waarom creatief spelen zo belangrijk is

Jonge kinderen komen al snel in aanraking met digitale media. En dat hoeft geen probleem te zijn, zolang er voldoende ruimte is voor speeltijd.

Hoe zorg je voor een goede balans? Trixie werkt regelmatig samen met kinderexperten om het juiste speelgoed te ontwikkelen, zoals ook Maité Mervaillie. Zij ziet dagelijks in haar praktijk waarom het zo belangrijk is schermtijd en speeltijd af te wisselen en geeft enkele concrete tips. “Spelen zorgt voor zelfzekere, creatieve kinderen en heeft een grote impact op de ontwikkeling.” - Maité Mervaillie, ergo- en creatief kindertherapeut en zorgcoördinator

Een duik in de digitale wereld

Wist je dat kinderen vandaag al vanaf de leeftijd van 4 maanden in contact komen met schermgebruik? Ter vergelijking: in de jaren 70 was dat pas vanaf 4 jaar. In de voorbije vijftig jaar is er dan ook enorm veel veranderd. Tablets, mobiele telefoons, laptops en computers zijn niet meer weg te denken uit ons dagelijkse leven.

Die digitale media leveren enorme voordelen op, ook voor het opgroeien van je kind. Wordt er samen met een ouder gekeken, dan kan dit de woordenschat, de uitspraak en de taalvaardigheid positief beïnvloeden. Bovendien zijn er tal van educatieve apps die de leesvaardigheid en het creatieve denken kunnen stimuleren.

Helaas is de aantrekkingskracht van de digitale media zo groot dat overdreven gebruik op de loer ligt. Uit onderzoek is gebleken dat kinderen in vergelijking met 2 decennia geleden per week gemiddeld 8 uur minder spelletjes spelen. Straf feit: zelfs wanneer een televisiescherm in de achtergrond aanstaat, kan dit onder de leeftijd van 5 jaar al een negatief effect hebben op taalgebruik, uitvoerende vaardigheden en kennis. Bij grotere kinderen kan het dan weer de leesvaardigheid vertragen. Maar de grootste gezondheidsrisico’s worden gelinkt aan buitensporig gebruik van digitale media, zowel op lichamelijk en motorisch als emotioneel vlak.

Trend: Vitamin P(lay) en Open Ended Play

Maité Mervaillie is ergo- en creatief kindertherapeut plus zorgcoördinator op Natuurschool de Ritsheuvel. Zij richtte in 2020 samen met een bevriend collega de vzw Loslaeter op met als doel kinderen volop te laten proeven van spel en avontuur met de natuur als rode draad. Maité verdiept zich al jaren in de kracht van vrij spel. Maité Mervaillie: “Vanuit mijn ervaring durf ik te stellen dat je door overmatig gebruik van digitale media heel wat ontwikkelingskansen laat liggen. Kinderen die vaak gekoppeld worden aan een scherm, vinden het bovendien moeilijker om zichzelf tot actie of spel te brengen. Het belang van schermvrij spel dat de fantasie stimuleert, is dan ook belangrijker dan ooit.”

Vitamine P(lay) dus. Een opvallende trend op dat vlak is ‘open ended play’. Kortweg betekent dit spelen zonder spelregels, maar ook zonder doel en zonder einde. Je kind gebruikt dus zijn fantasie om te bepalen welke richting het spel uit gaat. Ook speelgoed dat de creativiteit, gezonde emotionele expressie en sociale interactie stimuleert, staat hoog bovenaan het lijstje. Maité Mervaillie: “Het speelgoed van Trixie is daar een mooi voorbeeld van: het zet in op infinite play, biedt een basis, maar daarnaast voldoende vrijheid tot invulling van spelinhoud. De handige labels op de verpakkingen geven trouwens aan welke vaardigheden het speelgoed bevordert.”

Tip: recent werd de brandweerwagen van Trixie verkozen tot Speelgoed van het Jaar. De vakjury omschreef de houten wagen als een duurzaam en leuk fantasiespel met fijne details zoals een houten lift, een draaibare ladder, een beweegbare waterslang en herkenbare diertjes. Extra stimulerend dus voor de fijne motoriek, de spraak en natuurlijk ook de verbeelding van je kind.

5 tips van experte Maité

Maité is zelf ook mama van twee kinderen en kent dus de valkuilen. “In een maatschappij waarin alles aan een razensnel tempo moet verlopen en waarin we ook nog eens kinderen willen opvoeden, lijkt schermtijd een quick fix. Je kind krijgt animatie en valt vaak even stil, waardoor je als ouder aan de slag kan met andere taken. De wereld leren kennen, ontspannen en verbinden doe je echter niet met een scherm.”

Maar hoe zorg je er dan als ouder voor dat je kind weg van het scherm op ontdekking gaat? Maité heeft tal van tips, wij filterden er alvast deze 5 uit:

1/ Geef zelf het goede voorbeeld : Geef als ouder het goede voorbeeld: leg regelmatig gsm, laptop of tablet aan de kant en speel een spelletje samen. Stimuleer ook om samen met broer of zus te spelen en nodig speelvriendjes uit. Samen spelen helpt je kind bij zijn of haar sociale vaardigheden. Emoties aflezen aan de hand van gelaatsuitdrukkingen, speelgoed delen, met andere kinderen spelen… allemaal zaken die je niet via een scherm kan leren.

2/ Ga zo veel mogelijk naar buiten ; Achter een scherm zit je stil. Ga dus voor spel of speelgoed dat beweging aanmoedigt, zowel binnen als buiten. Dit is voor alle leeftijden een belangrijke tip, maar zeker bij peuters stimuleert het juiste speelgoed het zitten, kruipen, staan en lopen, zoals trek- en duwspeelgoed of loopwagentjes.

3/ Reik alternatieve activiteiten aan : Dragen, grijpen, schrijven, tekenen, kleuren, knippen… Met het juiste speelgoed zal je de motorische vaardigheden stimuleren, denk maar aan voelboekjes, kralen om te rijgen, houten blokken om te stapelen of te balanceren, plasticine om fantasiefiguurtjes te boetseren, fijne onderdelen die de hand- oogcoördinatie triggeren…

4/ Prikkel de verbeelding : Fantasie, creativiteit en oplossend denken stimuleren, doe je niet met filmpjes op een tablet. Dat doet speelgoed waarbij rollenspel aan bod komt en een kind levensechte scenario’s kan naspelen of bedenken. Daarnaast is speelgoed dat open end play mogelijk maakt ook erg stimulerend voor de creativiteit, bijvoorbeeld een balanceerspel waarmee je op op verschillende manieren kan spelen.

5/ Beperk de schermtijd van je kind : Hoewel er een aantal educatieve apps bestaan, kan je de cognitieve vaardigheden ook schermvrij gaan stimuleren. Denk aan een spelletje memory om het geheugen te trainen, leren tellen met een kassa terwijl je winkeltje speelt, je logica boosten met een puzzel of oorzaak-gevolg leren met een magnetisch doolhof.

Hoeveel is té veel? Dit zijn de officiële richtlijnen volgens OSF Healthcare: - jonger dan 2 jaar: geen beeldschermtijd, behalve videobellen met familie of vrienden - van 2 tot 5 jaar: maximum 1 uur per dag samen met ouder of broer/zus - van 5 tot 17 jaar: maximum 2 uur per dag (huiswerk niet inbegrepen)

De 20-20-2-regel : Bij vaak en langdurig beeldschermkijken, wordt de kans op bijziendheid bij kinderen veel groter. Om dit te voorkomen, adviseren oogartsen de 20-20-2-regel: zorg dat je kind na 20 minuten schermtijd ter compensatie zo’n 20 seconden in de verte kijkt. Daarnaast is het belangrijk om af te wisselen met speeltijd buiten, en dat minstens 2 uur per dag.

www.trixie-baby.com