De bergrietbok (Redunca fulvorufula) is een middelgrote antilopesoort uit het geslacht der rietbokken (Redunca). Het is de kleinste van de drie soorten rietbokken.
De bergrietbok leeft in de koele, droge gebergten en in rotsig heuvelachtig gebied, verdeeld over drie populaties: één in het oosten van zuidelijk Afrika, één in berggebieden in Noordoost-Afrika en één in de Adamaouaprovincie van Kameroen en aangrenzend Oost-Nigeria. Waarschijnlijk vormen dit relictpopulaties, die vroeger, tijdens de laatste ijstijden, deel uitmaakten van een grotere verspreiding. De bergrietbok leeft over het algemeen op grazige hellingen in rotsachtig gebied, tussen de 1500 en 5000 meter hoogte. Ook in grazige valleien komt hij voor.
Engels : Mountain Reedbuck Duits : Bergriedbock Frans : Cobe de montagne
De bergrietbok is een middelgrote antilope met slanke poten. Hij heeft een ruige, grijzig bruine vacht. Vrouwtjes hebben een grijzere vacht dan mannetjes. De kop en de nek hebben een roodbruine glans, en de buik, borst en onderzijde van de staart zijn wit. De wenkbrauwen, lippen, kin, keel en staart zijn gebroken wit van kleur. Over de snuit, van de neus tot ongeveer ter hoogte van de ogen, loopt een donkere streep. Onder de oren aan de zijkanten van de kop is een donkere huidklier zichtbaar. De staart is kort en vol. Enkel het mannetje heeft hoorns. Deze zijn kort, naar voren geboren en geringd.
De bergrietbok wordt 110 tot 136 centimeter lang. De staart is 17 tot 26 centimeter lang, de schouderhoogte is 60 tot 80 centimeter. Mannetjes zijn groter dan vrouwtjes. Vrouwtjes worden 19 tot 35 kilogram zwaar, mannetjes 22 tot 38 kilogram.
De bergrietbok leeft van grassen en kruiden. In het droge seizoen haalt de soort al het vocht uit zijn voedsel. Hij is voornamelijk aktief in de schemering en in nachten met een volle maan.
De bergrietbok leeft in kleine kudden van twee tot acht dieren, bestaande uit vrouwtjes en hun jongen. Het woongebied van een kudde overlapt met meerdere territoria van volwassen mannetjes. Mannetjes zonder territorium leven in vrijgezellengroepjes. Soms vormen zich tijdelijke groepen van rond de vijftig dieren.
Het bergresedawitje (Pontia callidice) is een dagvlinder uit de familie Pieridae, de witjes. De soort komt voor in gebergten van het Palearctisch gebied, zoals de Pyreneeën, Alpen, Klein-Azië en de Himalaya en in de pool-toendra van Siberië. De voorvleugellengte bedraagt 21 tot 26 millimeter. Hij vliegt in Europa op een hoogte van 1500 tot 3400 meter, in de Pyreneeën alleen boven de 2000 meter. De habitat bestaat uit bloemrijke graslanden.
Engels : Lofty Bath White Duits : Alpen-Weißling Frans : piéride du vélar of ook veiné-de-vert
Herdenkingen - Gebeurtenissen VANDAAG - 23 mei 2010
Gebeurtenissen VANDAAG 23 mei
1430
Jeanne d'Arc gevangengenomen door de Bourgondiërs.
1568
De troepen van Willem van Oranje (aangevoerd door Lodewijk van Nassau) verslaan de Spaanse troepen, in de Slag bij Heiligerlee. Adolf van Nassau sneuvelt.
1785
Uitvinding van de bifocale bril door Benjamin Franklin.
1788
South Carolina wordt de achtste staat van de Verenigde Staten.
1873
Overleden : Pierre-Jean De Smet (72), Vlaams missionaris, ontdekkingsreiziger en pionier.
1923
Oprichting van Sabena, de nationale luchtvaartmaatschappij van België.
1934
Bonnie Parker en Clyde Barrow lopen in een hinderlaag van de politie en worden doodgeschoten.
1937
Overleden : John D. Rockefeller (97), Amerikaans ondernemer.
1969
De rock-opera 'Tommy' van The Who komt uit.
1969
De Lauwerszee wordt afgesloten en wordt vanaf nu Lauwersmeer genoemd.
1979
Overleden : Hub van Doorne (79), Nederlands oprichter Van Doorne's Automobielfabriek (DAF).
1990
Terminal 2E op Paris Charles de Gaulle Airport stort in.
1993
De Moskou Expres tussen Hoek van Holland en Moskou rijdt voor het laatst.
2005
De snelste achtbaan ter wereld, de Kingda Ka, wordt geopend in Six Flags Great Adventure.
De bergpersimmon (Diospyros montana) is een groenblijvende, middelgrote boom met een dicht bladerdek en overhangende taken. De schors is zwart en ruw. De bladeren zijn afwisselend geplaatst, leerachtig, glanzend en lancetvormig of ovaal. De bloemen groeien in korte bloemtrossen in de bladoksels.
Er zijn aparte mannelijke en vrouwelijke bloemen. De bloemen zijn wittig of bleekroze van kleur.
Engels : Mountain persimmon Duits : Tandam Frans : Plaqueminier
bergpersimmon
De vruchten zijn oranje besvruchten met een vlezige schil. De vruchten hebben een zoetzure, aromatische smaak. Rijpe vruchten worden als handfruit gegeten. Onrijpe vruchten bevatten veel tannines en smaken bitter.
Herdenkingen - Gebeurtenissen VANDAAG - 22 mei 2010
Gebeurtenissen VANDAAG 22 mei
1455
In Engeland wordt de Eerste Slag bij St Albans uitgevochten, de eerste slag van de Rozenoorlogen.
1667
Overleden : Paus Alexander VII (67), geboren als Fabio Chigi.
1828
In Zeeland wordt begonnen met geregelde veerdiensten.
1885
Overleden : Victor Hugo (83), Frans schrijver.
1897
Opening van de Blackwall tunnel onder de Thames.
1911
In de Duitse havenstad Kiel loopt de Kaiser van stapel, het eerste turbine-lijnschip ter wereld.
1942
Mexico verklaart de oorlog aan Duitsland, Italië en Japan.
1960
Het zuiden van Chili wordt getroffen door een aardbeving met een kracht van 9,5 op de schaal van Richter. Deze Grote Chileense aardbeving is de sterkste ooit gemeten.
1967
Het warenhuis Innovation in het centrum van Brussel brandt volledig uit. Het is de meest rampzalige brand in de Belgische geschiedenis met 323 doden en vermisten en 150 gewonden.
1972
Ceylon wordt een republiek onder de naam Sri Lanka.
1973
Uitvinding van het ethernet-netwerk door Robert Metcalfe.
1977
Bij een nachtelijke brand in hotel Hertog van Brabant in Brussel komen 17 mensen om het leven.
1990
Release van Windows 3.0.
1997
Overleden : Herman De Coninck (53), Vlaams dichter.
De bergparkiet (Polytelis anthopeplus) is een vogel uit de familie van de papegaaien (Psittacidae). Ze zijn oorspronkelijk afkomstig uit Australië, voornamelijk in de tropen in het zuidoosten.
De bergparkiet werd voor het eerst in 1864 in Europa ingevoerd en gehuisvest in de dierentuin van Londen. De eerste broedresultaten met de bergparkiet werden behaald in 1880.
koppel bergparkieten rechts mannetje, links de pop auteur : Martien CC 3.0
Deze vogel is ongeveer 37 tot 42 centimeter groot en men kan de mannetjes en vrouwtjes makkelijk onderscheiden.
Mannelijke exemplaren zijn over het algemeen geel, met verschillende schakeringen op het kopje, zijn rug is meestal groenkleurig en zijn snavel is meestal rood.
Het vrouwtje heeft over het algemeen een meer groenige kleur, vooral aan de kop en het lichaam. Ook de staart is groen maar onderaan is het zwart.
De jongen lijken op de pop. De mannelijke jongen beginnen tussen de 12e en de 18e maand te verkleuren.
koppel Polytelis anthopeplus, links mannetje
Doordat steeds meer grond in hun leefgebied wordt gecultiveerd wordt hun leefgebied steeds kleiner. Het gevolg hiervan is weer dat de totale populatie bergparkieten terugloopt. De westelijke bergparkiet is meer een cultuurvogel en houdt zich dan ook hoofdzakelijk en bij voorkeur op in grote en uitgestrekte landbouwgebieden. Door een gebrek aan broedbomen loopt ook deze populatie in aantal terug.
De voeding in het wild bestaat vooral uit zaden van grassen en allerlei wilde planten, vruchten, bloesemnectar, bladknoppen en diverse soorten insecten en hun larven.
Herdenkingen - Gebeurtenissen VANDAAG - 21 mei 2010
Gebeurtenissen VANDAAG 21 mei
1572
De watergeuzen veroveren Enkhuizen op de Spanjaarden.
1904
Oprichting in Parijs van de Wereldvoetbalbond FIFA, de Fédération Internationale de Football Association. Oprichters zijn de Nederlander C.A.W. Hirschmann en de Fransman Robert Guérin. De Engelsen zien op dat moment nog niets in zo'n bond.
1927
Charles Lindbergh voltooit de eerste non-stop solovlucht over de Atlantische Oceaan.
1932
Amelia Earhart voltooit als eerste vrouw een non-stop solovlucht over de Atlantische Oceaan.
1946
De KLM begint als eerste luchtvaartmaatschappij op het Europese vasteland een luchtdienst op New York.
1952
Het Amsterdam-Rijnkanaal wordt geopend.
1991
Overleden : Rajiv Gandhi (46), Indiaas politicus.
1995
Overleden : Annie M.G. Schmidt (84), Nederlands schrijfster.
2003
Overleden : Alejandro de Tomaso (74), Argentijns-Italiaans Formule 1-coureur, oprichter automerk De Tomaso.
De bergparelmoervlinder (Boloria napaea) is een dagvlinder uit de familie Nymphalidae, de vossen, parelmoervlinders en weerschijnvlinders.
De vlinder leeft in Europa in hoogvenen, heideterreinen en bergweiden. In Noord-Amerika en Azië wordt de soort daarnaast ook op vochtige toendras gevonden.
Engels : Mountain Fritillary Duits : Ähnliche Perlmutterfalter Frans : Nacré des renouées
De soort komt in Europa voor in drie verschillende gebieden. In de Alpen, berggebieden in noordelijk Scandinavië en zeer plaatselijk in het oostelijk van de Pyreneeën.
In Noord-Amerika is ze te vinden in Alaska, het noordwesten van Canada en in kleine losse populaties in het Canadese deel van de Rocky Mountains, Alberta en in Wyoming. In Azië komt de bergparelmoervlinder voor in Siberië, de Altaj en de Oblast Amoer.
De bergparelmoervlinder heeft in Europa viooltjes, in het bijzonder Viola biflora, en knolduizendknoop (Polygonum viviparum) als waardplant. In Noord-Amerika wordt behalve knolduizendknoop ook Polygonum bistortoides als waarplant gebruikt.
De vrouwtjes leggen de eitjes één voor één op deze planten en de rupsjes eten hier na het uitkomen van. Afhankelijk van de weersomstandigheden overwinteren de rupsen één of twee keer. De vliegtijd is in juni, juli en augustus.
De bergpapaja (Vasconcellea cundinamarcensis, synoniem: Carica pubescens) is een plant uit de familie Caricaceae. Het is een nauwe verwant van de papaja (Carica papaya).
De plant vindt zijn oorsprong in de Andes op hoogtes tussen 1200 en 3000 m van Peru tot Panama. De plant is geschikt om verbouwd te worden in tropisch hoogland op plekken waar het voor de papaja te koud is. Ook is deze soort resistent tegen virusziekten die andere papajasoorten aantasten. De plant wordt verbouwd in Zuid-Amerika, Florida en op sommige plekken in het bergland van Sri Lanka en Zuidoost-Azië. Chili en Peru zijn de voornaamste productie-landen.
Engels : Mountain Papaya Duits : Bergpapaja Frans : papaye des montagnes
Het is een 3-5 m hoge boom met een pruikachtige kroon. De plant is alleen aan de bovenkant vertakt. De bergpapaja verschilt van de papaja door een sterkere vertakking en minder diep ingesneden en sterk behaarde bladeren. Aan de stam zijn duidelijk de littekens van de afgevallen bladeren zichtbaar. De plant bevat een wit melksap. De bladeren zijn langgesteeld, handvormig gedeeld, leerachtig en groot. De plant is tweehuizig. De mannelijke bloemen zitten in vertakte, tot 15 cm lange bloeiwijzen. Deze bloemen zijn buisvormig en geelwit. De vrouwelijke bloemen zijn groter en gelig.
De vruchten zijn kleiner dan de papaja, breed-peervormig, stomp vijfkantig en sterker aromatisch dan de papaja. De vruchten zijn 3-8 x 6-15 cm groot en rijp geelgroen of geel. Het vruchtvlees is glazig, groenig of gelig, zeer sappig, smaakt zuur en ruikt zeer fruitig. Het midden van de vrucht is gevuld met vele 7 x 5 mm grote, bruine zaden.
De vruchten hebben een duidelijk hoger gehalte aan het eiwit-splitsende enzym papaïne dan de gewone papaja. De vruchten worden over het algemeen gekookt of gestoofd als groente gegeten. In Zuid-Amerika en op Java wordt de bergpapja tot conserven en marmelade verwerkt. In verschillende Andeslanden wordt uit het vruchtvlees een frisdrank bereid.
Op de bergpaca wordt gejaagd voor het vlees, dat rijk is aan calorieën en wordt beschouwd als een delicatesse met name in rurale gemeenschappen.
Vanwege haar snelle groei kan ze worden gekweekt in gevangenschap voor commercieel gebruik.
De bergpaca heeft echter een lage reproductieve capaciteit en de aantallen zijn aanzienlijk verminderd in de afgelopen jaren als gevolg van de jacht en vernietiging van habitats. De bergpaca is vrij overvloedig aanwezig in beschermde gebieden.
De bergnachtorchis (Platanthera chlorantha, synoniemen: Platanthera montana en Platanthera bifolia subsp. chlorantha) is een orchidee. De soort komt voor in Eurazië. De bergnachtorchis komt voor op de Nederlandse Rode lijst van planten als zeer zeldzaam en matig afgenomen en wordt in Nederland en België wettelijk beschermd
Engels : Greater Butterfly-orchid Duits : Grünliche Kuckucksblume Frans : platanthère à fleurs vertes, platanthère à fleurs verdâtres, orchis des montagnes, orchis verdâtre
De plant wordt 20-50 cm hoog en bloeit van eind mei in het zuiden van Nederland tot begin juli in het noorden. De bladeren zijn lancetvormig, eirond en iets gegolfd. De bloemstengel is kantig met enkele schubachtige bladeren. De vrij lange aar is losbloemig. Het helmbindsel, het groene deel van de helmknop tussen de beide helmhokjes, is twee maal zo lang als breed. De helmhokjes staan bovenaan dichter bij elkaar dan onderaan.
De bergnachtorchis lijkt veel op de welriekende nachtorchis (Platanthera bifolia) maar verschilt daarvan door de vorm van het helmbindsel, de plaatsing van de helmhokjes en de vorm van de top van het spoor.
De bergnachtorchis komt voor op matig vochtige, vrij voedselarme grond in lichte loofbossen en graslanden.
De plant heeft twee knollen, een oude en een jonge voor de opslag van reservevoedsel.
Nederland: Zeldzaam in Zuid-Limburg en zeer zeldzaam in het oosten van Gelderland, langs de Overijsselse Vecht en in Zeeland. Beschermd. Rode lijst. Matig afgenomen. België: Vrij zeldzaam in het Maasgebied en in de zuidelijke Ardennen. Zeldzaam in aan Zuid-Limburg grenzend België. Beschermd. Rode lijst Vlaanderen. Bedreigd. Wallonië: Bijna bedreigd.
Herdenkingen - Gebeurtenissen VANDAAG - 18 mei 2010
Gebeurtenissen VANDAAG 18 mei
526
Overleden : Paus Johannes I, paus van 523-526.
1302
Brugse Metten.
1787
Productie van het eerste gegraveerde glas, in Toulouse.
1857
Opening van de Rotterdamsche Diergaarde, de latere Diergaarde Blijdorp.
1904
Napoleon Bonaparte wordt bij senaatsbesluit uitgeroepen tot keizer.
1911
Overleden : Gustav Mahler (50), Oostenrijks componist en dirigent.
1912
George L. Horine, een Californische student, springt bij wedstrijden in het stadion van de Stanford-universiteit ter voorbereiding van de Olympische Spelen als eerste atleet 2 meter hoog.
1944
Poolse troepen veroveren het klooster van Monte Cassino.
1953
De Amerikaanse Jacqueline Cochran vliegt als eerste vrouw sneller dan het geluid.
1960
Oprichting van twee autonome omroepinstituten: BRT en RTB.
1970
In Geleen vindt het allereerste Pinkpop festival plaats.
1980
Een uitbarsting van de vulkaan Mount Saint Helens kost 57 mensen het leven.
1990
Overleden : Jill Ireland (54), Amerikaans actrice (vrouw van Charles Bronson).
1990
TGV-treinstel 325 rijdt 515,3 km/h en verbreekt daarmee het oude wereldrecord van de ICE.
1994
Na 74 dagen en 1000 km op het pakijs bereiken Alain Hubert en Didier Goetghebuer de Noordpool.
De bergluzernevlinder (Colias phicomone) is een dagvlinder uit de familie Pieridae, de witjes. De soort komt voor in het Cantabrisch gebergte, de Pyreneeën, de Karpaten en de Alpen. De spanwijdte bedraagt 40 tot 50 millimeter. Hij vliegt op een hoogte van 900 tot 2800 meter.
Engels : Mountain Clouded Yellow Duits : Alpen-Gelbling of Grünliche Heufalter Frans : Candide
colias phicomone rups
De bergluzernevlinder komt zelden voor in valeien.
De waardplanten komen uit de vlinderbloemenfamilie. De vliegtijd is van juni tot en met augustus. De rups overwintert.
Berglook (Allium carinatum) is een overblijvende plant die behoort tot de lookfamilie (Alliaceae). De plant komt van nature voor in Zuid- en Midden-Europa en is in Nederland zeer zeldzaam. De plant wordt ook als sierui in de siertuin gebruikt.
Er zijn twee ondersoorten : Allium carinatum L. subsp. carinatum Allium carinatum L. subsp. pulchellum
Engels : Keeled garlic Duits : Kiel-Lauch, Gekielter Lauch Frans : Ail caréné
Allium carinatum carinatum auteur : Tigerente CC 3.0
De plant wordt 30-90 cm hoog, vormt een bol en de stengel is rolrond. De bijna vlakke bladschijf is niet verdikt, 2-5 mm breed en met merg gevuld. De bladschijf is van onderen geribd en de schede omvat de onderste helft van de bloemsteel.
Berglook bloeit van juli tot september met roze tot purperen, 4-6 mm grote bloemen. De niet aan de voet vergroeide meeldraden steken ver buiten de bloem uit. De stijl kan tot 6 mm lang worden. De tweedelige schede van de bloeiwijze is tijdens de bloei teruggeslagen. De bloeiwijze is een schijnscherm. De bloemen zijn meestal onvruchtbaar, maar in de bloeiwijze worden wel broedbolletjes gevormd.
Allium carinatum pulchellum auteur : H.Zell CC 3.0
Biotoop : Bodem: Zonnige, soms licht beschaduwde plaatsen op droge, matig voedselrijke, grazige grond. Groeiplaatsen: Bosranden, grasland en bermen.
Nederland: Zeer zeldzaam ingeburgerd bij Beetgum in het noorden van Fryslân en aan de Hollandse binnenduinrand bij Leiden en Scheveningen. België: Zeer zeldzaam ingeburgerd in Wallonië. Niet in Vlaanderen.
Herdenkingen - Gebeurtenissen VANDAAG - 16 mei 2010
Gebeurtenissen VANDAAG 16 mei
1605
Kardinaal Camillo Borghese wordt gekozen tot Paus Paulus V.
1770
De 14-jarige Marie Antoinette van Oostenrijk trouwt de 15-jarige Louis-Auguste, de latere koning Lodewijk XVI van Frankrijk.
1905
In Vriezenveen voltrok één van de grootste branden uit de Nederlandse geschiedenis, die later het hele land wist te beroeren. In een paar uur tijd branden 228 huizen, twee kerken en het gemeentehuis aan de noordkant van Vriezenveen af. Er waren geen persoonlijke ongelukken, maar er was wel heel veel leed. Circa 1600 inwoners waren opeens dakloos..
1929
De eerste Academy Awards (de Oscar) worden uitgereikt.
1940
De Duitse bezetters voeren de Middeneuropese Tijd en de zomertijd in Nederland in, in plaats van de tot dan toe gebruikelijke Amsterdamse Tijd. De klok wordt één uur en veertig minuten vooruitgezet.
1946
Demonstratie van de eerste magnetische bandrecorder door Jack Mullin.
1960
Demonstratie van de eerste laser door Theodore Maiman. (Jozef De Veuster) wordt door Paus Johannes Paulus II zalig verklaard.
1990
Overleden : Sammy Davis jr. (64), Amerikaans zanger, acteur en komiek.
2006
Introductie van de MacBook, een van de best verkopende laptop computers van Apple.
De berglemming (Lemmus lemmus) is de bekendste lemmingsoort. Deze soort komt alleen voor in Scandinavië.
Berglemmingen zijn typische knaagdieren van de toendra. Ze komen ook voor in bergen, boven de boomgrens, en in nabijgelegen berken- en dennenbossen. Ze eten gras, zegge en mos. 's Winters maken berglemmingen ingewikkelde tunnels onder het sneeuw, waar ze naar voedsel zoeken, en nesten van mos en gras maken. Bij dooi komen deze tunnels bloot te liggen. 's Zomers maken ze tunnels onder stenen en mos.
Engels : Norway lemming of Norwegian lemming Duits : Berglemming Frans : Lemming des toundras de Norvège, Lemming des toundras du Nord, lemming des toundras, of ook Lemming du nord, Lemming d'Europe, Lapin de Norvège en Lemming commun
Lemmus lemmus auteur : Oma kuva
Berglemmingen hebben een gedrongen lijf met een bonte tekening, die kan variëren per individu, maar altijd in een patroon van zwart, geel en geelbruin. Hij wordt tot 130 gram zwaar, 70 tot 155 mm lang, met een klein staartje van 10 tot 19 mm.
In de lente, als de sneeuw nog niet gesmolten is, begint het paarseizoen. Na een draagtijd van 16 tot 23 dagen worden 2 tot 13 jongen geboren (gemiddeld 5 tot 8). De berglemming heeft 8 tepels. Vrouwtjes zijn seksueel volwassen na 14 dagen, mannetjes na ongeveer 21 dagen. Drie tot vier weken na de eerste worp kan een vrouwtje opnieuw werpen. Meestal heeft een vrouwtje 6 worpen per jaar. Lemmingen kunnen tot 2 jaar oud worden.
Lemmingen staan bekend om hun bevolkingsexplosies. Als de populatie klein is, zitten er hoogstens 3 tot 5 dieren per hectare, maar na een bevolkingsexplosie kan het aantal oplopen tot 330 dieren per hectare. Een jaar met zo'n bevolkingsexplosie wordt een 'lemmingjaar' genoemd. Lemmingjaren komen in een cyclus van 2 tot 4 jaar voor. Na een bevolkingsexplosie gaan de dieren trekken. Berglemmingen zijn goede zwemmers.
(3) 
