Egypte reisverhaal deel 9.
Het Madurodam van Egypte.
Maandag, 11 juni 2007. Vroege ochtend
Crown Jewel - Aswan.
Ge zou dit een enigszins gevulde reis kunnen noemen. Mijn kop loopt over van de zotte verhaaltjes maar ik heb gewoon geen tijd om ze volledig uit te schrijven. Overdag kribbel ik alles heel cryptisch in mijn notaboekske - rijdend in buskes, dobberend in bootjes, hangend tegen een zuil in de schaduw - en s avonds probeer ik mijn eigen hiërogliefen te ontcijferen en typ ik ze rap in enkele woorden en korte zinnen op mijn Pandora-ke. Dat alleen al zijn soms enkele bladzijden vol! We zien op een dag ook zovéél!!! Het aan mekaar breien van het verhaal zal voor in Sharm El Sjeikh zijn anders geraak ik nu aan geen twee uur slaap per nacht.
Vanmorgen werden we om kwart na drie gewekt om naar Aboe Simbel te rijden. Een tocht van ongeveer 300 km door de woestijn. We hadden met zijn allen onze kopkussens meegenomen om lekker in de comfortabele autocar verder te kunnen slapen. Maar omdat we met zon klein groepje zijn kregen we ook maar een klein ongerieflijk minibusje... En dat was wel buiten de waard gerekend natuurlijk. Want nu werden het wel 3 zéér oncomfortabele uren en kwam er niet veel slaap bij kijken.
Met onze kopkussens in de aanslag!
Alle bussen en busjes moesten in konvooi rijden begeleid door politie om aanslagen te voorkomen. Laat me niet lachen! Aan de kade zit het vol agenten in sjieke witte uniformen met op de mouw Tourist Police en op geen 80 meter daarvandaan worden wij overvallen en er gebeurt juist niks! En hier gaan een paar pipos met jeeps en enkele geweren een bende plots opdagende terroristen tegenhouden zeker? Nee, tegen mij moeten ze die verhalen niet meer komen ophangen.
Ik weet nog vorig jaar in Sharm El Sjeikh dan moesten we telkens een gewapende soldaat mee in ons excursie-busje nemen. t Zou nogal geholpen hebben! 1 geweerke tegen een paar kerels die zich met liefde en plezier zelf willen laten ontploffen.
Ola soldaat! Niet schieten aub! Daar is niets eerbaars aan voor mij. Zo geraak ik niet aan mijn 72 maagden! Geef me nog 1 minuutje, mijn ontsteking hapert. Ik zal mijn bougie efkes kuisen en dan ontplof ik direkt. Momentje hé
De weg door de woestijn.
Het werd dus een ellendig lange rotrit naar Aboe Simbel. Meestal ben ik gek op woestijnen, maar deze was zo eentonig... Zand en amper af en toe wat rotsen...
Het beste deel was nog toen we op onze ontbijtboxkes aanvielen die we vanop de boot meegekregen hadden. We kwamen dan ook nog een uur te laat aan om de zonsopgang mee te maken - wat naar t schijnt t mooiste moment moet zijn - en er liepen al honderden toeristen rond.... Niet echt romantisch....
Drie en een halve god en een paar honderd toeristen...
Tot overmaat van ramp is de tempel nu wel gered van zijn verdrinkingsdood in t Nassermeer, maar de omgeving van de tempel is nu veel minder mooi dan ze oorspronkelijk moet geweest zijn. Het trekt helemaal niet meer op die lithos die ik er van gezien heb uit 1800.
Aboe Simbel.
Ramses II in 't perspectief dat hij graag door zijn onderdanen gezien werd.
De tempel van Nefertari.
Ze hebben de tempels minutieus in blokken gezaagd en hen rond voorgespannen betonconstructies heropgebouwd, maar vroeger stond hij pal aan de Nijl. De farao kon met zijn bootje tot aan de voet van zijn tempel varen, en nu staat hij vrij ver van t water, overal staan omheiningen, en hij lijkt ook niet echt meer uit één grote rotsmassa uitgehakt. Maar t ergste van al was nog dat niemand van ons hem echt gróót vond. We stonden daar wat als beteuterde kleuters want we hadden hem ons allemaal minstens dubbel zo hoog voorgesteld. Een beetje teveel National Geographic gekeken vrees ik.
Het tempeltje van Nefertari - de lieveling uit Ramses II zijn verzameling van 52 echtgenotes - viel dan natuurlijk helemaal tegen. Want dat was nog veel kleiner. Wat wel zeer speciaal is is dat deze vrouw even groot is afgebeeld als de farao zelf. Dit is zeer uitzonderlijk, normaal werden de vrouwen veel kleiner afgebeeld. Liefst nog staand aan hun voeten
Dus hij moet wel erg veel van haar gehouden hebben om haar zo'n monument te gunnen.
Ofwel
was t een madam die zich zo maar niet in de doeken liet doen natuurlijk.
Néé Ramses!!! Ik moet óók in de gevel van Aboe Simbel gebeeldhouwd worden!!!
Maar Nefertari, dat kan ik toch niet maken! Het is een tempel ter ere van míj!!!
Ik wil erbij heb ik u gezegd!!!
Nefertarike, ik kan jullie er toch niet alle 52 mijn vrouwen bij zetten? Weet ge wat dat gaat kosten aan steen alleen al?!
Ramses. Ge luistert niet! Ik spreek niet over die 51 andere trezen. Ik spreek over mezélf. Ik. Wil. Ook. Voor. Die. Tempel. Staan! En even groot als gij. Of verstaat gij ineens geen hiërogliefen meer?!
Nefertarike, zoeteke, dat gaat niet, dat is toch geen mode! Er worden toch nooit vrouwen van de farao even groot als hijzelf afgebeeld!
Dan wórdt het maar mode. Oude conventionele conformistische reactionair!
Tarike, onze Cheops gaat mij uitlachen
Wat hebt ge t liefst? Dat Cheops u uitlacht of een ambras met mij? En ik stook die 51 andere trezen ook op! Daar moogt ge zeker van zijn
Tarike, lieveke, ge weet niet wat ge me aandoet. Kunnen we nu echt niet tot een vergelijk komen? Ik koop u een sjieke nieuwe feloek met een gouden troontje op
Zo eentje helemaal volgens de nieuwe mode!
Ik wil geen bóót. Ik wil een bééld. Een gróót beeld.
Stil lieveke, rustig maar, anders horen die 51 anderen het ook en beginnen die ook allemaal!
Ja, dat galmt hier nogal in die vallei hé jongen?! En ik kan nog harder krijsen hoor! En dan hebt ge er 52 rond uw hoofd jengelen
Nee schatteke, we gaan dat zéker onder ons tweetjes opgelost krijgen! Laat me denken...
Daar zijt ge niet goed in hé Ramses. In de koppen van uw standbeelden zitten meer hersens dan in uw echte kop.
Zoeteke, ge moet nu geen lelijke dingen tegen uw geliefde echtgenoot beginnen zeggen. Zo zijt ge niet, dat weet ik toch
Ge zijt zon lief, vriendelijk meiske
Wás.
Nee prinsesje, ge zíjt nog altijd mijn lief vriendelijk vrouwke
Pas maar op. t Kan verkeren! Ik tel tot drie, en als ge dan niet met een redelijk voorstel komt dan brul ik de mummies uit hun graven totdat de rondslingerende windels de hemel verduisteren! Eén
OK mijn engelke! OK! Luister. Ik bouw voor u een eigen tempel. Eéntje voor u helemaal alleen!
En er komen geen basreliëfs van die 51 trezen op de muren te staan? Ook hun namen niet hé?! Want ik kras ze er hoogstpersoonlijk allemaal één voor één uit.
Maar muizeke, dat zoudt ge toch nooit doen?!!
Nee? t Is een goeie die 't zegt
Gij hebt toch ook al de namen van uw voorgangers laten wegbeitelen uit hun tempels?...
Ja druifke, maar dat is iets anders, dat is politiek, dat begrijpt gij niet en -
Ik!!! Iets niet begríjpen?!!! Van welke vrouw zijn al die intelligente kinderen die hier rondlopen??? Toch van mij dacht ik? De zoontjes van uw andere 51 trezen zijn nog niet in staat om hun eigen naam te beitelen!
Goed poeske, ge krijgt een tempelke voor u helemaal alleen.
Tempél.
Ja natuurlijk, mijn engeltje! Geen kleintje!... Dat weet ik nu ook wel!... Ik heb juist een schoon stukske grond gekocht aan de Nijl, een halve dagreis van hier. Het heeft een zuidligging en een magnifiek uitzicht en -
Mijn tempel komt híer. Vlak naast de uwe.
Jamaar poezewoefke, ik heb heel die berg nodig om mijn eigen tempel in uit te laten houwen!
Dan gebruikt ge de berg daarnaast.
Dat zouden we kunnen doen mijn vogelke, we zullen er nog eens over slapen
Slapen? Dan toch niet mee mij.
OK, OK mijn knuffeltje, ik laat voor u, in de berg naast de mijne, een sjieke tempel bouwen en uw beelden zullen even groot zijn als de mijne.
Met veel kleurtjes! En heel veel tekeningetjes. En zicht op de Nijl hé! O ja, en de eerste zonnestralen moeten gelijktijdig uw en mijn tempel beschijnen. Daar sta ik op. Dus zie dat ge deze keer een degelijke architect aanstelt. Of nee, ik zal hem wel zelf kiezen.
Ja truffeltje. Dat is heel goed. En gaan we nu slapen?...
Tuurlijk Ramseske
Gij zijt toch écht een groot man
Groot van hart, groot van karakter, groot van
álles eigenlijk
Zo rap ik die zwarte rommel van mijn ogen geveegd heb kom ik slapen! Tot seffens, stoer, lief tijgerke van me!
Ge probeert u dan voor te stellen hoe indrukwekkend het is dat mensen in 1230 voor Christus heel dat monument uit 1 berg hebben uitgehouwen... Dat ze geen klopje verkeerd mochten geven of er was onherroepelijk een stukske teveel weggebeiteld... (Een Ramses zonder oorlelleke of zonder kleine teen of met een snuit vol acné-puttekes!) Het blijft een ongelofelijke prestatie. Maar toch, nu ge ziet dat heel die berg uit rechthoekige blokken is wedersamengesteld is de magie wel weg. Nochtans zijn de vier beelden voor de Ramsestempel 20 m hoog (de tempelwand zelf is 33m) en de koppen zelf zijn 4 meter. Maar toch viel dat tegen.
De sleutel van Aboe Simbel.
De binnenkanten van het heiligdom daarentegen waren wel indrukwekkend. Dikke hoge zuilen vol tekeningen en met nog veel kleur. In Ramses tempel waren helemaal achterin in een klein kamertje een rijtje van vier grote stenen goden uitgehouwen. Maar liefst 65 meter van zijn voordeur.! Op de dag van zijn geboorte en de dag van zijn kroning (21 februari en 21 oktober) komt de zon net zo boven de horizon dat drie van de vier goden doorheen de lange tempel enkele minuten belicht worden.
De eerste God uit het rijtje is Ptah, hij is de God van de Duisternis. Dus die krijgt geen zon. De volgende is Amon-Re. Die krijgt 6 minuten licht, daarnaast staat Ramses II afgebeeld als god en zijn moment de gloire duurt wel 13 minuten!. En naast hem zit Ra-Harachte die ook zijn six minutes of fame krijgt. Vroeger hadden de drie goden gouden armen om het licht te weerkaatsen, maar die zijn destijds, onnodig te vertellen eigenlijk, ook al geroofd geweest.
Ptah, Amon-Re, Ramses II en Ra Harachte
geduldig wachten op hun zonnestraaltje...
t Was allemaal oprecht schoon maar ge mocht er natuurlijk weer niet fotograferen.
t Groffe was wel dat de tempelwachters spontaan vroegen of ze met ons eigen apparaat een foto van ons mochten nemen in de inkom van de tempel - met flash!!! - zodat ge dan toch heel de binnenkant zag en dat ze dan een fooi konden vragen.
Dus was ik achterin toch maar stiekum een paar fotos aan t nemen door mijn T-1tje gewoon op de grond te zetten. Zonder flash, met een lange opening. No problemo. Dat beschadigd niets. Tot een paar oude Duitse trezen zich heel bazig en arrogant kwamen moeien. En toen ondervond ik toch weer dat ik nog vrij heet gebakerd ben en best nog een paar weken, of zelfs maanden, extra vakantie zou kunnen gebruiken om wat te ontstressen, want ik heb die trienen efkes grondig de mantel uitgeveegd.
De verboden foto's...
Ramses II was een redelijk ijdel bazeke. Voor zijn tempel zitten al vier reuzebeelden van hemzelf. Binnen in de tempel staan de muren vol met tekeningen van Ramses die zijn vijanden in pan hakt. Hoe meer hoe liever. Pure propaganda, want t is helemaal niet bewezen dat hij die allemaal verslagen heeft en dat de veldslagen meer waren dan wat grensschermutselingen. En in t achterkamertje, sorry, t heilige der heiligen, zit hij dus al verkleed als god.
Hij liet zijn heiligdom zo afgelegen in de woestijn bouwen omdat hij zich realiseerde dat zijn grootheidswaanzin niet zou pakken bij de hogepriesters van de tempels in Midden-Egypte. Die kerels hadden zelf te veel macht.
Tegelijkertijd vond hij het een goede manier om wat dreiging uit te oefenen op de Nubiërs uit het zuiden zodat die niet geneigd zouden zijn hun belastingen te ontduiken.
En willen of niet, voor zijn pensioen of bejaardentehuis zullen ze moeten afdokken hebben want hij is maar liefst 97 jaar geworden! Hij heeft heel zijn collectie vrouwen en t grootste deel van zijn kinderen overleefd. Het moet op de duur een heel eenzaam man geworden zijn.
De ijdele Ramses liet ook op alle andere tempels de namen van zijn voorgangers uitkrassen en zijn eigen naam in de plaats beitelen. Dat deden die sympathiekerds nu wel bijna allemaal destijds. Eens de naam van de tempel verwijderd was waren ze - volgens hun geloof - ook hun plekje in t hiernamaals kwijt. Zonder naam, geen bestaan, niet nu en niet later. Maar Ramses was zo slim om zijn eigen naam zo diep in de stenen te laten kerven dat er voor zijn opvolgers geen uitkrassen meer mogelijk was.
Ziet ge onze Koning Albert II in Brussel al overal graffitti gaan spuiten over de naam van Boudewijn?
Voor de tempel van Nefertari staan 6 beelden zowel van haar als van Ramses II. Die beelden zijn 10m hoog. Dat is niet weinig maar toch ook niet indrukwekkend.
Wat wel lief is is dat hij die tempel gewijd heeft aan Hathor, de godin met de koeiekop, de godin van de liefde. Zijn geliefde Nefertari staat dan ook overal afgebeeld met ofwel koeienoren, horentjes, of met een volledige koeiekop.
De Egyptenaren spreken over een vrouw met mooie ogen nog altijd als ze heeft de blik van een koe.
In deze tempel zijn ook iets minder strijdgewoel en iets meer bloemen afgebeeld. Hoewel hij het toch nog niet kon laten haar te trachten charmeren door zichzelf af te beelden bij een berg afgeslachte vijanden. Een echte romanticus die jongen.
Ramses en Nefertari. Allebei even groot.
Laathi, een heel stukske kleiner... Maar ja, ik ben dan ook nog geen Godje.
We kregen er twee uur en een half de tijd om rond te dolen, dus ik heb er enkele best leuke foto's kunnen maken. (Heel die Aboe Simbel was zo klein dat ik het zelfs volledig op het lenske van mijn T-1 kreeg!) En wat poezen van drinkwater kunnen voorzien in potje van onze ontbijtbox die ik voor dat doel altijd meezeul.
Zodat heel die hellerit dan toch nog een hoger doel diende...
Op de middag, na alweer die rotrit van 3 uur, strompelden we aan boord met onze kopkussens onder onze arm als kinderen die terugkwamen van een pyamafeest en de hele nacht geen oog hadden dichtgedaan. Gelukkig heeft iedereen uit ons groepje veel zin voor humor en de lekkere lunch maakte vanzelfsprekend ook weer alles meer dan goed.
-----------------------
In de volgende aflevering van het reisverhaal bezoeken we een Nubisch dorpje...
Dan zien jullie het dagelijkse leven van de mensen van nu!
En morgen het nieuwe fotoraadsel!