Een tandheelkundige brug is een constructie ter vervanging van een of meer afwezige natuurlijke gebitselementen, bevestigd op naburige elementen.
Een klassieke brug bevat een in één stuk gegoten metalen structuur (in een goudlegering of in een edelstaal legering) met erboven een porselein of een kunsthars bedekking .
Engels : bridge (dentistry), fixed partial denture Duits : Brücke (Zahntechnik) Frans : Un bridge (chirurgie dentaire)
Brug op model
auteur : Bernard bill5 from nl CC 3.0
De elementen die de ontbrekende tanden vervangen wordt de pontic genoemd.
De tanden die de brug houden worden de pijlertanden genoemd.
De pijlertanden worden door de tandarts beslepen.
In feite bestaat een brug uit minimaal twee kronen met ertussen minimaal één ponticelement.
Implantaten kunnen ook als pijler gebruikt worden.
driedelige porceleinen brug
auteur : Wagonerj CC 3.0
Men kan de bruggen indelen enerzijds volgens het materiaal waaruit ze gemaakt zijn of anderzijds volgens hun vorm. Indeling volgens het materiaal waaruit ze gemaakt zijn:
Vmk-brug (porselein gebakken op edel- of op niet-edel metaal structuur)
kunsthars op edel- of niet-edelmetaal structuur
volkeramisch
glasvezelversterkte composietbruggen
kunstharsbruggen (worden enkel als voorlopige brug aangewend)
voorbereidend werk van de tandtechnieker
auteur : RosarioVanTulpe - vrije foto
Indeling volgens hun vorm:
De gewone brug (pontic bevindt zich tussen de pijlertanden)
De vrijeind brug (de pijlertanden bevinden zich enkel aan één kant van de pontic)
De etsbrug, kleefbrug, of ook nog Maryland brug genoemd (de etsbrug bevat in feite enkel een pontic en twee metaalvleugeltjes die aan de buurtanden gekleefd wordt)
Een brug ter vervanging van voortanden in de onderkaak kan met de Prummelklem worden bevestigd.
De brug is op een schip de plaats van waaruit het schip bestuurd wordt.
Op de brug vindt men de diverse nautische apparaten nodig voor een veilige vaart op zee zoals echolood, radar, VHF, kaartentafel, stuurwiel, stuurautomaat, telegraaf en kompas.
Engels : bridge(nautical) Duits : Kommandobrücke, Brücke Frans : La passerelle, timonerie
op de brug van de Alexey Maryshev, een oud Russische ijsbreker
foto op www.waarismarco.nu
Op de brug wordt de koers en vaart van het schip geregeld alsmede de plaatsbepaling.
Ook rust bij de stuurman van de wacht het commando bij eventuele calamiteiten om deze te voorkomen, dan wel bestrijden.
Men zegt wel: is de machinekamer het kloppend hart, dan is de brug het hersen- en zenuwcentrum van het schip.
op de brug van de Charles de Gaulle, Frans nucleair vliegdekschip
foto op www.militarypictures.info
Tijdens het varen is de brug altijd bemand.
Hiervoor kent men diverse vormen afhankelijk van het vaarwater waar het schip zich bevindt en de weersomstandigheden.
Bezetting bij: Zeer drukke kustwateren en/of rivieren
kapitein, stuurman, roerganger, uitkijk Mist of slecht weer
kapitein, stuurman, uitkijk Normale omstandigheden overdag
stuurman, de uitkijk mag vervallen als er een wachtalarm (dodemansknop) is Normale omstandigheden 's nachts
stuurman, uitkijk
op de brug van de Abeille Bourbon, Franse hoogzeesleper
auteur : Yannick Le Bris CC 3.0
Op de brug moet wettelijk ook een van de scheepsenergie voorziening onafhankelijke spreekverbinding zijn met de machinekamer en met de hut van de kapitein.
Vroeger waren dit spreekbuizen (populair genoemd lulpijp), tegenwoordig is dit een telefooninstallatie met een eigen accu als alternatieve energiebron.
Wat ook regelmatig voorkomt is een telefoon voorzien van een dynamo.
Door middel van een draaiwieltje moet deze zo'n 10 seconden worden opgewonden totdat een luide zoemtoon klinkt en er een spreekverbinding met de machine- dan wel stuurmachinekamer tot stand is gebracht.
Op een snaarinstrument worden de snaren tussen de brug en de kam gespannen.
Zij dient om de snaren op een kleine afstand van de toetsen te houden, zodat deze door indrukken te bespelen zijn.
brug op een Yamaha BB424X elektrische basgitaar
foto op www.bax-shop.nl
Op gitaren is soms op de brug een tremolo bevestigd waarmee de spanning en daardoor de toonhoogte van de snaar kan worden veranderd.
Brug Type Strat ADI250C
foto op www.demonte.be
Een tremolo (Italiaans voor "trillend") of whammy bar is een soort hefboom gemonteerd op de brug van een elektrische gitaar die er voor zorgt dat de mensuurlengte van de snaren kan variëren.
Hierdoor wordt de toonhoogte van de op dat moment aangeslagen snaar (snaren) iets verhoogd of verlaagd en ontstaat een vibrato-effect op alle snaren tegelijk.
brug op een Crafter GAE15/N elektrisch-akoestische western gitaar
foto op www.bax-shop.nl
Een brug in een garage is een gereedschap of hulpmiddel om een auto op te tillen, zodat de onderkant van de auto geïnspecteerd en eventueel gerepareerd kan worden.
Engels : car lift, garage car lift, auto lift Duits : Hebebühne Frans : Un pont élévateur voiture
handig om aan een voertuig te werken
foto op www.alfabb.com
De brug, met daarop de auto, wordt opgetild door middel van een hydraulisch systeem dat door een elektromotor wordt aangedreven.
ook dit is een brug . . . als garage
foto op www.nationwidevehiclecontracts.co.uk
Ook te gebruiken als opslagplaats voor auto's, of plaatsbesparend boven elkaar in de garage of een buitenruimte.
handig om meer voertuigen tentoon te stellen
foto op www.ec21.com
Een brug (bridge) is het gedeelte tussen normale coupletten (verse) en refreinen (chorus).
Het is een stukje dat vaak zowel in de muziek als in de tekst afwijkend is van de rest van het nummer.
Engels : Bridge(music) Duits : Bridge(musik) Frans : Un pont(musique)
brug in The Girl from Ipanema
auteur : Rainer Lewalter 2.0
Een bridge is een opvallend gedeelte in een lied.
Het heeft een andere melodie dan het couplet of het refrein.
De tekst van de bridge is meestal het belangrijkste stukje tekst.
Meer algemeen betekent een bruggetje maken een verbinding leggen tussen twee onderwerpen.
Vanaf de jaren '70 is beton een populair bouwmateriaal voor bruggen over rivieren en kanalen geworden.
De meeste bruggen worden echter nog gemaakt uit gewapend of voorgespannen beton.
Één van de bekendste betonnen bruggen van bij ons
de 5022m lange Zeelandbrug
auteur : Paul Hermans CC 3.0
Bruggen kunnen tegenwoordig ook geheel of gedeeltelijk gemaakt worden van vezelversterkte kunststof, ook wel aangeduid met 'composiet'.
Dit materiaal kent een zeer hoge sterkte, voor zowel druk als trek.
Bruggen kunnen daardoor relatief licht en slank worden uitgevoerd.
Ook kent dit materiaal een hoge duurzaamheid.
Er worden grofweg twee technieken gebruikt voor het vervaardigen van vezelversterkte kunststof in de bruggenbouw: vacuüminjectie en pultrusie (profieltrekken).
Pultrusie wordt het meest geleverd in planken, toegepast als dek op stalen liggers.
Producten voorkomend uit vacuüminjectie (hetgeen in een mal gebeurt) zijn in de bruggenbouw meestal gebaseerd op het sandwichprincipe en kunnen, afhankelijk van de opbouw, hoogwaardiger eigenschappen halen dan pultrusieplanken.
voetgangersbrug aan het Zuideinde te Roelofarendsveen in staal hout en kunststof
foto op www.gebrvdpoel.nl
Een brug kan in principe eindeloos lang worden gemaakt.
Er zijn echter wel grenzen aan de lengte van een enkele overspanning, ofwel het gedeelte tussen twee pijlers.
De langste overspanningen komen voor bij hangbruggen.
De langste brugoverspanning ter wereld is momenteel de Akashi-Kaikyo brug in Japan met 1991m.
De Akashi Bridge in Kobe, Japan (1998) momenteel(2012) de langste hangbrug ter wereld
auteur : Kim Rötzel CC 3.0
De functionaliteit van een brug is natuurlijk erg belangrijk, maar soms is het uitzicht van enorm belang, zeker wanneer het de toegangspoort vormt naar een stad of een haven.
Ontwerpers van bruggen in parken hechten zelfs meer belang aan de esthetiek dan aan de functionaliteit.
De Sint Servaasbrug in Maastricht, de oudste brug van Nederland
gebouwd van 1280 tot 1298
auteur : Gouwenaar - vrije foto
De veiligheid gaat natuurlijk voor alles en de meeste bruggen worden dan ook voortdurend gemonitord om de drie à zes maanden, eenvoudige tests om de twee à drie jaar een een grondige inspectie alle zes tot tien jaar.
In Europa zijn de kosten van onderhoud aan bruggen hoger dan deze van nieuwe bruggen.
Er zijn natuurlijk de vele (meestal oudere) bruggen met structurele tekortkomingen en anderen zijn dan weer functioneel verouderd.
De Tianjin Eye bridge in Tianjin, China
auteur : David Hulme CC 2.0
De Octavio Frias de Oliveira bridge, São Paulo - Brazilië
auteur : Marcosleal CC 3.0
De Banpo Bridge (1495m) met regenboog fontein over de rivier Han in Seoel, Zuid-Korea
auteur : Gu Gyobok - vrije foto
De Langkawi Sky Brigde in Kedah, Maleisië
auteur : David Hulme CC 2.0
- Zo zijn er de kantelbrug, rolbrug, zweefbrug, opvouwbare brug, vlotbrug beweegbaar over de x-as.
- De valbrug, oorgatbrug, ophaalbrug (of klapbrug), basculebrug (in bijzondere gevallen een staartbrug), opkrulbare brug, pontbrug, rolbasculebrug (met translatie langs de x-as), beweegbaar over de y-as.
- En de draaibrug, kraanbrug, vliegtuigslurf(passagiersbrug) ook verlenging langs de x-as en in mindere mate rotatie rond de horizontale y-as (hoogteverstelbaarheid), hefbrug, tafelbrug, afzinkbare brug beweegbaar over de z-as.
Naast deze bruggen die om of langs één van de assen bewegen zijn er tijdelijke bruggen, die bijvoorbeeld gebouwd worden door de genie van het leger als er geen mogelijkheid bestaat een rivier over te steken.
In dat geval wordt vaak een pontonbrug of een baileybrug gebouwd.
Schematische voorstelling van een oorgatbrug
auteur : I, Sieger CC 3.0
Volgens constructie heeft men de balkbrug - boogbrug - cantileverbrug - hangbrug - integraalbrug - liggerbrug - plaatbrug - pontonbrug - tuibrug - vakwerkbrug - vierendeelbrug en de vlotbrug.
Naar functie heeft men de spoorbrug - verkeersbrug - voetgangersbrug - fietsbrug - wildviaduct en de passagiersbrug.
Cantileverbrug - Newark Bay Bridge, New Jersey
auteur : Matthew Trump CC 3.0
De evolutie van de bruggen gaat mee met de beschikbaarheid van de constructiematerialen.
De Romeinse aquaducten zijn opgebouwd uit steen en keramiek.
Deze materialen kunnen goed druk opnemen, daarom wordt veel gebruikgemaakt van boogvormen in de brug.
Rond 1840 gebruikt men gietijzer.
Dit materiaal is echter zeer bros, heeft een lage treksterkte maar een hoge druksterkte.
Gietijzer wordt geproduceerd in mallen.
Het element dat men wenst te construeren, moet eerst in hout gemaakt worden.
Deze houten kopie van het element drukt men in een mal gevormd met zand.
Indien we nu het gietijzer in de zandvorm gieten, verkrijgen we de gewenste vorm.
We kunnen dus een grote verscheidenheid aan vormen produceren.
Uitwendig zal gietijzer een korrelige structuur hebben, omdat het in zand gevormd werd.
Daardoor is gietijzer uitwendig goed te onderscheiden van smeedijzer en staal.
De Iron Bridge over de Severn in het dorp Ironbridge, in Shropshire, Engeland de eerste gietijzeren brug ter wereld
auteur : Boerkevitz CC 3.0
Vanaf 1860 worden constructie-elementen van smeedijzer gebruikt.
Het voordeel van smeedijzer is de hogere treksterkte, maar het heeft een lagere druksterkte dan gietijzer.
Smeedijzer werd eerst gebruikt ter vervanging van de gietijzeren balken, daar waar deze op buiging belast werden (zowel druk als trek).
Voor de kolommen werd langere tijd gebruikgemaakt van gietijzer, omdat kolommen idealiter alleen op druk belast worden.
Vanaf 1880 breekt staal als constructiemateriaal door.
Staal heeft een grote druksterkte en treksterkte.
Het is ook zeer ductiel (vervormbaar).
Vandaar dat staal veel voor bruggen wordt gebruikt.
Een brug is een vaste of beweegbare verbinding voor het verkeer, tussen twee punten die gescheiden zijn door een rivier, kanaal, kloof, dal, weg, spoorweg of een ander overbrugbaar obstakel.
Een brug kan ontworpen zijn om een spoorweg, rijbaan, kanaal (kanaalbrug) of waterleiding (aquaduct) te dragen.
Een lange brug wordt, als deze over een andere weg of spoorlijn loopt, ook wel een viaduct genoemd.
Sommige bruggen hebben een beweegbaar brugdek, wanneer verkeer te hoog is om onder de brug door te gaan.
Het brugdek wordt dan tijdelijk 'verwijderd'.
Zulke bruggen worden alleen over een waterweg aangelegd, bij een kruising met een weg of spoorweg zal men de brug hoog genoeg maken of anders liever een gelijkvloerse kruising aanleggen.
De eerste bruggen waren eenvoudige houten stammen of planken die een kleine beek overspanden.
Daarna werden exemplaren van steen gemaakt, maar in eerste instantie alleen om het hout te ondersteunen.
De boogbrug van natuursteen met cement werd voor het eerst door de Romeinen geconstrueerd.
Veel van deze bruggen hebben de eeuwen doorstaan, één van de bekendste is wellicht het aquaduct Pont du Gard in Frankrijk.
Van baksteen gemetselde bruggen verschenen na de Romeinse tijd.
Met de industriële revolutie verscheen in de 1779 de eerste gietijzeren brug, de Iron Bridge (Verenigd Koninkrijk) maar pas na de uitvinding van staal werd het mogelijk echt grote overspanningen te maken.
Sinds het begin van de 20e eeuw worden ook veel bruggen gemaakt van beton en sinds het einde van de 20e eeuw zelfs van vezelversterkte kunststof.
De brugtechniek ontwikkelt zich steeds verder en de bruggen worden dan ook steeds langer.
Ponte dei Salti in het Valle Verzasca, Zwitserland
auteur : Idéfix CC 3.0
Bruggen worden in de regel geconstrueerd uit beton, metselwerk, metaal (staal, vroeger gietijzer).
Voor korte en kleinere bruggen worden andere materialen zoals hout en bamboe gebruikt.
Een brug bestaat uit de twee volgende delen :
de bovenbouw, waarover het verkeer e.d. gaat, en
de onderbouw, met pijlers en funderingen die de krachten van de brug op de ondergrond overbrengt.
mogelijke bewegingen van een brug
auteur : KoenB - vrije foto
Bruggen kunnen in diverse types worden onderverdeeld, naar de manier waarop ze zijn geconstrueerd, naar hun gebruik en naar de manier waarop ze eventueel open kunnen
Op veel plaatsen waar verkeer het water kruist, is het niet mogelijk de brug zo hoog te maken dat al het waterverkeer ongestoord de brug kan passeren.
Verder kan het nodig zijn (vanouds bij kastelen en steden) dat men de toegangsweg afsluit voor indringers.
Vandaar dat er beweegbare bruggen zijn ontwikkeld.
In theorie kan een brug in 6 richtingen bewegen :
1. verdraaien om de x-as
2. horizontaal verschuiven langs de x-as
3. verdraaien om de y-as
4. horizontaal verschuiven langs de y-as
5. verdraaien om de z-as
6. verticaal verschuiven langs de z-as
- Hierbij loopt de x-as parallel met de weg en de y-as parallel met het water.
- In de loop der eeuwen zijn er bruggen ontwikkeld die bewegen langs de x- en z-as en die draaien om de y- en z-as.
- Met de wisseling van het laatste millennium is de eerste brug gebouwd die draait om de x-as (1).
- Bewegen langs de y-as (4), in het verlengde van de vaarweg dus, is uiteraard nutteloos.
De bedrijfsnaam was Brown Bros. Ltd., London.
De merknaam was in de beginjaren "The Brown".
Brown 3.5pk 500 cc uit 1907
auteur : Yesterdays Antique Motorcycles CC 2.5
Brown Bros was een groothandel in auto-, fiets- en motorfietsaccessoires.
Het was al in 1897 opgericht door de broers Ernest, Albert, Frederic en John Brown aan Great Eastern Street in Londen, maar ontstond uit een bedrijf uit 1892.
De accessoirehandel van de gebroeders Brown was een van de grootste ter wereld.
Uiteindelijk verhandelden ze ook complete fietsen, auto's en motorfietsen.
Vindec 300 cc 3pk uit 1924
auteur : Yesterdays Antique Motorcycles CC 2.5
Vanaf 1902 ging men motorfietsen produceren met als merknaam "The Brown".
Dat waren 348- en 496 cc eencilinders en 498 cc V-twin zijklepmotoren.
Hiervoor werden onder andere Minerva- en Precision inbouwmotoren toegepast.
In 1916 werd de productie beëindigd.
Na de Eerste Wereldoorlog werd de productie weer opgestart, maar de merknaam was nu "Vindec" en de motorfietsen waren eenvoudiger geworden, met lichte tweetaktmotoren en 300 cc JAP viertaktmotoren.
In 1929 eindigde de productie van motorfietsen definitief.
Browallia is de botanische naam van een geslacht uit de nachtschadefamilie (Solanaceae).
Het geslacht is vernoemd naar de 18e-eeuwse Zweeds-Finse bisschop, wetenschapper en politicus Johan Browallius.
Ze worden vaak gebruikt als kamerplanten :
Browallia americana (struikviooltje) is een veel gebruikte eenjarige, kruidachtige tuinplant.
Browallia speciosa is een halfstruik en een veel voorkomende kamerplant. In tuincentra, bloemisterijen wordt deze planten vaak simpelweg met "Browallia" aangeduid.
Het hofje werd in 1457 gesticht door Jacob Huyge Roeperszoon en zijn zus Katrijntje Huyge Roepersdochter, een brouwersfamilie verbonden aan het Brouwersgilde.
De oorspronkelijke naam was Sint Maartenshofje, naar de schutspatroon van het Brouwersgilde.
In een akte van 16 augustus 1472 dragen Jacob Huyge Roeperszoon en zijn zus Catharina Huyge Roepersdochter hun gezamenlijke bezittingen over aan het Brouwersgilde.
De panden aan de Tuchthuisstraat moesten worden bestemd voor arme meisjes.
Dit werd het Sint Maartenshofje, genoemd naar de schutspatroon van het Brouwersgilde.
Al snel werd het hofje het Brouwershofje genoemd en werden er meisjes ondergebracht die niet meer in staat waren te werken in de talrijke brouwerijen.
De grote stadsbrand in 1576 legde het hofje in de as.
In de akte was vastgelegd dat bij brand het hof weer moest worden opgebouwd.
Dat gebeurde in 1586.
In 1811 kwam het hofje weer in handen van de stad Haarlem, die het eind jaren tachtig van de vorige eeuw overdeed aan woningbouwvereniging Sint Bavo.
Dit tegen de wens van de stichters in, die ruim vijfhonderd jaar daarvoor in de oprichtingsakte bepaalden dat het hofje nooit mocht worden verkocht.
Brouwershofje, straatzijde
foto op www.miriamad.nl
In 1576 brandde het hofje af bij de grote brand van Haarlem, maar in 1586 werd het hofje herbouwd op dezelfde plek er werden echter maar acht huisjes teruggebouwd.
Bij de laatste restauratie - in de 20ste eeuw - werden de acht huisjes samengevoegd tot vier.
In 1930 werden aan de straatkant aan de Tuchthuisstraat in de voorheen blinde muren acht ramen geplaatst.
infobord Tuchthuisstraat 8, Haarlem
auteur : Basvb CC 3.0
Vanaf 1857 werden de huisjes verhuurd á 0.50 per maand.
Voor nieuwe bewoners was de huur in 1972 opgelopen tot 25.- per maand.
Tegenwoordig is de minimale leeftijd voor bewoners 55 jaar, er mogen nu zowel vrouwen, mannen als echtparen wonen.
De woningen in het hofje worden nog steeds verhuurd als sociale-huurwoningen, tegenwoordig door woningcorporatie Ymere.