Chiro en C°... van A tot Z of van het begin tot het einde..
For You wherever you are
Mijn wens? hopelijk een steuntje zijn...
03-04-2006
Naar Gosselies...
Mijn echtgennoot en ik zijn dit week-end mijn moeder (meer dan 80 jaar) gaan bezoeken in Gosselies, in plaats van de "rapste" baan te nemen hebben we (gedeeltelijk) de "oude baan" genomen: Avelgem, Ronse.... hoeveel keren hebben we die weg gevolgd met onze twee kindjes mee om een week-end door te brengen bij mijn ouders (die nog in Jumet woonden dan!). Het was, na 4 uur, zonnig met hier en daar een mooi wit wolkje en ik moest weer denken aan een lied van Jacques Brel als ik naar al die frisse lentekleuren, die jonge bladeren, die mooie lucht..... "C'est dur de mourir au printemps..."
Wat ben ik blij dat IK dat denk.... en dat mijn zoon het niet ondervonden heeft!
Ik ben opgegroeid in een "moderne" gezinnetje: ik ben enig kind (vandaar mijn karakter....zegt mijn echtgenoot - ik versta niet goed wat hij daarmee bedoelt...)
Mijn moeder was echt gelovig, als ze jong was ging ze naar de mis, naar de biecht, las enorm veel, passeerde veel tijd bij de zusters... was een voorbeeld van een "geloving mens van toen"; ze leerde mijn vader kennen na de oorlog, zijn opvoeding was ongeveer dezelfde geweest maar hij was anders (misschien door wat hij, als gevangene, meegemaakt had): hij was meer zoals Sint Thomas: "eerst zien en dan geloven"... hij liet mijn moeder vrij maar na een tijd ging ze bepaalde "ritueel" anders bekijken: ze bleef echt gelovig maar.... met meer vrijheid...
Ik werd geboren en gedoopt maar als de moment kwam van de communie weigerde mijn vader: hij zei tegen de priester die bij ons kwam "ieder mens is geboren met een vrije wil: laat haar kiezen, als ze ouder zal zijn zal ze zelf de weg dat ze wil volgen kiezen..." dus heb ik geen mooie kleren en geen geschenken gekregen.... ik heb de lessen godsdienst gevolgd (nu en dan (al!) enkele grijze haar bezorgd aan de juffrouw met "ambetante" vragen) tot als ik 18 jaar werd en regentaat volgde: Frans, geschidenis en...zedenleer.
Ik heb enorm veel geleerd in die twee jaar: we moesten al de verschillende "pisten" onderzoeken, de verschillende godsdiensten, de verschillende "denkers"... en veel nagedacht... en MIJN weg gevonden: ik weet nog goed hoe ik dat moest proberen uit te leggen aan onze pastoor (en enkele "cathechisme" lessen krijgen om in de kerk te mogen trouwen: ik moest "goedgekeurd" worden om mijn communie te mogen doen!); maar ja hoor: ik heb voor het eerst de communie gekregen als ik trouwde!
Mijn echtgenoot komt uit een grote gezin (er zij 4 jongens en hij is de oudste), opgevoed door echt katholieke ouders met alles erop en eraan... en hij heeft dezelfde weg gevolgd....heel lang.... en ik heb hem vrij gelaten, met zijn vrije wil. Onze kinderen hebben van alle twee een deel mee gekregen: als ze nog "jong" waren hebben ze de weg van hun vader gevolgd maar als ze ouder werden hebben we ze HUN vrije wil hun weg laten bepalen...
Mijn echtgenoot en ik hadden ZEKER iets gemeen: we geloofden: hem in God... en ik in "iets" (de ene zegt God, de ander Allah, nog anders Bouddha, de grote denkers probeerden dat "iets" op een andere manier uit te leggen) maar voor mij is het ZEKER: er IS "iets"!!
Ik besef nu pas dat jullie moeten denken "maar waarmee is ze nu bezig?": wel, het zal duidelijker worden als ik na Pasen terug over de dood van mijn zoon en hoe het verder met mij is geweest... en is....schrijf....
Eerste week-end van de Paasvakanies achter de rug...
En... eerste dag na dit week-end: ieder jaar opnieuw: hij ging thuis zijn vanaf gisteren en had al zijn plannen klaar voor die twee weken: naar "zijn" caravane aan zee gaan (niet zo ver om, als het moest, terug in Brugge te kunnen), een week-end (of zoiets met de Chiro), nog dit en dat met die en die.... naar zijn Mamy (mijn moeder) rijden om haar te tonen dat hij beter was en... zijn auto: hij had ze gekregen in januari, was er heel fier op en ging met de carnaval vakanties naar Jumet rijden om ze te tonen.... in de plaats begon toen de nachtmerrie ...
Ik ga slapen.... en hoop dat ik van mijn zoon dromen....
De specialisten hadden gezegd dat mijn zoon thuis ging zijn met Pasen en hij had aan zijn vader gezegd dat hij moest zien dat zijn pelouse afgereden zou zijn en aan mij.... dat "zijn" tuin proper en mooi zou zijn voor zijn "thuiskomst".
We gingen, zoals ieder jaar, naar mijn schoonouders gaan eten met zijn "nonkels", tanten, neefjes en nichten.... en hij ging zijn "bestelling" doen aan Bonmama voor de maaltijd....
Zoals ieder jaar wil ik mijn tuin in orde hebben tegen Pasen: vandaag waarschijnlijk teveel bezig geweest en pijn aan de rug en een migraine die mij niet loslaat....
Pilletjes slikken en gaan "slapen".... of proberen....
Menslief!! Hoeveel keren heb ik dat gehoord in de bijna 9 jaar na de dood van mijn zoon! (met de beste bedoelingen natuurlijk!): mijn hersenen wisten het wel.... maar mijn hart was er niet mee eens....
Neen: ik MOET niet verder.... ik WIL verder!.... en voor TWEE dan nog!!!
Uitleg?: hier komt het (opgelet: ik ben in een periode van het jaar dat ik van mezelf weet dat ik misschien mensen kan kwetsen.... maar ik schrijf .... met de beste bedoelingen natuurlijk! (tussendoortje: in het Frans zegt men "L'enfer est pavé de bonnes intentions....).
Wie van ons (mensen) heeft het recht om te zeggen wat een ander MOET doen, behalve dus tegen zichzelf...????
Wie van ons (mensen) mag bepalen wat voor en ander "het beste" is: leven of niet meer leven????
Wie van ons (mensen) kan zeggen wie de moedigste (of de lafste zoals je het bekijkt) is: iemand die "kiest" om verder te leven of iemand die "kiest" om te sterven????
Wie van ons (mensen) kan zeggen wat het moeilijkste is voor een ander om een keuze tussen de twee mogelijkheden te maken????
Conclusie (ik geef hier MIJN conclusies: ik verwacht niet dat jullie ermee eens zullen zijn!):
Ik wist (en weet) dat ik nog mensen hier heb die mij "nodig" hebben.... maar ik wist (en weet) ook dat ik voor mijn zoon kon sterven, dat ik misschien voor mijn echtgenoot zal sterven, dat ik (hopelijk!) zeker voor mijn dochter, schoonzoon en kleinkinderen zal sterven: het is toch normaal!!!
Ik ben een mens met EEN VRIJE WIL en ik heb GEKOZEN om verder te leven voor mijn echtgenoot, mijn dochter, schoonzoon, kleinkinderen, mijn moeder en andere mensen dat ik heel graag zie.... maar als mijn tijd zal komen om te sterven zal het gebeuren.... ik maak me geen zorgen daarover!
Waarom niet?: er zijn alleen maar twee mogelijkheden:
1) Er is NIETS na de dood: dan is het helemaal gedaan en moet dus niemand zich zorgen te maken (ik niet en de mensen die overblijven ook niet!)....
2) Er is IETS na de dood... en dan zal ik met een glimlach "daar" toekomen ... en zien in de ogen van mijn zoon dat hij fier op mij is....en blij zijn dat ik terug bij hem ben.... na een leven (gedeeltelijk) voor twee te hebben zo goed mogelijk te hebben geleefd....
Dus: vanaf nu: graag "MOETEN" vervangen door "WILLEN" of "KIEZEN VOOR" a.u.b.!
Pas na de dood van mijn zoon, als we terug bij hem geweest waren en uit de kamer kwamen vroeg een van de verpleegsters "heb je nog kinderen?".... NU weet ik wat ze ermee bedoelde.... maar dan... verstond ik haar vraag niet: wat bedoelde ze ermee? in een flits van een seconde dacht ik - 1) en dan? maak dat een verschil? -2) zou dat erfelijk zijn en kan mijn dochter ook zoiets tegenkomen? 3) wat een domme vraag nu!....
Ik weet nu wel dat mijn positieve antwoord voor haar een "opluchting" was: ik had nog een kind, dus meer reden om te leven, weer bovenop te komen....juist.... maar, zoals ik tegen mijn dochter antwoorde als ze in verwachting van haar tweede kind was en ze eens tegen mij zei "Ma, ik zie zo graag Matisse: zal ik hem nog even graag zien als er een tweede kind komt?"... mijn antwoord was: je kan je liefde niet tellen als een rekensom: totaal= 100.... gedeeld door 1=100.... gedeeld door 2= 50% elk.... gedeeld door 10= 10% elk; de liefde (van een moeder voor haar kinderen) is ieder keer opnieuw 100%, het is een geheel: je kan het niet verdelen: je hart wordt ieder keer voor 100% groter.... en die 100% verdwijnen nooit meer en kunnen ook nooit vervangen worden door de 100% van een ander....Na de geboorte van Hélène verstond ze goed wat ik haar wilde uitleggen.....
Ik moet, als ik de waarheid wil vertellen, nog iets vertellen voor Pasen, maar ik stel het altijd uit omdat ik weet dat ik het moeilijk zal kunnen schrijven en ook omdat ik zeker ben dat sommige mensen mij zullen uitlachen of kwaad op mij zijn.... maar het maakt deel uit mijn leven en het is waar dus daar gaan we: ik zal proberen....
Mijn zoon was al jaren in de Chiro en, volgens wat ik later gehoord heb, durfden de jonge gasten "geesten roepen"; ik wist het toen niet.... en weet nog altijd niet hoe ze dat deden, ik heb, na zijn dood, geprobeerd een duidelijk uitleg te krijgen maar heb ze nog niet gekregen....
Ongeveer 2 jaar voor zijn dood, hij studeerde dus in Brugge, kwam ik thuis 'savonds met een nicht: mijn zoon zat in de zetel in de achterkeuken, stil, de tv lag niet aan, zijn Pa was naar een vergadering,... en hij zei niet veel (wat niet van zijn gewoonte was!). Als ik alleen met hem was vroeg ik wat er was en hij antwoorde "je moet niet meer bang zijn dat ik een ongeluk zou hebben met mijn brommer of later met een auto: ik zal sterven voor mijn twintig jaar en niet door een ongeluk....". Stellen jullie dat eens voor!!! Ik vroeg hem als hij zot geworden was en hoe hij zoiets kon zeggen... en hij vertelde mij dat hij, in Brugge met enkele klasgenoten, geesten had opgeroept.... om te weten als een meisje voor hem of voor een andere jongen ging kiezen(!) maar dat de enige antwoord dat hij kreeg was.... wat hij mij eerst gezegd had.... IK was heel kwaad, vroeg hoe het mogelijk was dat ze zoiets dom of gevaarlijk konden doen, legde hem uit dat, als het zo gemakkelijk zou zijn, ze beter de winnende cijfers van de lotto zouden vragen (en dat veel andere mensen de "grote pot" zouden winnen maar bewijs: het is zo niet) enzovoort enzovoort... Ik vroeg hem ook welke "ZIN" het had om naar de toekomst te polsen: "pluk de dag" in de plaats.... en deed hem beloven dat hij het NOOIT meer zou proberen. Ik zag wel dat hij het niet kon vergeten daarna....
Een tijdje later moest ik terug weg met die nicht en.... als ik terug kwam 'savonds (Mijn echtgenoot was al gaan slapen) was mijn zoon op mij aan het wachten "zie je wel: ik heb het weer gedaan en heb weer die antwoord gekregen" RAZEND was ik! ik vroeg waar en wanneer: in de living, met vrienden (niet dezelfde) ....
De tijd, en de jaren gingen voorbij, hij had er juist nog eens over gesproken omdat hij zijn rijbewijs ging hebben... en een auto: omdat hij wist dat ik neen ging zeggen (Ma, je bent altijd bang!) zei hij terug dat ik geen schrik moest hebben van een auto omdat.... En in januari 1997 had hij zijn wagen.... en in september ging hij twintig worden.... en met Pasen was hij overleden.... door kanker...
Ik MOEST dat schrijven, het is echt waar, er zijn getuigen: na zijn dood heb ik met een van de jonge mensen gesproken uit Brugge: ik heb bevestiging gekregen.... en met de jonge mensen van dichter: ik heb bevestiging gekregen.... maar geen duidelijk uitleg: ze hebben wel allemaal gezegd dat ze er toen echt niet goed van waren en dat nooit meer geprobeerd hadden daarna....
Ik heb er alleen maar enkele weken na zijn dood terug aangedacht.... ik weet niet wat ik moet geloven maar, ALS dat zou kunnen, dan betekent dat dat er IETS is en, hoe eng die verhaal is....dat geeft mij hoop...
Als je van iemand houdt en je bent van hem gescheiden, kan niets de leegte van zijn afwezigheid vullen: je moet dat niet proberen, je moet eenvoudig aanvaarden en volharden. Dat klinkt hard, maar het is een grote troost, want zolang de leegte blijft, blijf je aldoor met elkaar verbonden. Het is fout te zeggen: God vult die leegte. Hij vult haar helemaal niet, integendeel. Hij houdt die leegte leeg en helpt ons zo de vroegere gemeenschap met elkaar bewaren, zij het dan ook in pijn. Hoe mooier en rijker de herinneringen, des te moeilijker de scheiding. Maar dankbaarheid verandert de pijn der herinnering in stille vreugde. De mooie dingen van vroeger zijn geen doorn in het vlees, maar een kostbaar geschenk dat je meedraagt. Je moet zorgen dat je niet in herinneringen blijft graven en je erin verliest., een kostbaar geschenk bekijk je niet aldoor, maar alleen op bijzondere ogenblikken. Buiten die ogenblikken is het een verborgen schat, een veilig bezit; dan wordt het verleden een blijvende bron van vreugde en van kracht.
Ik had,al lang, afgesproken (niet met een vriendin maar met mezelf) om dit week-end (Pasen) samen met mijn zoon door te brengen....
Ik dacht dat ik "tijd" genoeg ging hebben om, dag na dag, vanaf vrijdag avond, die herinneringen en ervaringen "zwart op wit" te kunnen schijven.... maar: we zijn met twee. We vertreken morgen naar zee met de klein-kinderen: ik dacht dat het tot vrijdag ging zijn.... maar mijn echtgenoot zou langer willen blijven.... Ik weet nog niet als het voor mij zal gaan... we zullen zien...
Ik vind het echt heel jammer voor Hélène (mijn kleindochter van 2 ,5 jaar): de twee kindjes Matisse (4,5 jaar) en zij waren zo gelukkig dat ze, voor de eerste keer, met ons naar de caravane mochten en... gisteren morgen als ze bij ons kwamen zei mijn schoonzoon dat Hélène waarschijnlijk de wimpokken begon: ze was heel "in form", zag er goed uit, had er geen last van, er was geen uitslag te zien dus... zijn we vertrokken (met poeder en andere middelen in het geval dat...). Heel slecht weer gisteren aan zee: koud, heel veel wind: Matisse wilde natuurlijk gaan wandelen: mijn echtgenoot is met de twee vertrokken (allemaal heel goed gekleed) maar ze zijn heel vlug teruggekomen... het was niet te doen, zeker voor Hélène! We hebben binnen gespeeld, ze vonden het heel leuk en waren heel flink. Tegen de avond had Hélène wel overal uitslag (tot in haar haar) en jeuk: enorm!; ik heb poeder op haar lichaam gedaan, hopende dat het zou verbeteren, we zijn gaan slapen maar Hélène kon niet slapen van de jeuk, Matisse werd constant wakker; na een tijd heb ik Matisse bij mijn echtgenoot in bed gestopt en heb geprobeerd Hélène zo goed mogelijk te troosten: ze kon nu en dan een beetje slapen maar werd daarna weer wakker, geplaagd door die jeuk! Deze morgen was het "mooi" weer: Matisse ging buiten, Hélène wilde ook buiten... maar mocht zeker niet: mijn lief meisje verstond natuurlijk niet dat haar broer mocht en zij niet! We hebben dus besloten dat de Papa van Hélène en Matisse, na zijn werk, Oma, haar hondje Lady en Hélène ging komen halen (omdat Oma veel werk thuis heeft (hum!), hondje Lady heel oud is en liever thuis is (hum!) en omdat Hélène ziek is, dat het slecht weer is en dat ze nog eens naar zee zal mogen komen als ze genezen is en dat het mooi weer zal zijn). Matisse heeft gekozen om, samen met mijn echtgenoot, aan zee te blijven... om te werken (hum!).
Conclusie: ik ben thuis.... Wel wat mijn keuze was.... maar zeker niet ten koste van mijn kleindochter!....
Het is heel stil, inderdaad: de wind is gaan liggen, grijze lucht maar geen regen, warmere lucht.... 9 jaar geleden was het ook zo: alle voorspelde ook.... Pasen.....de lente..... nieuw, zuiver....mooi....
Alles is hier klaar om mijn zoon te verwelkomen morgen: de bloembakken zijn gevuld met bloemen; de tuin is mooi: gras afgereden, boorden recht, veel bloei; de tuinmeubelen zijn op de terras; de terrasplanten zijn terug buiten in verse aarde, klaar voor hun "nieuwe" leven; onze huis is klaar: alles is opgeruimd en proper, zijn kamer wacht op hem,....
er is één verschil met toen: er zijn geen bloemstukken te bespeuren, geen Paasversiering: alléén maar bloemen bij zijn foto's......
Het was ook heel stil als we naar Brugge reden, 9 jaar geleden.....nu moet ik "achteruit gaan.....
Die week was verschrikkelijk geweest: door de laatste "cocktail" had hij enorm veel pijn (overal), hij kon maar heel moeilijk eten, met moeite spreken, was doodmoe... maar kon niet slapen: "tijdelijke gevolgens".... zeiden ze: het ging weer beter gaan en zondag ging hij thuis zijn ....zeiden ze....
Mijn zoon had gevraagd om zijn telefoon uit de kamer te laten: hij wilde niet hebben dat zijn vrienden of de familie die belden zouden weten (horen) hoe lastig het voor hem was.... het ging toch beteren.... Ik was ieder dag daar, van 's morgens tot 's avonds, bij hem...
En ja hoor: de donderdag was de pijn een beetje verminderd, we zagen ook een soorte "dons" op zijn hoofd: zijn haar begon te groeien: zo blij dat hij was!!! (en ik dan!).... maar nog geen telefoon: de schade aangericht in zijn mond (en de rest waarschijnlijk!) deed dat hj nog teveel pijn had om te spreken zoals hij gewoonlijk deed: vlot en rap en opgewekt... dus... nog niet: "ze zouden kunen denken dat het niet goed is met mij".....
Hij was nog te zwak en had toch teveel pijn om met mij naar beneden (de restaurant) te gaan maar morgen ging het lukken... "allez Ma ga maar daar iets eten (je moet toch eten anders zal je nog flauw vallen!) en... een sigaret roken: ik weet wel dat je nog niet gestopt bent!" zei hij 's middags tegen mij: ik voel toch dat ik nu wel een beetje zal kunen rusten: ik heb kunnen eten... .... en ik ging rap... "eten":.... en sprong binnen in de kapel....en begon te bidden....omdat hij wat beter was.... en te lezen... over Pasen.... en dan ook te lezen... in hun "gastenboek".... over de vragen voor genezing.... en de bedankingen.... voor genezingen... maar schreef niets....nog niets....
en ging dan naar buiten... een sigaret roken.... en terug bij hem....
... was een "goede vrijdag".... en de laatste dag dat ik "echt" samen met mijn zoon was...
Als ik toekwam zag ik het: hij glimlachtte: hij had kunnen slapen, het ging beter, hij kon beter slikken en spreken, zijn krachten kwamen (een beetje) terug: hij kon nog niet uit zijn bed maar wel al zitten....
Als hij 's midags aan het eten was was de tv aan: hij hoordde dat er de zaterdag een supertrekking van de lotto was met de grootste pot tot nog toe en verplichtte mij om een formulier te laten invullen in het winkeltje van Sint Jan, hij gaf mij zijn geld uit zijn portefeuille: hij was ZEKER dat hij de grote lot ging winnen.....
en ik deed het....
en hij won het....
maar niet zoals hij het bedoelde....
Weken na zijn dood ging onze dochter toch met zijn formulier binnen.... hij had.... 100 fr. gewonnen... die brief is achter zijn fofo...
Als ik bij hem was, na het eten van 's middags werd hij moe en zei dat hij een beetje ging slapen; ik bleef stil in de zetel bij de venster, rechtover zijn bed... hij viel al gauw in slaap: hij sliep heel rustig, zijn ademhaling was normaal en toch..... ik keek op mijn uurwerk.... als het 2u30 werd voelde ik mij heel bang, ik kon mijn hart zien bonken door mijn pull... ik dacht "zie dat hij om 3 uur...."; ik stond recht, ging dicht naast hem staan, bleef staren naar zijn borstkast die verder, rustig, omhoog en omlaag ging.... en pas een tijdje na 3 uur ging ik, opgelucht en heel stil, terug in de zetel....
als hij wakker werd was hij "goed": alles ging goed worden!....
kwam mijn echtgenoot na school, zoals ieder dag bij ons, het was het begin van de Paasvakanties, de school was voor 2 weken gedaan, voor hem ook... We hebben plannen gemaakt voor die twee weken (ik bedoel: onze zoon heeft zijn planning uitgelegd aan zijn vader...).
We zijn rond 21uur vertrokken: mijn zoon was moe (wat normaal was), we hebben hem een zoen gegeven, "slaapwel" gewenst, "tot morgen" gezegd, en de eerste van de twee deuren van zijn kamer open en dicht gedaan: ik zie hem nog liggen door de venster van die deur: hiij lag op zijn rechter zijde, met zijn rechter hand onder zijn hoofd en deed, met de vingers van zijn ander hand, "daag"met een glimlach op zijn gezicht, en wij deden dat ook en ik stuurde hem een zoen....
En zwijgend, maar hoopvol kwamen we naar huis terug....
dacht ik dat het hoogtijd was om een bad te nemen en mijn haar te wassen: ik wilde er zo goed mogelijk eruitzien: de specialist was komen zeggen dat hij voor enkele dagen vertrok maar dat alles "normaal was" dus dat mijn zoon met Pasen naar huis mocht komen....
Als mijn haar droog was ging ik naar de keuken (in een hoek dichtbij de deur van de kelder is er een spiegel) en begon mijn haar "in vorm" te kammen: het was heel stil en al laat, mijn echtgenoot was boven (maar ik sliep al lang beneden om zeker te zijn dat, als de telefoon zou rinkelen, ik het zou horen!). Mijn handen waren bezet maar mijn gedachten waren er niet bij, ik was gespannen....ik hoorde een geluid en luisterde beter: ik hoorde de Dodenmarch!.... ik dacht "maar dat kan niet! wat hoor ik?"... ik luisterde verder, al mijn aandacht ging naar die raar geluid: geen muziek: geluid... na een tijd wist ik wat ik hoorde: in de kelder hadden we een oude diepvriezer, het was niet echt stabiel meer en, als het aansloeg maakte het "geluid"... en het was dat dat ik hoorde.... maar met een "soort melodie"....
Ik dacht dat ik begon zot te worden... en moest zelf glimlachen als ik besefte wat ik dacht gehoord te hebben.....
Het begon niet "stil": rond 7 uur rinkelde de telefoon: een verpleegster van Sint Jan belde met de melding dat, in de loop van de nacht, mijn zoon gebeld had: hij had moeite om te ademen... de verpleegster heeft hem uitgelegd dat het nog gebeurde, dat, als hij wilde, een tijd aan een behademingsapparaat ging helpen (en hem "sparen" dus").... dat hij akkoord was ermee maar wel, voor dat hij verdoofd werd, gevraagd had om ons te verwittigen rond 7 uur: hij wilde niet dat we aan zijn kamer zouden staan en hem daar niet vinden: de verpleegster moest ons bellen om te zeggen dat het niet erg was maar dat we in "intensief" moesten gaan in plaats van naar zijn kamer....
Ik weet niet meer juist hoe ik was... ik weet nog dat ik mijn echtgenoot heel vlug geroepen heb, ik denk dat ik naar mijn schoonbroer- de Peter van mijn zoon- gebeld heb omdat ik niet goed verstond wat dat kon betekenen en dat hij heel goed op de hoogte was van die "behandelingen", dat we naar Brugge gereden hebben :ik weet niet meer wie reed: mijn echtgenoot of mijn schoonbroer, als mijn schoonzuster mee was, of nog iemand anders.... ik weet het niet meer....
Ik weet nog dat we iemand van onze gemeente gezien hebben (die dokter of verpleegster is?) .... en dat mijn zoon, bewusteloos, met draden aan machines verbonden was.... dat er gezegd werd dat het een tijdelijke steun voor hem was, om hem te sparen, dat het nu en dan gedaan werd om mensen een tijdelijke hulp te geven, dat we niet moesten panikeren.... ja, dat weet ik nog..... maar heel vaag......
Ik weet niet meer hoe ik die dag doorgebracht heb in Brugge, ik weet niet meer wat ik dacht, geloofde... of niet....
Ik weet nog goed hoe mijn hart brak als ik hem zo zag: hij was daar aan het slapen.... en hij was daar niet aan het slapen....
Ik weet niet meer wanneer we thuis gekomen zijn, en met wie, ik weet niet meer als mijn dochter, schoonzoon of andere mensen die dag naar Brugge gekomen zijn.... al die dingen weet ik niet meer....
Die nacht heb ik niet geslapen: ik kon niet.... ik wandelde in huis, lag in "zijn" bed (een plooibaar bed dat we beneden gebracht hadden omdat hij, als hij moe werd, toch beneden bij ons was), stond weer op, ging buiten, keek naar de sterren, kwam terug binnen, en op een bepaalde moment nam ik mijn lievelingskader: van De Kleine Prins... deed de omlijsting weg en schreef: "
Vraag mij niet wat ik ermee dan bedoelde...ik weet het niet: ik bleef in de overtuiging dat hij ging genezen: waarschijnlijk was het "als je beademd moet worden is het het best voor jou NU, morgen zal je terug zelf ademen en zonder al die draden en machines zijn als we zullen toekomen en zal je mee naar huis mogen....
Nu dat ik "op tijd" ben met mijn herinneringen heb ik tijd genomen om onze krant te lezen.... ik had dat misschien beter niet gedaan:
Die jongen van 17 jaar die zomaar, tussen al die mensen, doodgestoken werd voor .... een onnozel mp3 laat mij niet los; het feit dat niemand ertussen kwam kan ik verstaan: iedereen is bang.... maar toch: ik kan mij dat niet voorstellen..... Daarom heb ik een kaars voor Joe laten branden.... en een andere kaars voor al die mensen: dat ze verder in vrede met zichzelf zouden kunnen leven.....
In onze krant is er ook en artikel over 4 kinderen die kanker of een andere vorm van "levensbedreigende" ziekte hebben.... Voor al die kinderen zal ik ook een kaars aansteken....
En jullie? niet vergeten: doet het geen goed, het doet ook nooit geen kwaad!
Nog enkele minuten en het is Pasen, mijn zoon is niet 's morgens overleden maar voor 18 uur.... ik moet nog een deel van mijn "schat" delen met jullie morgen....tot aan het einde van mijn "eerste leven"... een beetje voor 18 uur....
Ik weet dat mijn verhaal geen aangename lektuur is, geen sprookje waar alles goed eindigt... maar het is mijn verhaal: als ik mensen wil kunnen "helpen" moet ik mij "bloot geven", alles schrijven zoals het is, niets verbergen: de mensen die hun schat aan het opbouwen zijn zullen zeker gelijkenissen vinden in mijn schrijven....en in mijn reacties na zijn dood....
en voor jullie, die gelukkig "van buitenuit" lezen hoop ik dat mijn verhaal een licht zal doen branden; dat jullie, door gedeeltelijk mijn weg te volgen, onze reacties, onze "zwijgen", ons verdriet, onze andere manier van denken of handelen beter zullen verstaan...en ons zullen kunnen vergeven als we jullie "mis handelen"....
Het regende niet toen.... als we te voet over de parking naar de ingang van Sint Jan stapten zag ik hoe mooi en fris alles was, ik zie nog die perken vol met paaslelies in het gras: zo jong, zo mooi.....
Mensen nu heb ik het moeilijk om verder te schrijven.... beetje geduld...; ik ga efkes in zijn kamer....om moed te krijgen...
Niets is er veranderd: alles wacht op hem, hij was heel precies: alles op zijn plaats en een plaats voor alles...
Alleen maar ongewoon is dat zijn laatste kleren en zijn gerief van Brugge NIET op hun plaats zijn... en dat het daar altijd zo stil is...
Zoals veel jonge mensen toen had hij posters hangen: ik vond ze echt niet tof... maar hij vertelde mij dat het voor de muziek was van die groepen, dat het zo een genre was, niets verder zoeken dus...
Een van die posters is, een tijdje na zijn dood op de grond gevallen... en ligt nu op zijn bed...
Als ik binnen was in Sint Jan was ik nog "redelijk" gerust: alles buiten was vol van beloften, er was geen telefoon geweest dus alles was "normaal".... ik dacht echt dat, als we in die kamer gingen komen, mijn zoon wakker zou zijn of tenminste wakker zou worden met ons te horen en te zien....
En we kwamen binnen in de kamer....
Mijn zoon lag nog "te slapen", was nog vast aan alle soorten draden en machines... zag er heel rustig en kalm uit: echt onspannend, ademende nog (of was dat die machine?), er was "veel volk" in de kamer: verpleegsters en denk ik een arts....
.... en.... als die man sprak.... was er geen "ik" meer: nog alléén maar de moeder van mijn zoon en de echtgenote van mijn echtgenoot..... mijn eigen "ik" was even verdwenen in het niets....
iets van "ik vrees dat we jullie zoon niet meer kunnen helpen"..... of zoiets...
Ik keek naar mijn echtgenoot en vroeg aan die man als hij mijn echtgenoot wilde helpen: ik wist dat hij al jaren problemen met zijn bloeddruk had en vreesde dat er iets met hem ging gebeuren.... die man verdween met mijn echtgenoot....en wat later kwamen ze terug: een "geluk" dat ik dat zei: het was dringend om hem iets te geven....
Daar stond ik: naast mijn zoon, in die lichte kamer, kijkend naar hem, naar zijn borstkast ... en naar de apparaat die de hartslag meet.... het KON NIET, die man was mis....
Ik weet dat wat later mijn dochter en de hele familie van mijn echtgenoot in de kamer waren (maar weet niet meer hoe ze gekomen zijn: is de Peter van mijn zoon, die met ons gekomen was, ze gaan halen? of mijn schoonzuster? of hebben ze gebeld? ... dat weet ik niet...). De hele familie was bij mijn schoonouders voor Pasen (jullie weten wel: ik heb het vermeld.... met zoon ging daar ook zijn...).
Ik streelde zacht de arm van mijn zoon (dat had hij altijd graag gehad) ... en plots veranderde die apparaat (hartslag of???) van ritme, ik stopte en keek vragend naar de verpleegster die achter mijn zoon stond maar ze zei "doe maar voort Mevrouw: het is nooit bewezen geweest dat iemand in zijn toestand niet meer hoort of voelt wat er bij hem gebeurt..." .. en ik streelde hem verder.... en die machine ging terug rustig voort...
In de loop van de namiddag dacht ik aan mijn moeder: ze was thuis, ver: in Jumet (in mijn ouderlijk huis), maakte zich veel zorgen over mijn zoon.... met wie afgesproken was dat zij niet mocht weten dat het zo erg was (maar door het feit dat ze jaren lang voor de rode kruis gewerkt had wist ze toch welke ziekte mijn zoon had) ze had al veel meegemaakt: jaren lang mijn vader verzorgd, die daarna gestorven was, had 2 jaar voordien een zwaar hartinfarct gehad.... ik wist niet wat te doen: aan de ene kant moest ik het haar zeggen: mijn zoon was haar kleinzoon: ze had het recht om te weten hoe het was met hem.... aan de ander kant was ze daar alleen, kon zich niet verplaatsen... en het was Pasen.... Toen dacht ik aan haar metekind, bijna zoals een zuster voor mij, die altijd klaar was -en is- voor mijn moeder. De priester van Sint Jan was bij ons en hij stelde mij voor om te gaan bellen naar die vrouw en uit te leggen hoe het was.... dat deed ik dus: ik belde en probeerde duidelijk de toestand van mijn zoon te zeggen.... zij werkt al jaren zelf in een kliniek..... en veel woorden waren niet nodig....Ze stelde mij voor om terug bij mijn zoon te gaan en een half uur later naar mijn moeder te bellen: ze ging ondertussen met haar echtgenoot naar haar huis gaan (mijn moeder ging het niet abnormaal vinden: het was Pasen) en ze gingen dus mijn moeder kunnen opvangen na mijn telefoon.... dat deed ik dus.... Een half uur later zei de priester dat ik kon gaan bellen.... hoe zeg je zoiets aan een grootmoeder die altijd maar geleefd heeft voor de mensen van wie ze hield???? Ik belde en zei (in het Frans natuurlijk) "Maman, je weet dat je kleinzoon altijd gedaan heeft wat hij vond dat het best voor hem en voor de anderen was, nu vind hij dat hij lang genoeg afgezien heeft en wil rusten".... ik hoorde een afschuwelijk geluid door de telefoon en direct erna nam de metekind van Maman de hoorn en zei "het komt in orde Marie-Luce, we zijn hier, we zorgen voor haar, ga terug bij je zoon".... en dat deed ik....
Pas later wist ik dat, als mijn zoon (zonder te weten dat ze het woord "biopsie" zou verstaan) haar zei dat hij een biopsie had gehad, ze een trombose had gedaan....ze belde "normaal" verder, naar ons thuis of naar de kliniek en, als ik eens zei dat ze "raar sprak" gaf ze mij als antwoord "ja: mijn vals gebied is gebroken: daarom kan ik niet goed spreken".... ze had haar arts en haar metekind doen beloven dat ze mij niets gingen ervan zeggen.... en, na mijn telefoon een tweede trombose: maar ze wilde haar kleinzoon zien dus heeft haar arts ervoor gezorgd dat ze heel zware medicatie kreeg: haar metekind en haar echtgenoot hebben mijn moeder naar hier gebracht.... de maandag heeft ze haar kleinzoon gezien... ze is hier gebleven tot na de begrafenis toen kon ze niet meer blijven.... en ging terug naar haar huis met dezelfde mensen....
Ik kwam terug bij hem,.... ik dacht niet aan mezelf, niet aan de mensen die erbij waren: alleen maar aan hem.... en ik noemde zijn naam en zei .... bijna dezelfde woorden als wat ik tegen mijn moeder gezegd had ".... je hebt altijd gedaan wat je vond dat het best was voor jezelf en voor de anderen... als je vindt dat je verder wilt vechten om beter te worden en te genezen: vecht maar verder.... maar als je vindt dat het genoeg geweest is, dat je wilt rusten.... doe maar.... wat je keuze ook mag zijn we zullen het aanvaarden en evenveel van je houden...
De paasklokken komen nooit op Pasen bij ons voor de kleinkinderen: daar ben ik er nog niet klaar voor....
Het was, voor mijn kinderen, de mooiste "feest"; ik denk dat het meer de gewoonte in Walloniê dan in Vlaanderen om, ieder jaar, heel veel kleine dingen (eieren, andere snoep, klein speelgoed) buiten in de tuin te "laten vallen". Ieder jaar, weer of geen weer, was ik ermee bezig van 's morgens vroeg; er zijn jaren geweest dat ik alles, stuk per stuk, in doorzichtbaar plastique moest verpakken omdat het zoveel regende.... en zelfs als ze ouder werden, en beter wisten, vroegen ze alle twee om "toch de klokken in de tuin te laten komen"....
Vandaag komen ze... voor onze kleinkinderen.... de kinderen van Marie-Ange en Serge.....
Ieder jaar opnieuw voor mij met gemengde gevoelens: ik wil het doen voor hen: ik zie ze doodgraag en hun geluk bij het zoeken en vinden is mijn beste beloning...maar ik ben er ieder jaar weer eraan herinnerd dan ik dat nooit, maar nooit hetzelfde zal kunnen doen voor de kinderen van Steven....
Kennen jullie de uitdrukking "passer en automatique"? ik weet niet juist hoe dat in het Nederlands gezegd wordt... maar zo was ik:.... het was ik ... en ik niet...: ik hoorde alles, wist alles, zag alles, verstond alles en toch...versta tot nu toe nog niet hoe het mogelijk was dat ik, toen, zo kon zijn....
We gingen in de living, op een bepaalde moment zei "iemand" dat we iets moesten eten... alles was klaar bij mijn schoonouders (weet je nog?), "iemand" is dus alles in hun huis gaan halen, "we" hebben de tafel gezet, en ... hebben gegeten.... (ik weet nog dat er alle soorten broodjes waren en schotels van charcuterie en kaas); iedereen forceerde zich om iets door zijn keel te krijgen behalve.... mijn schoonvader: die "film" zie ik voor mijn ogen zoals het gisteren gebeurd was: hij at en at en at op zijn gemak verder: nog een en nog een.... en het smaakte hem.... Ik weet nog waar hij aan tafel zat... ik kon mijn eigen ogen niet geloven...
Jaren later heb ik het hem kunnen vergeven.... maar kan het niet vergeten....
Er moest van alles gebeuren, "iemand" belde naar de begrafenisondernemer, die kwam: alles wat moest geregeld worden werd besproken (hoe kan een mens in Godsnaam op zulke momenten "klaar" denken? hoe kan je, als ouders van.... weten hoe, wanneer, waar je kind zal begraven worden, en welke "vorm" van rustplaats je hem wilt geven????). En toch ging (gaat) het zo....alles moet "rap" gaan he....
Misschien, door het feit dat het "zo druk" is, is het juist een "hulp": je moet "nadenken" over zoveel "materiele" dingen dat je hersenen niet de mogelijkheid hebben om stil te staan bij de dood van je kind? ... ik ben geen psycholoog.....maar ik denk wel dat het zoiets is....
Was de familie bij mijn schoonouders, ik was in de keuken met mijn schoonzuster en vertelde haar dat ik ondervonden had dat ik, als ik hier aan het schrijven was, ondervonden had dat bepaalde dingen "verdwenen" waren of, zoals mijn beste vriendin zegt "ik heb ze niet geenregistreerd..." Ze zei dat ze ook dat meemaakte.... Mijn echtgenoot en de Peter van Steven kwamen binnen als we erover bezig waren: voor ieder van ons was het hetzelfde: bepaalde dingen blijven zo "vers" in onze geheugen en anderen zijn verdwenen (niet noodzakelijk dezelfde dingen): het is toch raar!
We hebben alle vier, gegraveerd in onze geheugen, wat voor ons echt van belang was in die dagen, en al de rest was bijzaak.... en telde niet.
Ik ben zeker dat iedereen die zoiets meegemaakt heeft dat weet: die dagen zijn zo druk, er moet zoveel gedaan worden, al die papieren, al die brieven: je moet overal adressen zoeken, alles kiezen voor de drukker (doodprentjes-text), samen de viering bespreken (gelukkig hebben we daarvoor veel hulp gehad ... van een ECHTE priester!: hij was de proost van de Chiro).... je weet niet waar je hoofd staat.... daar tussen komen de telefoons.... en de bel van de voordeur non stop...
Ondertussen had de Peter van Steven ook ervoor gezorgd dat er een dokter bij ons kwam (wij wilden geen contact meer hebben met de dokter die, vanaf onze huwelijk, onze huisarts was tot als we eindelijk en "dankzij " andere wegen wisten hoe het kwam dat Steven al van de herfst van 1996 altijd zo rap moe was... dat is een ander verhaal...); mijn echtgenoot moest dus al medicatie nemen voor zijn bloeddruk: de arts schreef nog iets anders voor: een kalmeermiddel denk ik en slaappillen... voor alle twee... Ik dacht er niet aan en nam niets: ik wilde niet: ik wilde niet slapen, ik vond niet dat ik "kalmer" moest zijn (ik vond dat ik kalm was), ik wilde niet "verdoofd" zijn: integendeel: ik wilde "ik" blijven, waarschijnlijk meer dan ooit....
In die dagen begon ik te beseffen hoe verschillend ieder mens is en dat je nooit kan zeggen "die is zo of zo": evenwel in verband met je naasten als met je "vrienden", "kennissen" en zelfs bijna vreemden heb ik het ondervonden.
Men zegt "in de slechte dagen erken je je vrienden".... en dat is de waarheid: bepaalde mensen (van wie ik zeker was dat ik kon rekenen) zijn, door hun reacties (of geen reactie), volledig uit mijn leven en mijn interesse verdwenen, maar andere mensen,zelfs van wie ik het nooit had gedacht), zijn vrienden voor het leven geworden.... en gelukkig waren er vrienden.... die echte vrienden waren en gebleven zijn...die vrienden kan ik op mijn twee handen tellen....
Ja, mijn wereld is echt "gekrompen", ik heb geen behoefte meer om "tussen het volk te komen", ik KIES de mensen met wie ik wil zijn... en ik ben heel kieskeurig geworden.... Ik wens aan niemand geen kwaad.... maar ik geef toe dat veel mensen mee wie ik meeleefde en probeerde er voor te zijn mij "koud laten", ik kan niet meer "meeleven" met hen: gebeurt er niets met hen: het is zo.... gebeurt er wel iets: het is zo.... punt , gedaan....Ik wens hen niets: niets kwaad en niets slecht.... feitelijk: ze bestaan voor mij niet meer.....
Ik weet het: het is niet mooi, maar het is zo....
Maar de mensen die er toen WEL waren en zijn: voor hen zou ik alles doen wat ik kan zonder ooit te denken "ik moet het doen", ik doe mijn best om "er te zijn" voor hen en dat is nooit "te" voor mij....meer dan ooit....volgens mijn mogelijkeden natuurlijk....
Bij de eerste mensen die de maandag kwamen waren.... vrienden van Steven: er waren er die al wisten dat hij overleden was (van de Chiro) en een ander die hem kwam bezoeken: hij wist nog van niets anders dan "Steven is thuis van gisteren".... en kwam.... Zijn beste vriend wist het al: hij was een van die eerste....
Ik zie ze nog zitten: ze wisten niet wat te zeggen... ze gingen buiten, zaten aan onze terrastafel, versteend DAT WAS ECHT: voor mij was het de juiste houding: Dat was "INNIG", "OPRECHT"...
WAT konden ze zeggen???? Wat kan je zeggen op zo een moment?
Woorden van troost: je bent zelf ontroostbaar!
Woorden van hoop? welke hoop?... nog veel te vroeg!
Van "meeleven"? dat is onmogelijk: ze beleefden in die momenten hun eigen verdriet.... Konden (kunnen) onmogelijk onze verdriet meeleven: het was hun vriend....
"Joe".... zijn ouders.... hun houding..... hun reacties...... zijn school.... wat zijn vrienden, kennissen en leerkrachten zeggen.... hoe Joe bestond.....
Enkele jaren geleden.... per "toeval".... was mijn echtgenoot op een site gekomen.... over "Bert".... na Steven overleden.... van een andere ziekte....en ik las..... hoe Bert bestond....hoe zijn vrienden en familie hem kenden.....
Hetzelfde.... ieder keer..... anders..... maar hetzelfde....
Ik vraag mij ook soms af, zoals de titel van een boek "God, waarom leven we?"....
Heel lang geleden, ik was 12 of 13 jaar oud, vertelde mijn moeder (als ik weer "moeilijke vragen" stelde!") dat haar moeder, die toen nog leefde, eens naar de biecht ging (ze was heel plichtbewust en gelovig).... Ze zat in die periode in zware moeilijkeden.... en vertelde dat dus aan de priester... Als ze thuis terugkwam stormde ze binnen bij ons, ze zag er heel kwaad uit en zei tegen mijn moeder "awel merci! ik zei dat en dat tegen de priester en weet je wat zijn antwoord was? 'God beproeft het meest de mensen dat Hij het liefst heeft' en, zei ze, ik heb geantwoord 'awel Mijnheer Pastoor, als het zo is zou ik liever, vanaf nu voort, dat God mij minder graag zou zien!'...".
Steven was nog in Brugge: het was afgesproken dat hij in Desselgem in het funerarium ging gebracht worden maar dat hij UIT ZIJN HUIS naar de kerk en dan naar zijn "laatste rustplaats" ging gaan...
Mijn moeder was ondertussen bij ons: we reden met haar naar Brugge... naar haar kleinzoon....
... die "lag te slapen"....met zijn "pet" op zijn hoofd....
We zagen een van de artsen die Steven volgden: die zei ons dat, als Steven nog leefde, wij die dag gingen moeten horen dat er niets meer kon gedaan worden.... dat de chémo niet geholpen had.... dat hij terminaal was....
Geloven jullie het of niet maar.... ik was zo dankbaar dat hij dat niet had moeten horen: mijn optimiste zoon, die altijd de goede kanten van en in alles en iedereen zag.... die tot op het laatste zo trots was dat hij niet wilde dat iemand hem "als zieke jongen" ging kunnen beschouwen....
Heb ik mijn laatste berichten" nog eens gelezen...Ik heb geprobeerd "neutraal" te lezen: zoals de mensen die "eruit" en niet "erin" zijn...; zoals ik gedaan zou hebben gelezen.... in mijn "eerste leven"...
En ik dacht, als ik las wat ik schreef over de reactie van "de mensen" en van de vrienden van Steven:
Ja, NU weet ik dat..... maar VROEGER wist ik het niet.
Als een volwassen weet van een sterfgeval is het eerst: "zal ik of niet mijn "innige deelneming" gaan betuigen aan de familie?" Je hebt 3 soorten mensen:
1)de mensen die niet komen (willen niet of durven niet of "kunnen" niet): dan is het gemakkelijk.... voor hen... en voor ons achterna: we trekken onze conclusies ook....
2)de mensen die komen "omdat het zo moet" of, zachter uitgedrukt "omdat het zo hoort": ook niet "zo moeilijk"....voor hen..... en voor ons ook niet: onze gevoelens zijn zo scherp dat we niet zullen missen.... en onze conclusies trekken.....
3)de mensen die het "echt willen", of, anders uitgedrukt, die zich "echt betrokken voelen" met de familie...: heel moeilijk.... voor hen..... en we voelen het.... en blijven onthouden.....
Dan, tweede stap: ik ga naar die mensen: ik sta voor hun deur, en nu? ik kan toch niet als een "versteende statue" blijven staan en niets zeggen als iemand de deur opendoet? ik kan toch niet "zomaar" binnenkomen en gaan zitten en zwijgen? ik moet toch iets zeggen!!
Je hebt dan twee soorten mensen: de eerste, die, laat ons zeggen, "uit gewoonte" handelen, omdat het deel uitmaakt van de opvoeding, omdat het zo hoort (ik noem ze "de mensen die de Onze Vader" uit het hoofd lezen maar weten niet wat ze aan het rattelen(??? sorry: mijn Nederlands weer!) zijn....
de mensen die "met hun hart binnenkomen": voor die mensen is het even moeilijk om een gepaste houding, de gepaste woorden te vinden (omdat er, inderdaad, GEEN WOORDEN zijn die "gepast" zijn) als..... het voor ons moeilijk is om ze goed te interpreteren.....voor dezelfde reden als voor hen.....
Vanaf die maandag tot na de begrafenis was het echt zo: alles .... en ... niets....
Van s'morgens tot s'avonds de bezoeken en de telefoons...; Mijn echtgenoot kon "gemakkelijker" met de "volwassen" spreken.... ik kreeg er "de krullen" van: al die "gemaakte" uitdrukkingen.... hem kon altijd weer "vertellen" ....ik niet.... Met al de jonge mensen was het juist het omgekeer: ik had er echt geen last van: het was "ik" niet: het was echt zoals Steven, via mij, sprak: ik geloof dat ik, tegen die jonge mensen, meer "positieve" kracht gegeven heb dan "negatieve": ik sprak in zijn naam, zoals hij graag had gehad dat er gesproken werd....
Ik heb gezocht, maar tot nu toe niet gevonden, om een text dat ik hier al meer dan 15 jaar in het engels heb te vinden in het Nederlands: beter kan ik het niet uitleggen .... dus voorlopig in het engels:
Footprints
One night a man had a dream. He dreamed he was walking along the beach with the Lord. Across the sky flashed scenes from his life. For each scene, he noticed two sets of footprints in the sand: one belonging to him, and the other to the Lord.
When the last scene of his life flashed before him, he looked back at the footprints in the sand. He noticed that many times along the path of his life there was only one set of footprints. He also noticed that it happened at the very lowest and saddest times in his life.
This really bothered him and he questioned the Lord about it. "Lord, you said that once I decided to follow you, you would walk with me all the way. But I have noticed that during the most troublesome times in my life, there is only one set of footprints. I don't understand why when I needed you most you would leave me."
The Lord replied: "My son, My precious child, I love you and I would never leave you. During your times of trial and suffering, when you see only one set of fotprints, it was then that I carried you."
Ik heb al gezegd dat ik OP MIJN MANIER geloof: ik zou niet zeggen "God" of "mijn zoon" of... maar een feit is zeker: ik werd GEDRAGEN (of is het gedregen?).... ALTIJD als het voor mij belangkrijk was.... en nu nog..... ik weet het, ik VOEL het....
Steven was trots.... hij lag dus in Desselgem.... ik had gevraagd aan mijn echtgenoot (en de begrafenisondernemer) om de kist niet open te laten als Steven.... niet echt Steven meer was: ik wist dat hij liever een "levende" Steven in de geheugen van zijn vrienden en van ons allemaal wilde laten.... en geen "dode lichaam" alleen....
Ik had dus gevraagd om de woensdag de kist dicht te doen.... die voormiddag kwamen mijn schoonouders binnen en mijn schoonmoeder zei: "we komen van de funerarium: hij ligt zo schoon...".... ik weet NU dat het een "uitdrukking" is, dat ze oud was en waarschijnlijk nog in "shock".... maar op dat moment heb ik ontploft: '"Hoe kan je DAT zeggen van je kleinzoon!! dat hij daar "schoon" ligt"!! ... voor mij was het echt ONGELOOFLIJK dat een grootmoeder zoiets kon zeggen.....
De priester van onze gemeente (die Steven niet een keer bezocht had) kwam ook aan de deur.... Hij excuseerde zich: "ik weet dat ik laat ben maar ik had een verkoudheid en wilde geen risico nemen" mijn antwoord was (hij stond nog buiten aan de deur en ik binnen): "ja, en nu ben je TE laat...." ... en deed de deur dicht.... en ze is altijd dicht gebleven voor hem.... nu nog....
Dat is niet "flink" van mij, ik weet het, maar met dat te schrijven wil ik tonen dat onze gevoelens zo geprikkeld zijn dat we heel "hard" kunnen lijken.... als we ons hart laten spreken.... omdat onze verstand.... (tijdelijk) verdoofd is van verdriet....
Steven is van zijn huis vertrokken, zijn beste vrienden hebben hem gedragen, ... als ik in de krant las hoe de begrafenis van Joe was.... dacht ik "als ik "scouts" vervang door "Chiro" .... is het hetzelfde..."
En dat het feit dat "veel volk" aanwezig is een "steun" is.... heb ik ook ondervonden: weten jullie wat mij het meest bij gebleven is: dat heel veel mensen in de kerk bleven tot op het einde van de mis: meestal zijn er veel mensen die naar een begrafenis komen.... om te tonen dat ze er geweest zijn.... wachten tot als ze een of twee keren voor de ogen van de mensen op de eerste rijen kunnen "defileren" en dan vertrekken...maar dan niet....
Ik raad niemand aan om die text door te geven aan iemand die aan zijn rouwproces begint!! Ik heb heel lang na de dood van Steven die text zonder "haat" kunnen lezen.... en ondervond dan dat het "misschien" wel zo kan zijn... als ik dat nu lees zijn er momenten dat ik denk "het is het mooiste dat ik ooit gelezen heb" .... en andere momenten "Wat gezever allemaal".... zo zie je maar: de ingesteldheid van onze "geest", "brein", "bewustzijn" , "onbewustzijn".... kan veel verschil maken op de receptiviteit van wat we lezen, horen, voelen....
Vandaag te zien: 2de Paaszondag/ Beloken Pasen/ Witte Zondag/ Dag van de Aarde...
En aan de andere kant:
Goudkorrel
Ik weet niet wie of wat de vraag stelde. Ik weet niet wanneer ze gesteld werd. Ik herinner me niet dat ik antwoordde. Maar eens zei ik ja tegen iemand of iets. Vanaf dat ogenblik had ik de zekerheid dat het hele leven zinvol is en... een doel heeft. Vanaf dat moment heb ik geweten wat het wil zeggen "niet om te zien" of "zich niet bekommeren om de dag van morgen".
Veel preciese herinneringen heb ik niet echt: de dagen gingen voorbij, ik was "verdoofd" zonder verdoving in mijn lichaam te hebben.... veel in bed liggen, veel wenen, veel "denken": iemand of iets zoeken die "de schuldenaar" zou kunnen zijn, wat ik -wij- mis gedaan hadden, waarom...., welke zin kan dat hebben, .... een "goede reden" zoeken.... geen ene is goed genoeg, even kwaad zijn op heel de wereld... om dan, enkele minuten later, "dankbaar" te zijn voor wat en wie Steven was... en dan... terug razend zijn omdat hij zo kort geleefd had, proberen, met de weinige krachten dat ik had om "er te zijn" voor onze dochter die het ook heel moeilijk had: ze was haar broer verloren, was in haar laatste jaar unif in Gent, op kot... maar als ze daar was ging het niet: ze dacht aan Steven en aan ons... en verlangde om hier te zijn.... als ze hier was.... was het voor haar (en haar vriend, nu mijn schoonzoon) een ramp: mijn echtgenoot zei bijna niets, ik probeerde"zo normaal mogelijk" te zijn.... maar kon natuurlijk niemand overtuigen....
Het was de periode dat ik minuten lang kon staren naar de deur die van de garage in onze tuin is: overtuigd dat Steven zijn bromfiets ging binnen zetten en langs het pad van de tuin naar binnen ging komen (en hij reed al met zijn auto!), dat ik, als ik in de verte een geluid van bromfiets hoordde een fractie van een seconde hoopvol dacht dat hij er was, dat ik zijn dood gedroomd had... en er was inderdaad in die tijd een bromfiets die dezelfde geluid maakte, ik weet niet wie het was maar hij draaidde ook in de straat waar we wonen....; de periode dat ik 's avonds laat en s'nachts naar beneden kwam, naar buiten ging om naar "boven" te kijken.... naar de ster van Mijn Kleine Prins.... als ik hem zou zien....
De periode van ontkenning, van "ik weet het met mijn hersenen, maar mijn hart aanvaart het niet", de periode van "ik heb voor niets geen zin", "ik heb geen honger", "ik heb geen dorst", van "laat mij alstebflief gerust", van "ik ben moe maar kan -wil niet slapen en ... neen: geen slaappil!", van -naar anderen toe (telefoon en bel inbegrepen) denken, "loop naar de maan"... en wat later beseffen "het is misschien Marie-Ange of mijn moeder die gebeld heeft".... en mij schuldig voelen... en bellen voor alle zekerheid,....
Het was in die "rare" periode dat ik een "levendig" droom had: normaal gezien droom ik zelden en, als dat gebeurde, was het zonder kop of staart en kon ik mij niet herinneren hoe die droom was....nu was het heel anders:
Ik zat op een bank buiten met Marie-Ange ik weet niet waar, voor ons zagen we niets anders dan velden en aarde, in de verte kwamen een hele groep naar ons toe, ik hoorde niets en zag ze naderen; als ze dichter kwamen zag ik Steven voor de groep (die mensen waren heel "flou" ik wist alleen maar dat het jonge mensen waren), Steven keek kwaad en zenuwachtig (zoals hij was als het te lang duurde in een rij of zo en hij zei "Ma, nu is het genoeg, ik wacht niet meer, ik kom terug!".... en ik antwoordde: "Enfin Steven, dat kan niet, je moet teruggaan".... en ik werd wakker en moest direct naar beneden komen....
Als ik dat schrijf zie ik die droom voor mijn ogen, ik wist, in mijn droom, dat Steven overleden was, zijn dood kwam niet ter sprake maar ik wist dat ik met mijn overleden zoon sprak!....
Is dat misschien de echte betekenis van "los laten"????
Het is in die periode dat ik, onbewust, mijn grootste schat begon te "verzamelen".... de zwaarste periode van mijn leven ..... en de moeilijkste ook denk ik voor de naasten en echte vrienden die het zo goed bedoelden....
We wonen op de hoek van twee straten en hebben een poort die, vroeger, de hele dag open bleef: de dichte familie en de vrienden kwamen (komen) langs daar bij ons: alleen de mensen die "dicht bij ons hart" lagen (liggen) gebruik(t)en ze; in die periode bleef ze lang dicht maar enkele mensen gaven het niet op. Een van mijn twee beste vriendin kwam ieder dag (zelfs soms meer dan een maal) en als de poort dicht was belde ze: deed ik niet open.... ze probeerde later en raakte dus toch tot bij mij. Zij kent mij al jaren, heel goed, het is echt een "gouden vriendin" en toch... op een dag kwam ze binnen en zei "hoe gaat het?"... het duurde niet lang hoor: ik, direct "zeg vraag je MIJ HOE HET GAAT!!!! JIJ!!! ... je mag weer naar je huis gaan" .... zij antwoordde "als je denkt dat ik het zo zal laten dan ken je mij nog niet, ik kom terug!".... en dat deed ze.... gelukkig voor mij!
Wie ook het niet liet van te komen waren enkele vrienden en vriendinen van Steven, hoe moeilijk het ook voor hen was: dat vergeet ik NOOIT!
Mijn schoonbroer, de Peter van Steven en zijn vrouw waren er ook voor ons: ze zorgden voor ons als ouders durf ik zeggen: altijd vriendelijk, ook met veel verdriet in hun hart ze konden met mij van Steven spreken, ze hebben, net zoals mijn 2 beste vriendinnen alles gedaan om mijn echtgenoot en ik uit ons huis te krijgen.... de eerste maanden lukte het niet, daarna wel maar met veel moeite....Het waren zeker geen "leuke" uitstappen voor hen.... maar toch hebben ze het gedaan: mijn hele leven zal ik dankbaar blijven....
De arts kwam ook regelmatig een oogje houden: mijn echtgenoot moest verder medicatie nemen.... ik wilde niet.... alleen maar in "uitzonderlijke gevallen" nam ik een halve pilletje om " alles met meer afstand" te kunnen meemaken: als we naar een viering naar de school van Steven gingen, samen met die schoonbroer, zijn echtgenote, mijn dochter en haar vriend, en mijn schoonouders nam ik er eentje: die baan naar Brugge... en dan zijn school.... en al zijn klasgenoten.... ik wist dat het niet anders kon.... om daar tegen te kunnen....Onze dokter heeft ook altijd tijd genomen om te luisteren, om ons te laten spreken.... dat vind ik ook prachtig, zeker in die tijd; iedereen is altijd zo gehast: hij nam zijn tijd voor ons, en nu nog..... dat vergeet ik niet....
Ik kon uren in de kamer van Steven blijven: hij was er niet maar.... als ik mijn ogen dicht hield kon ik hem "ruiken", ik kon, een hele tijd met mijn gezicht in zijn kamerjas blijven staan, met mijn ogen dicht, en luidop tegen hem spreken: zijn "geur" was nog in zijn kamer, in zijn kleren.... het was zoals hij er toch was.... maar ik kreeg geen antwoord als ik iets tegen hem zei....
Nu nog ga ik naar zijn kamer... die "geur" is minder maaris er toch nog en het gebeurt soms dat ik nog de armen van die kamerjas rond mijn hals neem, mijn gezicht tegen die jas leg en... ween of spreek...luidop of heel stil tegen Steven... hij antwoord niet..maar ik hoop dat hij mij hoort...
Als ik in de badkamer kwam en keek in de spiegel kon ik het niet geloven: ieder keer dacht ik "hoe is het mogelijk dat ik nog leef"....
In de tijd dat mijn kinderen heel klein waren heeft een schooljuffrouw een kind verloren.... kanker: ik weet nog dat ik toen dacht "als het met een van mijn kinderen ooit zou gebeuren zou ik sterven, ik zou niet meer kunnen leven"....
In de tijd van mijn bloemenwinkel was er alleen maar een ding dat ik weigerde van te doen: de kerk versieren voor de begrafenis van een kind: dat KON IK NIET: ik wilde geen geld verdienen door zoiets, als ik het aanvaard zou hebben was ik wel verplicht om ervoor te doen betalen: dus weigerde ik...
Ik had een jongen als klant: vanaf dat hij een jaar of 12 was kwam hij nu en dan met een beetje zakgeld een bloem kopen voor zijn moeder (ze wonen niet ver van bij ons), ik vond het uitzonderlijk: een vriendelijk en rustig jongen.... hij is enkele jaren gekomen.... tot als ik hoordde dat hij overleden was: hij lag in bad.... CO vergifting....Toen dacht ik weer "als het met een van mijn kinderen...." Ik had voor een millioen gewed, zo zeker dat ik was dat ik dat NOOIT zou kunnen overleven.....
Als ik nu in de badkamer ben.... versta ik nog altijd niet.... dat ik hier nog ben....
Ik ben Marie-Luce
Ik ben een vrouw en woon in West Vlaanderen (Belg) en mijn beroep is geen meer..
Ik ben geboren op 03/11/1951 en ben nu dus 72 jaar jong.
Mijn hobby's zijn: veel (gelukkig!) : klein-kinderen, planten, foto\\\'s, knutselen, en nu ook computer....
Ik ben Franstalig, getrouwd met een Vlaming en woon in Vlaanderen al meer dan 30 jaar. Mijn basis van de taal was wat ik op school geleerd had (en dat was niet mijn beste vak!)...
Nu spreek ik goed maar schrijven is moeilijker: meer uitleg in mijn blog
de tijd vliegt snel zo leef ik vaak in toekomst en verleden droom en herinnering
mocht ik ooit in zuchten en in weeën dromen dat je meer bij me bent voor altijd vanaf heden.
Dala
Ticket To Heaven
I can see what you're looking to find in the smile on my face In my peace of mind, in my state of grace I send what I can to the man from the ministry He's a part of heaven's plan and he talks to me
Now I send what I can to the man with the diamond ring He's a part of heaven's plan and he sure can sing Now it's all I can afford but the lord has sent me eternity It's to save the little children in a poor country
I got my ticket to heaven and everlasting life I got a ride all the way to paradise I got my ticket to heaven and everylasting life All the way to paradise
Now there's nothing left for luxuries Nothing left to pay my heating bill But the good lord will provide, I know he will So send what you can to the man with the diamond ring They're tuning in across the land to hear him sing
I got my ticket to heaven and everlasting life I got a ride all the way to paradise I got my ticket to heaven and everlasting life All the way to paradise, all the way to paradise.
Dire Straits
Tears in heaven
Would you know my name if I saw you in heaven? Would it be the same if I saw you in heaven? I must be strong and carry on, 'Cause I know I don't belong here in heaven.
Would you hold my hand if I saw you in heaven? Would you help me stand if I saw you in heaven? I'll find my way through night and day, 'Cause I know I just can't stay here in heaven.
Time can bring you down, time can bend your knees, Time can break your heart, have you begging please, begging please.
Beyond the door there's peace I'm sure, And I know there'll be no more tears in heaven.
Would you know my name if I saw you in heaven? Would it be the same if I saw you in heaven? I must be strong and carry on, 'Cause I know I don't belong here in heaven.
