Van der Ghein uit 1560. Ooit sierde dit klokje de aloude Sint-Jacobskapel op de Kapelberg in het dorp van Kalmthout. Het klokje is vandaag prachtig bewaard gebleven in de inkomhal van het OCMW en er nog altijd te bezichtigen.De Antwerpse kunstschilder Frans Van Kuyck is een fervente bewonderaar geweest van onze purpere hei.
Verder op de Putse steenweg is er dan nog het Cuylitshof. Ook hier staan we voor een landhuis in typisch Engelse cottagestijl uit het begin van de twintigste eeuw. Het is in 1928 gebouwd door Albert Wanghe die het de naam "Mastenhof" meegeeft. Reeds in 1931 gaat de eigendom over in handen van de Commissie van de Openbare Onderstand van de stad Antwerpen. Het is aangekocht met de gelden van het legaat Cuylits.Uit erkentelijkheid geeft de Commissie het gebouw de nieuwe benaming " Cuylitshof " mede. De stad Antwerpen gebruikt het gebouw als herstellingsoord voor de kinderen die de gasthuizen van Antwerpen verlaten en ook als vacantieoord voor de weeskinderen. In een recentere tijd is het een soort taverne-restaurant geweest, met een rechtstreekse toegang tot de Kalmthoutse heide. Door het oorspronkelijke domein vooraan te verkavelen voor moderne villabouw heeft het totaaluitzicht van het voor Kalmthout en de Noorderkempen historische Cuylitshof ongetwijfeld sterk aan charme ingeboet. Spijtig voor dit stukje Kalmthouts cultureel erfgoed. Het is echter niet de enige culturele doodzonde van onze Kalmthoutenaar.
(vervolgt)
- poëzie + -
Gerard zijn fiets, het lof, zijn hoed en zijn sik ( Ward Jacobs-Kalmthoutse gemeenschapsfilosoof.)
Alleman op de Heuvel kende Piet en Gerard, een broederpaar dat daar samen woonde. Piet steeds met zijn kepie van meestergast van de kwekerij van Van Geert op zijn hoofd. Hij kende de planten en bomen met hun naam als geen ander. Gerard met zijn onafscheidelijke bruine vilten hoed.Gerard werkte als hovenier van de heren, zoals men toen de gegoede burgers noemde. Hij besteeg zijn velo nog langs achter. Ge weet wel, op de achteras was een lange pin aangebracht waarop men de voet zette en zo, wip, alover de slijkvanger het zadel op.Het tempo dat Gerard met zijn velo ontwikkelde, lag tussen de 5 en 10 km per uur, hoger zeker niet. Bij 't afstappen liet hij zich uitbollen tot tegen de boom vlak voor zijn huis. Daar landde hij dan schuin tegen en de zaak was beklonken. In de dertiger jaren , die de oorlog vooraf gingen, was het 's avonds altijd lof voor de vrede. Daar moesten wij als jonge snaken steeds naar toe. Gerard was daar ook dikwijls tegenwoordig. Hij legde zijn hoed dan naast hem op een stoel, want gewoonlijk was daar plaats genoeg (het is misschien omdat er zo weinig kwamen dat de oorlog toch gekomen is). Die hoed lag steeds met het gat omhoog want daar deponeerde hij dan zijn sik in, want deze moest na 't lof nog dienen. Wij jonge gasten hadden dat ook in het oog en besloten van zodra men ging zitten, de sik daar uit te halen. Zo gebeurde het ook en met een wipje ging zij het doopvontzaaltje in. Toen het lof uit was greep Gerards eeltige hand in de hoed om de sik verder tussen zijn kiezen te duwen. Niets daarvan echter. Groot was zijn verwondering tot ons aller genoegen. Mooie tijd, helaas zolang voorbij en Gerard en Pieter van toen, bestaan nu niet meer.
- actua + -
- Permanente tentoonstelling "MET ZONNIGE GROETEN" in het Natuureducatief Centrum "De Vroente", Putse steenweg, 129 te Kalmthout. Toegang gratis. Info 03/620.18.30. - PLANTENDAG in het Arboretum van Kalmthout op 15 april e.k. . Info : 03/666.67.41. -"FRANCKENDAG" op 14 en 15 april e.k. in de Rietendakschuur van de Kiekenhoeve van onze historische zustergemeente Essen. Een organisatie van de plaatselijke Koninklijke Heemkundige Kring.Iedereen is welkom! Ook "DE SPIJCKER 2007", het jaarlijks heemkundig blad van deze heemkundige kring, is verschenen!.Geïnteresseerden moeten snel zijn!Inlichtingen kunnen steeds ingewonnen worden bij de gemeentelijke cultuurdienst. - Van Zaterdag 14 april tot en met dinsdag 24 april e.k. in kasteel "Ravenhof" te Putte-Stabroek : Indigo-groepstentoonstelling. Onze Kalmthoutse amateuristische beeldende kunstenaars Karel Van den Berghe, Germaine Van Tichelt, May Van Gool, Monica Craeyeveld en nog vele anderen stellen er hun mooiste acquarellen tentoon. De geest van de " Kalmthoutse Grijze School " is er nooit ver weg! Iedereen is er welkom! .
- awdoe + -
tot volgende week met weer een Kalmthouts broodje "Op de Heuvel (4)" en vergeet het niet om de reeds verschenen broodjes in chronologische volgorde op te roepen onderaan het blog telkens op de rode linkse pijl klikken.
Aan de Punt, daar waar de Heuvel in de heide overgaat, ligt als een trots arendsnest : "Huize ten Heuvel". Rechtover de Nieuwe dreef verschuilt het zich achter de huizen tegen de grote baan aan. "Huize ten Heuvel" is bereikbaar langs een onooglijke veldwegel die zich te pletter loopt in de wijdse en weidse velden van "Vogelensanck", die grote buffer tussen de Kalmthoutse heide en het Kalmthoutse dorp. Vanuit de vensters van de dakkapellen van de villa overschouwt men een uniek panorama. Het panorama van " Vogelensanck ".
In de eerste helft van de 20-ste eeuw woont hier, als een trotse en bewuste prins van de geest, Emanuel De Bom, medebezieler , medegangmaker en medevormgever van het letterkundig tijdschrift "Van Nu en Straks", dat bij ons in Kalmthout is geconcipieerd. Op het kerkhof van Kerkeneind kan men nog altijd zijn grafzerk bezoeken, ook al gaat, in de mallemolen van de tijd, vandaag menig Kalmthoutenaar eraan voorbij.
Emanuel De Bom is op 9 november 1868 in Antwerpen geboren. Hij wordt hoofdbibliothecaris van de Antwerpse stadsbibliotheek en speelt een belangrijke rol in de opbouw van een unieke collectie aan beschikbare literatuur in onze metropool, met een ongetwijfeld, voor die tijd , grote uitstraling.
Emanuel De Bom zal, zoals zovelen in Vlaanderen, zijn veelbelovende loopbaan afgeremd zien vanwege zijn vermeend "flamingantisch wangedrag" tijdens de oorlog. Hij tekent vervolgens, zowel in de Nieuwe Rotterdamse Courant als in de Volksgazet, voor heel wat kunstbijdragen. Hiermede werkt hij zich op tot een onmisbare "go between" binnen de Nederlandse literatuur tijdens de eeuwwisseling 19-de/20-ste eeuw en in het begin van die 20-ste eeuw. Zo steekt hij de hand uit om binnen de Zuid-Nederlandse literatuur een oudere conservatieve Prosper Van Langendonk te verzoenen met jonge opkomende toppers als een Gust Vermeylen, een Cyriel Buysse, een Stijn Streuvels en later nog een Karel Vande Woestijne, een Herman Teirlinck... . Hij gebruikt zijn relaties in het noorden, met een Gorter, een Van Eeden en een Verwey, om binnen een Groot-Nederlandse gedachte, noord en zuid cultureel dichter bij elkaar te brengen. Met onze Antwerpse Kalmthoutenaar Henry Van de Velde werkt hij aan een deugddoende kunstintegratie in Vlaanderen. Ondermeer de beeldende kunstenaars James Ensor, Georges Minne en nog anderen zullen hun medewerking verlenen aan de vormgeving van "Van Nu en Straks".
Steekt Emanuel De Bom als kunstrecencent en bibliothecaris heel wat tijd in zijn jonge literaire vrienden toch verwerft hij zelf als schrijver ook bekendheid binnen de Zuid-Nederlandse literatuur en meer bepaald als schrijver van "Wrakken". Met dit werk verschijnt de eerste psychologische roman op de Vlaamse "bühne". Een hele prestatie in de hoogtijd van de heimatliteratuur.
Met zijn jongere Vlaams Brusselse vriend August Vermeylen is Emanuel De Bom inderdaad één van de gangmakers van de letterkundige beweging "Van Nu en Straks", die Vlaamse loot van de Europese vernieuwingsbeweging op het einde van de 19-de eeuw. Hij is er meer bepaald de "Antwerpse poot" van. Maar daar komen we in latere broodjes op terug.
Tenslotte staat Emanuel De Bom mede aan de wieg van nog andere letterkundige tijdschriften. Tevens treedt hij toe tot de koninklijke Academie voor Toneel en Letterkunde en bekomt in 1940 de "Vijfjaarlijkse Staatsprijs voor de Vlaamse Letterkunde".
Op 14 april 1953 overlijdt hij in zijn huis "Ten Heuvel" op de Heuvel bij ons in Kalmthout. Hij laat een schat aan letterkundig materieel na. En ondanks een openbare verkoop op zijn "Kempens" is een groot gedeelte hiervan door het Antwerps Museum voor het Vlaam Cultuurleven toch kunnen gerecupereerd worden. Gelukkig maar. Het heeft ons Kalmthoutenaren toegelaten in 1993 met uniek materieel het 100-jarig bestaan van het tijdschrift "Van Nu en Straks" te vieren. (vervolgt) - poëzie + -
(uit het) Kerstverhaal "De Acht Zaligheden" (Emanuel De Bom - Kalmthouts schrijver ).
De vrouw lag met geloken ogen ruggelings tegen een boomstam, den mond halvelings open. Ze zag doodsbleek. 'T was een gezicht van edele snede en teer als van een heilige. Ze was deerlijk aangetakeld : haar kapmantel hing met moeite aaneen van de ontelbare lappen en de regens hadden hem verkopergroend. Er hing slijk van moerassen en van sloten aan haar kleren en kapotte laarzen. ......................................................................................................................................................... " Merie gaat 't nou beter " , murmelde de man dicht bij haar hoofd. Zwakjes lispelde ze " zijn we nog ver af " ? " We komen al onder de mensen... en ginder ligt het dorp ". " Och Joos ik kan niet verder ".
" Maar Jan ... och arme...het schaap is in zo'nen staat " ! "Wat zegde Lot : in zo'nen staat! Toch nie waar zeker " ! "Kom , steekt alle twee uw handen uit mannen en tilt ze zachtjes op, en breng ze samen in huis, en voorzichtig Verhees".
De man tilde zijn vrouwke bij de schouders op, en Verhees hield haar bij de voeten. Binnen werd ze in de canapee neergelaten en Lot zorgde voor warm drinken. " God zal 't U lonen " zei de rosse man. " Hoe is uw naam vriend " vroeg Verhees. " Jozef " antwoordde hij. De vrouw hield niet op met zuchten. De weeën begonnen. Een bed werd metterhaast op den grond gespreid, 't vrouwke er voorzichtig opgelegd... . De man zat geknield naast haar. Bekeek haar drukkelijk, hield haar hand in de zijne. Verhees kreeg een krop in de keel en moest een poosje buiten . ......................................................................................................................................................... Opeens hoorde hij uit de kamer een vreselijk en lang aanhoudend gegil. Dat verstierf in een zoet klagen. En dan ineens een geluid als van een klein scherp trompetje. " Een jonge " hoorde hij Lot gillen. " Jan ziet eens wat een ferm kerstekind. "
Maar... boven zijn hoofd aan de hemel was plotseling een vreemde klaarte gerezen. Vlak boven het huis was 't of er verwarde muziek van stemmen en snaarinstrumenten klonk. En een luister van licht begon te gloren. Het straalde en zong, en 't was of men orgelklanken hoorde ronken. Verhees versteld, riep op zijn vrouw, en riep ook de man buiten. Die liepen en kwamen uit om het te zien. En ze zagen boven hun hoofd een reusachtige goud-fonkelende ster, die haar stralen recht op het huizeke met het rieten dak aan de heide van Jan en Lot verhees liet dalen, en waarlijk daar op de Heuvel klonk hemelzoete muziek en 't leek wel of daarboven kermis werd gevierd. " T is wonderbaar! " zei Verhees. En het land lag voor hem, wijd uitgespreid in dezen wonderbare avond, en de mastenboomkens aan zijn linkerhand stonden beweegloos en feestelijk als kersteboomkens. - actua + - - In het Natuureducatief Centrum "De Vroente, Putse steenweg, 129 te Kalmthout : 1/ permanente tentoonstelling over het ontstaan van de Kalmthoutse heide en over haar verschillende biotopen; 2/ tijdelijke tentoonstelling "Met zonnige groeten" heel de zomer lang. Toegang gratis! Info 03/620.18.30. - Tot 24 april e.k. in het kasteel Ravenhof te Putte-Stabroek : Indigo-groepstentoonstelling met onze Kalmthoutse amateuristische beeldende kunstenaars Karel Van den Berghe, Germaine Tilborghs, May Van Gool, Monica Crayeveld en nog vele anderen.De geest van de "Kalmthoutse Grijze school" is nooit veraf! Iedereen welkom. - Het jaarlijks heemkundig tijdschrift "De Spijcker- 2007" van de Koninklijke Heemkundige Kring van onze historische zustergemeente Essen is verschenen. Info : cultuurdienst van de gemeente Essen. Geïnteresseerd? Haast U! Beperkte oplage! - KALMTHOUT: MET ZONNIGE GROETEN! Zondag 22 april 2007 : Opendeurdag Toerisme. Tussen 10 en 17 uur : Op de Toeristische Dienst, in het Natuureducatief Centrum "De Vroente", in het Provinciaal Suske en Wiske-Kindermuseum en in het Arboretum. Last but not least natuur-en cultuurwandelingen met gids. Info : 03/666.61.01 of toerisme@kalmthout.be .
- awdoe + -
tot volgende week met weer een Kalmthouts broodje "Op de Heuvel (5)" en vergeet het niet : om de reeds verschenen broodjes in chronologische volgorde op te roepen onderaan het blog telkens op de rode linker pijl klikken.
Aan de westrand van de Heuvel ligt het domein " de Markgraaf ". Het is zo'n 60 hectaar groot en mondt uit in het duinenlandschap van de Kalmthoutse Heide.
In de tweede helft van de 19-de eeuw gaat het hier nog om een aaneenschakeling van visrijke open waters. Zelfs de pastoor van Kalmthout heeft er zijn visvijvers. De huidige Kastanjedreef en de huidige Dijk zijn trouwens nog de dijken van weleer doorheen een waterrijk kwelgebied bezijden de hoogduinen.
Vandaag is de Markgraaf een buffergebied tussen de woonwijk van de Heuvel en de Kalmthoutse heide. Door het aanbrengen van diepe grachten die, in aansluiting op de " Zwarte Beek ", de vennen ontwateren, ontstaan drassige heideweilanden, gedeeltelijk ten dienste van de landbouw, maar anderzijds ook ideale foerageerplaatsen voor heide- en weidevogels.
Tegen de heide aan maken de duinen een uitsprong binnen de Markgraaf. Op de flanken ervan zijn er met de tijd opnieuw vliegdennen, berken en zomereiken gaan opschieten. Maar vanuit het landgoed van Donnet worden in het begin van de twintigste eeuw ook exoten binnen gehaald, zo o.m. de rodondendron. In de ondergrond van de duinenflanken heeft daarenboven lange tijd een champignonnekelder gefunctionneerd.
In het begin van de tweede helft van de 19-de eeuw behoort de Markgraaf nog integraal tot de Kalmthoutse heide en is als dusdanig op dat ogenblik eigendom van de gemeente. Op zoek naar financiën voor haar infrastructuurwerken, verkoopt de gemeente in 1855 stukken heidegrond. Hieronder bevindt zich het toekomstige domein van de Markgraaf. De eerste koper is Jan Hubertus Kistenmakers, een welgestelde burger uit de Antwerpse Metropool die graag investeert. Maar een aantal jaren later, in 1859 , verkoopt de heer Kistenmakers zijn eigendom reeds aan notaris Xaverius Antonius Gheyssens, eveneens een welgesteld Antwerpenaar. Door hem verwerft de Markgraaf zijn naam. Hij woont in de Markgravestraat in Antwerpen en brengt aldus deze naam mee naar de heidegemeente. De benaming heeft dus rechtstreeks niets te maken met het " markgraafschap Antwerpen ".
In 1859 zet hij de eerste gebouwtjes als buitenverblijven op de Markgraaf neer. In 1863 breidt hij ze uit. In 1891 dan komt de Markgraaf in handen van René Bosmans, Antwerps advocaat.Hij bouwt er in 1893 het oorspronkelijk fin-de-siècle kasteeltje dat nog steeds in de hoofden van onze oude Kalmthoutenaars verder leeft. Het is een neo-renaissancistisch gebouw met een horizontale gelaagdheid, getoogde vensters en een brede monumentale toegangstrap. Het kasteel is daarenboven voorzien van 2 boltorens, die de twee wereldoorlogen niet zullen overleven.
Het is ook René Bosmans geweest die in 1905 de hoevegebouwen laat optrekken met een woonhuis, een schuur, een varkensstal, een koeienstal, een paardenstal en een schapenstal met telkens ingekapselde dienstgebouwen.De schapenstal is oorspronkelijk nog een potstal. Naast de paardenstal is een oude waterput aanwezig.
In 1940 gaat de Markgraaf over in de handen van de familie Van Acker die rond het kasteel een waar arboretum ontwikkelt.Vervolgens is in 1950 de familie Vannooteghem eigenaar van de Markgraaf. Na heel wat "troubles" rond een mogelijke verkaveling wordt het lot van de Markgraaf in 1990 bepaald door een gemeentelijk BPA. Tegelijkertijd gaat het domein over in handen van de heer Rijsdijck, een Nederlands industrieel. Hij laat het oude kasteel afbreken en vervangt het door een groter kasteel met bijkomende stijlelementen. Het nieuwe kasteel is wel opgetrokken met de stenen van het oude. Ook de torentrap van het vroegere kasteel is in het nieuwe gebouw geïntegreerd.
De eigenlijke kasteelhoeve moet rond de laatste eeuwwisseling de plaats ruimen voor een moderne manège met binnen- en buitenpisten. De stallen zijn door de heer Rijsdijck gerestaureerd. Zo is de schapenstal omgebouwd tot zijn eerste residentie. Zo is rond het nieuwe kasteel een siertuin met parkkarakter aangelegd, opgesmukt met beelden van de Kalmthoutse beeldhouwer Eric Verhelst.
Vandaag is de Markgraaf vooral gekend voor zijn permanente tentoonstellingen die de heer Rijsdijck in de moderne manège organiseert.Maar de oudere generaties Kalmthoutenaars die denken met heimwee terug aan de Kalmthoutse boerenkermissen, die nog niet zo lang geleden door de scouts en de gidsen van Kalmthout-Heuvel in de vroegere hoeve van het domein, met haar erf, schuren, stallingen en zolders plaats hebben gevonden. En ook bij ons in Kalmthout verricht het verorberen van een Kempense boerenworst wonderen.
Heel wat Kalmthoutenaars vinden het achteraf bekeken spijtig dat onze gemeentevaderen er niet in geslaagd zijn de Markgraaf te gepasten tijde terug aan te kopen. Het zou een soort van Kalmthoutse "Kiekenhoeve op zijn Essens" kunnen geweest zijn met museum, restaurant-taverne en wandeldomein aan de rand van de heide. Helaas, "het water was (vooral financieel dan) veel te diep" .
(vervolgt)
- poëzie + -
De Markgraaf (Ward Jacobs - Kalmthouts dichter).
Wie heeft u toch ontgonnen. Wie heeft het op de heide gewonnen. Wie? Mager landschap zonder bomen. Welke moedige heeft dat klaar gesponnen.
Hij die het heeft gedaan, Die is lang voor ons gegaan. Ik ken niemand die het beter kon verstaan, Met je mooie bomenrij daaraan.
Gij zijt nog niet onthoofd door honger naar grond. Al is die witte villa middenin een diepe wond. En loopt men nog met duistere plannen in de mond. Gelukkig is de heide een goede bondgenoot daarrond.
Daar in je prachtige dreven, Daar is het goed om te leven. Terwijl een bende kauwen rond uw torentje zweven, Een paartje eenden op uw gracht de eerste liefde beleven.
Uw hoeve is de schoonste uit de streke, Men geraakt er nooit op uit gekeken. Al duurt het twintig weken, Het is te schoon om uit te spreken.
Nu ga ik tussen de mooie groene dennen, En moet aan 't mindere licht gewennen. Daarna zal ik het leven daartussen wel herkennen, Vogels allerhande, mezen, duiven zelfs herkennen. Nergens zo schoon. Ga zien ge zult het moeten bekennen.
Daar aan uw westerkant ligt dan de hei, Twee zorgenkinderen zij aan zij. O iedere Kalmthoutenaar zijt blij, Niemand in 't hele land heeft zulks iets moois als wij. Houd het vrij, houd het vrij!
- actua + -
- Natuureducatief Centrum De Vroente : Permanente tentoonstelling over het ontstaan van de Kalmthoutse heide en over haar verschillende biotopen ; bijzondere tentoonstelling over "de zon", heel de zomer lang ; toegang gratis. Openingsuren : van maandag tot en met vrijdag van 9 tot 17 u., zaterdag en zondag van 14 tot 17 u..Iedereen is welkom! - Arboretum Kalmthout : Tentoonstelling "Hofmakerij aan Linnaeus" door de kunstenaars van 't Palet. Iedere dag toegankelijk van 10 tot 17 uur.Info : www.arboretumkalmthout.be. - Cafetaria Rusthuis St.Vincentius : Tijdens de maanden april en mei 2007 tentoonstelling van de Kalmthoutse Fotokring over "Bretagne, Land van de Zee". Alle dagen gratis toegankelijk.Info : 03/666.66.14.
- Awdoe + -
tot volgende week met weer een Kalmthouts broodje "Op de Heuvel (6)" en vergeet het niet om de reeds verschenen broodjes in chronologische volgorde op te roepen onderaan het blog telkens weer op de linkse rode pijl klikken.
Op het einde van de Korte Heuvelstraat slaat men de aloude zandweg naar Huybergen in, die dwars doorheen de Kalmthoutse heide loopt. Het zandspoor is oorspronkelijk door de jaren heen getrokken door bijenkarren. Het verbindt in aloude tijden het dorp van "Calmetholt", "die rietplekken in het bos", met Huybergen, het huidige Noord-Brabantse dorp aan de andere kant van de heide en van de grens. Het traject loopt sinds mensengeheugenis langs het Van Ganzenven, ten noorden van de Putse Moer, zo doorheen de oude gemeentebossen, vervolgens aan de Oostkant van de "Mont Noire", om dan via de Steertse heide en duinen in Huybergen uit te monden. Het is het lievelingstraject van de sportieve Kalmthoutenaar. Een wandeling om stil bij te worden, maar die ook " goddelijk " kan onderbroken worden in een uniek degusteren van die enige Huybergse pannekoeken met appels, waar men in Noord-Brabant " alles " van af weet.
Zo'n 500 meter vanuit de Korte Heuvelstraat de heide op, ligt links van de zandweg de Oasis, één van de oudste bossen van de Kalmthoutse heide, als een echt eiland midden de vlakke zandvlakten naast het Van Ganzenven.
De Oasis die zijn huidige benaming te danken heeft aan een vlek van groenbomen te midden van het grauwgele duinenzand luistert in oorsprong naar de naam van "Stuyvershoek". Om deze naamgeving te begrijpen moeten wij terugkeren naar de tweede helft van de negentiende eeuw. De industrialisatie brengt welstand voor een gegoede burgerij, maar creëert anderzijds een armoelijdend proletariaat. In een gesloten agrarische gemeenschap als die van Kalmthout op dat ogenblik, zijn vooral de dagloners, in dienst van de landbouwers-eigenaars, de peer van de situatie. En de rijke boeren uit het dorp hebben deze " heikneuters " liever verloren dan gewonnen. Zij worden als het ware " verbannen" naar de randen van de gemeenschappelijke heide : de Bessemhei, de Acht Zaligheden en... de Stuyvershoek. Ook in de Stuyvershoek kunnen zij tegen heel goedkope prijs en bij wijze van een soort van erfpacht, hun keet optrekken. Rond hun woonst kunnen zij dan met noeste arbeid wat groenten telen. En wat zij niet voor eigen gebruik nodig hebben kunnen zij met de kar naar de markt van Bergen-Op-Zoom afvoeren. Met de vergaarde "stuyvertjes" kunnen zij dan tegen heel goedkope voorwaarden van de gemeente het stukje grond dat ze bewerken kopen.
Maar het kan verkeren zij Bredero. En de oorspronkelijke keuterboerderijtjes van de Oasis zijn tijdens de "Belle-Epoque" en later omgevormd tot riante buitenverblijven voor een rijke burgerij. Vandaag zijn er nog drie stenen gebouwen en twee houten gebouwen in de Oasis aanwezig. Eentje, " de Trientjeshoeve " uit 1894, is heden permanent bewoond. Een ander is eigendom van een spirituele Nederlandse Stichting die er vormingscursussen organiseert tijdens het week-end. Wat vandaag in de Oasis niet meer aanwezig is, is de boerderij-taverne "Oud - Antwerpen" waar de heidebezoekers , de kunstenaars, en de wildstropers, na het verdwijnen van de "barak van moeder Key" in het hartje van de heide, rustig hun verkwikkend jenevertje zijn komen degusteren. " Oud-Antwerpen " heeft ongeveer, op de zelfde hoogte, ten weste van de Trientjeshoeve gestaan. De huizen van de Oasis kunnen vandaag op de heide nog rustig in stand gehouden worden zoals ze er staan. Verbouwingen en bijbouwingen op de Kalmthoutse heide zijn echter sinds lang "uit den boze".
De Oasis met zijn gemengd dennen- en loofbos, waaronder oude beuken, is een echt paradijs voor spechten. De grote bonte, de zwarte en de groene specht : alle drie zijn ze aanwezig. In de aanwezige beuken en eiken zijn hun nestholen dan ook duidelijk te onderscheiden : het ronde hol voor de grote bonte specht, een nog groter rond hol voor de groene specht en een ovaal-gotisch hol voor de zwarte specht. Deze laatste is de grootste van de drie spechten. Hij is ongeveer zo groot als een duif. Ook pluimstaart, de rosse eekhoorn, voelt zich in de Oasis als een koning te rijk met al die grote dennenappels van de kort bij de behuizing aanwezige zeedennen. Aan de kleinere dennenappeltjes van de natuurlijke Kempense grove den heeft pluimstaart klaarblijkelijk minder behoefte.
Het Van Ganzenven is genoemd naar één van de eigenaars in de Oasis. Hij beoefende er het beroep van hovenier. Het ven wordt op de Heuvel ook wel " wasven " genoemd. De locale boeren hebben er immers in 't verleden , na het scheren van de schapen, hun schapenwol gewassen. Tenslotte hebben diezelfde boeren er ook zand gewassen. De benaming "zandven" is dan ook gebruikt geweest. Temeer nog terecht daar er in het ven ook geen kleilaag aanwezig is in de ondergrond. In de kleilaag die in de bodem van de heide ondiep aanwezig is, zijn er immers "vensters" waar deze klei ontbreekt. Het Van Ganzenven ligt boven zo een venster. En het gewassen zand wordt dan gebruikt voor het schrobben van de rode tegeltjes van de Kempense hoevekes. En natuurlijk... als dan de zondag de vrijer van de dochter van de boerin op de Heuvel op bezoek komt, maakt die dochter voor haar dankbare vrijer met het overgebleven zand de mooiste bloementuiltjes van Kalmthout op al die rode tegeltjes.
- poëzie + -
Geertje, zijn paard en de Duitsers ( Ward Jacobs, Kalmthouts schrijver van kortverhalen)
Vlak aan de Putse steenweg, daar waar de Heuvel begint, lag de hoeve van Geertje. Iedereen kende Geert met zijn door de pokken geschonden gelaat en een stevige sik achter de kiezen. Maar zo goed als we hem kende, kende we even goed zijn "poets", een donkere bruine ruin, niet bang van te trekken en te sleuren, maar ook vol ondeugende paardenstreken, stampen, bijten enz. .... Zonder stok of riek of iets dergelijks zag men Geert nooit naar de stal gaan om zijn "poets" op te tuigen.
Geert ontsnapte in de oorlog 1940-1945 evenmin aan de onaangenaamheden die de Duitsers iedereen aandeden. Zo sloegen de Duitsers eveneens zijn "poets" aan en Geert zat zonder paard. Ze trokken met de "poets" naar Hoevenen. Daar echter ontspon de "poets" zijn heldendaden. Niemand maar dan ook niemand kon nog in zijn geburen komen.De Duitsers ten einde raad kwamen terug naar Geertje en vroegen hem of hij zijn paard terug wilde komen halen. Hij trok er dus op af. Bij de stal gekomen waar de soldaten hem hadden staan, wilde de Duitsers dan toch wel eens zien hoe Geert dat klaar speelde. Groot was echter de verwondering van deze door de oorlog verharde krijgers, toen Geert zijn "poets" aansprak, deze vrolijk hinnikte en zijn prachtige paardenkop op het boerke zijn schouders legde. Zo kwam de "poets" terug naar de Heuvel en bleef nog lang bij de Geert met al zijn gaven en gebreken.
- actua + -
- Natuureducatief Centrum "De Vroente" : Permanente tentoonstelling over het ontstaan van de Kalmthoutse Heide; heel de zomer lang speciale tentoonstelling over "De Zon". Tijdens de week open van 9 tot 17 uur, zaterdag en zondag van 14 tot 17 uur. Toegang gratis. Iedereen is welkom. - Poëtische heidewandeling : 17 mei e.k., vertrek aan het info-bord van de Korte Heuvelstraat aan de ingang van de heide om 14 uur. De gids draagt gedichten en poëtische evocaties voor van Anton Van Wilderode, Alice Nahon, Stijn Streuvels, Paul Van Ostaayen enz .Info : Toeristische dienst van Kalmthout :03/666.61.01. awdoe + -
tot volgende week met weer een Kalmthouts broodje "Het Arboretum van Kalmthout" (1) en vergeet het niet om de reeds verschenen Kalmthoutse broodjes in chronologische volgorde op te roepen onderaan het blog telkens weer op de rode linker pijl klikken.
In 1857 koopt de heer Charles Van Geert, Antwerps boomkweker, op de Heuvel twee percelen grond aan van zo'n anderhalf hectaar groot. Ze situeren zich tegen de spoorweg aan. De bedoeling is om er een kwekerij van mastbomen, fruitbomen en sierstruiken neer te poten. De heer Van Geert vindt de zwarte plaggenbodems van de aanwezige landbouwakkers (de Heuvelse boeren telen er in die tijd rogge op) heel geschikt voor zo'n kwekerij. De Kalmthoutenaars begiftigen de boomkwekerij oorspronkelijk met de naam "Van Geertenhof".
Plezierig voor ons Kalmthoutenaars is achteraf te vernemen dat niemand minder dan "de man die zijn volk leerde lezen", Hendrik Conscience, een vriend en gedeeltelijk zelfs een administratief medewerker is geweest van de familie Van Geert (Zoon Karel Prosper gaat naar school in Borgerhout, waar hij Hendrik Conscience leert kennen). Hendrik Conscience komt zelfs bij tussenpozen in de Van Geertenhof op de Heuvel werken. Achteraf zou hij begraven zijn met op zijn doodskist heidebloemen van de Van Geertenhof. Een Kalmthoutse opvatting wil trouwens ook dat dezelfde Hendrik Conscience zijn " Baas Ganzendonck " geconcipieerd heeft vanuit een hoeve aan de Kruisstraat tegen de Brasschaatse steenweg aan.
Rechtover het domein, aan de overkant van de Heuvel laat de heer Van Geert op de plaats waar oorspronkelijk een nederig Kempens huisje staat, een bureel en een pakhuis bouwen. Het secretariaat en de verkoopswinkel van de boomkwekerij zijn er ondergebracht en van daaruit vervoert men de bestelde boomplanten via het spoor. Zij worden geleverd tot in China en Amerika.
In 1885 komt dan, overeenkomstig de plannen van architect J.Boen, de woning van de "Van Geertenhof" tot stand. Het gebouw, met de allures van een echt "huis van plaisanciën", is vandaag vooraan het arboretum en tegen de spoorweg aan, zij het enigszins in licht gewijzigde toestand, nog steeds in perfecte staat aanwezig.Op oude foto's is te zien hoe het in vroegere tijden verscholen ligt achter een ongelooflijk prachtige doorkijkhaag. Deze doorkijkhaag mag zonder enige twijfel worden bestempeld als een echt kunstwerk.
In 1895 dan breidt de boomkwekerij zich uit tot een oppervlakte van dertien hectaar. Zelfs de vandaag geclasseerde Cassenboom langsheen het Heuvelspad staat in die tijd op het domein van de Van Geertenhof.
In 1897, na het overlijden van Karel Prosper Van Geert, vormt het familiebedrijf zich om tot een naamloze vennootschap, de "Société Anonyme Horticole de Calmpthout". In de mond van de Dietsvaste Kalmthoutenaar gaat het nu minzaam over "den horticol". Landbouwingenieur Antoine Kort neemt de leiding van het op dat ogenblik volwaardig geïndustrialiseerde bedrijf over.Onder zijn leiding zullen prijzen worden behaald op internationale tentoonstellingen. Het bedrijf verwerft dan ook universele vermaardheid.
In 1914 breidt het succesvolle bedrijf zich nogmaals uit tot zo'n twintig hectaar. "Den horticol" betekent iets voor de tewerkstelling op de Heuvel in Kalmthout. Op een bepaald ogenblik vinden er zo'n 40-tal werklieden een job. Piet en Jaak Van Ginderen, Frans Bussers, Frans Van Meel, de vader van Doorke Noppen, om er maar enkelen te noemen, vinden er " werk in eigen streek " .
Het domein beschikt over een beroemde coniferenlaan. In het hedendaagse arboretum is deze coniferenlaan nog altijd duidelijk visueel aanwezig.
Ondermeer het Josaphatpark van Schaarbeek en het Arboretum van Tervuren zijn met zaailingen van de Van Geertenhof uitgebouwd.
De eerste wereldoorlog zal er, ook in zijn nasleep, oorzaak van zijn dat er een sterke terugval is in de activiteit van de firma. De grote afnemers uit Amerika en Duitsland zullen ingevolge algemeen invoerverbod of te hoge invoertaksen afhaken. Dit blijft niet zonder gevolgen. Grote delen van het domein zullen finaal dan ook verdwijnen door gedwongen grondverkoop.
In 1952 verhinderen de gebroeders De Belder de volledige teloorgang van de Van Geertenhof. Zij kopen de eigendom aan en maken er een echt arboretum van. Mevrouw Robert De Belder, zelf landbouwingenieur uit het Yougoslavische Zagreb, creëert er haar "Droom van een Tuin". Met een onblusbare energie, een drang naar wetenschappelijke kennis en een uitgesproken zin voor schoonheid en creativiteit geeft zij rond de oude kern van de Van Geertenhof vorm aan dat enig mooie en wereldvermaarde Arboretum van Kalmthout, dat het onze is.
De heer en Mevrouw Robert De Belder krijgen bij hun vertrek uit Kalmthout, uit dankbaarheid voor het "in de bloemen zetten op de wereldkaart" van ons Kempens dorp , van de Kalmthoutse gemeenteraad dan ook het ereburgerschap van de gemeente aangeboden.
In 1987 koopt de provincie Antwerpen het Kalmthouts Arboretum over van de "De Beldersen".
Zonder schroom kan worden gesteld dat, onder leiding van conservator Abraham Rammeloo, het Arboretum van Kalmthout ook vandaag een educatieve parel is voor onze jeugd en voor al diegenen onder ons die openstaan voor moeder natuur, voor haar waarheid, voor haar schoonheid en voor haar schenkende vrijgevigheid.
( vervolgt )
- poëzie + -
Wat hangt ge daar te praten (Guido Gezelle)
Wat hangt ge daar te praten aan die blomme, o bruine bie; waarop, waaruit, waarover ik u ronke hore en zie? Gij zijt er met uw' neuze en met uw'tonge al ingegaan, gij hebt er aan geroken en van alles aan gedaan, daarom, daarin, daarover op uw vlerken alletwee ik wonder hoe die blomme u laat geworden, zo terlee! Och was ik in hun plaatse, ik liet U varen en ik sloot zoo seffens al dat werk, al dat geruchte uit mijnen schoot en 'k ... : "Rap uit mijnen weg en uit mijn zonne, dat ik zie : houdt op en laat mij werken of ik strale u! " zei de bie.
- actua + -
- NEC "DE VROENTE : Nog heel de zomer lang "Met zonnige groeten", interactieve tentoonstelling over zon en zonne-energie. Info 03/620.18.30. - ABORETUM KALMTHOUT : Nog tot 27 mei e.k. "Hofmakerij aan Linnaeus", een tentoonstelling van 't Palet in 't kader van het Linaeusjaar. Info : www.arboretumkalmthout.be. - POETISCHE HEIDEWANDELING : 17 mei e.k., 14 u., start einde Korte Heuvelstraat aan ingang heide. Info en inschrijving : Toeristische dienst 03/666.61.01. - PLOEGENKWIS ARVICOLA : vrijdag 18 mei, 19u.45 refter Gitok. Inschr. : 0474941411. - HALSSNOER MAKEN MET PARELS.16 mei e.k.,19u.30, Karel Vroomcentrum, creales Viva-SVV. Info : 03666.69.46.
- awdoe + -
tot volgende week met weer een Kalmthouts broodje "Het Arboretum van Kalmthout (2)" en vergeet het niet om de reeds verschenen broodjes in chronologische volgorde weer op te roepen onderaan het blog telkens op de rode linker pijl klikken.
Zoals reeds gezegd is het hedendaagse arboretum van Kalmthout met zijn onbetwistbare internationale uitstraling voor alles tot ons gekomen als de vrucht van het volgehouden en stimulerende werk van Mevrouw Jelena De Belder - Kovacic.
Zij is in 1924 geboren in het voormalige Joegoslavië . In de jaren vijftig behaalt zij haar diploma van landbouwingenieur aan de universiteit van Zagreb. Toen Robert De Belder in 1952, samen met zijn broer Georges, de Van Geertenhof "ofte den Horticol" aankoopt, komt Jelena Kovacic aldaar als studente-stagiaire aangeland. En... " de liefde kent geen grenzen ". Robert De Belder en Jelena Kovacic treden samen in het huwelijk. Al heel vlug zal blijken dat Jelena "de" drijvende kracht wordt achter de omvorming van de gevestigde boomkwekerij naar een modern arboretum.
Met veel geduld, maar ook met veel creativiteit en vooral liefde voor de natuur, komt een initiatief tot stand dat Kalmthout,Vlaanderen, België en de wereld een "droom van een tuin" zal schenken. In hoofde van Jelena De Belder betekent dit in eerste instantie een plantentuin met een wetenschappelijke waarde. Maar dat is niet voldoende. Jelena's tuin moet ook een efficiënt instrument worden in de natuureducatie van mensen. En zelfs dat dekt nog onvolledig de doelstellingen van Jelena De Belder. Haar "droom van een tuin" moet ook tegemoet komen aan de sociaal-culturele, recreatieve en estetische behoeften van deze mensen.
Op wetenschappelijk vlak worden de inspanningen die door Charles Van Geert zijn ingezet en door A. Kort voortgezet volgehouden. Het benoemen van de planten (wat geen naam heeft bestaat niet), het vaststellen van hun herkomst ( in het Kalmthouts arboretum ademt de wereld), het inventariseren van hun eigenschappen ( "ieder diertje heeft zijn pleziertje" ) maken van het Arboretum van Kalmthout een universeel plantenlaboratorium.
De educatieve doelstelling is daarbij heel breed opgevat. Samen met het overbrengen van kennis wordt ook in algemene zin, heel sterk en toch op een uitnodigende wijze, de eerbied voor de natuur gestimuleerd.
Recreatief en estetisch wil men de bezoeker een tuin aanbieden die uitnodigt tot wandelen, tot meditatie, tot ontspannen en genieten. Een wandeling op een zonovergoten hoogzomerdag in het Arboretum te Kalmthout maakt ons mensen dan ook "als koningen zo rijk". In die "droom van een tuin" vindt ieder bezoeker inderdaad zichzelf terug.
De socio-culturele functie van het Arboretum van Kalmthout krijgt doorheen de tijd vorm in de organisatie van talrijke tentoonstellingen, allerlei cursussen en het aanbieden van mogelijkheden tot geleide groepsbezoeken.
De onderwerpen van de tentoonstellingen worden daarbij zeer breed opgevat, zodat een zuiver biologische "approach " binnen deze tentoonstellingen ingebet wordt in een breed menselijke benadering van de levende dingen die tot ons komen.
Dit is de wijze waarop Mevrouw Jelena De Belder een oude boomkwekerij uit de "belle-époque" gedecideerd heeft omgetoverd tot haar, maar ook onze Kalmthoutse "droom van een tuin".
En ... het hedendaagse arboretumbeheer waakt er met een vat vol dynamisme over dat de door Jelena De Belder uitgezette gedragslijn angstvallig gevolgd wordt, het Arboretum van Kalmthout ten goede, Jelena De Belder ter ere!
(vervolgt)
- poëzie + -
De Averulle en de blomme ( Guido Gezelle).
Daar zat ne keer een Averulle en lekte met ne zom, zom,zom, den dauw vanop de blaren, die klaar bedreupeld waren lijk met een dreupel rom rom, rom.
Wanneer zij fraai gedronken had, zoo vloog ze scheef en krom, rom, rom, al neuzlen en half dronken, tot waar de kleêrkes blonken, van eene schoone blom, lom,lom.
De blomme die ze kommen zag en viel niet al te dom, dom,dom, maar riep zoo, loos van zinnen : "Hei, Kobbe, kom mij spinnen een kobbenet rondom, om,om".
En Kobbe, die was seffens g'reed, en steld'heur pootjes krom, rom,rom; zij spon heur looze netten om heur daarin te zetten, en zat daar stille en stom, tom,tom.
En als de Rulle kwam nabij geflodderd, krom en slom, lom,lom, zo is ze in 't net gevlogen, en deerlijk uitgezogen, ofschoon zij jankte : "Zom, zom, zom!"
De looze bloeme loech ermeê, die looze, booze blom, lom,lom, eilaas!zo menig jonkher wordt uitgezogen pronker, om eene schoone blom, dom!dom!
( Averulle, Rulle = meikever, Kobbe = spin.)
- actua + -
- woensdag 16 mei e.k. : Halsnoer maken met glasparels, crea-les, 19u.30 Karel Vroomcentrum. Org.Viva-svv. Info : 03.666.69.46. -donderdag 17 mei e.k. : Poëtische heidewandeling; 14 uur, start einde Korte Heuvelstraat ( info-bord van de heide ). Info en inschrijving : dienst toerisme : 03/666.61.01. - vrijdag 18 mei e.k. Kwis, 19u.45, refter Gitok, Prijs 12 euro per ploeg. Org. Arvicola zwemclub. Info en inschr. : 0474941411. - De Kalmthoutse Esperantoafdeling vestigt er de aandacht op dat op 25,26 en 27 mei e.k. in het Esperantohuis, Frankrijklei , 140 te Antwerpen de internationale ontmoetingsdagen plaatsvinden van deze wereldtaal. - awdoe + -
tot volgende week met weer een Kalmthouts broodje "Het Arboretum van Kalmthout (3) en vergeet het niet om de reeds verschenen broodjes in chronologische volgorde op te roepen onderaan het blog telkens op de linker rode pijl klikken.
In concreto mogen in de conceptie van Mevrouw Jelena De Belder de sporen van de oude conifeerderij niet uitgewist worden. Integendeel, de groenbomen van weleer zullen als het ware als ruggegraat fungeren voor Jelena's "droom van een tuin". En inderdaad, ook vandaag nog is de oude conifeerderijlaan nog steeds een begrip in het arboretum van Kalmthout. Het is op een bepaald ogenblik o.m. zo geweest dat de Van Geertenhof uitdrukkelijk gekend is geweest voor het creëren van nieuwe specimen van zilversparren.
In de moderne visie van Jelena De Belder mag het arboretum geen louter systematische aaneenschakeling van plantengroepen worden. Centraal staat in haar visie het "samenleven" van planten. En dit is in de eerste plaats een ecologisch gegeven.
Maar naast dit kerngegeven besteedt zij ook in belangrijke mate aandacht aan de relatie tussen mens en plant en vooral de noodzakelijke harmonie die daarmee moet gepaard gaan.De aanplantingswijze tovert het Kalmthouts arboretum dan ook om tot een aaneenschakeling van pareltjes van echte "natuurschilderijen". De verschillende bloementuinen geuren daarenboven als lusttuinen uit het oude Hellas.
En inderdaad, naast het ecologisch gegeven speelt ook het estetisch gegeven, ook vandaag nog , een belangrijke rol in het Kalmthouts arboretum.
Het kleurenspel begint al in de wintermaanden als de toverhazelaars en de winterheide bloeien.Tussen haakjes, het is nog landbouwingenieur A.Kort geweest die met de toverhazelaars in het arboretum is gestart. Maar Mevrouw De Belder heeft de Kalmthoutse toverhazelaars uitgebouwd tot een wereldberoemde verzameling van eigen variëteiten.
De kleurenweelde zet zich verder in de prille lente als de narcissen zingen.De kleurenvreugde kent geen einde als in mei en juni zich de rodondendrons en de azaleas aanmelden.
Maar ook de Kempense bomenweelde uit het oude atlantisch loofbos van zo'n 10.000 jaar geleden draagt bij tot de kleurenharmonie in het Kalmthouts arboretum, meer bepaald als in de Herfst eerst de slanke "witzilverberk" gaat gelen en later de imponerende zomereik geel-bruin uitslaat. En beseffen onze Kalmthoutenaars wel voldoende dat vanuit Engeland de, in de wereld van de tuinen gegeerde, "Awardprijs" aan ons arboretum is toegekend voor de speciale wilgencollectie die de naam "De Belder" heeft meegekregen. Het is trouwens niet de eerste "Award" geweest. Het arboretum van Kalmthout heeft de gegeerde Engelse prijs een eerste keer gekregen voor "de tuin in zijn geheel". Als men beseft dat de Engelsen wereldvermaarde tuinen voortbrengen, dan is het bekomen van zulk een Engelse "Award" toch indrukwekkend.
Het is niet de bedoeling van deze bijdrage alle planten op te sommen die ons in het Arboretum van Kalmthout verblijden. Dit zou ons trouwens veel te ver leiden en daarenboven trouwens onmogelijk zijn. Maar misschien kunnen we naast de reeds opgesomde plantengroepen toch ook nog even de rozenfamilie vermelden met haar franse en provençaalse rozen, maar ook met haar "rozenachtigen", zoals daar zijn : de lijsterbes, de appel en de peer. En de vroeg bloeiende Japanse kerselaars, de Robino's, de varens, de magnola's, verdienen ook wel onze aandacht.
Maar zelfs dan hebben we nog vele planten niet vernoemd uit dat arboretum,bij ons in Kalmthout. En ... de enige manier om ze in "grote getale" te leren kennen is ongetwijfeld ze "ter plekke" te gaan ontdekken en er in het arboretum zelf te gaan van genieten.
- poëzie + -
Boombeschrijving (Hans Andreus)
Bomen zijn werkelijk, Hun bladeren praten werkelijk met woorden veelzeggend en letterloos.
Hun toppen zingen. Hun stammen zwijgen Hoorbaar.
Hun wortels houden van de aarde.
Bij een boom staande moet ik wel ademen als een boom.
Naar een boom ziende zie ik hemel en aarde in elkanders armen.
Want een boom, een boom is een bruiloft.
- actua + -
- Woensdag 23 mei e.k. : Gelukkige verjaardag Carolus Linnaeus, tuintheater met monoloog Anton Cogen. 20. u.. Arboretum Kalmthout. Info : info@arboretumkalmthout.be .
- Vrijdag 25 mei e.k. : Debat Antwerpse kopstukken n.a.v.verkiezingen. 20 uur parochiezaal Heide. Org. VVB. Info : danielle.vanneck@vvb.org.be .
Bijzondere aandacht Binnen een paar weken ontvangen de Kalmthoutse broodjes, niet zonder enige trots, hun twintigduizendste bezoeker. In de " week van de twintigduizendste" wordt de lopende chronologische aflevering over onze heidegemeente even onderbroken voor een feestelijk intermezzo.Ditmaal betreft het een "ODE AAN ONZE KALMTHOUTSE CULTURELE VERENIGINGEN"
tot volgende week met weer een Kalmthouts broodje "De Kalmthoutse Grijze School (1)" en vergeet het niet om de reeds verschenen broodjes in chronologische volgorde op te roepen onderaan het blog telkens op de linker rode pijl klikken.
