lancering in 1966 vanaf Baikonur LC31, van de Soviet ruimtesonde E-6LF N°102/Luna 12.
Luna 12 moet in een baan om de maan gegevens verzamelen en beelden doorseinen van de maanbodem.
De orbit - 100/1740km, incl.10° - wordt bereikt en de bekomen foto’s hebben een resolutie van zowat 15 meter. De sonde is 85 dagen aktief, maar het radiokontakt blijft tot 19 januari 1969 behouden.
(afbeeldingen: model van de sonde en maanfoto)
Enkele gegevens:
NSSDC ID: 1966-094A
Norad ID: 2508
Lanceertuig: Molniya 8K78M
Massa: 1620 kg.
lancering in 1969 vanaf Baikonur LC81/24, van de Soviet ruimtesonde E-8-5 N°404/Kosmos 305.
Deze vlucht is de 5de poging om bodemmateriaal van de maan naar de aarde brengen. Een robotarm moest monsters verzamelen (misschien met een boor) en ze in de terugkeercapsule opbergen.
Na de succesvolle plaatsing in een baan om de aarde, faalt blok D van het lanceertuig waardoor het ruimtevaartuig in deze baan strandt en het Kosmos-nummer 305 krijgt.
(afbeelding: model van deze sonde)
Enkele gegevens:
NSSDC ID: 1969-092A
Norad ID: 4150
Lanceertuig: Proton-K/D(UR-500)
Massa: 5600 kg.
vertrek in 1992 van de ruimtependel Columbia STS 52 (Norad ID: 22194), voor een 10-daagse opdracht in een baan om de aarde.
Tijdens deze missie worden de wetenschapssatelliet Geodynamische Laser Satelliet II (LAGEOS II) als gezamenlijk NASA/ISA project en de Canadese militaire testsatelliet CTA in de ruimte geplaatst.
De bemanning doet ook onderzoek op gebied van gewichtloosheid met de Amerikaanse Microgravity
Payload-1 (USMP-1).
De inzittenden zijn:
James B.Wetherbee, bevelhebber,
Michael A.Baker, piloot,
Charles L.Veach, missiespecialist,
William M. Shepherd, mission pecialist,
Tamara E.Jernigan/Wisoff, missiespecialist,
Steven G.MacLean, ladingspecialist.
geboorte in 1933 te Winona – Mississippi, van Dr Donald Herod ‘Don’ Peterson.
Amerikaanse missiespecialist/astronaut.
Lid van MOL 3-1967 en Nasa 7-1969 groep.
Maakte ruimtevlucht in STS 6.
Verbleef 5,02 dagen in de ruimte.
Maakte 1 ruimtewandeling van 4u10’.
Was astronaut tot 1984 en bleef aktief in de ruimtevaart.
lanceringen van allerlei aard, onder andere
in 1967: de SU communicatiesatelliet Molniya 1-7(G);
in 1974: het SU biologieexperiment Bion 2;
in 1976 en 1985: een SU militaire waarschuwer Oko;
in 1977: de NASA astronomiesatellieten ISEE 1 en ISEE 2;
in 1979: een SU fotoverkenner Zenit-6;
in 1985: een SU ELINT satelliet EPN;
in 1986: een SU fotoverkenner Oblik en een doelsatelliet Taifun-1B;
in 1987: een SU militaire waarnemer Kobal't;
in 1991: de telecomsatelliet Intelsat VI-F1;
in 1993: de telecomsatelliet Intelsat 701/Intelsat VII-F1;
in 1995: de VS militaire communicatiesatelliet UFO F6/USA 114;
lancering in 1970 vanaf Baikonur LC81/23, van de Soviet ruimtesonde 7K-L1-14/Zond 8.
Deze sonde is in feite een onbemande ruimtecapsule welke gegevens moet verzamelen over de maan en haar omgeving, met het oog op de geplande bemande maanvluchten.
Op 24 oktober vliegt Zond 2 rond de maan en keert terug naar de aarde. Foto’s in zwart/wit en in kleur van het maanoppervlak en van de aarde worden genomen. Drie dagen later wordt de capsule uit de Indische oceaan opgevist.
(afbeelding: vrije voorstelling van de sonde en maanfoto door Zond 8 genomen)
Enkele gegevens:
NSSDC ID: 1970-088A
Norad ID: 4591
Lanceertuig: Proton-K/D1E
Massa: 5375 kg.
vertrek in 19 van de ruimtependel Columbia STS 73 (Norad ID: 23688), voor een wetenschappelijke missie van 16 dagen in een baan om de aarde.
Het is de tweede vlucht van het Amerikaanse Microgravity Laboratory (USML 2), als voortzetting van de experimenten van zijn voorganger (USML 1), die vloog met Columbia tijdens de STS-50 missie in 1992.
Onderzoek tijdens USML-2 werd uitgevoerd in vijf gebieden: gedrag van vloeistof, verbranding, materiaalkunde, biotechnologie en commerciële toepassing van de resultaten.
De bemanning werd verdeeld in twee groepen om rond de klok te kunnen werken in de zeven meter lange Spacelab module. De activiteiten werden geleid door NASA.
De inzittenden zijn:
Kenneth D.Bowersox, bevelhebber,
Kent V.Rominger, piloot,
Kathryn C.Thornton, ladinggezagvoerder,
Catherine G.Coleman, missiespecialist,
Michael E.Lopez-Alegria, missiespecialist,
Fred W.Leslie, ladingspecialist,
Albert Sacco, Jr, ladingspecialist.
geboorte in 1963 te Montreal – Quebec, van Julie Payette.
Canadese missiespecialist/astronaute – Ingenieur.
Lid van CSA 2-1992 en NASA 16-1992 selektie.
Maakte ruimtevlucht in STS 96 en 127.
Verbleef 25,25 dagen in de ruimte.
Was astronaute tot mei 2013.
lanceringen van allerlei aard, onder andere
in 1962: een SU militaire wetenschapssatelliet DS-A1;
in 1966: de SU communicatiesatelliet Molniya 1-4(D) en een fotoverkenner Zenit-4;
in 1968: een SU militaire testsatelliet I2P;
in 1970: een SU militaire satelliet IS-M;
in 1973: een SU fotoverkenner Zenit-4MK;
in 1979: de SU communicatiesatelliet Molniya 1-45;
in 1982: een SU communicatiesatelliet Gorizont;
in 1983: het Salyut 7 cargoschip Progress 18;
in 1986: de SU communicatiesatelliet Molniya 3-30;
in 1987: een SU ELINT satelliet Tselina-D;
in 1988: een SU communicatiesatelliet Raduga;
in 1992: zes SU militaire communicatiesatellieten Strela-3;
in 1996: de CN aardobservatie satelliet FSW 2-3;
in 1998: de VS militaire communicatiesatelliet UFO F9/UHF F/O F9.
lancering in 1962 vanaf Cape Canaveral LC12, van de VS ruimtesonde Ranger 5.
Dit is de derde maansonde van het Block II type.
De bedoeling is een seismometer een zachte maanlanding te laten uitvoeren, om eventuele maanbevingen te registreren, terwijl de sonde zelf moest inslaan op de maanbodem.
De Agena B trap herontsteekt 25 min na het bereiken van de aardparkeerorbit, maar een fout in het stuursysteem zorgt voor een te hoge snelheid.
Ranger 5 vliegt de maan op 725 km voorbij en komt zo in een heliocentrische baan.
(afbeelding: model van deze sonde)
Enkele gegevens:
NSSDC ID: 1962-055A (b.eta 1)
Norad ID: 439
Lanceertuig: Atlas LV-3A Agena B215D
Massa: 342 kg.
vertrek in 1989 van de ruimtependel Atlantis STS 34 (Norad ID: 20297), voor een 5-daagse missie in een baan om de aarde.
De hoofdtaak van de bemanning wordt het in de ruimte plaatsen van de ruimtesonde Galileo. De Inertial Upper Stage (IUS) hulpraket plaatst Galileo op het traject voor de zes jaar durende reis naar Jupiter.
De inzittenden zijn:
Donald E.Williams, bevelhebber,
Michael J.McCulley, piloot,
Franklin R.Chang-Diaz, missiespecialist,
Shannon W.Lucid, missiespecialist,
Ellen S.Baker, missiespecialist.
lancering in 1989 vanaf de ruimtependel Atlantis, van de ruimtesonde Galileo.
De Galileo-missie is het zesde ruimtevaartuig naar Jupiter en bestaat een orbiter en een atmosfeersonde.
De orbiter zal vanaf een baan om de reuzenplaneet onderzoek verrichten naar oa de ionosfeer van Jupiter en de geologie, de zwaartekracht, de atmosfeer en de magnetische velden van de vier Galileo satellieten.
De atmosfeersonde kwam in juli 1995 (vijf maanden voor het bereiken van Jupiter) vrij van de drager en seinde later gedurende 58 minuten gegevens door over de bovenste lagen van de jupiteratmosfeer.
De gegevensstroom stopte bij een omgevingsdruk boven 23 atmosfeer en een temperatuur van 153°C.
(afbeeldingen: lancering vanaf Atlantis, vrije voorstelling van de sonde ov jupiter en de afdaling)
Enkele gegevens:
NSSDC ID: 1989-084B
Norad ID: 20298
Massa: 2380 kg.
vertrek in 1993 van de ruimtependel Columbia STS 58 (Norad ID: 22869), voor een 14-daagse opdracht in een baan om de aarde.
Het hoofddoel is verder biologie-experimenten uitvoeren in het Spacelab met de Second Life Sciences SLS-2).
Acht van de proeven waren gericht op de bemanning en zes op 48 knaagdieren. De bemanning verzamelde meer dan 650 verschillende monsters uit zichzelf en de knaagdieren. De massa gegevens van SLS-1 en SLS-2 zal helpen een volledig beeld te vormen van de aanpassing aan de gewichtloosheid van zowel mensen als dieren.
DE inzittenden zijn:
John E.Blaha, bevelhebber,
Richard A.Searfoss, piloot,
Rhea M.Seddon/Gibson, missiespecialist,
William S.McArthur, Jr, missiespecialist,
David A.Wolf, missiespecialist,
Shannon W.Lucid, missiespecialist,
Martin J.Fettman, ladingspecialist.
lanceringen van allerlei aard, onder andere
in 1963: een SU fotoverkenner Zenit-2;
in 1967: een SU ruimte kernbom OGCh en de VS wetenschapssatelliet OSO 4;
in 1969: een SU radardoel satelliet DS-P1-Yu;
in 1972: een SU fotoverkenner Zenit-2M;
in 1974: een SU navigatiesatelliet Tsiklon en een fotoverkenner Zenit-4MK;
in 1983: de telecomsatelliet Intelsat V-F7;
in 1984: een SU ELINT satelliet Tselina-D;
in 1999: de telecomsatellieten Globalstar A, B, C en D.
geboorte in 1926 te Cincinnati – Ohio, van Dr Karl Gordon Henize.
Amerikaanse missiespecialist/astronaut.
Lid van Nasa 6-1967 groep.
Maakte ruimtevlucht in STS 19/51F.
Verbleef 7,95 dagen in de ruimte.
Was astronaut tot april 1986.
Sterft op 5 oktober 1993 op de Rongbukgletsjer, Himalaya.
geboorte in 1933 te Hongkong, van William Alison ‘Bill’ Anders.
Amerikaanse piloot/astronaut.
Geboren op 17 oktober 1933.
Lid van Nasa 3-1963 groep.
Maakte ruimtevlucht in apollo 8.
Verbleef 6,13 dagen in de ruimte.
Nam deel aan eerste maanorbit op 24 december 1968.
Was astronaut tot 1969.
geboorte in 1956 te Decatur – Alabama, van Dr Mae Carol Jemison.
Amerikaanse missiespecialist/astronaute.
Lid van NASA 12-1987 groep.
Maakte ruimtevlucht in STS 47.
Verbleef 7,94 dagen in de ruimte.
Was astronaute tot maart 1993.
selektie in 1963 van de NASA-3 astronauten “The Fourteen”
Buzz Aldrin,
William Anders,
Charles Bassett,
Alan Bean,
Eugene Cernan,
Roger Chaffee,
Michael Collins,
Walter Cunningham,
Donn Eisele,
Theodore Freeman,
Richard Gordon,
Russell Schweickart,
David Scott,
Clifton Williams.
Vijf van hen (Aldrin, Cernan, Collins, Gordon and Scott) namen deel aan het Gemini programma.
Aldrin, Bean, Cernan en Scott wandelden op de maan.
Cernan is de enige astronaut die twee maal naar de maan vloog (Apollo 10 and Apollo 17), terwijl Bean het bevel kreeg over de Skylab 3 missie.
Bassett, Chaffee, Freeman en Williams stierven vooraleer ze aan een ruimtevlucht konden deelnemen (Chaffee in de Apollo 1 brand, de anderen in vliegtuigcrashes).
lanceringen van allerlei aard, onder andere
in 1962: een SU fotoverkenner Zenit-2;
in 1963: de VS militaire satellieten TRS 2(A)?5/ERS 12, Vela 1A en 1B;
in 1964: een VS fotospion KH-4A;
in 1969: een SU fotoverkenner Zenit-4;
in 1971: de VS militaire wetenschapssatelliet ASTEX/SESP 71-2/STP;
in 1975 en 1978: een SU fotoverkenner Zenit-2M;
in 1976: een SU oceaanobservatie satelliet US-A;
in 1981: de SU communicatiesatelliet Molniya 3-17;
lancering in 1975 vanaf Baikonur LC81/23, van de Soviet ruimtesonde E-8-5M N°412.
Deze sonde is de tweede van drie die gelanceerd zouden worden. De bedoeling was een zachte landing uit te voeren op de maan, een bodemmonster te nemen en dit naar de aarde te brengen.
Bij de lancering trad er een storing op van de bovenste trap en de lading kwam niet in de bedoelde parkeerbaan.
NASA trok de conclusie dat het de bedoeling was geweest te landen in de Mare Crisium, het reisdoel van Loena 23 en 24 die daar een paar honderd meter van elkaar af landden.
(afbeelding: model van deze sonde)
Enkele gegevens:
NSSDC ID: 1975-F05
Norad ID: -
Lanceertuig: Proton 8K82K
Massa: 5600 kg.
geboorte in 1956 te Chuuk – Micronesië, van James ‘Jim’ Hansen Newman.
Amerikaanse missiespecialist/astronaut.
Lid van NASA 13-1990 groep.
Maakte ruimtevlucht in STS 51, 69, 88 en 109.
Verbleef 43,42 dagen in de ruimte.
Maakte 6 ruimtewandelingen - samen 43u13’.
Was astronaut tot juli 2008.
lanceringen van allerlei aard, onder andere
in 1965 en 1967: een SU fotoverkenner Zenit-4;
in 1970: een SU militaire communicatiesatelliet Strela-2;
in 1973: een SU radardoel satelliet DS-P1-Yu en een fotoverkenner Zenit-4M;
in 1975: de NASA/NOAA weersatelliet GOES 01/SMS 3;
in 1979: een SU militaire navigatiesatelliet Parus;
lancering in 1997 vanaf Cape Canaveral, van de ruimtesonde Cassini-Huygens.
De missie bestaat uit de Cassini Orbiter die de ESA-sonde Huygens naar Titan moet brengen en zelf vanuit een baan om Saturnus gedetailleerde studies moet uitvoeren van de planeet en zijn ringen en satellieten.
Enkele mijlpalen:
- in januari 2000 passeerde Cassini de planetoïde Masursky;
- in december 2000 passeerde Cassini de gasreus Jupiter (de planeet werd op dat moment al bestudeerd door de sonde Galileo);
- op 11 juni 2004 passeerde de sonde de maan Phoebe van Saturnus;
- op 1 juli 2004 bereikte Cassini de planeet Saturnus;
- op 25 oktober, 18:44 Belgische tijd, maakte Cassini de eerste scheervlucht langs Titan;
- in 2004 ontdekte Cassini drie nieuwe manen van Saturnus: Methone, Pallene en Polydeuces;
- op 14 januari 2005 drong de sonde Huygens, die in december 2004 van Cassini werd losgemaakt, de atmosfeer rond Titan binnen en landde op het oppervlak.
Uit metingen van Cassini in 2005 bleek Enceladus onverwacht een atmosfeer te hebben en vloeibaar water dat uit geisers spuit.
Die ontdekking leidde tot speculatie over mogelijk (primitief) leven op Enceladus.
NASA maakte bekend financiële middelen te hebben om Cassini tot 2017 te blijven volgen.
(afbeeldingen: de sonde in opbouw, een vrije voorstelling nabij Saturnus, een foto van de oppervlakte van Titan)
Enkele gegevens:
NSSDC ID: 1997-061A en C
Norad ID: 25008
Lanceertuig: Titan IVB-Centaur
Massa: 2523 kg (Cassini orbiter), 319 kg (Huygens sonde).
geboorte in 1964 te Viterbo, van Roberto Vittori.
Italiaanse missiespecialist/astronaut.
Lid van EAC-1998 en NASA 17-1998 selektie.
Maakte ruimtevlucht in soyuz TM34(TM33), TMA6(TMA5) en STS 134.
Verbleef 35,52 dagen in de ruimte.
lanceringen van allerlei aard, onder andere
in 1965: de VS geheime satellieten LCS 2? en OV2-1(Transtage 6?);
in 1970: de SU weersatelliet Meteor 1-06;
in 1972: de NASA/NOAA weersatelliet ITOS D(4)/NOAA 2 en de NASA/RASC satelliet voor radio-amateurs Oscar 06;
in 1973: een SU fotoverkenner Zenit-2M;
in 1974: de NASA/UK wetenschapssatelliet Ariël 5/UK 5;
lancering in 1960 vanaf Baikonur LC1, van de Soviet ruimtesonde MV-1M N°2.
Dit is de tweede Soviet poging tot het lanceren van een ruimtesonde naar een planeet.
Oorspronkelijk was het de bedoeling om MV-1M sn 2 (ook Mars 1960B genoemd) langs mars te laten vliegen en een aantal foto’s van de planeet te nemen. De 3de trap van het lanceertuig faalt echter bij T+290 seconden waardoor de sonde niet aan de aarde ontsnapt.
Het optimaal lanceervenster voor een mars passage was al voorbij op het ogenblik van de lancering, zodat het hier eerder om een technologietest in de ruimte ging dan om een echt marsschot.
De sonde zou instrumenten bevat hebben voor de waarneming van oa kosmische straling, magnetisme, zonnewind en micro-meteorieten.
(afbeelding: model van de sonde)
Enkele gegevens:
NSSDC ID: 1960-F14 / MARSNK2
Norad ID: -
Lading: Mars/Venussonde 1M
Lanceertuig: Molniya 8K78/L1-5M
Massa: 640 kg.
vertrek in 1976 van het ruimteschip Soyuz 23 (Norad ID: 9477), naar het Soviet ruimtestation Salyut 5.
Dit is de tweede missie naar Salyut 5, maar door een probleem met de naderingsapparatuur is de koppeling niet mogelijk en moest de missie na 2 dagen worden afgebroken. De bemanningen werden wel opgeleid voor een handmatige koppeling, maar niet voor een handmatige nadering.
Soyuz 23 komt neer op het gedeeltelijk bevroren Tengizmeer, daardoor en ook wegens ongunstige weersomstandigheden duurt de berging negen uren.
Het was het eerste bezoek aan het station na de plotselinge beëindiging van de Soyuz 21 missie in augustus.
De inzittenden zijn:
Vyacheslav D.Zudov , gezagvoerder,
Valeri I.Rozhdestvensky, vluchtingenieur.
lanceringen van allerlei aard, onder andere
in 1964 en 1966: een SU fotoverkenner Zenit-2;
in 1965: de SU communicatiesatelliet Molniya 1-2(1B) en de NASA wetenschapssatelliet OGO 2;
in 1969: de SU wetenschapssatelliet Interkosmos 1;
in 1970: de DE/EZ wetenschapssatelliet Interkosmos 4;
in 1971: de VS militaire weersatelliet DMSP 1/MMSP 5B-F1 en een SU fotoverkenner Zenit-4M;
in 1972: de SU communicatiesatelliet Molniya 1-21;
in 1976: de CSC communicatiesatelliet Marisat 3;
in 1980: een SU ELINT satelliet Tselina-O;
in 1982: een SU fotoverkenner Zenit-6;
in 1983: een SU militaire waarnemer Kobal't;
in 1987: een SU militaire navigatiesatelliet Parus;
in 1992: de SU communicatiesatelliet Molniya 3-42;
in 1999: de BR/CN aardobservatie satelliet CBERS 1/Ziyuan 1 en de BR astronomiesatelliet SACI 1.
vertrek in 1969 van het ruimteschip Soyuz 8 (Norad ID: 4126), voor een koppeltest van meerdere bemande schepen in de ruimte.
Sojoez 8 is onderdeel van de gezamenlijke missie met Sojoez 6 en 7, met in totaal zeven cosmonauten in een baan om de aarde.
De bedoelde koppeling van Soyuz 7 en 8 mislukt echter en de geplande overstap van een cosmonaut van het ene schip naar het andere, zoals bij de Sojoez 4 en 5 missie gebeurde, gaat niet door. Sojoez 6 moest de operatie van nabij filmen. Soyuz 8 landt na 5 dagen.
Dit was de laatste keer dat de apparatuur voor de Sovjet bemande maanlanding in een baan om de aarde werd getest en het falen ervan was één van de laatste nagels in de doodskist van het programma.
De inzittenden zijn:
Vladimir A.Shatalov, gezagvoerder,
Aleksei S.Yeliseyev, vluchtingenieur.
geboorte in 1952 te Norton LMB – California, van Michael Richard Uram ‘Rich’ Clifford.
Amerikaanse missiespecialist/astronaut.
Lid van NASA 13-1990 groep.
Maakte ruimtevlucht in STS 53, 59 en 76.
Verbleef 27,77 dagen in de ruimte.
Maakte 1 ruimtewandeling van 6u02’.
Was astronaut tot januari 1997 en bleef aktief in de ruimtevaart.
geboorte in 1962 te Parma – Ohio, van Michael Timothy “Bueno” Good.
Amerikaanse ingenieur/astronaut.
Lid van NASA 18-2000 “The Bugs”.
Maakte ruimtevlucht in STS 125 en 132.
Verbleef 24,67 dagen in de ruimte.
Maakte 4 ruimtewandelingen - samen 29u53’.
Was astronaut tot april 2012.
lanceringen van allerlei aard, onder andere
in 1959: de VS wetenschapssatelliet Explorer 7;
in 1961: de VS militaire wetenschapssatelliet Discoverer 32;
in 1971: acht SU militaire communicatiesatellieten Strela-1M;
in 1978: de SU communicatiesatelliet Molniya 3-10 en de NASA/NOAA weersatelliet Tiros N(11);
vlucht in 1964 van het ruimteschip Woskhod 1 (Norad ID: 904), van 1 dag in een baan om de aarde.
Dit is de eerste bemande vlucht met meer dan één persoon aan boord en de eerste vlucht zonder het dragen van een ruimtepak.
Deze missie werd speciaal gepland om het Amerikaanse Gemini programma vooraf te gaan.
Het Woskhod ruimtevaartuig was eigenlijk een aangepaste Vostok waaraan een remraketje op vaste brandstof toegevoegd was om een zachte landing mogelijk te maken. Er waren geen schietstoelen, geen ruimtepakken en ook geen mogelijkheid tot ontsnappen bij een noodsituatie tijdens start of landing.
Konstantin Feoktistov was een ingenieur die bijdroeg tot het ontwerpen van de Spoetnik en Vostok.
De missie was gewijd aan biomedisch onderzoek en de studie van het gedrag van een multi-disciplinair team in de ruimte.
De inzittenden zijn:
Vladimir M.Komarov, piloot-gezagvoerder,
Konstatin P.Feokistov, ingenieur-wetenschapper,
Boris B.Yegorov, arts.
vertrek in 1969 van het ruimteschip Soyuz 7 (Norad ID: 4124), voor een koppeltest van meerdere bemande schepen in de ruimte.
Sojoez 7 is onderdeel van de gezamenlijke missie met Sojoez 6 en 8, met in totaal zeven cosmonauten in een baan om de aarde.
De bedoelde koppeling van Soyuz 7 en 8 mislukt echter en de geplande overstap van een cosmonaut van het ene schip naar het andere, zoals bij de Sojoez 4 en 5 missie gebeurde, gaat niet door. Soyuz 7 landt na 5 dagen.
Dit was de laatste keer dat de apparatuur voor de Sovjet bemande maanlanding in een baan om de aarde werd getest en het falen ervan was één van de laatste nagels in de doodskist van het programma.
De inzittenden zijn:
Anatoli V.Filipchenko, gezagvoerder,
Viktor V.Gorbatko, wetenschapper,
Vladislav N.Volkov, vluchtingenieur.
geboorte in 1932 te Richfield – Utah, van Edwin Jacob ‘Jake’ Garn.
Amerikaanse ladingspecialist/astronaut.
Lid van Congress Observer 1984 groep.
Maakte ruimtevlucht in STS 16/51D.
Verbleef 7,00 dagen in de ruimte.
Was astronaut tot april 1985.
lanceringen van allerlei aard, onder andere
in 1966: een VS fotospion KH 7 en de militaire satelliet SGLS 1/OPS 5345;
in 1970: een SU navigatiesatelliet Tsiklon;
in 1975: de VS militaire satelliet TIP 2/Triad 2;
in 1982: de SU GLONASS navigatiesatellieten Uragan 11l en 2 GVM;
in 1983: een SU militaire communicatiesatelliet Strela-2;
in 1984: de VS militaire navigatiesatelliet NOVA III;
in 1990: de PAS telecomsatellieten SBS 6 en Galaxy VI;
in 1992: de DE communicatiesatelliet DFS 3/Kopernikus.
lancering in 1958 vanaf Cape Canaveral LC17A, van de VS ruimtesonde Pioneer 1/Able 2.
Pioneer 1 is de eerste ruimtesonde gelanceerd door de pas opgerichte NASA en bedoeld voor de studie van straling, magnetisme en micrometeorieten in de ruimte tussen de aarde en de maan.
Door onvoldoende vermogen van de 3de trap van de Thor-Able-combinatie wordt de maan niet bereikt.
De bereikte hoogte van 113800 km was wel een rekord, waarna de sonde na 43u12min in de dampkring boven de stille oceaan verbrandt.
(afbeelding: tekening van de sonde)
Enkele gegevens:
NSSDC ID: 1958-007A (eta 1)
Norad ID: 110
Lading: Pioneer 0-1-2
Lanceertuig: Thor Able I-130
Massa: 38 kg.
lancering in 1958 vanaf Baikonur LC1, van de Soviet ruimtesonde E-1 N°2.
De bedoeling van deze lancering is een sonde te pletter te laten vallen op het maanoppervlak - na een rechtstreekse vlucht - zonder tussenfase in aardorbit.
Het lanceertuig breekt echter na 42?104 seconden tgv overmatige trillingen veroorzaakt door de 4 aangehechte opduwmotoren (1ste trap).
(afbeelding: model van de sonde)
Enkele gegevens:
NSSDC ID: 1958-F17
Norad ID: -
Lanceertuig: Molniya 8K72/B1-4(Luna)
Massa: 360 kg.
vertrek in 1968 van het ruimteschip Apollo 7 (Norad ID: 3486), voor een 11-daagse testvlucht in een baan om de aarde.
Apollo 7 is de eerste bemande vlucht van het Apollo ruimtevaartuig.
De primaire doelstellingen van de missie zijn testen aangaande de koppelmogelijkheden van de Commando en Dienst Module (CSM).
Ook twee fotografische experimenten en drie medische experimenten waren gepland.
Kort na de lancering kreeg astronaut Schirra een erge verkoudheid, waarna bij de twee andere bemanningsleden ook spoedig de symptomen optraden. Het zero-gravitatie milieu belette de normale afvoer van vocht uit het hoofd, waardoor extreem ongemak voor de bemanning optrad wat gevolg had op hun prestaties.
De inzittenden zijn:
Walter M.Schirra, Jr, bevelhebber,
Donn F.Eisele,CM piloot,
Walter R.Cunningham, LM piloot.
vertrek in 1969 van het ruimteschip Soyuz 6 (Norad ID: 4122), voor een volgtest van meerdere bemande schepen in de ruimte.
Sojoez 6 is onderdeel van de gezamenlijke missie met Sojoez 7 en 8, met in totaal zeven cosmonauten in een baan om de aarde en moest de koppeling verslaan van Soyuz 7 met 8.
De bedoelde koppeling van de twee ruimteschepen mislukt echter, waarschijnlijk door het falen van de elektronica.
De bemanning deed ook las-experimenten in de ruimte, oa door gebruik van een elektronenbundel, een lage druk plasma en een elektrode.
Na 80 omlopen om de aarde landde Soyuz 6 op 16 oktober, 180 km ten noordwesten van Karaganda, in Kazahkstan.
De inzittenden zijn:
Valeri N.Kubasov, gezagvoerder,
Georgi S.Shonin, vluchtingenieur.
geboorte in 1936 te Rochester - New York, van Charles Gordon Fullerton.
Amerikaanse piloot/astronaut.
Lid van MOL 2-1966 en Nasa 7-1969 groep.
Maakte ruimtevlucht in STS 3 en 19/51F.
Verbleef 15,95 dagen in de ruimte.
Bemanningslid van Enterprise pendeltestvluchten in 1977.
Was astronaut tot 1986.
Overlijdt na beroerte op 21 augustus 2013 te Lancaster, California.
lanceringen van allerlei aard, onder andere
in 1967: de VS militaire weersatelliet DMSP 4A-F4 en een SU fotoverkenner Zenit-2;
in 1968: een SU fotoverkenner Zenit-2;
in 1972: een SU radardoel satelliet DS-P1-Yu ;
in 1974: een SU doelsatelliet Vektor;
in 1977: een SU fotoverkenner Zenit-6;
in 1979: een SU militaire communicatiesatelliet Strela-2;
in 1984: een SU militaire navigatiesatelliet Parus;
in 1988: een SU ELINT satelliet Tselina-D;
in 1993: het MIR cargoschip Progress-M20;
in 1994: een SU oceaanobservatie satelliet Okean;
in 1995: de SU militaire communicatiesatelliet Luch 1.
lancering in 1960 vanaf Baikonur LC1, van de Soviet ruimtesonde MV-1M N°1.
MV-1M sn 1 (ook Mars 1960A genoemd) is de eerste Soviet poging tot het lanceren van een ruimtesonde naar een planeet. De derde trap faalt bij T+300sec en de bereikte hoogte is 120km.
Het was de bedoeling om het tuig na een rechtstreekse vlucht langs mars te laten vliegen en een aantal foto’s van de planeet te nemen.
Het optimaal lanceervenster voor een mars passage was al voorbij op het ogenblik van de lancering, zodat het hier eerder om een technologietest in de interplanetaire ruimte ging dan om een echt marsschot.
De sonde zou instrumenten bevat hebben voor de waarneming van oa kosmische straling, magnetisme, zonnewind en micro-meteorieten.
(afbeelding: model van dit type marssonde)
Enkele gegevens:
NSSDC ID: 1960-F12
Norad ID: -
Lading: Mars/Venussonde 1M
Lanceertuig: Molniya 8K78/L1-4M
Massa: 640 kg.
geboorte in 1946 te Genua, van Franco Egidio Malerba.
Italian ladingspecialist/astronaut.
Lid van ISA 1990 en ESA 1-1992 groep.
Maakte ruimtevlucht in STS 46.
Verbleef 7,97 dagen in de ruimte.
Eerste Italiaan in de ruimte - 19920731.
Was astronaut tot augustus 1992.
geboorte in 1958 te Chicago – Illinois, van John Mace Grunsfeld.
Amerikaanse missiespecialist/astronaut.
Lid van NASA 14-1992 groep.
Maakte ruimtevlucht in STS 67, 81, 103, 109 en 125.
Verbleef 58,63 dagen in de ruimte.
Maakte 8 ruimtewandelingen - samen 58u30’.
Was astronaut tot september 2003 en bleef aktief in de ruimtevaart.
geboorte in 1962 te Redwood City – California, van Rex Joseph Walheim.
Amerikaanse missiespecialist/astronaut.
Lid van NASA 16-1996 “The Sardines”.
Maakte ruimtevlucht in STS 110, 122 en 135.
Verbleef 36,36 dagen in de ruimte.
Maakte 5 ruimtewandelingen - samen 36u23’.
lanceringen van allerlei aard, onder andere
in 1964: de VS wetenschapssatelliet Explorer 22/BE-B;
in 1972: de VS militaire satellieten OPS 8314-2 en SAMOS 90/KH 9;
vertrek in 1977 van het ruimteschip Soyuz 25 (Norad ID: 10401), naar het Soviet ruimtestation Salyut 6.
Dit is de eerste missie naar het nieuwe ruimtestation Salyut 6, dat 10 dagen eerder gelanceerd werd.
Ondanks vijf pogingen slaagde de bemanning er niet in om een vergrendelde koppeling tot stand te brengen. Door onvoldoende brandstof voor verdere pogingen en een beperkte batterijlading, keerden ze noodgedwongen na twee dagen terug naar de aarde.
Dit falen leidde tot de nieuwe beleidsregel dat elke toekomstige vlucht minstens één persoon aan boord moest hebben die eerder in de ruimte was.
De inzittenden zijn:
Vladimir V.Kovalyonok, gezagvoerder,
Valery V.Ryumin, vluchtingenieur.
geboorte in 1957 te Donetsk – Rostov, van Yuri Vladimirovich Usachyov.
Russische ingenieur/cosmonaut.
Lid van Energia Ingenieur 10-1989 groep.
Maakte ruimtevlucht in soyuz TM18, TM23, STS 101 en 102(105).
Verbleef 552,93 dagen in de ruimte.
Maakte 7 ruimtewandelingen - samen 30u40’.
Was cosmonaut tot 5 april 2004 en bleef aktief in de ruimtevaart.
lanceringen van allerlei aard, onder andere
in 1962: een VS fotospion KH-5;
in 1970: een SU fotoverkenner Zenit-4M;
in 1975: een VS fotospion KH 8;
in 1981: een SU fotoverkenner Fram en de communicatiesatelliet Raduga 10;
in 1985: de VS militaire navigatiesatelliet Navstar 11/USA 010 en zes SU militaire communicatiesatellieten Strela-3;
in 1987: een SU fotoverkenner Oblik;
in 1991: een SU fotospion Don;
in 1997: de SU satelliet voor materiaalonderzoek Foton 11;
lancering in 1964 vanaf Baikonur LC1, van de ruimtecapsule Woskhod 3KV-2/Kosmos 47.
Dit is een onbemande test van de vernieuwde vostok capsule, aangepast voor het dragen van ofwel drie cosmonauten ofwel twee met EVA-sas, als antwoord op het VS Gemini programma.
De schietstoel werd vervangen door een landingssysteem, dat dmv sensoren een raketje ontstak bij de nadering van de grond, zodat een landing met de bemanning in de capsule mogelijk was.
Enkele gegevens:
NSSDC ID: 1964-062A
Norad ID: 891
Lanceertuig: Woskhod 11A57
Massa: 5320 kg.
vertrek in 1990 van de ruimtependel Discovery STS 41 (Norad ID: 20841), voor een 4-daagse missie in een baan om de aarde.
Het hoofddoel is de lancering van de Ulysses ruimtesonde naar een heliocentrische baan, voor onderzoek van de zon.
Voor de eerste maal wordt dmv de Inertial Upper Stage (IUS) en de speciaal voor deze missie ontworpen Payload Assist Module-S (PAM-S) een satelliet in een baan loodrecht op de ecliptica gestuurd en komt zo in een polaire baan om de zon.
De inzittenden zijn:
Richard N.Richards, bevelhebber,
Robert D.Cabana, piloot,
William M.Shepherd, missiespecialist,
Bruce E.Melnick, missiespecialist,
Thomas D.Akers, missiespecialist.
lancering in 1990 vanaf de ruimtependel Discovery STS 41, van de internationale ruimtesonde Ulysses/ISPM.
De primaire doelstellingen van Ulysses, voorheen de International Solar Polar Mission (ISPM), zijn het onderzoek in functie van de zonne-breedtegraad ( vanaf een polaire baan om de zon), van oa de zonnewind, de interplanetaire magnetische velden, de kosmische straling, het interstellaire gas en de energetische deeltjes. Hiertoe draagt de sonde oa twee magnetometers, plasma-instrumenten, drie sensoren voor geladen deeltjes en kosmisch stof en een X-stralen & gammaflits detector.
Ook de corona van de zon wordt bestudeerd en wordt er gezocht naar gravitatiegolven.
(afbeelding: de sonde tijdens de bouw)
Enkele gegevens:
NSSDC ID: 1990-090B
Norad ID: 20842
Lanceertuig: Discovery
Massa: 370 kg.
selektie in 1989 van de Oostenrijkse Soyuz Gastcosmonauten
Clemens Lothaller,
Franz Viehböck.
Enkel Viehböck zal deelnemen aan een Soyuz-ruimtevlucht.
lanceringen van allerlei aard, onder andere
in 1964: de VS militaire satellieten Calsphere 1 en 2, OPS 5798(?) en Transit 5B-4;
in 1969: de SU weersatelliet Meteor 1-02;
in 1973: een SU fotoverkenner Zenit-4MK;
in 1975: de VS wetenschapssatelliet Explorer 54/AE 4;
in 1978: een SU fotoverkenner Zenit-4MKM;
in 1980: een SU communicatiesatelliet Raduga 07;
in 1981: de radio-amateurs satelliet Oscar 9/UoSat 1 en de NASA wetenschapssatelliet SME;
in 1986: de CN militaire satelliet China 19/FSW-O 8 en een SU militaire waarnemer Siluet;
in 1992: de wetenschapssatellieten Freja (DE/SE) en PRC 32?36/FSW-1 4 (CN);
in 1994: de telecomsatelliet Intelsat 703;
in 1995: een SU militaire navigatiesatelliet Parus.
vertrek in 1984 van de ruimtependel Challenger STS 13/41G (Norad ID: 15353), voor een 8-daags verblijf in een baan om de aarde.
Dit is de eerste ruimtevlucht met twee vrouwen aan boord, daarbij werd Sullivan de eerste Amerikaanse vrouw, en de tweede vrouw in de geschiedenis, om een buitenaktiviteit (EVA) uit te voeren.
De opdrachten waren oa het in de ruimte plaatsen van de Earth Radiation Budget Satellite (ERBS) en het testen van de mogelijk om satellieten in hun baan bij te tanken dmv het ORS systeem.
De inzittenden zijn:
Robert L.Crippen, bevelhebber,
Jon A.McBride, piloot,
Kathryn D.Sullivan, missiespecialiste,
Sally K.Ride/Hawley, missiespecialiste,
David C.Leestma, missiespecialist,
Marc J-P.Garneau, ladingspecialist - CSA,
Paul D.Scully-Power, ladingspecialist.
geboorte in 1929 te Seattle – Washington, van Richard Francis ‘Dick’ Gordon Jr.
Amerikaanse piloot/astronaut.
Lid van Nasa 3-1963 groep.
Maakte ruimtevlucht in gemini 11 en apollo 12.
Verbleef 13,16 dagen in de ruimte.
Maakte 1 ruimtewandelingen en 1 stand-up – samen 2u41’.
Was astronaut tot 1972.
geboorte in 1930 te Uzyn, van Pavel Romanovich Popovich.
Oekraiense piloot/cosmonaut.
Lid van Luchtmacht 1-1960 groep.
Maakte ruimtevlucht in vostok 4 en soyuz 14.
Verbleef 18,69 dagen in de ruimte.
Gezagvoerder van eerste missie naar militair ruimtestation in juli 1974.
Bleef ruimtevaartmedewerker tot 26 januari 1982.
Overlijdt tgv beroerte op 29 september 2009 in ziekenhuis in Gurzuf.
geboorte in 1958 te Pontiac – Michigan, van Brent Ward Jett Jr.
Amerikaanse piloot/astronaut.
Lid van NASA 14-1992 “The Hogs”.
Maakte ruimtevlucht in STS 72, 81, 97 en 115.
Verbleef 41,75 dagen in de ruimte.
Was astronaut tot november 2007.
geboorte in 1958 te Amsterdam, van André Kuipers.
Nederlandse ingenieur/astronaut.
Lid van EAC-1998 selektie.
Maakte ruimtevlucht in soyuz TMA4(TMA3) en TMA3M.
Verbleef 203,66 dagen in de ruimte.
overlijden in 1993 te Nepal, van Karl Gordon Henize
Amerikaanse wetenschapper/astronaut
Geboren op 17 october 1926, te Cincinnati - Ohio
Selectie: NASA Astronaut Groep 6-1967
Missies: STS 51/F
Verbleef 7d 22h 45m (7,95d) in de ruimte
Kwam om tijdens een expeditie op Mount Everest.
Ontving meerdere onderscheidingen, waaronder de Nasa Exceptional Scientific Achievement medaille.
(hier afgebeeld)
selektie in 1998 van de EAC astronaut
André Kuipers (Nederland).
lanceringen van allerlei aard, onder andere
in 1964 en 1965: een VS fotospion KH-4A;
in 1965: de VS militaire satelliet OV 1-2;
in 1966: de VS militaire satellieten Midas 9(RTS 3) en Secor 8/EGRS-8;
in 1968: de SU communicatiesatelliet Molniya 1-10(K) en de VS militaire satelliet OPS 964;
in 1972: een SU radardoel satelliet DS-P1-Yu;
in 1979: een SU fotoverkenner Orion;
in 1983: een SU doelsatelliet Taifun-1B;
in 1990: de CN testsatelliet China 33/FSW-1 3;
in 1997: de ECC telecomsatelliet Echostar 3, het MIR cargoschip Progress-M36 en de herdenkingssatelliet Sputnik Jr;
in 1998: de telecomsatellieten Eutelsat W2 en NSC(SE) Sirius 3.
lancering in 1959 vanaf Baikonur LC1, van de Soviet ruimtesonde E-2(A) N°1/Luna 3.
Luna 3 wordt de ruimte ingeschoten met de bedoeling na een rechtstreekse vlucht te pletter te slaan op het maanoppervlak.
Op 7 oktober mist Luna 3 de maan op 6.200 km en komt in een lusvormige aarde/maan omloop van
15 dagen. Daarbij kwam de voor ons verborgen « achterzijde » van de maan, die op dat moment door de zon beschenen was, in het bereik van de camera’s.
Op 18 oktober seint de sonde 17 foto’s door die moeilijk te interpreteren bleken.
Toch was deze prestatie van luna 3, met de eerste fotos van de maan”achterzijde”, van enorm belang voor de wetenschap.
(afbeeldingen: model van deze sonde en maan”achterzijde”)
Enkele gegevens:
NSSDC ID: 1959-008A (theta 1)
Norad ID: 21
Lanceertuig: Molniya 8K72/I1-8(Luna)
Massa: 278 kg.
lancering in 1965 vanaf Baikonur LC1, van de Soviet ruimtesonde E-6 N°11/Luna 7.
De maansonde E-6-11 wordt gelanceerd met de bedoeling een zachte landing op de maanbodem te maken.
De remraketten zijn echter te vroeg uitgewerkt, zodat de sonde op 7 oktober aan hoge snelheid inslaat in de Oceaan der Stormen (9°N – 48°W).
(afbeelding: model E-1 sonde).
Enkele gegevens:
NSSDC ID: 1965-077A
Norad ID: 1610
Lanceertuig: Molniya 8K78M U103-27
Massa: 1500kg.
geboorte in 1957 te Demarest - New Jersey, van Gregory Thomas Linteris.
Amerikaanse ladingspecialist/astronaut.
Lid van MSL 1-1996 ladingspecialisten.
Maakte ruimtevlucht in STS 83 en 94.
Verbleef 19,66 dagen in de ruimte.
Was astronaut tot 17 juli 1997.
selektie in 1967 van de NASA-6/XS-11 (The Excess Eleven) astronauten
Joseph Allen,
Philip Chapman,
Anthony England,
Karl Henize,
Donald Holmquest,
William B. Lenoir,
Anthony Llewellyn,
Story Musgrave,
Brian O'Leary,
Robert Parker,
William Thornton.
Deze wetenschapper-astronauten werden als backup bemanningsleden gekozen voor de laatste drie Apollo-missies of voor Skylab.
Behalve Chapman, Holmquest, Llewellyn en O'Leary – die ontslag namen bij de NASA voor het einde van het Apollo-programma – vlogen allen uiteindelijk als missiegespecialisten in het Space Shuttle programma.
Met zijn vlucht in STS-80 op de leeftijd van 61 jaar, kreeg Musgrave de titel van 'oudste astronaut" tot aan de tweede vlucht van John Glenn.
selektie in 1989 van de Spacelab-J ladingspecialist
Stanley N.Koszelak,
die echter geen ruimtevlucht zal maken.
lanceringen van allerlei aard, onder andere
in 1957: de allereerste satelliet Sputnik 1/PS 1;
in 1960: de VS militaire communicatiesatelliet Courier 1B;
in 1964: de VS wetenschapssatelliet Explorer 21/IMP 2;
in 1972: een SU fotoverkenner Zenit-4M;
in 1978: acht SU militaire communicatiesatellieten Strela-1M;
in 1984: een SU militaire waarschuwer Oko;
in 1991: de SU satelliet voor materiaalonderzoek Foton 4?7.
