Werk of leef niet met oogkleppen op, want er gebeurt van alles rondom U om van te genieten. van P2
Een moderne set oogkleppen is de camera. Toen fotografie betaalbaar en draagbaar werd en dus zonder driepikkel en zwart doek kon gebeuren, ontstond er een nieuwe categorie fotografen: De Kiekjesmens.
De beroepsfotografen en de hobbyisten vallen niet onder de benaming kiekjesmakers. Die mensen hebben een duidelijk doel. Het gaat hen om documentatie of informatie of om een artistiek resultaat, al dan niet in opdracht.
De kiekjesmaker hamstert. Zeker weten, mijn zus Tina is een kiekjesmens. Mijn Pa was er ook ene en hij maakte diapositieven. Na de vakantie volgden dan de obligate diavertoningen. Wie iets anders wou doen in de woonkamer, de krant lezen bvb, of TV kijken, werd gegijzeld met duisternis. Hij deed alle lichten uit want gij-zult-dia's-kijken.
Er zaten tamelijk artistieke dia's tussen. Maar wanneer men vroeg hoe de zuilen bovenaan afgewerkt waren, dan wist hij het niet. Terwijl er bovenop zuilen mogelijk een fronton staat hé, iets wat vertelt over het gebouw.
Of hoe de voet van een berg er uit zag … Als er een top op de dia staat, heeft die berg ook een voet. Liggen daar puinkegels, of is daar weidegrond? Of beide? Dat was niet belangrijk want … het stond niet op de dia.
De reis herleidde hij tot een aantal beelden, een aantal fragmenten. De reis was geen beleving of een eigenheid op zich, de reis was een accessoire bij zijn eigen zelf. Ik zou die lijn kunnen doortrekken, maar dat doe ik liever niet of mijn zussen en ik kunnen in therapie.
Mijn ouders hebben een paar verre reizen gemaakt, maar Pa had geen absoluut geen totaal-verhaal bij de markante plaatsen. Enkel fragmenten. Wat buiten de cadrage viel, zíjn cadrage, telde achteraf niet meer.
En Tina is ook zo. Misschien een graadje erger. Zij vervangt mensen door kiekjes van mensen. Te lang veelvuldige vluchtige kontakten in haar broodjeszaak. Daarom moeten familie, vrienden en kennissen, de blijvers, te pas en ook te onpas op de foto. Ze vraagt nooit of het schikt dat ze foto’s maakt. Ze gaat er van uit dat elke gelegenheid moet vastgelegd worden en dat zij daarvoor de aangewezen persoon is.
Wanneer ik vraag om nu eens géén foto’s te maken en rustig mee aan tafel te blijven zitten is het antwoord : 'doe niet flauw, doe maar voor efkes'. Daarna moeten de foto's bekeken worden en moeten we beslissen welke opnames weg mogen. Kan ze dat thuis niet? En nu ze toch haar smartfoon vast heeft moeten we foto’s bekijken van toen-en-toen met die-en-die.
Zelfs sarcasme helpt niet. "Ge zijt toch zeker dat er geen dia’s zullen uitkomen hé?" Dan kijkt ze verstoord, omdat ze het niet snapt. Ze snapt niet dat ze ons evenzeer gijzelt als vroeger de pa met zijn dia's. Iets waar ze toen ongeveer zenuwziek van werd en dan stampend naar boven trok.
Ondertussen ligt het tafelgesprek helemaal plat natuurlijk, of het evolueert een kant op die zich niet meer laat bijsturen. "Waarover hadden we het daarstraks?" Oh, dat niet belangrijk meer, dat was daarstraks. Ze heeft weer foto's kunnen tonen en een monoloog kunnen houden én ze heeft nu een nieuwe lading foto's waarmee ze bij een volgend etentje andere mensen het gesprek kan afnemen.
'k Weet wel P2 dat ge eigenlijk innerlijke oogkleppen bedoelde, de innerlijke oogkleppen die een ruime kijk verhinderen en een soepele manier van denken beletten. Maar de mensen die zich afsluiten van de omgeving met ipod en smartfoon, hebben die niet al een soort innerlijke oogkleppen ook?
Ze hebben op voorhand een onwennig gevoel dat deze omgeving met de aanwezige mensen niet voldoende zal te bieden hebben, of te weinig zal bieden dat voldoet qua welbevinden, vervulling, gezelligheid. Zij huiveren voor die leegte, al dan niet bewust, want leegte maakt ongemakkelijk.
Nighthawks, 1942, Edward Hopper - USA
Sommige mensen zijn al bang van het 'rondom zich'. Echt waar. Er zou zich zo eens een leegte kunnen voordoen. Dan maar het eigen cocon in, liever alvast de leegte opvullen met plaatjes en praatjes dan een gesprek aangaan waarin men bedachtzame stiltes moet overbruggen en waarvan men niet weet waar het naartoe kan leiden.
m – HiH-08/2015, nagekeken - https://nl.wikipedia.org/wiki/Horror_vacui, https://nl.wikipedia.org/wiki/Isra%C3%ABl_Kiek
|