Tot de Kalmthoutse School worden effectief gerekend :
1/ Jacques Rosseels, geboren te Antwerpen in 1828 en er overleden in 1912;
2/ Isidoor Meyers, geboren te Antwerpen in 1835 en gestorven te Brussel in 1917;
3/ Florent Crabeels, geboren te Antwerpen in 1829 en er overleden in 1896;
4/ Adriaan-Jozef Heymans, geboren te Antwerpen in 1839, gestorven te Schaarbeek in 1921;
5/ Theodoor Baron, geboren te Brussel in 1840, gestorven te Saint-Servais in 1899.
Rosseels, Meyers,Crabeels en Heymans zijn alle vier leerlingen van de romantische landschapsschilder aan de Koninklijke Academie te Antwerpen Jacob Jacobs. Theodoor Baron daarentegen komt voor korte tijd vanuit de Brusselse regio naar de Kempen over. Tijdens deze periode speelt hij, vanuit een sterke principiële artistieke visie, nochtans een belangrijke rol in de uitbouw van de schildersconceptie van de Kalmthoutse Grijze School.
De benaming Kalmthoutse School is vandaag algemeen aanvaard. In de centrale Kempen spreekt men nochtans nog altijd graag van de Wechelse School. De meeste van de betrokken schilders hebben minstens evenveel in de vlakten rond Wechelderzande geschilderd als in de hoogduinen van Kalmthout. Hun geschilderde landschappen zijn in ieder geval deze van de Antwerpse Kempen. Wel zullen later enkele onder hen uitzwermen naar 't Scheldeland rond Dendermonde en daar dan eveneens het etiket van lid van de Dendermondse school opgeplakt krijgen..
De Kalmthoutse School noemt ook wel eens de Grijze School, vandaar mijn "poëtische" samentrekking "De Kalmthoutse Grijze school". Het adjectief " Grijs " heeft ongetwijfeld zijn bestaan te danken aan het feit dat de betrokken kunstenaars in de gebruikte kleuren een voorliefde vertonen voor grijze tonen. Deze tempering in het kleurengebruik stemt zowel overeen met het uitzicht van onze Kempense grijze landschaps-output, als met de weemoedige gemoedstoestand die er door opgewekt wordt.
Dit zal trouwens juist één van de gegevens zijn die het "inheems impressionisme of poëtisch realisme" van de Kalmthoutse School zal onderscheiden van het impressionisme zoals dit zich ten volle , in al zijn kleurenfelheid,vooral in Frankrijk, uit.
Maar welke zijn nu in grote lijnen de premissen die ten grondslag liggen van de plain-airisten van de School van Kalmthout? Inhoudelijk gaat hun voorliefde naar de desolate vlakten van de Antwerpse Kempen met hun wijdse horizonten. Aan de driedimensionele ruimte koppelen zij een vierde dimensie : de tijdsdimensie. Aan de dingen wordt in het grote geheel vorm gegeven zoals ze zich op een bepaald ogenblik in de moederschoot van de ruimte voordoen en door de kunstenaar aangevoeld worden. De gevoelde impressies worden daarbij onmiddellijk naar licht en kleur raak weer gegeven. In de praktijk mondt de losse toets van de schilder uit in een vluchtig spel van licht en schaduw dat gaat primeren op de vaste vormen. "Je voudrais peindre sans fixer les contours" waren de woorden van Adriaan-Jozef Heymans. Daarvoor wordt er vooral gewerkt met uitgesmeerde kleurenvlekken . En de kunstenaars, zoals reeds gesteld, gebruiken bij voorkeur grijze tonen, die het naar voorgeschoven kleurenspectrum temperen.
Rosseels, Meyers en Heymans komen dikwijls het week-end in Kalmthout doorbrengen. In de taverne "'t Pannenhuis" kunnen zij in die tijd over een pracht van een gastenkamer beschikken. Vanuit deze gastenkamer, met een unieke open haard, hebben zij een enig zicht op de vallei van de Kleine Aa, die toen nog een volledig open vallei is. Tevens huren zij een woonwagen waarmede zij 's morgens vroeg en 's avonds laat op de heide kunnen verblijven om er het landschap in het morgenlicht of de avondschemer te vatten.
(vervolgt)
- poëzie + -
(uit) De Zon op de Heide ( Jan-Matthijs Winters-1905)
Zijn stil en dromerig heideveld,
dat vreedzaam zonder roeren
in 't vredelievend zonneoog
zo stil daar ligt te loeren,
dat groot, onvoorzienbaar wijd
zijn bruinen mantel openspreidt
en ginder waar de hemel valt
op verre en na niet uitscheidt
dat vlakke vrije veld bezaaid
met blauwrooi heidebloemen
met zonnedauw en kiewitbloem
met kruiden niet te noemen.
Mij heide lief, zo komt uw beeld
nu voor mijn geest verrijzen,
onzeggelijk schoon en groot en met
geen woordenpraal te prijzen
maar vatbaar slechts voor hem die vroom
uw deugd wist 't achterhalen
en in de milde zonneschijn
mocht door uw steppe dwalen.
- actua + -
- Vlaanderen Feest : ook bij ons in Kalmthout! Op 7,8,9,10, en 11 juli e.k. verschillende culturele activiteiten. Info :www.kalmthoutfeest.be .
- Heel de zomer lang in het Strijboshof : parkconcerten. Info : www.parkconcerten.be.
- Ook in het Natuureducatief Centrum De Vroente een hele zomer lang : permanente gratis tentoonstelling over het ontstaan van de Kalmthoutse heide en haar biotopen.
- awdoe + -
tot volgende week met weer een Kalmthouts broodje "De Kalmthoutse Grijze School (5)" en vergeet het niet om de reeds verschenen broodjes in chronologische volgorde weer op te roepen onderaan het blog telkens op de linker rode pijl klikken.
25-06-2007 om 00:00
geschreven door Jan Caluwaerts
|
