Voorkomen en oorzaak. Bij vrouwelijke honden en katten komen gezwellen in de melkklieren nogal eens voor. De oorzaak is, zoals bij ieder gezwel, een ontsporing van de normale celgroei. Bij tumoren gaat de groei ongeremd door. Melkklier tumoren kunnen zowel goed- als kwaadaardig zijn. Hormonen spelen een rol bij het ontstaan van melkklier tumoren. Bij teven en poezen waarbij op jonge leeftijd de eierstokken en dus de hormoonproductie is weggenomen ("sterilisatie", eigenlijk castratie) komen aanmerkelijk minder melkkliertumoren voor. Als een kat dit soort knobbeltjes krijgt is dat vaak op een leeftijd van 7-8 jaar, bij honden is dat rond het 10e levensjaar.
Diagnose. Onder de buik zijn dan in de buurt van de tepels onderhuidse knobbels voelbaar. Het is helaas niet mogelijk om aan de buitenkant te zien of een knobbel goed- of kwaadaardig is. Bij katten is de kans dat een gezwel kwaadaardig is groot, bij honden wordt een groter percentage goedaardige tumoren gezien. Soms is het mogelijk en zinvol om door een naald een kleine hoeveelheid weefsel af te nemen om een indruk te krijgen van het type tumor. Ook is door het verwijderen van een klein stukje weefsel zekerheid te verkrijgen over het goed- of kwaadaardig zijn van een tumor. In bijna alle gevallen zal dit vooronderzoek toch gevolgd worden door een operatieve behandeling, waarna met onderzoek van het weefsel de aard van het gezwel en het wel of niet volledig verwijderd zijn worden vastgesteld. Als controle op de mogelijke aanwezigheid van uitzaaiingen in de longen is het mogelijk vooraf een röntgenfoto van de longen te maken.
Uitgebreider onderzoek vooraf is vooral zinvol als er een specifieke verdenking op kwaadaardigheid is, bijvoorbeeld als ook de bijbehorende lymfeklieren vergroot zijn. Ook als operatie ongewenst is (hoge leeftijd, ziekte) is het belangrijk om door uitgebreider onderzoek zo goed mogelijk vooraf te weten hoe zinvol en noodzakelijk een operatie zou zijn. Helaas is het onmogelijk om met zekerheid vast te stellen of er geen uitzaaiingen zijn. In een vroeg stadium kunnen ze zo klein zijn dat ze niet op te sporen zijn.
Behandeling. De enige behandelingsmogelijkheid voor melkkliergezwellen is operatie. Bij de operatie worden de tumoren met omringend weefsel ruim weggenomen om er zeker van te zijn dat al het afwijkende weefsel verwijderd is. Dat betekent altijd dat de operatiewond de eerste dagen duidelijk pijnlijk is en er is altijd een wat grotere kans op infectie of vochtophoping onder de wond. Tegen de pijn kunnen wij uiteraard een pijnstiller voorschrijven en eventuele complicaties bij de wondgenezing laten zich goed behandelen. Meestal is bij het verwijderen van de hechtingen na 10 dagen een dier weer helemaal de oude.
Vooruitzichten. Alleen na weefselonderzoek van het verwijderde materiaal is een oordeel mogelijk over de vooruitzichten na operatie. Deze zijn afhankelijk van het soort gezwel wat is weggehaald. Als het gezwel goedaardig was zijn er geen problemen te verwachten. Een kwaadaardig gezwel, waarbij er nog geen uitzaaiingen waren en dat volledig verwijderd is geeft meestal ook achteraf geen problemen. Als bij een kwaadaardig gezwel al voor de operatie uitzaaiingen aanwezig waren, dan is er een groot risico dat die in een later stadium alsnog klachten veroorzaken. Als een kwaadaardig gezwel niet volledig is verwijderd dan is de kans groot dat op dezelfde plaats opnieuw tumorgroei optreedt. Er bestaat helaas geen enkele behandeling om de ontwikkeling van uitzaaiingen of hergroei van de tumor te voorkomen.
Constateert u bij uw hond of kat diktes in de buurt van de tepels, neem dan contact op met uw dierenarts. Als er vroeg wordt ineengegrepen, zijn de kansen op herstel het grootst. In overleg met uw dierenarts kunt u bepalen wat voor uw dier de beste behandelingsmethode is. Afwachten heeft geen zin, gezwellen verdwijnen nooit vanzelf.
