over complimenten verkopen en over een verpakt compliment

Complimenten vind ik een ingewikkeld sociaal ding. Gecompliceerd en compliqué.
Wanneer is een compliment gemeend lovend, wanneer is het vleierij?

Mij lijkt het soms wisselgeld, dat degene die een compliment geeft
er ook een in ruil verwacht. En wel onmiddellijk.
Ik had een groottante die daar sterk in was.

Wanneer ze iets zei over mijn jas, of tas, of schoenen of kapsel,
nam ik dat aan als kennisgeving : dit is iets dat haar bevalt en zij laat dat weten.
In ruil gaf ik dan informatie over waar de jas/tas/schoenen/kapsel vandaan kwamen.
Dat leek me vanzelfsprekend, het uitwisselen van informatie.

Achteraf kreeg ik via mijn Ma te horen dat ik 'zo nooit eens iets zei'.
Wat bleek : wanneer ze iets gezegd had over jas/tas/schoenen/kapsel,
ik óók iets vleiends moest zeggen over haar jas/tas/etc. Het was dus een ruil.
Dat had ik niet door. 'k Had daarvoor een pilletje moeten nemen
maar dat is niet meer nodig, de groottante is overleden.

Ik 'verkoop' geen complimenten, vleierijen.
Behalve misschien bij jonge kinderen, omdat ze moeten aangemoedigd worden.
Hetgeen men in ruil bekomt is dat ze blijven proberen en ondernemen tot er iets te loven valt.
Wat de bedoeling was.

Want er is ook het compliment als woordje-van-lof.
Het woordje-van-lof rolt er bij mij vanzelf uit als er iets gepresteerd wordt
of wanneer ik iets zie waarvoor ik bewondering of verwondering voel.

Er is ook het verpakt compliment, dat is
een simpel, gewoon zinnetje waar het compliment in zit.

Het verhaal :
in '79 was ik op een schip waar ene BDS aangemonsterd werd als aspirant.
Aspirant deck, een stuurman in spe op Zijn Eerste Schip.

Hij zette de eerste morgen zijn patrijspoort open, omdat dat iets is
dat welopgevoede jongemannen doen: raam openzetten zodra ze opgestaan zijn.
Jawel.
Maar-in-hemelsnaam-niet-op-een-schip-dat-steenkool-aan-het-lossen-is!

Alles in zijn cabine zat onder zwart vettig kolenstof.
Alles. Plafond, wanden, meubels en beddengoed, alles.
Zwart en vettig. Alles vettig en zwart.
Tot zelfs de kraantjes in de badkamer, en die deur was nochtans gesloten gebleven.

Ik bleef daar kalm onder, zij het met een zenuwlachje, omdat ik me kon voorstellen
dat hij dat op pensionaat zo geleerd had en vermits hij aan boord een goede indruk wou maken,
had hij dus braafjes zijn 'raam' open gezet.
"Dat heet patrijspoort jongen!"

De collega en ik hebben een onvoorzien aantal uren gewerkt
om die cabine uit te wassen en weer leefbaar te krijgen.
De slungel wou helpen, maar met al zijn armen en benen liep hij danig in de weg.
Zitten en braaf zijn. Hij moest ons vooral laten werken.
Dus zat hij op zijn seat schaapachtig te kijken hoe wij in uptempo opkuisten wat hij veroorzaakt had.
Hij bleef stil, wij vergaten ongeveer dat hij er was en praatten over job en werkschema.
De uren die hij daar gezeten heeft, hebben wel opgebracht.
Het vent zag ons doende en had ook oren aan zijn hoofd.

Wij hebben daarna, voor de rest van ons contract de meest
vriendelijke, beleefde, behulpzame aspirant gehad die een mens zich maar kan indenken.
In die paar uurtjes zitten & luisteren had hij een zicht op onze job gekregen.
Hij had niet alleen oren aan zijn hoofd maar ook hersens in zijn kop.
Hersens zaten in de familie, zijn pa was de walkaptein.
Nu zou men zeggen de CEO van de firma. Toen was een rederij nog een rederij. Walkaptein dus.

Negen jaar later moest ik monsteren in Durban.
Op mijn contract stond dat het schip als kaptein BDS had.
Ach ja, sommige aspirantjes worden ooit kaptein. Zo is dat.

Toen ik aan boord kwam, doodmoe van de 36hrs onderweg
en van de bruuske klimaatovergang,
ging ik me boven melden, zeemansboek en contract in de hand.

Hij zou het allemaal niet meer weten, na negen jaren andere en belangrijker dingen aan zijn kop.
Ik klopte.
- Binnen.
- Dag kaptein, ik ben de nieuwe …
- Waar waart gij al die jaren, m? onderbrak hij met een vage glimlach.

En ineens herinnerde ik me dat men het Eerste Schip
eigenlijk nooit vergeet. Hij dus ook niet.

Waar waart gij al die jaren, m?
Dát, lieve mensen, was een verpakt compliment.
Hij had in die negen jaar tussentijd al andere dingen
in de huishouding van een schip meegemaakt/moeten meemaken.

In drie weken tijd had ik het kasteel zoals hij het hebben wou : shipshape.

m – nu zou me dat niet meer lukken, met mijn stramme gewrichten - EZW-05/2013, HiH-07/2016, bijgewerkt -