De grote " Suyderheide " spreidt zich in de 18-de eeuw nog uit over omzeggens de ganse Kalmthoutse zuiderschorre. Deze zuiderschorre is een onderdeel van de Kempense Landrug (zie Kalmthouts broodje nummer 3) die ook het scheidingsvlak uitmaakt tussen het Maas- en Scheldebekken. Het dorp van Heide, de Bezemheide, de Withoefse heide, de Heikant, Dennendaal, het klein schietveld en een deel van het huidige reservaat ten zuiden van de Putse Moer zullen er later uit te voorschijn treden.
In die tijd is de " Suyderheide " nog één grote desolate vlakte tussen de Putse Moer en Onderzeel (omgeving van de huidige Kruisstraat). Aan 't kruispunt van 's Heeren baen (nu de Kapellensteenweg) en de toenmalige Chruisstraat ( de straat die 's Heeren baen kruist ; thans ondermeer de Beauvoislaan en de Heidestatiestraat) staat het aloude kapelleke van Kalmthout-Heide als enige constructie op de ganse " Suyderheide". Achter het kapelleke staat een eeuwenoude linde die van oudsher een baken is voor de verdwaalde reiziger uit de metropool .Deze lindeboom is trouwens richtinggevend bij elke urbanistische handeling . In 1850 zal de Kalmthoutse pastoor Verstrepen de linde laten omhakken. Als straf legt de Kalmthoutse gemeenteraad hem op vijf nieuwe lindebomen aan te planten. Twee ervan sterven af. Sindsdien noemt men het kapelleke van Heide het drieboomkeskapelleke. Het kapelleke is opgedragen aan OLV van Tongerlo en ligt, langsheen de Kapellensteenweg op 27 meter boven de zeespiegel. Op de grens tussen Kalmthout en Wildert-Essen is dit niveau boven de zeespiegel langsheen het verlengde van deze steenweg reeds gezakt naar 16 meter.
Toen de Tongerlose provisor Godfried Hermans in de 18-de eeuw de opdracht meekreeg de woeste heide in cultuur te brengen, neemt hij het besluit ook de grote " Suyderhuyde " te ontsluiten. Hiervoor richt hij langs "'s Heeren baen" kort aan de grens met Kapellen de "Oude Withoef " op, de laatste abdijhoeve van de paters van Tongerlo in Kalmthout. Het hoevendomein loopt vanaf de hoeve tot aan de Putse Moer en de oppervlakte ervan bedraagt zo'n 80 hectaar. Provisor Hermans ,waarmee we reeds kennis hebben gemaakt, laat deze 80 hectaar vol zaaien met brem, die in de arme, zure zandgrond toch nog tot zijn recht komt, maar daarenboven nog twee belangrijke eigenschappen heeft. In de eerste plaats is brem rechtstreeks geschikt als voedsel voor de schapen en anderzijds brengt brem rechtstreeks stikstof in de grond, hetgeen een verrijking betekent van de bodem. Zeven herders zullen op de withoef permanent hun kost verdienen.
De "Oude Withoef" zelf is een typische Kempense langgevelhoeve. De woning situeert zich langs de drogere noord-oostenkant, voorzien van een paar opkamers. De stallen zijn centraal gelegen en de schuur vindt men terug aan de nattere zuid-westenkant.
Wanneer men vandaag in het café de " Oude Withoef " een Kalmthoutse turf gaat drinken, ontdekt men in het bezijdenzaaltje nog altijd de inzink die refereert naar de put van de vroegere potstal. Vanuit de heide worden heideklotten aangevoerd en week na week in de put gesmeten. Schapen en later ook koeien laten er hun uitwerpselen op vallen. Zo ontstaat een meststof die allernoodzakelijkst is geweest om de arme zure zandgronden van de Kempen enigszins vruchtbaar te maken. Plezierig is te ontdekken dat in zo'n put van de potstal op het einde van de winter de schapen tot tegen de zoldering staan en bij de uitmesting in de lente helemaal onderaan in de put. De potstal is onmisbaar geweest voor de agrarische activiteit in de Kempen tot bij de komst van de kunstmeststof in het begin van de 20-ste eeuw.
Onder de Franse bezetting wordt de "Oude Withoef " als zwartgoed verkocht. Achteraf krijgt zij onder het Nederlands bewind de functie van tolhuis. En tot op heden is de " Oude Withoef " ook een gekend baancafé bij ons in Kalmthout. Gedurende lange tijd waren het drieboomkeskapelleke en de " Oude Withoef " de enige gebouwen op de grote " Suyderheide". In de 19-de eeuw zal daar verandering in komen, ondermeer en vooral met de komst van de "ijzerenweg".
- poëzie + -
De Oude Pijn (Jan Caluwaerts - 2005)
Op die wijdse vlakte van de heide staat mijn oude pijn. In al die vele jaren, mocht ik zijn goede vriendje zijn. Met doorgezakte kruin schildert hij zijn schaduw in het zand, mijn toeverlaat als het hoog aan d'hemel zonnestokebrandt. Maar ook als 'k helemaal alleen moet zijn reikt hij mij de hand en zo, in al die eenzaamheid, zijn wij samen in dit land.
- actua + -
- 6,7 en 8 october e.k.. parochiefeesten OLV Kalmthout Centrum : ( vrijdag 6.10 : kaartnamiddag Zonnedauw vanaf 13.30 uur, zaterdag 7.10 : kindernamiddag Zonnedauw vanaf 13.30 uur, zondag 8.10 : Viering OLV om 9 uur, brunch Zonnedauw vanaf 10 tot 14 uur.)
- 29 10 e.k. in het parochiecentrum van Achterbroek : Belegd broodjesbuffet ten voordele van "Steun aan Haïti" (o.m. via de vzw Finado). Info : O3/677.32.48.
- awdoe + -
tot volgende week met weer een Kalmthouts broodje " De Acht Zaligheden (1) " en vergeet het niet : door onderaan het blog op de linker rode pijl te klikken roept U de reeds verschenen broodjes in chronologische volgorde weer op.
