van Grave in Nederland tot Neerpelt en Overpelt in België,
de vervening door turfontginning, moerasgebied

"In een paar dagen word ik 82. Kwam ik uit een achterlijke gemeente. Zeer zeker.
De zuster van het klooster vertelde mijn moeder dat wij schoolkinderen 2jaar achter waren bij de volgende gemeente.
Niemand deed er iets aan. Een vriend van me die onderwijzer werd kwam in zulke zelfde situatie terecht in de Peel.
Hij kreeg geen voet aan de grond. Slot van dat liedje dat hij zichzelf van het leven beroofde.
Het waren moeilijke jaren voor, in, en na de oorlog. Er was geen aandacht voor achterstand onder de kinderen.
Wie haalt het nu nog in zijn hoofd om de kinderen om je heen te slaan.
Kun je je voorstellen dat iedereen gewoon maar een pak slaag kreeg.
Pierre Opstals was ook zo een wonder, die had altijd de striemen van de liniaal van de meester over zijn kop.
Pierre zijn vader was ook niet goed snik, die probeerde ‘s avond kinderen te pakken te krijgen door het hele dorp
om ze een pak rammel te geven. Die waren hem meestal te vlug af op zijn klompen.
Achterlijk bedoel je.

Op de kleiberg vonden de arbeiders kruiken en kannen gebakken uit klei bij de Romeinse soldaten.
2000 jaar geleden die werden bij elkaar gezet en met stenen en pannen die ook 2000 jaar oud waren op gegooid.
Hadden wij ooit geschiedenis van ons eigen Limburgse Land?
Piet Hein was een zeeheld terwijl wij nooit meer gezien hadden dan de Maas laat staan de zee.
Een oude kleiwerker vond in de holletjes in de klei tanden en tanden. De rest was tot stof vergaan.
De jamglaasjes in zijn schuurtje lagen tanden van apen en sabeltand tijger enz.

Mijn geschiedenis nooit geleerd. Waren we achterlijk. Waren onze scholen achterlijk." WJ - 2013

-----

" Ik ken die 'achterlijkheid', als we het zo mogen noemen.
Veel hangt af van de socialisatie, van de maatschappij waarin men opgroeide.

Ook ik heb die tijd gekend waar gij over spreekt,
kinderen waren geen groep apart maar kleine mensjes die niets in de pap te brokken hadden, 
die eerder als een last werden aanzien en liefst maar zo vlug als ‘t ging  groot moesten worden,
dan konden zij tenminste wat nuttigs doen.

Onze ouders moesten nog bewust gemaakt worden van het nut van de school.
Maar van waar moest dat inzicht komen als heel de goegemeente hetzelfde leefstramien had.
Iedereen had zorgen toen om zijn dagelijks brood  om de vele mondjes te vullen.
Om het met Maslow te zeggen: zij stonden nog maar op de eerste of tweede trap
van de intussen bekende behoeftenpiramide.

Ik had het (on)geluk ouders te hebben die de leeftijd hadden van grootouders,
als derde jongste van een hele rits kinderen kon dat in die tijd.
Zo kwam het dat ik niet naar school mocht na mijn veertiende, ik moest leren werken!
De directrice van  een middelbare school en later nog de kapelaan 
zijn thuis geweest om mijn ouders te overhalen.
Maar nee, zij vonden dat niet nodig, vooral mijn moeder niet.
Mijn ouders waren achter op de tijd, maar niet achterlijk."  MVS - 2013

-----

Twee zomers geleden hebben LM & ik alles herlezen wat we in de bibliotheek
nog te pakken konden krijgen van Toon Kortooms.
Kortooms schreef streekromans die zich afspelen in de Peel, in veengebied, moerasgebied.

Deze keer hield ik potlood en papier erbij, om te noteren wat ik achteraf wou googlen.
Of ik kwam uit de sofa om iets onmiddellijk te kunnen googlen.
Ik wou elke letter begrijpen, of op zijn minst vatten. Zo boeiend schrijft Kortooms.
Zijn werken herlezen was voor mij een reis door de recente geschiedenis. 

Toon Kortooms schrijft met milde humor. Vlak onder die verteltrant zit de realiteit.
Die is soms rauw. Hij gaat ze niet uit de weg, maar hij zet ze ook niet grauw neer.
Er is veel mededogen in zijn weergave over die periode in dat gebied.
Een achtergesteld gebied, zoals WJ en MVS al vertelden. Kortooms was 29 in '45.  

m – EZW-02/2013, herwerkt -over Toon Kortooms (1916 –1999) : http://nl.wikipedia.org/wiki/Toon_Kortooms , http://www.toonkortoomspark.nl/pages/2/museum ,
http://www.dagjelimburgsepeel.nl/html/toon_kortoomspark.html, https://nl.wikipedia.org/wiki/Peel_(Nederland) ,