Chronologisch overzicht van ruimtevaarders, bemande ruimtevluchten en onbemande sondes.
15-10-2015
dit gebeurde op 15 oktober
lancering in 1997 vanaf Cape Canaveral, van de ruimtesonde Cassini-Huygens.
De missie bestaat uit de Cassini Orbiter die de ESA-sonde Huygens naar Titan moet brengen en zelf vanuit een baan om Saturnus gedetailleerde studies moet uitvoeren van de planeet en zijn ringen en satellieten.
Enkele mijlpalen:
- in januari 2000 passeerde Cassini de planetoïde Masursky;
- in december 2000 passeerde Cassini de gasreus Jupiter (de planeet werd op dat moment al bestudeerd door de sonde Galileo);
- op 11 juni 2004 passeerde de sonde de maan Phoebe van Saturnus;
- op 1 juli 2004 bereikte Cassini de planeet Saturnus;
- op 25 oktober, 18:44 Belgische tijd, maakte Cassini de eerste scheervlucht langs Titan;
- in 2004 ontdekte Cassini drie nieuwe manen van Saturnus: Methone, Pallene en Polydeuces;
- op 14 januari 2005 drong de sonde Huygens, die in december 2004 van Cassini werd losgemaakt, de atmosfeer rond Titan binnen en landde op het oppervlak.
Uit metingen van Cassini in 2005 bleek Enceladus onverwacht een atmosfeer te hebben en vloeibaar water dat uit geisers spuit.
Die ontdekking leidde tot speculatie over mogelijk (primitief) leven op Enceladus.
NASA maakte bekend financiële middelen te hebben om Cassini tot 2017 te blijven volgen.
(afbeeldingen: de sonde in opbouw, een vrije voorstelling nabij Saturnus, een foto van de oppervlakte van Titan)
Enkele gegevens:
NSSDC ID: 1997-061A en C
Norad ID: 25008
Lanceertuig: Titan IVB-Centaur
Massa: 2523 kg (Cassini orbiter), 319 kg (Huygens sonde).
geboorte in 1964 te Viterbo, van Roberto Vittori.
Italiaanse missiespecialist/astronaut.
Lid van EAC-1998 en NASA 17-1998 selektie.
Maakte ruimtevlucht in soyuz TM34(TM33), TMA6(TMA5) en STS 134.
Verbleef 35,52 dagen in de ruimte.
lanceringen van allerlei aard, onder andere
in 1965: de VS geheime satellieten LCS 2? en OV2-1(Transtage 6?);
in 1970: de SU weersatelliet Meteor 1-06;
in 1972: de NASA/NOAA weersatelliet ITOS D(4)/NOAA 2 en de NASA/RASC satelliet voor radio-amateurs Oscar 06;
in 1973: een SU fotoverkenner Zenit-2M;
in 1974: de NASA/UK wetenschapssatelliet Ariël 5/UK 5;
lancering in 1960 vanaf Baikonur LC1, van de Soviet ruimtesonde MV-1M N°2.
Dit is de tweede Soviet poging tot het lanceren van een ruimtesonde naar een planeet.
Oorspronkelijk was het de bedoeling om MV-1M sn 2 (ook Mars 1960B genoemd) langs mars te laten vliegen en een aantal foto’s van de planeet te nemen. De 3de trap van het lanceertuig faalt echter bij T+290 seconden waardoor de sonde niet aan de aarde ontsnapt.
Het optimaal lanceervenster voor een mars passage was al voorbij op het ogenblik van de lancering, zodat het hier eerder om een technologietest in de ruimte ging dan om een echt marsschot.
De sonde zou instrumenten bevat hebben voor de waarneming van oa kosmische straling, magnetisme, zonnewind en micro-meteorieten.
(afbeelding: model van de sonde)
Enkele gegevens:
NSSDC ID: 1960-F14 / MARSNK2
Norad ID: -
Lading: Mars/Venussonde 1M
Lanceertuig: Molniya 8K78/L1-5M
Massa: 640 kg.
vertrek in 1976 van het ruimteschip Soyuz 23 (Norad ID: 9477), naar het Soviet ruimtestation Salyut 5.
Dit is de tweede missie naar Salyut 5, maar door een probleem met de naderingsapparatuur is de koppeling niet mogelijk en moest de missie na 2 dagen worden afgebroken. De bemanningen werden wel opgeleid voor een handmatige koppeling, maar niet voor een handmatige nadering.
Soyuz 23 komt neer op het gedeeltelijk bevroren Tengizmeer, daardoor en ook wegens ongunstige weersomstandigheden duurt de berging negen uren.
Het was het eerste bezoek aan het station na de plotselinge beëindiging van de Soyuz 21 missie in augustus.
De inzittenden zijn:
Vyacheslav D.Zudov , gezagvoerder,
Valeri I.Rozhdestvensky, vluchtingenieur.
lanceringen van allerlei aard, onder andere
in 1964 en 1966: een SU fotoverkenner Zenit-2;
in 1965: de SU communicatiesatelliet Molniya 1-2(1B) en de NASA wetenschapssatelliet OGO 2;
in 1969: de SU wetenschapssatelliet Interkosmos 1;
in 1970: de DE/EZ wetenschapssatelliet Interkosmos 4;
in 1971: de VS militaire weersatelliet DMSP 1/MMSP 5B-F1 en een SU fotoverkenner Zenit-4M;
in 1972: de SU communicatiesatelliet Molniya 1-21;
in 1976: de CSC communicatiesatelliet Marisat 3;
in 1980: een SU ELINT satelliet Tselina-O;
in 1982: een SU fotoverkenner Zenit-6;
in 1983: een SU militaire waarnemer Kobal't;
in 1987: een SU militaire navigatiesatelliet Parus;
in 1992: de SU communicatiesatelliet Molniya 3-42;
in 1999: de BR/CN aardobservatie satelliet CBERS 1/Ziyuan 1 en de BR astronomiesatelliet SACI 1.
vertrek in 1969 van het ruimteschip Soyuz 8 (Norad ID: 4126), voor een koppeltest van meerdere bemande schepen in de ruimte.
Sojoez 8 is onderdeel van de gezamenlijke missie met Sojoez 6 en 7, met in totaal zeven cosmonauten in een baan om de aarde.
De bedoelde koppeling van Soyuz 7 en 8 mislukt echter en de geplande overstap van een cosmonaut van het ene schip naar het andere, zoals bij de Sojoez 4 en 5 missie gebeurde, gaat niet door. Sojoez 6 moest de operatie van nabij filmen. Soyuz 8 landt na 5 dagen.
Dit was de laatste keer dat de apparatuur voor de Sovjet bemande maanlanding in een baan om de aarde werd getest en het falen ervan was één van de laatste nagels in de doodskist van het programma.
De inzittenden zijn:
Vladimir A.Shatalov, gezagvoerder,
Aleksei S.Yeliseyev, vluchtingenieur.
geboorte in 1952 te Norton LMB – California, van Michael Richard Uram ‘Rich’ Clifford.
Amerikaanse missiespecialist/astronaut.
Lid van NASA 13-1990 groep.
Maakte ruimtevlucht in STS 53, 59 en 76.
Verbleef 27,77 dagen in de ruimte.
Maakte 1 ruimtewandeling van 6u02’.
Was astronaut tot januari 1997 en bleef aktief in de ruimtevaart.
geboorte in 1962 te Parma – Ohio, van Michael Timothy “Bueno” Good.
Amerikaanse ingenieur/astronaut.
Lid van NASA 18-2000 “The Bugs”.
Maakte ruimtevlucht in STS 125 en 132.
Verbleef 24,67 dagen in de ruimte.
Maakte 4 ruimtewandelingen - samen 29u53’.
Was astronaut tot april 2012.
lanceringen van allerlei aard, onder andere
in 1959: de VS wetenschapssatelliet Explorer 7;
in 1961: de VS militaire wetenschapssatelliet Discoverer 32;
in 1971: acht SU militaire communicatiesatellieten Strela-1M;
in 1978: de SU communicatiesatelliet Molniya 3-10 en de NASA/NOAA weersatelliet Tiros N(11);
vlucht in 1964 van het ruimteschip Woskhod 1 (Norad ID: 904), van 1 dag in een baan om de aarde.
Dit is de eerste bemande vlucht met meer dan één persoon aan boord en de eerste vlucht zonder het dragen van een ruimtepak.
Deze missie werd speciaal gepland om het Amerikaanse Gemini programma vooraf te gaan.
Het Woskhod ruimtevaartuig was eigenlijk een aangepaste Vostok waaraan een remraketje op vaste brandstof toegevoegd was om een zachte landing mogelijk te maken. Er waren geen schietstoelen, geen ruimtepakken en ook geen mogelijkheid tot ontsnappen bij een noodsituatie tijdens start of landing.
Konstantin Feoktistov was een ingenieur die bijdroeg tot het ontwerpen van de Spoetnik en Vostok.
De missie was gewijd aan biomedisch onderzoek en de studie van het gedrag van een multi-disciplinair team in de ruimte.
De inzittenden zijn:
Vladimir M.Komarov, piloot-gezagvoerder,
Konstatin P.Feokistov, ingenieur-wetenschapper,
Boris B.Yegorov, arts.
vertrek in 1969 van het ruimteschip Soyuz 7 (Norad ID: 4124), voor een koppeltest van meerdere bemande schepen in de ruimte.
Sojoez 7 is onderdeel van de gezamenlijke missie met Sojoez 6 en 8, met in totaal zeven cosmonauten in een baan om de aarde.
De bedoelde koppeling van Soyuz 7 en 8 mislukt echter en de geplande overstap van een cosmonaut van het ene schip naar het andere, zoals bij de Sojoez 4 en 5 missie gebeurde, gaat niet door. Soyuz 7 landt na 5 dagen.
Dit was de laatste keer dat de apparatuur voor de Sovjet bemande maanlanding in een baan om de aarde werd getest en het falen ervan was één van de laatste nagels in de doodskist van het programma.
De inzittenden zijn:
Anatoli V.Filipchenko, gezagvoerder,
Viktor V.Gorbatko, wetenschapper,
Vladislav N.Volkov, vluchtingenieur.
geboorte in 1932 te Richfield – Utah, van Edwin Jacob ‘Jake’ Garn.
Amerikaanse ladingspecialist/astronaut.
Lid van Congress Observer 1984 groep.
Maakte ruimtevlucht in STS 16/51D.
Verbleef 7,00 dagen in de ruimte.
Was astronaut tot april 1985.
lanceringen van allerlei aard, onder andere
in 1966: een VS fotospion KH 7 en de militaire satelliet SGLS 1/OPS 5345;
in 1970: een SU navigatiesatelliet Tsiklon;
in 1975: de VS militaire satelliet TIP 2/Triad 2;
in 1982: de SU GLONASS navigatiesatellieten Uragan 11l en 2 GVM;
in 1983: een SU militaire communicatiesatelliet Strela-2;
in 1984: de VS militaire navigatiesatelliet NOVA III;
in 1990: de PAS telecomsatellieten SBS 6 en Galaxy VI;
in 1992: de DE communicatiesatelliet DFS 3/Kopernikus.
lancering in 1958 vanaf Cape Canaveral LC17A, van de VS ruimtesonde Pioneer 1/Able 2.
Pioneer 1 is de eerste ruimtesonde gelanceerd door de pas opgerichte NASA en bedoeld voor de studie van straling, magnetisme en micrometeorieten in de ruimte tussen de aarde en de maan.
Door onvoldoende vermogen van de 3de trap van de Thor-Able-combinatie wordt de maan niet bereikt.
De bereikte hoogte van 113800 km was wel een rekord, waarna de sonde na 43u12min in de dampkring boven de stille oceaan verbrandt.
(afbeelding: tekening van de sonde)
Enkele gegevens:
NSSDC ID: 1958-007A (eta 1)
Norad ID: 110
Lading: Pioneer 0-1-2
Lanceertuig: Thor Able I-130
Massa: 38 kg.
lancering in 1958 vanaf Baikonur LC1, van de Soviet ruimtesonde E-1 N°2.
De bedoeling van deze lancering is een sonde te pletter te laten vallen op het maanoppervlak - na een rechtstreekse vlucht - zonder tussenfase in aardorbit.
Het lanceertuig breekt echter na 42?104 seconden tgv overmatige trillingen veroorzaakt door de 4 aangehechte opduwmotoren (1ste trap).
(afbeelding: model van de sonde)
Enkele gegevens:
NSSDC ID: 1958-F17
Norad ID: -
Lanceertuig: Molniya 8K72/B1-4(Luna)
Massa: 360 kg.
vertrek in 1968 van het ruimteschip Apollo 7 (Norad ID: 3486), voor een 11-daagse testvlucht in een baan om de aarde.
Apollo 7 is de eerste bemande vlucht van het Apollo ruimtevaartuig.
De primaire doelstellingen van de missie zijn testen aangaande de koppelmogelijkheden van de Commando en Dienst Module (CSM).
Ook twee fotografische experimenten en drie medische experimenten waren gepland.
Kort na de lancering kreeg astronaut Schirra een erge verkoudheid, waarna bij de twee andere bemanningsleden ook spoedig de symptomen optraden. Het zero-gravitatie milieu belette de normale afvoer van vocht uit het hoofd, waardoor extreem ongemak voor de bemanning optrad wat gevolg had op hun prestaties.
De inzittenden zijn:
Walter M.Schirra, Jr, bevelhebber,
Donn F.Eisele,CM piloot,
Walter R.Cunningham, LM piloot.
vertrek in 1969 van het ruimteschip Soyuz 6 (Norad ID: 4122), voor een volgtest van meerdere bemande schepen in de ruimte.
Sojoez 6 is onderdeel van de gezamenlijke missie met Sojoez 7 en 8, met in totaal zeven cosmonauten in een baan om de aarde en moest de koppeling verslaan van Soyuz 7 met 8.
De bedoelde koppeling van de twee ruimteschepen mislukt echter, waarschijnlijk door het falen van de elektronica.
De bemanning deed ook las-experimenten in de ruimte, oa door gebruik van een elektronenbundel, een lage druk plasma en een elektrode.
Na 80 omlopen om de aarde landde Soyuz 6 op 16 oktober, 180 km ten noordwesten van Karaganda, in Kazahkstan.
De inzittenden zijn:
Valeri N.Kubasov, gezagvoerder,
Georgi S.Shonin, vluchtingenieur.
geboorte in 1936 te Rochester - New York, van Charles Gordon Fullerton.
Amerikaanse piloot/astronaut.
Lid van MOL 2-1966 en Nasa 7-1969 groep.
Maakte ruimtevlucht in STS 3 en 19/51F.
Verbleef 15,95 dagen in de ruimte.
Bemanningslid van Enterprise pendeltestvluchten in 1977.
Was astronaut tot 1986.
Overlijdt na beroerte op 21 augustus 2013 te Lancaster, California.
lanceringen van allerlei aard, onder andere
in 1967: de VS militaire weersatelliet DMSP 4A-F4 en een SU fotoverkenner Zenit-2;
in 1968: een SU fotoverkenner Zenit-2;
in 1972: een SU radardoel satelliet DS-P1-Yu ;
in 1974: een SU doelsatelliet Vektor;
in 1977: een SU fotoverkenner Zenit-6;
in 1979: een SU militaire communicatiesatelliet Strela-2;
in 1984: een SU militaire navigatiesatelliet Parus;
in 1988: een SU ELINT satelliet Tselina-D;
in 1993: het MIR cargoschip Progress-M20;
in 1994: een SU oceaanobservatie satelliet Okean;
in 1995: de SU militaire communicatiesatelliet Luch 1.
lancering in 1960 vanaf Baikonur LC1, van de Soviet ruimtesonde MV-1M N°1.
MV-1M sn 1 (ook Mars 1960A genoemd) is de eerste Soviet poging tot het lanceren van een ruimtesonde naar een planeet. De derde trap faalt bij T+300sec en de bereikte hoogte is 120km.
Het was de bedoeling om het tuig na een rechtstreekse vlucht langs mars te laten vliegen en een aantal foto’s van de planeet te nemen.
Het optimaal lanceervenster voor een mars passage was al voorbij op het ogenblik van de lancering, zodat het hier eerder om een technologietest in de interplanetaire ruimte ging dan om een echt marsschot.
De sonde zou instrumenten bevat hebben voor de waarneming van oa kosmische straling, magnetisme, zonnewind en micro-meteorieten.
(afbeelding: model van dit type marssonde)
Enkele gegevens:
NSSDC ID: 1960-F12
Norad ID: -
Lading: Mars/Venussonde 1M
Lanceertuig: Molniya 8K78/L1-4M
Massa: 640 kg.
geboorte in 1946 te Genua, van Franco Egidio Malerba.
Italian ladingspecialist/astronaut.
Lid van ISA 1990 en ESA 1-1992 groep.
Maakte ruimtevlucht in STS 46.
Verbleef 7,97 dagen in de ruimte.
Eerste Italiaan in de ruimte - 19920731.
Was astronaut tot augustus 1992.
geboorte in 1958 te Chicago – Illinois, van John Mace Grunsfeld.
Amerikaanse missiespecialist/astronaut.
Lid van NASA 14-1992 groep.
Maakte ruimtevlucht in STS 67, 81, 103, 109 en 125.
Verbleef 58,63 dagen in de ruimte.
Maakte 8 ruimtewandelingen - samen 58u30’.
Was astronaut tot september 2003 en bleef aktief in de ruimtevaart.
geboorte in 1962 te Redwood City – California, van Rex Joseph Walheim.
Amerikaanse missiespecialist/astronaut.
Lid van NASA 16-1996 “The Sardines”.
Maakte ruimtevlucht in STS 110, 122 en 135.
Verbleef 36,36 dagen in de ruimte.
Maakte 5 ruimtewandelingen - samen 36u23’.
lanceringen van allerlei aard, onder andere
in 1964: de VS wetenschapssatelliet Explorer 22/BE-B;
in 1972: de VS militaire satellieten OPS 8314-2 en SAMOS 90/KH 9;
vertrek in 1977 van het ruimteschip Soyuz 25 (Norad ID: 10401), naar het Soviet ruimtestation Salyut 6.
Dit is de eerste missie naar het nieuwe ruimtestation Salyut 6, dat 10 dagen eerder gelanceerd werd.
Ondanks vijf pogingen slaagde de bemanning er niet in om een vergrendelde koppeling tot stand te brengen. Door onvoldoende brandstof voor verdere pogingen en een beperkte batterijlading, keerden ze noodgedwongen na twee dagen terug naar de aarde.
Dit falen leidde tot de nieuwe beleidsregel dat elke toekomstige vlucht minstens één persoon aan boord moest hebben die eerder in de ruimte was.
De inzittenden zijn:
Vladimir V.Kovalyonok, gezagvoerder,
Valery V.Ryumin, vluchtingenieur.
geboorte in 1957 te Donetsk – Rostov, van Yuri Vladimirovich Usachyov.
Russische ingenieur/cosmonaut.
Lid van Energia Ingenieur 10-1989 groep.
Maakte ruimtevlucht in soyuz TM18, TM23, STS 101 en 102(105).
Verbleef 552,93 dagen in de ruimte.
Maakte 7 ruimtewandelingen - samen 30u40’.
Was cosmonaut tot 5 april 2004 en bleef aktief in de ruimtevaart.
lanceringen van allerlei aard, onder andere
in 1962: een VS fotospion KH-5;
in 1970: een SU fotoverkenner Zenit-4M;
in 1975: een VS fotospion KH 8;
in 1981: een SU fotoverkenner Fram en de communicatiesatelliet Raduga 10;
in 1985: de VS militaire navigatiesatelliet Navstar 11/USA 010 en zes SU militaire communicatiesatellieten Strela-3;
in 1987: een SU fotoverkenner Oblik;
in 1991: een SU fotospion Don;
in 1997: de SU satelliet voor materiaalonderzoek Foton 11;
lancering in 1964 vanaf Baikonur LC1, van de ruimtecapsule Woskhod 3KV-2/Kosmos 47.
Dit is een onbemande test van de vernieuwde vostok capsule, aangepast voor het dragen van ofwel drie cosmonauten ofwel twee met EVA-sas, als antwoord op het VS Gemini programma.
De schietstoel werd vervangen door een landingssysteem, dat dmv sensoren een raketje ontstak bij de nadering van de grond, zodat een landing met de bemanning in de capsule mogelijk was.
Enkele gegevens:
NSSDC ID: 1964-062A
Norad ID: 891
Lanceertuig: Woskhod 11A57
Massa: 5320 kg.
vertrek in 1990 van de ruimtependel Discovery STS 41 (Norad ID: 20841), voor een 4-daagse missie in een baan om de aarde.
Het hoofddoel is de lancering van de Ulysses ruimtesonde naar een heliocentrische baan, voor onderzoek van de zon.
Voor de eerste maal wordt dmv de Inertial Upper Stage (IUS) en de speciaal voor deze missie ontworpen Payload Assist Module-S (PAM-S) een satelliet in een baan loodrecht op de ecliptica gestuurd en komt zo in een polaire baan om de zon.
De inzittenden zijn:
Richard N.Richards, bevelhebber,
Robert D.Cabana, piloot,
William M.Shepherd, missiespecialist,
Bruce E.Melnick, missiespecialist,
Thomas D.Akers, missiespecialist.
lancering in 1990 vanaf de ruimtependel Discovery STS 41, van de internationale ruimtesonde Ulysses/ISPM.
De primaire doelstellingen van Ulysses, voorheen de International Solar Polar Mission (ISPM), zijn het onderzoek in functie van de zonne-breedtegraad ( vanaf een polaire baan om de zon), van oa de zonnewind, de interplanetaire magnetische velden, de kosmische straling, het interstellaire gas en de energetische deeltjes. Hiertoe draagt de sonde oa twee magnetometers, plasma-instrumenten, drie sensoren voor geladen deeltjes en kosmisch stof en een X-stralen & gammaflits detector.
Ook de corona van de zon wordt bestudeerd en wordt er gezocht naar gravitatiegolven.
(afbeelding: de sonde tijdens de bouw)
Enkele gegevens:
NSSDC ID: 1990-090B
Norad ID: 20842
Lanceertuig: Discovery
Massa: 370 kg.
selektie in 1989 van de Oostenrijkse Soyuz Gastcosmonauten
Clemens Lothaller,
Franz Viehböck.
Enkel Viehböck zal deelnemen aan een Soyuz-ruimtevlucht.
lanceringen van allerlei aard, onder andere
in 1964: de VS militaire satellieten Calsphere 1 en 2, OPS 5798(?) en Transit 5B-4;
in 1969: de SU weersatelliet Meteor 1-02;
in 1973: een SU fotoverkenner Zenit-4MK;
in 1975: de VS wetenschapssatelliet Explorer 54/AE 4;
in 1978: een SU fotoverkenner Zenit-4MKM;
in 1980: een SU communicatiesatelliet Raduga 07;
in 1981: de radio-amateurs satelliet Oscar 9/UoSat 1 en de NASA wetenschapssatelliet SME;
in 1986: de CN militaire satelliet China 19/FSW-O 8 en een SU militaire waarnemer Siluet;
in 1992: de wetenschapssatellieten Freja (DE/SE) en PRC 32?36/FSW-1 4 (CN);
in 1994: de telecomsatelliet Intelsat 703;
in 1995: een SU militaire navigatiesatelliet Parus.
vertrek in 1984 van de ruimtependel Challenger STS 13/41G (Norad ID: 15353), voor een 8-daags verblijf in een baan om de aarde.
Dit is de eerste ruimtevlucht met twee vrouwen aan boord, daarbij werd Sullivan de eerste Amerikaanse vrouw, en de tweede vrouw in de geschiedenis, om een buitenaktiviteit (EVA) uit te voeren.
De opdrachten waren oa het in de ruimte plaatsen van de Earth Radiation Budget Satellite (ERBS) en het testen van de mogelijk om satellieten in hun baan bij te tanken dmv het ORS systeem.
De inzittenden zijn:
Robert L.Crippen, bevelhebber,
Jon A.McBride, piloot,
Kathryn D.Sullivan, missiespecialiste,
Sally K.Ride/Hawley, missiespecialiste,
David C.Leestma, missiespecialist,
Marc J-P.Garneau, ladingspecialist - CSA,
Paul D.Scully-Power, ladingspecialist.
geboorte in 1929 te Seattle – Washington, van Richard Francis ‘Dick’ Gordon Jr.
Amerikaanse piloot/astronaut.
Lid van Nasa 3-1963 groep.
Maakte ruimtevlucht in gemini 11 en apollo 12.
Verbleef 13,16 dagen in de ruimte.
Maakte 1 ruimtewandelingen en 1 stand-up – samen 2u41’.
Was astronaut tot 1972.
geboorte in 1930 te Uzyn, van Pavel Romanovich Popovich.
Oekraiense piloot/cosmonaut.
Lid van Luchtmacht 1-1960 groep.
Maakte ruimtevlucht in vostok 4 en soyuz 14.
Verbleef 18,69 dagen in de ruimte.
Gezagvoerder van eerste missie naar militair ruimtestation in juli 1974.
Bleef ruimtevaartmedewerker tot 26 januari 1982.
Overlijdt tgv beroerte op 29 september 2009 in ziekenhuis in Gurzuf.
geboorte in 1958 te Pontiac – Michigan, van Brent Ward Jett Jr.
Amerikaanse piloot/astronaut.
Lid van NASA 14-1992 “The Hogs”.
Maakte ruimtevlucht in STS 72, 81, 97 en 115.
Verbleef 41,75 dagen in de ruimte.
Was astronaut tot november 2007.
geboorte in 1958 te Amsterdam, van André Kuipers.
Nederlandse ingenieur/astronaut.
Lid van EAC-1998 selektie.
Maakte ruimtevlucht in soyuz TMA4(TMA3) en TMA3M.
Verbleef 203,66 dagen in de ruimte.
overlijden in 1993 te Nepal, van Karl Gordon Henize
Amerikaanse wetenschapper/astronaut
Geboren op 17 october 1926, te Cincinnati - Ohio
Selectie: NASA Astronaut Groep 6-1967
Missies: STS 51/F
Verbleef 7d 22h 45m (7,95d) in de ruimte
Kwam om tijdens een expeditie op Mount Everest.
Ontving meerdere onderscheidingen, waaronder de Nasa Exceptional Scientific Achievement medaille.
(hier afgebeeld)
selektie in 1998 van de EAC astronaut
André Kuipers (Nederland).
lanceringen van allerlei aard, onder andere
in 1964 en 1965: een VS fotospion KH-4A;
in 1965: de VS militaire satelliet OV 1-2;
in 1966: de VS militaire satellieten Midas 9(RTS 3) en Secor 8/EGRS-8;
in 1968: de SU communicatiesatelliet Molniya 1-10(K) en de VS militaire satelliet OPS 964;
in 1972: een SU radardoel satelliet DS-P1-Yu;
in 1979: een SU fotoverkenner Orion;
in 1983: een SU doelsatelliet Taifun-1B;
in 1990: de CN testsatelliet China 33/FSW-1 3;
in 1997: de ECC telecomsatelliet Echostar 3, het MIR cargoschip Progress-M36 en de herdenkingssatelliet Sputnik Jr;
in 1998: de telecomsatellieten Eutelsat W2 en NSC(SE) Sirius 3.
lancering in 1959 vanaf Baikonur LC1, van de Soviet ruimtesonde E-2(A) N°1/Luna 3.
Luna 3 wordt de ruimte ingeschoten met de bedoeling na een rechtstreekse vlucht te pletter te slaan op het maanoppervlak.
Op 7 oktober mist Luna 3 de maan op 6.200 km en komt in een lusvormige aarde/maan omloop van
15 dagen. Daarbij kwam de voor ons verborgen « achterzijde » van de maan, die op dat moment door de zon beschenen was, in het bereik van de camera’s.
Op 18 oktober seint de sonde 17 foto’s door die moeilijk te interpreteren bleken.
Toch was deze prestatie van luna 3, met de eerste fotos van de maan”achterzijde”, van enorm belang voor de wetenschap.
(afbeeldingen: model van deze sonde en maan”achterzijde”)
Enkele gegevens:
NSSDC ID: 1959-008A (theta 1)
Norad ID: 21
Lanceertuig: Molniya 8K72/I1-8(Luna)
Massa: 278 kg.
lancering in 1965 vanaf Baikonur LC1, van de Soviet ruimtesonde E-6 N°11/Luna 7.
De maansonde E-6-11 wordt gelanceerd met de bedoeling een zachte landing op de maanbodem te maken.
De remraketten zijn echter te vroeg uitgewerkt, zodat de sonde op 7 oktober aan hoge snelheid inslaat in de Oceaan der Stormen (9°N – 48°W).
(afbeelding: model E-1 sonde).
Enkele gegevens:
NSSDC ID: 1965-077A
Norad ID: 1610
Lanceertuig: Molniya 8K78M U103-27
Massa: 1500kg.
geboorte in 1957 te Demarest - New Jersey, van Gregory Thomas Linteris.
Amerikaanse ladingspecialist/astronaut.
Lid van MSL 1-1996 ladingspecialisten.
Maakte ruimtevlucht in STS 83 en 94.
Verbleef 19,66 dagen in de ruimte.
Was astronaut tot 17 juli 1997.
selektie in 1967 van de NASA-6/XS-11 (The Excess Eleven) astronauten
Joseph Allen,
Philip Chapman,
Anthony England,
Karl Henize,
Donald Holmquest,
William B. Lenoir,
Anthony Llewellyn,
Story Musgrave,
Brian O'Leary,
Robert Parker,
William Thornton.
Deze wetenschapper-astronauten werden als backup bemanningsleden gekozen voor de laatste drie Apollo-missies of voor Skylab.
Behalve Chapman, Holmquest, Llewellyn en O'Leary – die ontslag namen bij de NASA voor het einde van het Apollo-programma – vlogen allen uiteindelijk als missiegespecialisten in het Space Shuttle programma.
Met zijn vlucht in STS-80 op de leeftijd van 61 jaar, kreeg Musgrave de titel van 'oudste astronaut" tot aan de tweede vlucht van John Glenn.
selektie in 1989 van de Spacelab-J ladingspecialist
Stanley N.Koszelak,
die echter geen ruimtevlucht zal maken.
lanceringen van allerlei aard, onder andere
in 1957: de allereerste satelliet Sputnik 1/PS 1;
in 1960: de VS militaire communicatiesatelliet Courier 1B;
in 1964: de VS wetenschapssatelliet Explorer 21/IMP 2;
in 1972: een SU fotoverkenner Zenit-4M;
in 1978: acht SU militaire communicatiesatellieten Strela-1M;
in 1984: een SU militaire waarschuwer Oko;
in 1991: de SU satelliet voor materiaalonderzoek Foton 4?7.
vlucht in 1962 van de ruimtecapsule Mercury Atlas 8/Sigma 7 (Norad ID: 433), van 6 omlopen om de aarde.
Mercury Atlas 8, ook Sigma 7 genoemd, met astronaut Walter M.Schirra Jr aan boord is de beste VS bemande ruimtevlucht tot dan.
De lancering is de eerste die rechtstreeks te volgen is door West-Europese TV-kijkers, via de onlangs in dienst genomen Telstar-satelliet.
Schirra volbrengt bijna 6 omlopen om de aarde en valt terug in de Stille Oceaan, na een vlucht van 9 uur 13 min (21:28 UTC). Binnen 40 minuten na de ‘landing’ wordt Schirra samen met zijn capsule op het dek van de USS Kearsage gezet.
Schirra is dan gedurende 8u 56m 22s gewichtloos geweest en haalde een nieuw menselijk snelheidsrecord van 7850 mps.
De voornaamste objectieven van de missie waren: de menselijke handelingen tijdens een vlucht van zes maal om de aarde evalueren en de beoordeling van het wereldwijde Mercury netwerk.
Sigma 7 staat opgesteld in de Astronaut Hall of Fame, Titusville - Florida.
De inzittende is:
Walter M.Schirra, Jr.
vertrek in 1985 van de ruimtependel Atlantis STS21/51J (Norad ID: 16115), voor een 4-daags verblijf in een baan om de aarde.
Het is de 2de geheime pendelmissie in opdracht van DoD (VS Ministerie van Landsverdediging).
Vanuit Atlantis worden de twee militaire satellieten USA 11/DSCS 3A-02 en USA 12/DSCS 3A-03 in de ruimte gezet.
De inzittenden zijn:
Karol J.Bobko, bevelhebber,
Ronald J.Grabe, piloot,
David C.Hilmers, missiespecialist,
Robert L.Stewart, missiespecialist,
William A.Pailes, ladingspecialist.
vertrek in 1994 van het ruimteschip Soyuz TM20 (Norad ID: 23288), naar het Soviet ruimtestation MIR.
Tijdens de automatische koppeling van deze 20ste expeditie naar Mir, wijkt de soyuz onverwacht af van de ideale baan; de koppeling slaagt toch nog zonder incidenten op handbediening door de ervaren cosmonaut Viktorenko.
De lading bevat oa 10 kg apparatuur voor gebruik door Merbold in ESA's Euromir 94 programma.
Na 169 dagen brengen cosmonauten Viktorenko en Kondakova de wetenschapper Polyakov, die 437 dagen in de ruimte was, terug naar de aarde. Merbold landde na 32 dagen in Soyuz TM19.
De inzittenden bij de lancering zijn:
Alexander S.Viktorenko, gezagvoerder,
Yelena V.Kondakova/Ryumin, vluchtingenieur,
Ulf D.Merbold, wetenschapper - ESA Euromir 94;
bij de terugkeer:
Alexander S.Viktorenko, gezagvoerder,
Yelena V.Kondakova/Ryumin, vluchtingenieur,
Valeri V.Polyakov, wetenschapper.
geboorte in 1935 te Charlotte – North Carolina, van Charles Moss ‘Charlie’ Duke Jr.
Amerikaanse piloot/astronaut.
Lid van Nasa 5-1966 groep.
Maakte ruimtevlucht in apollo 16.
Verbleef 11,08 dagen in de ruimte.
Maakte 3 maanwandelingen en 1 stand-up - samen 21u37’56”.
Tiende mens op de maan - apollo 16.
Was astronaut tot 1976.
geboorte in 1951 te Paterson - New Yersey, van Dr Kathryn Dwyer ‘Kathy’ Sullivan.
Amerikaanse missiespecialist/astronaute – Geoloog.
Lid van Nasa 8-1978 groep.
Maakte ruimtevlucht in STS 13/41G, 31 en 45.
Verbleef 22,20 dagen in de ruimte.
Maakte 1 ruimtewandeling van 3u29’.
Eerste ruimtewandeling door VS astronaute op 11 oktober 1984.
Was astronaute tot mei 1993.
overlijden in 1995 te Houston – Texas, van Charles Lacy Veach
Amerikaans piloot/astronaut
Geboren op 18 september 1944, te Chicago, Illinois
Rang: Kolonel, USAF
Selectie: NASA Astronaut Groep 10-1984
Missies: STS-39 en STS-52
Verbleef 18d 4h 18m (18,18d) in de ruimte
Overleed aan kanker
Werd meermaals onderscheiden, oa met het VS Purple Heart (hier afgebeeld).
lanceringen van allerlei aard, onder andere
in 1967: de SU communicatiesatelliet Molniya 1-06(F);
in 1968: de ESA/NASA wetenschapssatelliet Aurorae/ESRO 1(A) en een SU radardoel DS-P1-Yu;
in 1970: een SU oceaanobservatie satelliet US-A;
in 1973: een SU fotoverkenner Zenit-2M;
in 1978: een SU fotoverkenner Fram en het Saljut 6 cargoschip Progress 4;
in 1979: een SU communicatiesatelliet Ekran 04;
in 1980: een SU fotoverkenner Zenit-6;
in 1985: de SU communicatiesatelliet Molniya 3-26 en een aardobservatie satelliet Resurs-O1;
in 1986 en 1988: een SU militaire waarschuwer Oko;
in 1989: een SU militaire waarnemer Kobal't;
in 1998: de VS militaire satellieten USA 140 en USA 141.
vertrek in 1991 van het ruimteschip Soyuz TM13 (Norad ID: 21735), naar het Soviet ruimtestation MIR.
Deze Austromir 91 missie is de 13de expeditie naar MIR, met een astronaut uit Oostenrijk en een kosmonaut uit Kazachstan. De Oostenrijkers betaalde $ 7.000.000 voor de vlucht van Viehböck, terwijl Aubakirov gekozen werd om het onafhankelijke Kazachstan aan te moedigen lanceringen te blijven toestaan vanaf Baikonur Cosmodrome.
Viehbock en Aubakirov keerden al na 8 dagen terug in Soyuz TM12. Na 175 dagen gekoppeld te zijn aan Mir bracht Soyuz TM13 op 25 maart 1992 samen met Volkov, de cosmonauten Krikalyev en Flade terug naar de aarde, die respektivelijk 312 en 8 dagen in de ruimte waren.
Krikalyev werd op die manier "de laatste Burger van de Sovjet-Unie": gelanceerd vanaf de Kazachse Socialistische Sovjetrepubliek en geland in het onafhankelijke Kazachstan.
De inzittenden bij de lancering zijn:
Aleksander A.Volkov, gezagvoerder,
Toktar O.Aubakirov, vluchtingenieur - Kazakhstan,
Franz A.Viehbock, wetenschapper - ESA;
bij de terugkeer:
Aleksandr A.Volkov, gezagvoerder,
Sergei K.Krikalyev, vluchtingenieur,
Klaus-Dietrich Flade, wetenschapper - ESA.
geboorte in 1939 te Moskou, van Yuri Nikolayevich Glazkov.
Russische ingenieur/cosmonaut.
Lid van Luchtmacht 3-1965 groep.
Maakte ruimtevlucht in soyuz 24.
Verbleef 17,73 dagen in de ruimte.
Was cosmonaut tot 1982.
Overlijdt te Moskou op 9 december 2008.
lanceringen van allerlei aard, onder andere
in 1962: de VS wetenschapssatelliet Eexplorer 14;
in 1966: de VS weersatelliet ESSA 3/TOS A;
in 1968: een SU ruimte kernbom OgCh;
in 1972: het VS radardoel Radcat 2 en de wetenschapssatelliet Radsat/SESP 72-1;
in 1973: acht SU militaire communicatiesatellieten Strela-1M;
vertrek in 1988 van de ruimtependel Discovery STS 26 (Norad ID: 19547), voor een 4-daagse opdracht in een baan om de aarde.
Deze korte missie is de eerste pendelvlucht na de ramp met Challenger op 28 januari 1986.
De opdracht omvat het in de ruimte zetten van de NASA gegevensoverdracht satelliet TDRS-3 (Tracking and Data Relay Satellite-3) en het uitvoeren van wetenschappelijke experimenten.
De inzittenden zijn:
Frederick H.Hauck, bevelhebber,
Richard O.Covey, piloot,
John M.Lounge, missiespecialist,
George D.Nelson, missiespecialist,
David C.Hilmers, missiespecialist.
geboorte in 1942 te Miami - Florida, van Clarens William ‘Bill’ Nelson.
Amerikaanse ladingspecialist/astronaut.
Lid van Congress Observer 1984 groep.
Maakte ruimtevlucht in STS 24/61C.
Verbleef 6,09 dagen in de ruimte.
Was astronaut tot januari 1986.
geboorte in 1956 te Monroe – Louisiana, van James Donald Halsell Jr.
Amerikaanse piloot/astronaut.
Lid van NASA 13-1990 groep.
Maakte ruimtevlucht in STS 65, 74, 83, 94 en 101.
Verbleef 52,44 dagen in de ruimte.
Was astronaut tot november 2006.
selektie in 1989 van de ATLAS(EOM) ladingspecialisten
Charles R. Chappell,
Michael Lampton,
Byron K. Lichtenberg.
Waarvan alleen Lichtenberg in de ruimte zal vertoeven.
Nb: op de foto staat ook de belgische astronaaut Frimout die later bij de groep kwam.
lanceringen van allerlei aard, onder andere
in 1962: de NASA/CA astronomiesatelliet Alouette 1 en een VS fotospion KH-4;
in 1970: de SU communicatiesatelliet Molniya 1-15;
in 1971: een SU wetenschapssatelliet OSO, de NASA testsatelliet TETR/TTS 3 en een SU fotoverkenner Zenit-4M;
in 1972: een SU doelsatelliet DS-P1-M;
in 1975: de militaire testvlucht Soyuz 7K-S-2L;
in 1976: een SU militaire communicatiesatelliet Strela-2;
in 1977: het SU ruimtestation DOS 5(7K)/Saljoet 6;
in 1983: een SU communicatiesatelliet Ekran;
in 1987: de NASA/SU biologiesatelliet Bion 8;
in 1988: de SU communicatiesatelliet Molniya 3-33;
lancering in 1971 vanaf Baikonur LC81/24, van de Soviet ruimtesonde E-8LS N°202/Luna 19.
Deze zware maansonde komt op 3 oktober in een baan om de maan, om vandaar het oppervlak in kaart te brengen.
Luna 19 zette de systematische studie voort van de maan, oa voor wat betreft de zwaartekracht en de locatie van de mascons (massa concentraties). De sonde bestudeerde ook de straling en de zonnewind nabij de maan. Een TV-systeem zorgde voor beelden.
(afbeelding: model van deze sonde)
Enkele gegevens:
NSSDC ID: 1971-082A
Norad ID: 5488
Lanceertuig: Proton-K/D(UR-500)
Massa: 5810 kg.
geboorte in 1940 te Ivanteyevka, van Aleksandr Segeyevich Ivanchenkov.
Russische ingenieur/cosmonaut.
Lid van Energia 4-1973 groep.
Maakte ruimtevlucht in soyuz 29(31) en T6.
Verbleef 147,53 dagen in de ruimte.
Maakte 1 ruimtewandeling van 2u05’.
Was cosmonaut tot 3 november 1993.
lanceringen van allerlei aard, onder andere
in 1963: de VS militaire satellieten Transit 5B-1(VBN-1) en Transit 5E-1;
in 1966: een VS fotospion KH 8 Gambit;
in 1967: de communicatiesatelliet Intelsat II F-4;
in 1971: de JP astronomiesatelliet MSF 2/Shinsei/MU-4S-3 en een SU fotoverkenner Zenit-4M;
in 1979: een SU fotoverkenner Zenit-6;
in 1980: het een SU progress 11 11993 cargo
in 1981: een SU zwerm Romb doelstellieten;
in 1982: de communicatiesatelliet Intelsat V-F5;
in 1983 en 1984: een SU satelliet voor oceaanstudie Okean-OE;
in 1984: een SU ELINT satelliet Tselina-2;
in 1985: de communicatiesatelliet Intelsat VA-F12;
in 1989: de SU communicatiesatelliet Gorizont 19 en de satellieten voor ruimteonderzoek Intercosmos 24 (SU) en Magion 2 (EZ);
in 1990: de SU weersatelliet Meteor 2-20;
in 1991: zes SU militaire communicatiesatellieten Strela-3;
in 1998: de SU communicatiesatelliet Molniya 1-91;
in 1999: een SU aardobservatie satelliet Resurs F1M.
lancering in 1967 vanaf Baikonur 81/23, van de Soviet ruimtesonde Soyuz 7K-L1 No.4L.
Deze vlucht is bedoeld als voorbereiding op bemande vluchten omheen de maan, zonder landing.
Het lanceertuig werd kort na de lancering onstabiel en de vluchtleiding besloot de vlucht af te breken bij T + 97 seconden.
Het ruimtevaartuig werd gescheiden van de raket door middel van het SAS reddingssysteem en kwam 50à60 kilometer verder naar beneden. Het werd door een militaire Mi-6 helikopter opgepikt en keerde terug naar Bajkonoer.
(afbeelding: ruimtesonde in konstruktiehal)
Enkele gegevens:
NSSDC ID: -
Norad ID: -
Lanceertuig: Proton-K/D s/n 229-01
Massa: 5390 kg.
vertrek in 1973 van het ruimteschip Soyuz 12 (Norad ID: 6836), voor een 2-daagse testvlucht in een baan om de aarde.
Soyuz 12 was de eerste vlucht van het hernieuwde Soyuz ruimtevaartuig in de nasleep van de Sojoez 11 tragedie. De capaciteit van de capsule was verlaagd van 3 naar 2 kosmonauten zodat tijdens de lancering, de terugval en koppeling het ruimtepak kon gedragen worden.
Oorspronkelijk was het de bedoeling aan te koppelen aan het Salyut 2 ruimtestation, maar de lancering hiervan liep mis. Daar Soyuz 12 slechts 2 dagen op eigen kracht kon werken, en er geen station was om aan te koppelen, keerde de bemanning na twee dagen terug naar de aarde.
De inzittenden zijn:
Vasili G.Lazarev, gezagvoerder,
Oleg G.Makarov, vluchtingenieur.
geboorte in 1952 te Brasov, van Dumitru Dorin Prunariu.
Roemeense piloot/cosmonaut.
Lid van Interkosmos 1978 groep.
Maakte ruimtevlucht in soyuz 40.
Verbleef 7,86 dagen in de ruimte.
Eerste Roemeen in de ruimte - 14 mei 1981.
Was cosmonaut tot 1981.
geboorte in 1966 te Boston – Massachusetts, van Stephanie Diana Wilson.
Amerikaanse missiespecialist/astronaute – Ingenieur.
Lid van NASA 16-1996 “The Sardines”.
Maakte ruimtevlucht in STS 120, 121 en 131.
Verbleef 43 dagen in de ruimte.
Was astronaute tot 3 juli 2013.
lanceringen van allerlei aard, onder andere
in 1962: een SU fotoverkenner Zenit-2;
in 1973: de VS militaire satelliet OPS 6275;
in 1975: de FR astronomiesatelliet Aura/D2B;
in 1984: een SU fotoverkenner Oblik en een zwerm Romb doelstellieten;
in 1985: de TKS-M Salyut 7 module;
in 1989: de SU communicatiesatelliet Molniya 1-76 en de militaire satelliet US-PU;
in 1990: het MIR cargoschip Progress-M05;
in 1994: een SU doelsatelliet Vektor;
in 1997: de communicatiesatelliet Iridium 19, 34, 35, 36 en 37.
vertrekpoging in 1983 van het ruimteschip Soyuz T10-1, naar het Soviet ruimtestation Salyut 7.
De Sojoez T-10-1 missie (ook Sojoez T-10A genoemd) werd al vóór de start beëindigd door de explosie van de draagraket op het lanceerplatform.
De capsule met de bemanning werd twee seconden voordat de draagraket ontplofte weggetrokken door de bovenop aanwezige reddingsraket en kwam veilig naar beneden.
De inzittenden zijn:
Vladimir G.Titov, gezagvoerder,
Gennady M.Strekalov, vluchtingenieur.
vertrek in 1997 van de ruimtependel Atlantis STS 86 (Norad ID: 24964), naar het Soviet ruimtestation MIR.
Deze zevende koppeling van een ruimtependel met MIR leverde de wetenschapper David A. Wolf als zesde VS astronaut in het ruimtestation af en bracht astronaut Michael C.Foale op 6 oktober terug naar de aarde. Deze was dan 145 dagen in de ruimte, waarvan 134 aan boord van MIR.
Op 1 oktober had de eerste gemeenschappelijke VS/SU buitenaktiviteit (EVA) plaats door Titov en Parazynski.
De inzittenden bij de lancering zijn:
als hoofdbemanning:
James D.Wetherbee, bevelhebber,
Michael J.Bloomfield, piloot,
Vladimar G.Titov, missiespecialist - RSA,
Scott E.Parazynski, missiespecialist,
Jean-Loup J.M.Chretien, missiespecialist - CNES,
Wendy B.Lawrence, missiespecialist,
als MIR-astronaut:
David A.Wolf;
bij de landing:
de hoofdbemanning en
Michael C.Foale.
geboorte in 1948 te Ceske Budejovice, van Vladimir Remek.
Tsjechische piloot/cosmonaut.
Lid van Interkosmos 1976 groep.
Maakte ruimtevlucht in soyuz 28.
Verbleef 7,93 dagen in de ruimte.
Eerste Europeaan in de ruimte - 2 maart 1978.
Was cosmonaut tot 1978.
lanceringen van allerlei aard, onder andere
in 1967: een SU fotoverkenner Zenit-2;
in 1968: de VS militaire satellieten OV 2-5, ERS 28/OV 5-2, ERS 21/OV 5-4, LES 6 en Transtage 13;
in 1974: een SU doelsatelliet DS-P1-Yu;
in 1975: de communicatiesatelliet Intelsat IVA-F1;
in 1980: een SU fotoverkenner Fram;
in 1985: een SU fotoverkenner Oblik;
in 1991: de CA telecomsatelliet Anik E1;
in 1993: de aardobservatie satelliet SPOT 3 en de wetenschappelijke micro-satellieten Stella (FR), Kitsat 2/KO 25 (KR), PoSat 1 (PT/UK), HealthSat 2 (VS/UK), Itamsat-A/IO-26 (IT) en EyeSat 1 (VS);
in 1995: een SU aardobservatie satelliet Resurs F20;
in 1996: de telecomsatelliet Ekspress 12/Gorid;
in 1999: de telecomsatelliet LMI 1/Intersputnik 1.
