Doorheen de wijk Achterbroek loopt van oudsher de grens tussen Kalmthout en Wuustwezel. Tijdens het ancien regime gaat het om een grens tussen twee heerlijkheden. Zoals dat toen dikwijls het geval was, is deze grens niet geografisch omlijnd. Het gaat meer om een lappendeken van gronden die kriskras door elkaar aan de heer van Kalmthout, respectievelijk aan die van Wuustwezel toebehoren. Toen dan bij de aanvang van de 14-de eeuw de heren van Kalmthout (de abt van Tongerlo) en Wuustwezel het besluit nemen de moeren van de vallei van de Kleine Aa door ontvening te exploiteren is er een systematiek nodig om dit op grote schaal mogelijk te maken met eerbiediging van de beide belangen. Hiervoor trekt men de aloude baan ten oosten van de vallei, waar ondermeer nog de Achterstraat een stuk van is, recht en gaat links en rechts van deze baan de grond in gelijke stukken heropdelen en aan de twee heerlijkheden hertoewijzen. Het is een eerste correctie aan de grens tussen Kalmthout en Wuustwezel, ook al blijven de gronden, zij het nu in grotere gelijkwaardige stukken, links en rechts van de baan, door elkaar liggen. Een tweede correctie komt er na een doorgedreven studie van de Napoleontische administratie onder Willem I in 1822. De middenassen van de Stoffezandstraat, de Brasschaatse steenweg en de Kapelstraat geven de aanzet tot een geografische afbakening van de grens. Men moet echter tot 1977 wachten voordat de grenscorrectie volledig doorgevoerd is en de Achterbroekse leefgemeenschap omzeggens volledig bij Kalmthout is ingelijfd.
De ligging van Achterbroek op de grensscheiding tussen de twee gemeenten en de daaruit voortspruitende problemen met Kalmthout enerzijds en Wuustwezel anderzijds hebben van " 't Achterbroek" in de tweede helft van de 19-de eeuw een opstandig dorp gemaakt dat er heeft naar gestreefd een zelfstandige gemeente te worden. De Achterbroekenaars zijn daarin niet geslaagd. Toch is de poging niet zonder gevolg gebleven. Zij verwerven in 1873 het recht op een eigen parochie en krijgen een eigen parochiekerk en een uitgebouwd lager onderwijs. Wel moeten zij voor hun eigen parochiekerk hun eeuwenoude kapel afbreken die reeds sinds 1446 op het kruispunt van de Roosendaalse baan en de Wuustwezelse steenweg bestaat. In de vroege middeleeuwen zijn zij voor hun kerkelijke plichten immers aangewezen op Nispen en daarna op Kalmthout of Nieuwmoer. De oorspronkelijke kerk van Achterbroek is in een neo-Gotische stijl opgetrokken. In 1944 wanneer de Duitsers zich terugtrekken is ze gedynamiteerd. Jarenlang moet men zich bedienen van houten barakken. Zij zijn neergezet op de gronden waar nu het parochiehuis staat. In 1952 start de bouw van de nog nieuwe kerk die in 1953 voleindigd is. In tegenstelling tot de eerste kerk geeft ze, weliswaar in een moderner kleedje, toch een robuuste indruk, die heel wat kenmerken draagt van, zeg maar, een neo-romaanse stijl. Onze landbouwer staat nu eenmaal graag met zijn beide voeten goed vast in zijn aarde.
Loopt de Romeinse heirbaan naar het noorden langs Hoogstraten, dan is de aloude baan doorheen Achterbroek "de postbaan" geworden van Antwerpen alover de Moerdijk naar Rotterdam (Antwerpen, Brasschaat, Achterbroek, Den Uil, Ruchphen, Willemstad, Rotterdam). Deze postbaan is één van de oudste verbindingen met Nederland en maakt van Achterbroek gedurende eeuwen het oog van Kalmthout op de wereld. De Napoleontische Bredabaan langs Wuustwezel en Zundert, maar vooral de trein van Antwerpen naar Roosendaal zullen de postbaan achteraf haar volledige betekenis laten verliezen. "In Amsterdamme" langs de Roosendaalse baan is de beroemde afspanning geweest waar de postkoets halt heeft gehouden en waar paard en reiziger zich hebben kunnen laven. Vandaag is deze afspanning verdwenen. Na de tweede wereldoorlog is ze afgebroken. Weer een doodzonde van onze Kalmthoutenaars. Heel wat beroemdheden zijn immers in "In Amsterdamme" gepasseerd, ondermeer de Engelse generaal de hertog van Marlborough en ook die andere in de adel verheven man , Eugène van Savoie. Vandaag vindt men in een oude restschuur op de plek waar ooit "In Amsterdamme" stond, nog een ingebouwde oude balk uit harde duurzame eik met een inschrift dat verwijst naar het prille begin van de 18-de eeuw, naar de toenmalige waard van de afspanning en naar zijn gade : " 1712 Huybrecht van Doren en zijne Huisvrouwe Pitternella Maes ".
Ook in Achterbroek gaan de Kempense kleien dagzomen. Juist voorbij de Duffelaarstraat ( heeft zijn naam te danken aan een afgebroken huis van plaisanciën) over de grens met Wuustwezel lag ten noorden van de Wuustwezelse steenweg vroeger dan ook de Achterbroekse steenbakkerij "Het Geleg".
- poëzie + -
(uit) Achterbroek, Opstandig Dorp (A.Tireliren - 1963)
Hanerijden op Dinsdag van Vastenavond.
.........
Op de werf onder de pereboom hing een emmer zonder bodem,de poten van de dode haan hingen vastgebonden aan een tak, zijn lijf zat in de emmer, nek en kop bengelden er onder uit. Twee karwielen met as horizontaal geplaatst, het ene wiel ingegraven bijna een meter diep in de grond, zodat het tweede wiel bovenstak en vrij kon draaien. Daarop twee laddertjes kruisgewijs gestrekt en gebonden en op elk uiteinde een man gezeten. Vier mannen, met in de hand een houten sabel. Het wiel draait. De vier mannen draaien. Een werf vol volk aan 't roepen. De vier komen beurtelings onder de haan voorbijdraaien en ze hakken. Ze hakken op de zwaaiende emmer, ze hakken op kop en nek. Elke groep van vier wordt na enkele toeren afgelost door een andere groep. Er zijn een twintigtal deelnemers. Wie de kop afhakt, is koning en krijgt een papieren hoed op zijn hoofd en als prijs een fles wijn. Met zoveel volk zijn er zaken te doen. Daarom staat Keeske Frik met een tafeltje snoepgoed ten voordele van de klub. En hoor, Keeske zingt :
" HET LIED DER MUNTEBOLLEN" :
Komt meisjes, jongens, komt met spoed,
Ik heb hier bollekens suikergoed,
die ik bestel voor eenen kleinen bagatel.
Ja, het zijn de beste die men ziet,
enkel suiker en anders niet.
Ja ja, en 't voornaamste van de zaak,
ze zijn uiterst fijn van smaak.
------------------------------------------
refrein :
Proeft er onze muntebollekens maar
zonder vreze of gevaar.
Zoekt er eenentwintig uit
voor een dikken kluit (5 centen)
......................
- actua + -
- Zondag 21 mei 2006 : De Kalmthoutse Heide Vroeger en Nu. Wandeling van 2.5 uur of rond de 6 kilometer door de verschillende landschappen van de Kalmthoutse heide, waar dan de dophei in bloei staat. De gids vertelt je over de specifieke flora en fauna en over de natuurkundige en cultuurhistorische geschiedenis van het gebied. Start om 14 uur op de parking van de Putse steenweg, 131 Kalmthout. Info : Toeristische dienst Kalmthout , Tf : 03/666/61/01.
- zondag 28 mei 2006 : Arboretum Kalmthout, 150 jaar Van Geertenhof en 20 jaar provinciaal groendomein, feestelijke viering in deze droom van een tuin, gratis toegang op deze dag, begeleide wandelingen vanaf 8 uur 's morgens.
- Awdoe + : -
volgende week een nieuw cursiefje met : "17. De Grote Man van Achterbroek". En vergeet het niet : door onderaan links in het blog telkens op de rode pijl te klikken roept U de reeds verschenen cursiefjes in chronologische volgorde op.
15-05-2006 om 00:00
geschreven door Jan Caluwaerts
|
