58. De Joodse Gemeenschap van Kalmthout-Heide (4).
De Joodse Gemeenschappen zijn in hun " verstrooiing " over de wereld, en dat spreekt voor zichzelf, gevestigd in de grote steden. Derhalve moet men ook hun bidhuizen, de synagogen, in deze grote steden gaan zoeken. Binnen de Belgische kontekst is Kalmthout-Heide hierop nochtans de grote uitzondering die de regel bevestigt.
Tijdens het interbellum is de Joodse gemeenschap te Kalmthout-Heide dermate uitgegroeid en daarenboven ook economisch sterk, dat zij zich de bouw van een synagoge kan permiteren met de steun van Joods Antwerpen.
In de jaren 1927/29 komt de synagoge van Kalmthout-Heide tot stand onder de bezielende leiding van de diamantair Mendel Kornreich, waar we in een volgend broodje meer uitgebreid kennis zullen mee maken.
De architect van de synagoge van Kalmthout- Heide is Beirens en de aannemer Alexander Nagels. De synagoge van Heide vertoont architectonisch neo-Moorse stijlelementen zoals daar zijn de hoekige voorgeveltorens aan de uiteinden van een sierlijke voorgevellijn en de geblokte vormgeving van het gebouw in zijn geheel. Maar in zekere zin is de synagoge van Heide ook een kind van het interbellum. Zowel in haar horizontale als in haar verticale geleedheid is de harmonie aanwezig en door talrijke vensters is het licht overdadig en de natuur nooit ver af.
Bij de ingang van de synagoge bevindt zich een kleine consistoriekamer, met er boven een eveneens kleine conciergerie.
Verder is het interieur voorzien van een ruim balkon voor de dames. Aan de Oostkant bevindt zich de Heilige Ark met de Torarollen en erboven een prachtig raam dat de Davidsster voorstelt. Ook het verhoog is aanwezig van waarop de Torarollen kunnen worden voorgelezen en uiteraard ook de studiebanken voor de "sjoel".
Bij de definitieve verwoesting van de Tempel van Jeruzalem en de aanvang van de Joodse diaspora gaat de synagoge een belangrijke rol spelen binnen de Joodse gemeenschappen, zoals die zich in vele landen gaan ontwikkelen.
Een synagoge is uiteraard een huis van God, waar ondermeer de Torarollen met teksten uit het Oude Testament zijn ondergebracht en waar de Joden zich in gemeenschap tot hun God richten. Maar een synagoge is ook nog veel meer.In de eerste plaats is een synagoge binnen de Joodse diaspora voor alles een ontmoetingsplaats, een niet onbelangrijk gegeven in de over de wereld verspreide Joodse gemeenschappen die alleen kunnen overleven door een sterk ontwikkeld gemeenschapsleven. De hoofdopdracht van de synagoge is en blijft nochtans die van een "sjoel", een leerfunctie. In de Joodse traditie zijn God, zijn aanbidding en het menselijk weten door studie immers heel nauw met elkaar verbonden.
(vervolgt)
- poëzie + -
(uit ) De Bewegingen (Ronny van Gastel - 1999)
Heide-Kalmthout, januari 1946. .................................................................................................................................................... Ze liepen zwijgzaam voort, de eerste zonnestralen hingen over de toppen van de dennen. Het beloofde een mooie dag te worden. Er stegen geuren op van witte bladeren, van verbrand hout en veendauw. Naast keuterboerderijtjes stonden nette villa's in vakwerk, met houten erkers en Engelse ruitjes. Merels en Vlaamse gaaien riepen op de lente, al was er hier een krater geslagen, daar een dak stuk geschoten. Een enkele keer strekte Simon zijn hand uit en zei : "De familie Baum". Op een hoek wees hij een bakstenen gebouw aan, dat afstak tegen de hoge dennen. Een paar trapjes leidden naar de ronde voordeur. In de sierlijke ramen van de trapgevel zat geen glas meer. "De synagoge" zei Horn. Simon knikte. "Die was hier nog voor er een kerk was". Ze namen de zijwegel links. ......................................................................................................................................................
- actua + - - Natuureducatief Centrum "De Vroente, Putse steenweg nr. 129-Kalmthout : tentoonstelling "Met Zonnige groeten". Info 03/620.18.30.
-De Koninklijke Heemkundige Kring van onze historische zustergemeente Essen organiseert op3 en 4 april e.k. ter gelegenheid van het 20-jarig bestaan een "Frankendag" in de Rietendakschuur van de Kiekenhoeve aldaar. Om reeds nu in uw agenda te noteren.
- Op 23 en 24 maart e.k organiseert onze Nieuwmoerse harmonie "De Heidebloem" haar jaarlijks lenteconcert in de plaatselijke Sint-Norbertuszaal. Ieder jaar weer een unieke belevenis in ons Kalmthouts koninginnedorp. Want inderdaad...: " Zij zijn de Heidebloem, de muzikanten van ons klein Nieuwmoer". Heel Kalmthout zal er zijn !
- awdoe + -
tot volgende week met weer een Kalmthouts broodje "De Joodse gemeenschap van Kalmthout-Heide (5)" en vergeet het niet om de reeds verschenen broodjes in chronologische volgorde op te roepen onderaan het blog telkens op de linkse rode pijl klikken.
