Het onvermijdelijke kan niet vermeden worden. In de metropool wordt het nieuwe station van

Antwerpen Centraal geconcipieerd. Vanaf het station richting Zurenborg moeten verhoogde spoorwegbermen worden aangelegd. Daarvoor is zand nodig, veel zand. En  “de Vossenberg “, de trots van de Kalmthoutse heide, zal er moeten aan geloven.

De dagen van de reus van de Kalmthoutse duinen, zijn inderdaad geteld. Zijn maximale hoogte bedraagt van de voet tot de top 19 meter. Maar de voet zelf bevindt zich op 25 meter boven de zeespiegel. De top strekt zich aldus uit op 44 meter boven de zeespiegel. Meester Verhoeven, de toenmalige Kalmthoutse onderwijzer uit Putte, schrijft over deze Vossenberg : “ Van zijn top had men de heerlijkste vergezichten. In zuidwaartse richting viel het oog op de Scheldestad met haren majestueuzen toren en torens en gebouwen  in blauwen nevel gehuld, noordwaarts op het voormalig Wilhelminaklooster te Huybergen en op aanmerkelijke afstand verder, op den uit den blauwen nevel oprijzende toren der voormalige Sinte-Gertrudekerk te Bergen-op-Zoom; westwaarts op de torens en dorpen van Putte, Ossendrecht en Woensdrecht en op de Scheldestroom, zich vertonende als een breed zilveren lint aan de verren horizont ; en zuid-oostwaarts, had men het schoonste panorama van Kalmthout, wat men zich denken kan : zijn eeuwen oude toren, de nederige torenspits  zijner oude kapel, twee molens met hunnen stilstaande of draaiende wieken, en den zomer achter het loof der bomen gedeeltelijk verscholen, leverde een landschap zo schoon als men zich dromen kan.”

In1892 gaat de “Grote Belgische Centrale N.V” over tot de aanleg van een spoorbaanaftakking , die als het ware een wig drijft doorheen het huidige natuurreservaat ” De Kalmthoutse heide “, tot in het hoogduin..

De aftakking vertrekt aan de spoorweg Antwerpen – Roosendaal, ongeveer ter hoogte van het huidige station van Heide. Vandaar volgt het een traject dat in een hedendaagse omschrijving ongeveer als volgt kan worden aangeduid : Guido Gezellelaan, verhard fietspad doorheen de Withoefse heide, de Duitse weg in de Kalmthoutse heide, en eens het verlengde van de Korte Heuvelstraat voorbij gaat het zich vergaffelen in drie takken, die volgens de noodwendigheden verlegd worden.. Eén van de eerste eindtrajecten moet geëindigd zijn in de omgeving van het ven het “Muggepiske”. Het laatste eindtraject  heeft gelegen aan de rand van de Kambuusduinen.

Er zijn ook drie overwegen geweest langsheen het aftakkingsspoor : één aan het zandwegbaantje van de Kijk-Uit, één op de steenweg van Kalmthout naar Putte en één aan de Korte Heuvelstraat.

Wie vandaag doorheen de Guido Gezellelaan wandelt ontdekt in de nabijheid van het station van Heide een merkelijke verbreding van deze laan. Het is hier geweest dat het zand uit de duwwagonnetjes gebruikt op de heide wordt overgeladen op de normale spoorwegwagons. Met gebruik van een driehoekig aansluitingssysteem op het hoofdspoor kunnen de duwwagonnetjes dan terug de heide worden ingeduwd. Er wordt daarbij gretig gebruik gemaakt van  de afhelling van het aftakkingspoor doorheen de Withoefse Heide naar de depressie rond de Putse steenweg.

In 1898 is de afvoering van de Vossenbergen omzeggens een feit. Vandaag herinnert de vlakte van het Langven nog aan de exacte ligging van deze  vroegere duinen.

Achteraf is het voormelde spoortraject grosso modo nog tweemaal heraangelegd, een eerste maal  om een verbinding tot stand te brengen met het landgoed van de Mont Noire en een tweede maal om een verbinding tot stand te brengen met het Duitse dorp in de Kambuusduinen tijdens de tweede wereldoorlog. Maar verder dan de molensteen op de Duitse weg zijn de Duitsers toen niet meer geraakt.  

Poëzie +

Kalmthouts panorama ( Jan Caluwaerts).

Achter ruggen van golvende Hazenduinen

langsheen de aloude zandweg naar Huybergen,

ontvouwt zich purpergeel en wijds het heideruim

en ’t loopt verloren langs de Vossenbergsporen.

Heel ver aan d ’horizon links witzilverberken,

in de lucht een buizerd met gespreide vlerken,

tussen het Kambuus- en het Wilgenduin een droom,

innig ontstaan en geboetseerd uit Kempenschroom.

Actua +
_______

- Morgen Zondag 8 juli opent burgemeester Lukas Jacobs om 11u. in de feestzaal van het Strijboshof (Achterbroekse steenweg 69) de apotheose van onze Kalmthoutse 11 juli-viering 2012, nl.het "Aperitiefconcert" met feestrede door Hendrik Vuye en muzikale opluistering door Ivan en Mike Smeulders, Emile Verstraeten en Marie-Anne Coppens. Iedereen is van harte welkom en de toegang is gratis voor het hele gezin.

- Ook Kalmthoutse Broodjes wenst zijn trouwe lezers een vrolijke 11-juli-feestdag toe. Want inderdaad er is maar één land dat ons land kan zijn, nml. zoals Peter Benoit, de grote vriend van  Charles Van Geert van de Kalmthoutse Vangeertenhof (het hedendaagse Arboretum) het toondichtte op de woorden van Emmanuel Hiel : "Waar Maas en Schelde vloeien, de Noordzee bruist en stormt..........daar is ons vaderland". 

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Volgende week Zaterdag 14 juli weer een Kalmthouts broodje voor U en uw vrienden :
II/6. De keet van moeder Kee/De zandafvoerders.                                                 Awdoe.

07-07-2012 om 08:38 geschreven door Jan Caluwaerts

Bij de afgraving van de Vossenbergen zijn zo’n 150 zandafvoerders betrokken. Zij komen uit de noord-Antwerpse Polderdorpen maar ook in niet te verwaarlozen aantallen uit het verder afgelegen Zeeland.

Het gaat vooral over dagloners die oorspronkelijk in het landbouwbedrijf zijn te werk gesteld. Bij een aanhoudende jobvermindering in de agrarische sector, o.m. door de introductie van de machine, schakelen zij over naar meer industriëel gerichte activiteiten. Zij hopen daarmee niet alleen werk te vinden, maar ook een beter dagloon in de wacht te slepen.

De dagloners staan onder de leiding van twee Waalse werkleiders, de heren Bastin en Squilbin en worden aangevoerd door de Putse ploegbaas “Sus” Van Tilburg. Zoals we reeds zagen wordt deze laatste de schoonbroer van moeder Kee.

Van de meer dan 150 zandafvoerders keren er ongeveer de helft enkel van zaterdagnamiddag tot zondagavond naar hun gezin terug. Tijdens de rest van de week overnachten ze op de Kalmthoutse heide. Hiervoor trekt de Grote Belgische Centrale nv. ter plaatse barakken op. Men kan er tijdens de werkdagen zeer voordelig verblijven. Logies en maaltijden zijn voorzien., maar ook de ontspanningsmogelijkheden na de noeste arbeid. Het hoeft geen betoog dat de Kalmthoutse jenever er veelvuldig vloeit.

De houten keten worden bij tijdelijke onderbreking van de exploitatie wel eens afgebroken. Bij de hervatting worden ze dan weer op een andere plaats opgericht.

Rond 1895 komt de laatste keet tot stand bezijden de Vossenbergen aan de stijle rand van de huidige Kambuusduinen. Het is deze keet die de geschiedenis zal ingaan als het beroemde logement- , eet- en drankhuis van moeder Kee, dat in de Antwerpse regio de naam Kambuus meekrijgt en in de Kalmthoutse volksmond luistert naar “de barak van moeder Kee”. 

De vader en de moeder van moeder Kee zullen al heel vlug met enkele jongere gezinsleden de Kambuus als één van de eersten permanent bewonen. Vervolgens zullen moeder Kee's zuster Philomène, met nieuwbakken echtgenoot Sus Van Tilburgh, instaan voor de uitbetaling van de lonen, de inning van de onkosten voor het verblijf van de arbeiders en de running van de Kambuusuitbating.  Tijdens de vrije dagen van moeder Kee zullen zij, o.m. voor de bevoorrading , reeds op haar steun kunnen rekenen.

Over de meer officiële naam de Kambuus, die ook voorkomt op de beroemde postkaarten van de Kapelse fotograaf Hoelen, is er enige betwisting omtrent de exacte herkomst van de naam.

Wijlen Kalmthouts meester Vorsselmans is de mening toegedaan geweest dat het woord kombuis ten grondslag heeft gelegen van het begrip “kambuus”. De franstalige ingenieurs van de Grote Centrale die van moeder Kee bij haar bezoek aan de familie vernomen hebben dat ze als jong dienstmeisje kokkin is geweest in een scheepskeuken, door de matrozen kombuis genoemd, zouden met de vervormde benaming van kambuus zijn te voorschijn gekomen. Anderen menen echter dat het woord kamphuis, dat in het Zeeuws uitgesproken wordt als kamphuus, ten grondslag heeft gelegen van Kambuus. De Zeelanders onder de arbeiders manifesteerden zich immers al te graag.

 Poezie +

(uit) Thuiskeer in Zeeland (Hans Warren)

Hart van mijn land ik ben terug

in ’t waaien van uw volle zomer,

lig lui en languit op mijn rug,

weer thuis en nog dezelfde dromer.

Ik lig, ik ben terug, ik droom

uw dromen in een blijde schemer,

ik werd weer een kind, ik werd een boom,

een plant, een lied, een stukje  hemel           
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Volgende Zaterdag 21 juli weer een Kalmthouts broodje voor U en uw vrienden :
II/7.De keet van moeder Kee/Daglonersdochter Anna Cornelia Teysen.                                          Awdoe.
                                                                                                                            .                                                                                           Bij

14-07-2012 om 00:00 geschreven door Jan Caluwaerts

Anna Cornelia Teysen, alias Moeder Kee, wordt in de 2-de helft van de 19-de eeuw, meer bepaald op 20 juni 1859, geboren  als dochter van Johannes Baptist Teysen en  Theresia Franciska Claessens, reeds vernoemd. In het gezin zijn 9 kinderen geboren, wat in die tijd ook in het land van Kempen en Polder geen uitzondering is. Anna Cornelia is de zesde in de rij.

Het gezin Teysen-Claessens is een typische daglonersfamilie. Bij de aanvang van de  tweede helft van de 19-de eeuw stellen deze dagloners in de gesloten agrarische gemeenschappen van de regio hun diensten nog ter beschikking van de rijke boeren - groot grondbezitters in de vruchtbare valleien van de Kempen en in de polders. Naar het einde van de 19-de eeuw toe zullen zij, bij een opkomende industrie, deels noodgedwongen, in grote mate de landbouwstiel inruilen voor een meer industriële bedrijvigheid. Ofwel trekken zij naar de Antwerpse metropool om er vooral in de haven tewerkgesteld te worden, ofwel profiteren zij van een naar de "suburbs" uitdeinende industriële bedrijvigheid. En in de Kalmthoutse regio zal de zandexploitatie daarbij inderdaad ook een rol spelen, alhoewel niet de enige. Ook de steenbakkerijen, de boomkwekerij van de Van Geertenhof, de touwslagerij, de spoorweg en noem maar op doen hun duit in 't zakje.. 

De ouderlijke woning van het gezin Teysen -  Claessens, waar Anna Cornelia haar jeugd doorbrengt, situeert zich in het Noord-Brabantse Putte ten oosten van de baan van Antwerpen naar Bergen-op-Zoom in de onmiddellijke omgeving van de Oude Postbaan van Putte naar Roosendaal, die in de buurt van de Paalberg de Kalmthoutse Heide dwarst,  en niet ver van de Grensstraat, die Nederlands Putte scheidt van het Belgische Putte-Kapellen.  Anna Cornelia ontdekt dan ook al heel vlug op jeugdige leeftijd de Kalmthoutse heide en maakt daarenboven kennis met een grillige staatsgrens.

De daglonerhuisjes zijn hier in die tijd kleine huisjes langsheen de zandwegen die van de dorpen naar de heide lopen.  Zij staan los van elkaar en worden omgeven door een klein stukje grasland voor schaap of geit en eventueel een bijkomend lapje grond voor aardappel- of roggeteelt. Deze daglonerhuisjes vinden hun oorsprong in de oorspronkelijke wolvenhutjes, die opgetrokken zijn uit hout, brem, stro of eventueel riet. Later werkt men dan met houten stijlen waartussen  leem en rijswerk wordt verwerkt. Finaal worden het bakstenen huizen met strooien of rieten daken.

Dergelijke typische daglonerhuisjes laten ook bij ons in Kalmthout her en der en met de nodige verbeelding nog enkele minieme sporen na, o.m. in de Frans Raetstraat, de Boonsstraat, de Korte (Zwarte)Heuvelstraat, de Bareelstraat en omgeving , op de Venetiaanse Heide, langsheen het Heiken ... . Doorheen de tijd zijn zij door de autochtone Kalmthoutenaars tot eigentijdse woningen omgebouwd of de plaats gaan ruimen voor buitenverblijven van metropolitanen, die daarna vaste residenties zijn geworden.
 

Poëzie +

( uit)  Werkmanskind  (Kamiel Top).

Jij bent geboren op een avond, kind,

geboren onder ’t ruisen van de bomen :

er woei een zachte, zwoele zomerwind,

die als gezant der verten scheen te komen.

…………………………………………..

Je deed je moeder leed voor de eerste maal,

en las voor ’t eerst vergeven in haar ogen,

van liefde glanzend , o, die ogentaal,

die oude taal, die nimmer heeft gelogen!

Je vader dronk kontent een extra-pint;

en is beschonken weer naar huis gekomen.

Je bent geboren op een avond,  kind ;

En had als deel het zingen van de bomen.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Volgende week 28 juli weer een Kalmthouts Broodje :
II/8. De keet van moeder Kee/Een grillige staatsgrens.                                     Awdoe.

21-07-2012 om 00:00 geschreven door Jan Caluwaerts

Reeds tijdens haar jonge jaren maakt Anna Cornelia Teysen kennis met een grillige staatsgrens.

Ook in het land van Kempen en Polder heeft de grens tussen België en Nederland pas vaste vorm gekregen na de Belgische onafhankelijkheid.

In Anna Cornelia's moederdorp Putte loopt deze grens dwars door de dorpskern. Men onderscheidt er dan ook een Nederlands Putte en een Belgisch Putte ( het Belgische Putte is daarenboven nog verder opgedeeld in een Putte-Kapellen en een Putte-Stabroek). Sommige straten worden door de grens middendoor gedeeld.

Deze grens is niet zo maar tot stand gekomen. Zij grijpt ondermeer terug naar gegevens uit een soms heel ver verleden. Zo zijn in haar contouren afbakeningen herkenbaar van het oude markizaat van Bergen-op-Zoom, de middeleeuwse heerlijkheid Essen-Kalmthout-Oost-

Huybergen, de historische baronie van Breda en het land van Ekeren. Zij refereert daarenboven naar het strijdtoneel ten velde tussen het protestantse noorden en het katholieke zuiden tijdens de godsdienstoorlogen in de Nederlanden. Zij valt terug op de Vrede van Munster die een einde stelt aan die godsdienstoorlogen, maar ook voorgoed aan het oude markgraafschap Antwerpen, ontstaan uit het eeuwenoude land van Rijën, één van de Parels aan de kroon van het “Edele Brabant Were Di”. En uiteraard hebben, zoals hierboven reeds gesteld, ook de schermutselingen die in 1830 de Belgische onafhankelijkheid vooraf zijn gegaan een rol gespeeld bij het uittekenen van deze grens.

Is het oude markgraafschap Antwerpen, reeds op basis van het Verdrag van Munster, opgesplitst tussen Noord en Zuid dan is er in het hart van de mensen toch een bepaalde eenheid blijven bestaan. Vooral in de grensgemeenten komt deze eenheid op sociaal en cultureel vlak sterk tot uiting, zo ook ten noorden van Antwerpen. Het sociaal-culturele leven is er grensoverschrijdend. De Noord-Brabantse Putters, die van Putte-Kapellen en die van Putte-Stabroek refereren in het dagdagelijkse leven, in hun sociaal-culturele doen en zelfs in hun sociaal-economische houding naar gemeenschappelijke wortels die teruggaan naar het verre verleden. Trouwens wij in Kalmthout moeten ook niet vergeten dat onze voorouders destijds met paard en kar hun landbouwproducten in de allereerste plaats niet naar de Antwerpse zondagsmarkt maar naar die van Bergen-op-Zoom hebben afgevoerd. En hoe dikwijls hebben diezelfde voorouders daarna tevergeefs ook niet zitten zagen voor een boerentram naar het westen. De Kalmthoutenaar van weleer at in de week weliswaar Kempens roggebrood, maar de zondag was een volkoren of wit Polders tarwebrood altijd welkom in de Kalmthoutse boerenkeuken.. 

En het kan niet ontkend, ook in de genen van Anna Cornelia Teysen sluimert nog het erfgoed van het oude Markgraafschap Antwerpen en het Brabants hertogdom. En het opgaan van een zichzelf ontdekkend jong meisje Anna Cornelia in een wilskrachtige, zelfbewuste en liefhebbende moeder Kee zal daar geen verandering in brengen.

Poëzie +

Kantiek

(Bert Peleman)

Dit is het volk der beide Breugels:

het boerenvolk, dat bloedt nog bodem schendt,

dat trots aan zwaarfluwelen teugels,

de paarden naar de jaarmarkt ment.

Dit is het volk van Jeroen Bosch,

dat boet en blootvoets beevaart gaat,

maar voor een bruiloftmaal de vette os

al zingende voor het haardvuur braadt.

Dit is het volk van Rembrandt en van Brouwer,

dat arm geplunderd, om geen aalmoes vraagt,

maar sterk en op zijn donkere schouwer

het gerstenbier bij hecto’s draagt.

Dit is het volk van Memling en Metsijs,

dat peilt de zin der eeuwigheid

en onder wolken, Scheldegrijs,

met zijn processies door de velden schrijdt.

Dit is het volk van Rubens en Vandijck,

Het boerenvolk dat in zijn vuisten klemt

Het asseschrijn van Klaas verkoolde lijk

En bij de opmars feestfanfaren stemt.   

Actua +
_______

- Het Natuur Educatief Centrum De Vroente organiseert nog een hele zomer lang doorheen onze Kalmthoutse groene regio een fietstocht voor volwassenen van 50 km. en een fietstocht voor kinderen van 25 km., telkens gekoppeld aan een quiz over natuurgegevens die men onderweg tegenkomt. Fietsroute en quizvragen zijn voor de twee tochten aangeduid op deelnemingsformulieren die men op de balie van het NEC De Vroente (Putse steenweg, 129, Kalmthout) gratis kan bekomen. En er zijn voor beide initiatieven prijzen te winnen!

- Kalmthout is niet alleen een groene gemeente, maar ook een sportieve gemeente. En eens te meer won onze veldrijder Kevin Pauwels verleden zondag het Belgisch kampioenschap voor mountenbiken. Zijn vurige fans, burgemeester Lukas Jacobs en companen op kop, waren er als de kippen bij om hem maandagavond in de raadzaal van het Kalmthoutse gemeentehuis in de bloemen te zetten. Doe zo voort Kevin.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------

Volgende week Zaterdag 4 augustus weer een Kalmthouts broodje :  II/9. De keet van moeder Kee/ Met vader op de heide.                                                                               Awdoe.


                                                                                                                                 

28-07-2012 om 00:00 geschreven door Jan Caluwaerts

Vader Teysen is een verwoede zondagswandelaar. En ook voor de dagloners uit de streek is de zondag heilig. Alleen de huiselijke dieren worden gevoederd. Voor de rest wordt er die dag niet gewerkt.

De Kalmthoutse heide is vader's uitverkoren wandelterrein. En al heel vlug zijn de opgroeiende kinderen zijn onafscheidelijke kompanen tijdens de wekelijkse trips.

Anna Cornelia leert snel de meest verborgen dierenvluchtwegen van de immense vroente ontdekken. De vluchtwegen van ree, konijn en talrijke andere heidebewoners doorkruisen de buntbossen . Zij zetten zich verder in de struik- en dopheidevelden, lopen doorheen de rietlanden of onder een paar eenzame grove dennen of witzilverberken op een duinrug. Langsheen de stuivende zandheuvels worden de dierensporen daarbij heel zichtbaar.

Vader is op deze wandelingen voor de kinderen een onderwijzer van de heide. Zo vertelt hij ondermeer dat tussen  de twee voorste en de twee achterste tenen van de voetafdrukken van een vos een strooitje of een takje kan worden gelegd, terwijl dat bij een gelijkaardige voetafdruk van een hond niet kan . Wanneer hij de kinderen de grote ingang van een konijnenhol aanwijst, vraagt hij hen telkens ook op zoek te gaan naar de kleinere vluchtuitgangen, die meestal verborgen zitten onder de afhangende heidestruiken. Een andere keer toont hij hen hoe het kleine lieve zonnedouwtje  zonder genade kan zijn als de speels vliegende blauwe libel blijft plakken aan zijn kleverige stengeltjes, zodat deze vleesetende plant zijn prooi onverbiddelijk de dood kan injagen. Hoe heeft vader het weer verwoord ? : “... de ene zijn dood is de andere zijn brood ...”. De kleinen worden daar stil bij.

En vader vertelt hen nog veel meer. Zo groeit Anna Cornelia, reeds op jeugdige leeftijd en voor zij het zelf beseft,  uit tot een volwaardige heidekenster. Wanneer zij later in de Kambuus de dienst uitmaakt kunnen zelfs de natuurverkenners van haar nog heel wat leren over het reilen en zeilen op de Kalmthoutse heide.

Maar voor de jonge Anna Cornelia Teysen is zuivere natuurkennis niet voldoende. De heide is veel meer voor haar. Anna Cornelia ondergaat de Kalmthoutse heide in hart en nieren. Zij wordt erdoor gefascineerd.

Zo komt zij in de Lente in de ban van veenpluis, pitrus, zonnedauw en gele lis. En met verwondering ontdekt zij reeds heel vroeg in april de groene sprietjes van de nieuwe generatie pijpestrooitjes, door de Kalmthoutse en Putse boeren "den bunt" genoemd. Met een beetje heimwee in het hart ziet zij daarboven de rosse oude " bunt " afknakken. Maar het kleine stervormige heidespurrieke, dat op de voet van de zandheuvel schittert, brengt haar dan weer vreugde.

Ontroerend heerlijk wordt het als onder de grove den moeder ree en haar kroost onverwacht te voorschijn treden, of als hoog in de lucht, als een koning zo rijk, de eenzame buizerd zweeft.

En telkens weer schrikken bij het opvliegen van een onvermoede fazant uit de struikhei hoort er ook bij.

Het Grote Meer, het Droomeiland, het Meurisseven, de Vossenbergen, ja zelfs de gevaarlijke moerassen van de verder afgelegen Nol hebben op de duur geen geheimen meer voor een stilaan naar de volwassenheid groeiende jonge meid.

Maar waar Anna Cornelia finaal het meest van houdt, is van op de hoge duin, de wijde vlakte schouwend, te luisteren naar  die grootse stilte, die op de Kalmthoutse heide naar eeuwigheid voert.

Met de volwassenheid  komt er echter stilaan ook een einde aan de ongebreidelde wandelingen van Anna Cornelia op de Kalmthoutse heide .De plicht roept. En voor de dochter van een dagloner betekent dat destijds zonder twijfel dienster spelen.

Poëzie +

De Wolken (Martinus Nijhof).

Ik droeg nog kleine kleren, en ik lag          

lang uit met moeder in de warme hei,

de wolken schoven boven ons voorbij

en moeder vroeg wat ‘k in de wolken zag.

En ik riep : Skandinavië, en eenden,

daar gaat een dame, schapen met een herder.

de wolken werden woord en dreven verder,

maar ‘k zag dat moeder met een glimlach weende

Toen kwam de tijd dat ‘k niet naar boven keek,

ofschoon de hemel vol van wolken hing,

ik greep niet naar de vlucht van ’t vreemde ding

dat met zijn schaduw langs mijn leven streek.

Nu ligt mijn jongen naast mij in de heide

en wijst me wat hij in de wolken ziet,

nu schrei ik zelf en zie in het verschiet

de verre wolken waarom moeder schreidde.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Volgende week Zaterdag 11 augustus e.k. weer een Kalmthouts Broodje :
II/10. De keet van moeder Kee/Een volwassen daglonersdochter.                Awdoe!

04-08-2012 om 00:00 geschreven door Jan Caluwaerts

In haar prille volwassenheid gaat ook Anna Cornelia Teysen de kost verdienen als dienster. De ene keer is zij meid bij een welstellende boerenfamilie in de Scheldepolders. De andere keer verzorgt ze dan weer de kinderen van een gezin uit de gegoede burgerij. Nog een andere keer functioneert zij als kokkin op een schip. En zelfs opdienster spelen  in één van die beruchte Kempense jenevercafés behoort niet tot de onmogelijkheden.

In die tijd is het gebruikelijk dat meiden, naast hun eerder schamele dagvergoeding, ook kunnen genieten van een gratische kost en inwoon. De menigvuldige functies die door Anna Cornelia Teysen uitgeoefend zijn geworden hebben voor gevolg gehad dat ze meermaals van woonst is veranderd. Van haar kleinzoon, wijlen Ward Jacobs, weten we uit zijn kortverhaal over de Kambuus dat ze wel 25 maal is verhuisd. En de Ward zou de Ward niet geweest zijn moest hij er geen plezante anekdote aan hebben toegevoegd. Zo vertelt hij : “Wat mij het meest is bijgebleven is dat ze me vertelde dat ze op de Zandvlietse heide heeft gewoond. Daar woonde toen niets dan stropers, strandjutters, garnaalvissers en bedelaars van beroep. Als je daar de kiekens hoorde kakelen, dan waart ge al te laat om de eieren te rapen. Dan waren ze er mede de pist in”.

Als dochter van een oorspronkelijke landbouwersdagloner uit een toen nog gesloten agrarische gemeenschap in het noordwesten van de Kempen behoort Anna Cornelia Teysen tot de vrouwelijke loten van een taai ras. Zo getuigt onze Kalmthoutse heemkundige, professor doctor  Jozef  Goossenaerts zaliger, over de landbouwersvrouwen in 't algemeen uit onze regio o.m.het volgende :  “ Als kind krijgen zij kostbare voorbeelden van wilskracht, eenvoud, soberheid en werkzaamheid. Wat we ook niet mogen vergeten is dat in die tijd in onze Kempen een dozijn kinderen ter wereld brengen de gewoonste zaak van de wereld is. En toch is de landbouwersvrouw geen zeep- of zaagtrien. Zij heeft geen sterveling nodig om voor haar kroost pannenkoeken of  "boekerdepap"(= pap van boekwijt) te maken. Zij laat het daarenboven niet aan haar hart komen. Ook al moet zij daarom geen zotte kloof zijn. Zij is een hard werkende vrouw, een toeverlaat voor haar kinderen, een onmisbare steun voor haar man.” 

En het mag gerust gesteld worden : zoals twee druppels water op elkaar gelijken, zo weerspiegelt de benadering van professor Goossenaerts ook het karakter van een moeder Kee in wording. Wel moeten we daar nog de uitdrukkelijk volkse intelligentie aan toevoegen van een vrouw die van wanten weet en het gebrek aan een schoolse opleiding op hoger niveau weet te compenseren door waardevolle synthesissen in gebalde uitspraken, ook al was dat in vele gevallen mede onder de vorm van moppen, raadsels en speelse dubbelzinnigheden. Wat we daarbij ook niet mogen vergeten is dat een welbepaalde belangloze behulpzaamheid steeds ten gronde lag aan het doen en laten van moeder Kee. En niet alleen Kalmthoutse en Putse boeren, maar ook de Delaunnois, de Lamorinières, de Meurissen en de Strijbossen zullen hiervan later, in de Kambuustijd, enthousiast getuigen.   

Als in de tweede helft van de 19-de eeuw ook in de Kempen de crisis in de landbouw toeslaat, blijft dit ook voor de jongere daglonersvrouwen niet zonder gevolg.  Komen de mannen  terecht in de industrie, hetzij in de grootstad, hetzij in één van de opkomende plaatselijke nijverheden, dan zwermen de volwassen dochters, die eerst meid, dienster of kinderoppas spelen bij vooral rijkere boeren, daarbij meer en meer uit  als dienster met kost en inwoon bij de burgerij in de aanpalende gemeenten van een uitdijnende metropool. Ook Anna Cornelia ontsnapt hier niet aan.Zo komt ze finaal terecht in een familie van een wapenmaker, een genationaliseerde Duitser uit Trier, die zijn diensten aanbiedt aan het Belgische leger : de familie Franciskus Schmitz. De familie verblijft op dat ogenblik in de gemeente Stabroek op een boogscheut van Nederlands Putte.

Pöezie +.

Het buitenmeisje  ( Virginie Loveling  1870)

Zij vroegen of ze tevreden was,

In de stad tevreden en daar.

Het jonge meisje knikte ja,

Zij waren zo goed voor haar!

                                                                                                                                              .

Zij knikte ja, zij zweeg en ging,

In de kelderkeuken staan,

En zag omhoog door ’t vensterraam,

Op straat de voeten gaan.

Toen dacht zij aan het groene veld,

En aan haar ouders hut :

Daarover waait hoog de populier,

En de vlierboom staat aan de put.

Het geitje op ’t grasplein, ginds verre de kerk,

En de lucht oneindig blauw ;

Haar moeder haspelt aan ’t open raam,

En haar vader zit op ’t getouw.

De wiedsters in ’t veld en de leeuwrik omhoog,

 O lag zij bij hen in het vlas !

En zat zij te peinzen, toen vroegen zij haar,

Of zij tevreden was.

Zij waren zo goed en zo vriendelijk met haar,

Zij kon niet zeggen : “Neen.”

Maar ’s avonds als zij slapen ging,

Toen weende zij alleen.


actua +
----------
- Het College van burgemeester en schepenen deelt mede dat het gemeentelijk zwembad zal gesloten zijn van 15 t/m 31 augustus voor een grote onderhoudsbeurt. Burgemeester Lukas Jacobs en zijn mensen vragen hiervoor begrip : grote onderhoudsbeurten zijn onontbeerlijk voor de veiligheid en de hygiëne van de talrijke kinderen en volwassenen die van het gemeentelijk zwembad gebruik maken. Zo komen van bij de aanvang van het schooljaar trouwens ook heel wat schoolkinderen, niet alleen van Kalmthout maar ook van buiten de gemeente, het zwembad wekelijks in groep bezoeken.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Volgende zaterdag weer een Kalmthouts Broodje :
II/11.De keet van moeder Kee/Wapenmaker Franciskus Schmitz.         Awdoe!

11-08-2012 om 00:00 geschreven door Jan Caluwaerts

Op een bepaald ogenblik treedt Anna Cornelia Teysen als hulpkracht in dienst bij de familie Schmitz . Meer bepaald wordt zij belast met de verzorging van de zieke Mevrouw Schmitz, die bedlegerig is.De familie Schmitz is van Duitse origine.

De heer des huizes, Franciskus Schmitz, is in 1824 geboren in het Rijnlandse stadje Trier, dat zich situeert in dat unieke, door de toeristen zo fel gegeerde, dal van de Moezel. Nergens is de natuur zo natuurlijk, zo romantisch intiem, als langsheen die telkens weer uitdeinende bedding van deze bijrivier van de Rijn. Daarenboven is Trier, één van de oudste steden van Duitsland, ook historisch zeer boeiend. Reeds in 16 voor Christus stichtte de vermaarde Romeinse keizer Augustus deze stad. En ze werd de hoofdstad van het West-Romeinse rijk. De Porta Nigra, de Basilica, het amfitheater, de dom en nog zovele andere monumenten verwijzen vandaag nog door naar de grootsheid van het eens zo machtige Romeinse rijk. Wat we daarbij ook niet mogen vergeten is dat het geboortehuis van niemand minder dan van Karel Markx in Trier staat waar het vandaag dienst doet als museum. Het hoeft dan ook niet te verwonderen dat vandaag toerisme de grote troef is van Franciskus Schmitz geboortestad. 

Van beroep is Franciskus Schmitz wapenmaker. Hij is zeer beslagen in zijn vak en stelt zich in de uitoefening ervan zeer creatief op. Hij krijgt dan ook de kans zich als wapenmaker te manifesteren binnen het Belgische leger. Hierin ligt de reden waarom hij zich als Belg laat nationaliseren.Maar in de regio van Kempen en Polder ten noorden van Antwerpen zal hij met zijn wapenmakerijbedoening voor de mensen ook heel wat nuttig werk verrichten.Zo heeft hij bij ons in Kalmthout heel wat diensten bewezen aan de doorwinterde leden van de aloude Kolveniersgilde, waar het schieten met geweer of buks sinds jaar en dag een boeiende tijdsverdrijving is geweest en waar de tijdens de vrije dagen intens gebruikte wapens dan toch af en toe aan een ernstige opknapbeurt toe waren .  

Vanuit zijn beroepsbezigheid is hij erin geslaagd zijn talenten te verzilveren en heeft zich als welgestelde burger gevestigd in het Scheldepolderdorp Stabroek waar Anna Cornelia Teysen hem, als verzorgster van zijn zieke vrouw, leert kennen.

Na een lange aanslepende ziekte bezwijkt Mevrouw Schmitz hieraan finaal. De wijze waarop Anna Cornelia zijn vrouw heeft verzorgd heeft bij Franciskus Schmitz een bepaalde genegenheid doen ontstaan. Schmitz is immers een heel gevoelige man. Zo zou volgens enkele geschriften zijn intieme kennissenkring hem zelfs "Tere " Schmitz noemen. Maar dit schijnt door enkele van zijn nakomelingen toch erg in vraag te worden gesteld. Het zou daar eerder om een overtijpingsfout gaan. Oorspronkelijk zou er "Pere" Schmitz hebben gestaan. En in sommige druklettersystemen ligt de visualisatie van de hoofdletters T en P inderdaad dicht bijeen. In de streek van de Moezel ontmoeten de Romaanse en Germaanse culturen daarenboven elkaar zodat het Franse woord "Père" er op zijn Duits ook als "Pere" kan worden uitgesproken. En Franciskus Schmitz is tenslotte meermaals vader geweest.

Al heel vlug blijkt echter dat ook Anna Cornelia een bepaalde genegenheid voelt voor werkgever Schmitz . Na de dood van Mevrouw Schmitz mondt de wederzijdse genegenheid finaal uit in een onverbreekbare liefde.  Zij treden in het huwelijk en krijgen samen zes kinderen. Drie kinderen, Stanislas,Joannes Baptist en Hyppolith, sterven al heel vlug na hun geboorte. De drie anderen, Benjamin Richardus  Xaverius , Maria Theresia Dagmar en Anna Maria stoten door naar de volwassenheid. In de Kalmthoutse volksmond gaat het daarbij respectievelijk over "den" Ben, Dagmar en Marie.

 Pöezie +

(uit)  Gij wast aan mij gelijk de winde  (Karel van de Woestijne).

Gij wast aan mij gelijk de winde

Die wentelt om een koren-aar,

dus zal ik aan mijn wang bevinden

de zoete streling van uw haar.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Volgende zaterdag 25 augustus weer een Kalmthouts broodje :
II/12. De keet van moeder Kee/ Het Rozenberghof.                               Awdoe!

18-08-2012 om 00:00 geschreven door Jan Caluwaerts

Na hun huwelijk gaan Moeder Kee en Franciskus Schmitz  zich finaal in Kalmthout vestigen.

In eerste instantie wordt het een doorgangswoning in de Driehoekstraat in de omgeving van de pastorij.
 
Maar met de ingesteldheid van een zakenman als Franciscus Schmitz moet er meer op de plank liggen. 

Het wordt een ongelooflijk imponerend Rozenberghof langsheen de oude weg naar 't Hillo. Vandaag zouden wij het Rozenberghof kunnen situeren bij de aanvang van de  Gommaar Van Geelstraat langs de kant van de manège, recht tegenover het gebouw van de " Diesterweg ", met aan de overkant de insprong van de Hollekelderstraat. Maar het oorspronkelijke gebouw is ondertussen al lang vervangen door appartementen en garageboxen.

Franciskus Schmitz laat het Rozenberghof bouwen in 1893. Het wordt een typisch eclectische fin-de-siècle villa.  Achter het Rozenberghof situeert zich in die tijd een prachtig ven waarop men kan bootje varen. Maar Schmitz, die een kolos van een man is, gaat er iedere morgen een duik in nemen. Bij vriesweer slaat hij daarbij het ijs stuk met een bijl. In kalmthout verwerft hij dan ook de bijnaam van “de ijsbeer”.

Naast het Rozenberghof als rechtstreekse woongelegenheid investeert Franciscus Schmitz in  Kalmthout nog  in een tweede eigendom. Deze eigendom luistert naar de naam van het of  ons  “ Nestje”.Hij situeert zich volgens enkele bronnen in de Kijk-Uitstraat, links tegenover de erin uitmondende Cuylitshofstraat. De riante uitgebreide woonst die er nu achter het groen der struiken en bomen van het dichte sparren- en schaarbos verscholen ligt was als dusdanig in de tijd van Schmitz nog niet aanwezig. Het zou toen nog zijn gegaan om één of ander klein hoevebouwke langsheen de nu afgeschafte servitudewegel die de Kijk-Uit, toen nog de Lange Nieuwe straat, met de zandwegel, die later de Kinderwelzijnsstraat zou worden, verbindt.

Vooral de grondeigendom zal in het geval van 't "Nestje" voor Schmitz van belang zijn geweest. Gronden gelegen in de omgeving van een steeds belangrijker wordende "ijzeren weg" naar het Noorden enerzijds en de onmiddelijke nabijheid van de Withoefse heide anderzijds laten daar immers geen twijfel over bestaan. 

Het zal vooral heideschilder en natuurliefhebber Emiel Maeyens, één van de volgende eigenaaars, zijn die later de  niet tot de verbeelding sprekende bouwconstructie door bij- en aanbouw zal omvormen tot het imposante gebouw dat er nu nog staat.

Merkwaardig is wel dat ook in de buurt van dit gebouw een ven aanwezig is. Een sportieve Franciskus Schmitz moest klaarblijkelijk, onder alle omstandigheden, in het verfrissend water kunnen springen.

Eigendommen verwerven in Kalmthout heeft in de ogen van Franciskus Schmitz trouwens ook nog twee bijkomende goede redenen : eerstens is er de nabijheid van de familie van moeder Kee, maar vervolgens is er ook de spoorweg Antwerpen - Roosendaal - Rotterdam die de Antwerpse metropool  mede in het onmiddellijke bereik brengt, hetgeen ook voor de praktijk van een zakenman – wapenmaker als Franciskus Schmitz niet onbelangrijk is. 

Maar helaas, eens te meer slaat het noodlot onverwacht toe. Uit zijn eerste huwelijk heeft Schmitz kinderen die in de Duitse heimat woonachtig zijn. Over hen is in Kalmthout omzeggens niets geweten.Voor één van hen stelt hij zich financieel borg in een belangrijke aangelegenheid. De betrokkene kan echter achteraf zijn verplichtingen niet nakomen en Schmitz moet er voor opdraaien. Zo verliest hij een totaal aan “ hebben en houen “ .

Maar Schmitz is een vechter en daar bovenop een creatief denker. Hij geeft zich niet gewonnen en vat het plan op om met zijn gezin in de Kambuus in te trekken. Niet alleen in de Kambuus intrekken trouwens, maar haar daarenboven om te vormen tot een rendabel logements-,eet- en drankhuis voor een op de Kalmthoutse heide bij de aanvang van de twintigste eeuw snel toenemend aantal heidetoeristen, zodat zijn gezin verder over een valabel levensinkomen zou kunnen beschikken.

Poëzie +
----------
Het Huis (naar Aard Van der Leeuw)
---------------------------------------------
Dit huis heeft de rust van de maagdelijke duinen,
Gebroken, noch verstoord,
Het ligt in het nest van zijn kleurige tuinen,
Al bracht de grond het voort.

En waarlijk, het werd ook gewonnen,geboren,
Een edele kunstenaarsdroom
Bevruchtte als het zaad dat zich menkt met de voren.
Het steenblok  en de boom.

En zo uit die paring, dat innigst verzamen,
is toen de bouw gegroeid
Die nu, tussen boomkruinen, grassen en bramen
Gelijk hun hoeder bloeit.
 
Vaak zit hij uren te turen
In zijn droom, die het schiep
Naar 't blozende dak en de rozige muren,
Alsof zijn kind daar sliep.

Actua +
----------
- De kinderen van de "Kalmthoutse Kindergemeenteraad" konden er niet over zwijgen : "Mijnheer de burgemeester, wanneer komt nu toch die kanjer van een speeltuin waar wij , tussen 't spelen door, een ijsje of een pannekoek kunnen nuttigen"? En burgemeester Lukas Jacobs kon het niet langer aanhoren.Verleden woensdag gebeurde het dan : meer dan 300 kinderen drumden holder de bolder doorheen de nieuw aangelegde droomspeeltuin van de gemeente Kalmthout in het gemeentelijk park van het Strijboshof. En wat de kindjes nog meer enthousiasmeerde : het gemeentebestuur bood hen op die openingsdag een gratis ijsje aan. Ouders en grootouders zijn er steeds welkom met hun kleinsten.Tusen haakjes, er zijn afzonderlijk een peuterzone en een kleuterzone voorzien. 

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Volgende zaterdag 1 september 2012 weer een Kalmthouts broodje :
II/13.De keet van moeder Kee/De Kambuus wenkt.                                          Awdoe.

25-08-2012 om 09:52 geschreven door Jan Caluwaerts

Bij de overgang van de 19-de naar de 20-ste eeuw gaat het snel tussen de Kambuus- en Wilgenduinen.

De zandafvoerders hebben, met uitzondering van de ouder wordende eenzaat,  werkleider Bastin,  de Kambuus verlaten. Bastin heeft met het Kalmthouts gemeentebestuur en de Grote Belgische Centrale nv. afspraken gemaakt om in de Kambuus te mogen blijven wonen.

Ook Sus Van Tilburg en zijn familie , inclusief vader en moeder Teysen, verlaten de Kambuus voor de Oude Kroon in de Heidestatiestraat. Hij zal er aan de overkant, tussen de huidige ingang van het Willy Vandersteenplein en de Withoeflei in 1902 één van de eerste hotels van Kalmthout-Heide oprichten : het hotel De Kroon.

Bij de familie Schmitz-Teysen echter gaat de gezondheid van Franciskus.plots fel achteruit. Het ondergane faillissement doet hem zeker geen goed. Met een wankelende gezondheid en bezorgd over de toekomst van zijn gezin neemt Franciskus Schmitz nog contact op met de heer Bastin. De gewezen werkleider van de zandafvoerders is voor hem en moeder Kee immers geen onbekende. Hij slaagt er vrij vlug in van de heer Bastin te bekomen dat hij er zich niet tegen zou verzetten dat zijn gezin in de Kambuus mag intrekken. Meer nog, het kan er zelfs een broodwinning  opbouwen  rond de ontvangst van heidetoeristen. Bastin zelf, maar ook schoonbroer Sus Van Tilburg willen mede instaan om de Kambuus daartoe in te richten. 

Wel stelt de heer Bastin als uitdrukkelijke voorwaarde dat hij eveneens in de Kambuus mag blijven wonen.

En om de zaak helemaal veilig rond te krijgen doet achteraf ook de Kalmthoutse burgemeester Lucien Bareel zijn duit in het zakje :  voor de grond waar de Kambuus op een betonnen sokkel is ingeplant en de nodige grond daar rond zal de familie aan de eigenaar, de gemeente Kalmthout, een symbolische frank per jaar betalen. Dit contract met de gemeente geldt voor honderd jaar. Wel bevat de overeenkomst een dwingende clausule , nml. dat wanneer de familie of de nakomelingen  er ooit weggaan zij er nooit meer mogen terugkomen.

Zo is de kambuus op weg naar een bestemming van taverne en logementshuis.

Helaas de gezondheid van Franciskus Schmitz gaat er op korte tijd zo fel op achteruit dat hij er aan ten onder gaat.

Moeder Kee moet het finaal met haar drie kinderen alleen gaan runnen in de Kambuus. Wel kan ze hierbij verder rekenen op de steun van haar familie en van de heer Bastin.

Meester Vorsselmans doet in het heemkundig tijdschrift Calmpthoutanië uitschijnen dat moeder Kee in 1902 start met de uitbating  van de Kambuus. Hoogst waarschijnlijk gaat het hier om de officiële registratie van de intrede van moeder Kee en haar kinderen in de Kambuus. Officiële registraties gaan in die tijd immers ontzettend traag.

Haar drie kinderen hebben in 1902 de leeftijd bereikt van 20 jaar voor Ben (Benjamin, Richardus,Xaverius Schmitz), 16 jaar voor Dagmar (Maria, Térésia, Dagmar Schmitz) en  11 jaar voor Marie of Mieke (Anna Maria Schmitz). Het hoeft geen betoog dat moeder Kee op die leeftijden ook zeker al heel wat hulp heeft van Benjamin en Dagmar. Voor Mieke wenkt nog steeds de school. Op wie moeder Kee ook nog flink kan rekenen voor hulp bij de uitbating van de Kambuus is op haar jongere zuster Carolina. 

Poësie  +

(  uit  )  Gesprek voor het inslapen  (Karel Jonckheere)

Ach, niet de dood alleen is afscheid van het leven

maar elke droom die sterft maakt ons verkleumd en oud,

en hij die eenzaam is en met het leed vertrouwd

weet dat geen enkele god wat heen is weer kan geven.

Actua +
---------
- Open Monumentendag 2012 ook in Kalmthout ! Het thema luidt dit jaar : Het monument in functie van muziek, woord en beeld. De gemeentelijke cultuurraad en de gemeentelijke cultuurdienst, de muziekacademie Muzarto van Essen/Kalmthout, de Kalmthoutse tekenacademie Pigment en het natuureducatief centrum De Vroente van de Vlaamse gemeenschap zetten hun beste beentjes voor. De Kalmthoutse heide, de voormalige jongensschool van Nieuwmoer, het oude postgebouw op de Heuvel en de oude pastorij "monumenteren" en bejubelen als het ware hun herbestemming in functie van "Muziek, woord en beeld".Open monumentendag 2012 vindt plaats op zondag 9.9.e.k..  Programma en uurregeling : raadpleeg de gemeentelijke nieuwsbrief "Tussen Hei en Maatjes " of de gemeentelijke website " cultuur@kalmthout.be" .

- Tussen haakjes op open monumentendag zullen in het NEC DE VROENTE ook voor de laatste dag nog de muziekboxen functioneren voor de kleinen. En niets is zo aangrijpend als een kind, met een luisterend oor aan de hoorn, plots begint te dansen en te zingen van : " één, twee, drie, vier,hoedje van, hoedje van, één , twee , drie, vier, hoedje van papier ". Zulke spontane levensvreugde van het jonge leven mogen ouders en grootouders zeker niet missen. Naast de open monumentendag op 9.9 e.k. ook nog voor de laatste maal met de kleinen kinderliedjes aanhoren in het NEC DE VROENTE!
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Volgende week weer een Kalmthouts broodje :
II/14. De keet van moeder Kee/Wegwijzers naar de Kambuus.(1)              Awdoe.

01-09-2012 om 13:12 geschreven door Jan Caluwaerts

 Het kan niet ontkend dat moeder Kee en haar Kambuus vandaag nog verder leven in het hart van menig Kalmthoutenaar. Op de borst van onze Kalmthoutenaars klopt de as van moeder Kee. De Kambuus en de gewaardeerde gastvrouw zijn onuitwisbaar in het Kalmthoutse geheugen opgenomen.

Nochtans moeder Kee en haar Kambuus op de drempel van deze 21-ste eeuw in concreto echt doen herleven is niet evident.  De anekdotes zijn legio, maar de  contoeren vervagen en "Fantasia" doet met het vervlieden van de tijd onvermijdelijk haar intrede.

Wegwijzers naar het reilen en zeilen van moeder Kee in de schaduw van de Kambuus zijn in de eerste plaats, voor alles en zonder twijfel, de verhalen en getuigenissen van haar zielsverwante kleinzoon, wijlen Ward Jacobs. “De Word”, zoals menig één onder ons in Kalmthout hem nog hebben gekend.

Welke jongeman op de drempel van de volwassenheid, op en rond de Heuvel, is niet naast hem gaan zitten op de bank in de omgeving van het grove dennenbos achter de gewezen taverne de Landrug aan de heideparking van de Putse steenweg om te luisteren naar zijn droomverhalen ? Uren en uren kon hij er zitten vertellen over zijn grootmoe langs moeders zijde, over haar ongelooflijke wijsheidsmoppen, over haar schalkse benadering van de mentaliteit van een gegoede burgerij, die tijdens de belle-époque met hoge herenhoeden en lange vrouwenrokken op de heide gingen "verdwalen", over haar unieke kennis van de voedingswaarde en geneeskundige kracht van vroenteplanten en bos- en heidevogels. Gepensioneerde Kalmthoutenaars van de Heuvel kunnen het vandaag met een uitgesproken binnenpretje nog niet verhelen : " een gesprek met Jan, de broer van de Ward, duurde juist geteld 2 minuten, maar met de Ward, jongens,jongens, minstens 2 uur en dan nog ! " .

We moeten er dus zeker rekening mee houden dat de “ Word “ een echte Kalmthoutse spring-in-‘t veld is geweest  Met beide voeten zit hij diep verankerd in de volkse Kempense levenswijze, vol schalkse humor, maar ook met een pezige weerbaarheid , opgebouwd vanuit een dagdagelijks “struggle for life”– gevoel".

Maar " meer is in hem". Hij kan zijn poëtische natuur niet loochenen. Ondermeer zijn “De Markgraaf” is één van die poëtische pareltjes binnen onze Kalmthoutse kunstzinnige woordexpressie. En wie poëzie zegt, zegt ook een zee van ruimte  voor interpretatie binnen de poëtische synthese. In de jaren 90 trouwens zijn de verhalen en gedichten van Ward Jacobs, ter gelegenheid van de vijfde Kalmthoutse stratenkwis,  door de heer Hugo Picavet, toenmalig directeur van de school in de Schooldreef, gebundeld uitgegeven, opgesmukt met enig mooie tekeningen van de heer Fons Noppe, geïnspireerd door het, nog niet zo lang geleden, nog overwegend agrarische Kalmthout uit het land van Kempen en Polder.

Tot zijn laatste adem heeft moeder Kee’s begaafde kleinzoon Kalmthoutenaar en heidebezoeker geïnnitieerd in wat hem is bijgebleven van het doen en laten van zijn geliefde grootmoeder Kee. En het liefst bleef hij dat dan inderdaad, met veel ingetogen maar guitige bewogenheid, doen  op zijn uitverkoren bank in de schaduw van het  grove dennenbos.Maar ook zijn majestueus kortverhaal “De Cambus” over moeder Kee, eveneens gepubliceerd in hogervermelde bundel van ere-directeur Picavet, bekoort vandaag nog menig Kalmthoutenaar.

Poëzie +

Het Buntbos  ( Ward "Word" Jacobs )         (n.b.: onder "den bunt" verstaat de bejaarde 
                                                                      Kalmthoutenaar  het pijpestrooitje)    

Daar schuin tegen die duin

In de zomer groen, in de winter bruin

Hij heeft geen stam, maar toch een kruin

Velen noemen hem een heidepuin.

Hoelang staat hij daar

Tien, honderd of een miljoen jaar

Zij aan zij, niet gelijnd of per paar

Van boven stekel en van onder krulhaar

Wie bracht hem ooit naar de hei

Of spoelde hij aan met een duizend jaar geleden tij

Breekt uw hoofd niet en zijt blij met mij

Ik hoor er toch tussen de heide bij.

Hoe blij ben ik dat je mij even voorstelt

‘k houd mij stil, vertoon geen geweld

Nat of droogte en koude heeft mij nooit gekweld

Ik blijf op d’hei, wil geen vruchtbaar veld.

Deel mijn lot met hei en zand

Hoor de koekoeksroep aan de boskant.

Al heeft de mens me al eens lelijk verbrand

Het maakt niet uit, ik reik hem de verzoeningshand.

Actua +
----------
Op vrijdag 21 september e.k.opent Kalmthouts burgemeester Lukas Jacobs officieel het vernieuwde Bijenteeltmuseum van Kalmthout. De new-look van het bijenteeltmuseum komt tegemoet aan de hedendaagse inzichten inzake de inrichting van een modern museum : een deskundige opbouw van de tentoonstelling over het leven van de bijen binnen een doordachte macro-structuur, een inschakeling van hedendaagse o.m. ook gecomputeriseerde hulpmiddelen die o.m.aanzetten tot persoonlijke creativiteit van de bezoeker, een intens gebruik van de in het verleden opgebouwde rijke verzameling aan voorwerpen en uitbeeldingen die op de bijenteelt betrekking hebben en last but not least de door het museum met veel liefde en inzet onderhouden kasten met levende bijen. Het vernieuwde museum : om niet te missen!

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Volgende week zaterdag weer een Kalmthouts broodje :
II/15. De keet van moeder Kee/Wegwijzers naar de Kambuus.(2)     Awdoe.

08-09-2012 om 00:00 geschreven door Jan Caluwaerts

Wie zeker ook bijgedragen heeft om in een bredere Antwerpse regio de Kambuus en de legendarische figuur van moeder Kee over de tijd heen uit te dragen is de om zijn postkaarten gekende Kapelse “belle-époque”- fotograaf Frans.Hoelen. Wanneer Frans Hoelen in de loop van het eerste decenium van de twintigste eeuw al te vroeg sterft zet zijn vrouw Carolina Peeters de zaak verder. Haar broer, bakker Louis Peeters, neemt dan het maken van de foto's voor zijn rekening en volgt daarbij heel scrupuleus de techniek en de methodiek van schoonbroer Frans. In de latere jaren 20 dan treedt de zoon, Louis Hoelen, in het voetspoor van vader Frans. Reeds voor de aanvang van de eerste wereldoorlog heeft Hoelen in het land van Kempen en Polder zo maar eventjes een 6000-tal verschillende postkaarten uitgegeven. 

Deze unieke postkaarten van Hoelen, met vergeelde fotografische afbeeldingen, zijn vandaag pareltjes van historische getuigen. En dat Kalmthout - en dan zeker de Kalmthoutse heide - daarbij behoorlijk aan zijn trekken komt hoeft niet te verwonderen. We hebben reeds aangetoond hoe de komst van de trein de Kalmthoutse heide heeft omgetoverd tot een toeristische trekpleister voor de Antwerpse metropool. En wat doet een uitgelaten toerist als hij de zondag, na een ontspannen heidewandeling, in een lokale bistro lekker heeft gegeten? Hij kiest er in de kast naast de toog een mooie postkaart uit en stuurt ze blijgezind naar familie, kennissen of  zakenrelaties. 

Hoelen uit Kapellen speelt hier handig op in en zijn postkaarten “Groeten vanuit Kalmthout” kennen een groot succes..Ook de houten keet van moeder Kee ontsnapt niet aan dit succes. Integendeel de " heidetrekker van toen ", de Kambuus, krijgt een belangrijke rol toebedeeld. Dit geldt trouwens niet alleen voor "de Kambuus" zelf maar ook voor de duinen- en vennenpanorama’s “aan de Cambuus”.

Op velen van de postkaarten is moeder Kee zelf te zien. Want één van de kenmerken van fotograaf Frans Hoelen is dat hij veel belang hecht aan de aanwezigheid van mensen op de foto's . De ene keer bevindt moeder Kee zich in aanwezigheid van haar oude moeder, een andere keer  is ze omringd door één of meerdere van haar kinderen of kleinkinderen of nog  een andere  keer vergezelt ze één of meer van de talrijke gasten van diverse pluimage die de kambuus aandoen..

Bij goed toezien kan men op de foto's aan de ontwikkeling van de bomen en struiken in de omgeving van de Kambuus zien dat naarmate de tijd vordert moeder Kee ook imposanter wordt. Gaat het hier om de aard van het beestje, of zitten de lekkere zelf bereide maaltijden daar ook voor iets tussen ? Wie zal het zeggen.

Op de postkaartfoto’s kan men ook duidelijk zien dat moeder Kee wel altijd met iets bezig is. Is ze geen water uit de waterput aan’t scheppen, dan is ze de kippen aan ’t voederen.  Is ze niet bezig met haar oude moeder op de één of andere wijze  te vertroetelen, dan is ze met één van haar kleinkinderen aan ’t wandelen.

Op de vele postkaarten van de kambuus komt telkens weer ook de geïntegreerde tweevoudigheid van de Kambuuskeet tot uiting. : een hogere keet en een lagere die perfect in elkaar overgaan.Een wereldtentoonstellingspaviljoen enerzijds en een oude boswachtershut anderzijds zouden hieraan volgens sommige bronnen ten grondslag liggen. 

Poëzie +

(uit) Mijn dorp (Wim Sonneveld - 1963)

Thuis heb ik nog een ansichtkaart

waarop een kerk,een kar met paard

een slagerij J.Vanderven,

een kroeg, een juffrouw op de fiets

het zegt U waarschijnlijk niets,

maar het is waar ik geboren ben.

Dit dorp ik weet nog hoe het was,

de boerenkinderen in de klas,

een kar die ratelt op de keien

een raadhuis met een pomp ervoor,

een zandweg tussen koren door,

het vee, de boerderijen.

En langs het tuinpad van mijn vader

zag ik de hoge bomen staan,

Ik was een kind en wist niet beter

Dan dat het nooit voorbij zou gaan.

Actua +
------------
- Op Zondag 23 september e.k. beleeft Kalmthout zijn dag van de heide. Een infobeurs aan de grote heideparking nabij het Natuureducatief Centrum De Vroente , Putse steenweg 129, informeert tussen 10 en 17 uur de bezoekers over de Kalmthoutse heide en de verschillende partners die bij het reilen en zeilen van ons unieke natuurreservaat betrokken zijn.Speciale themawandelingen vestigen de aandacht op de specificiteit van het heidebeheer. Om 17 uur wordt de dag al zingend afgesloten met "Sing for the climate". Tussendoor kan uitgerust worden in het café van de wereldwinkel aan het Natuureducatief Centrum. Programma's liggen in het NEC De Vroente beschikbaar. Ook de gemeentelijke nieuwsbrief Tussen Hei en Maatjes geeft een overzicht van de geplande activiteiten.Om niet te missen!

- Op zaterdag 22 september e.k. organiseert Kalmthouts burgemeester Lukas Jacobs zijn jaarlijks Bal van de Burgemeester vanaf 21 uur, ditmaal in het cultureel centrum O'KA, Kapellensteenweg nr. 234. De avond wordt opgeluisterd door " Casserole Fermer ". De inkom is gratis. Zoals steeds is de opbrengst van het Bal van de Burgemeester voor het goede doel. Gezellig en sociaal gericht : iedereen is welkom!

-------------------------------------------------------------------------------------------------
Volgende week weer een Kalmthouts broodje :
II/16.De keet van moeder Kee / De Kambuussite.                   Awdoe.

15-09-2012 om 00:00 geschreven door Jan Caluwaerts

Wanneer een op leeftijd gekomen moeder Kee in 1920 gaat inwonen bij  haar jongste dochter Marie op de Heuvel wordt de Kambuus afgebroken. En iedere Kalmthoutenaar kon destijds wel iets van die houten keet gebruiken. Er is van de Kambuus als gebouw dan ook niets over gebleven.  

Is de Kambuus als gebouw afgebroken, dan is de site waar de keet heeft gestaan vandaag nog duidelijk herken- en aanwijsbaar.

In de tijd van moeder Kee wordt de Kambuus tegen de wind beschermd door een aangebrachte zandomheining enerzijds en door op deze zandruggen aangeplante kastanjelaars anderzijds. 

Een aantal van deze kastanjebomen zijn vandaag nog steeds aanwezig en getuigen aldus van wat eens de Kambuussite is geweest. Het nageslacht binnen moeder Kee's familie heeft trouwens een inspanning geleverd om de ondertussen verdwenen kastanjebomen te vervangen ten einde de herinnering aan de Kambuus in de harten van de Kalmthoutenaars levend te houden. Ingevolge deze heraanplantingen hebben wel ook zomereiken hun intrede op de site gedaan. De aangeplante boompjes werden daarbij met afsluitdraad tegen konijnenvraat beschermd. Er zitten kurfsgewijs sommige jaren inderdaad nogal wat konijnen op de Kalmthoutse heide. Uiteraard heeft ook de berk, de heidepionier onder de loofbomen op de heide, zijn plaats opgeëist in de omgeving van de site, met in de onmiddelijke nabijheid trouwens ook zijn voorganger in de tijd, de grove den.

De Kambuussite situeert zich op de punt van een zandglooiing bezijden de stijle rand van de Kambuusduinen. Het is niet onmogelijk dat de herfstwinden met de tijd de punt van deze plaatselijke glooiing nog hebben doen aanzwellen door er het zand van de aangebrachte zandomheiningen, beetje bij beetje, over heen te blazen.

Oostwaarts strekt zich dan, waarschijnlijk naast een oorspronkelijke depressiegeul, de heidevlakte uit die, door de afgraving van het grootste deel van de Vossenbergen, tussen de Kambuusduinen en de Vossenbergen/Wilgenduinen is ontstaan..

In het noorden loopt deze vlakte uit op het Langven, in de nabijheid van het Muggepiske. Het Langven wordt tijdens de nattere wintermaanden altijd maar groter en groter en verdwijnt daarentegen tijdens de droge zomermaanden nagenoeg volledig. De oorzaak hiervoor vindt men in het feit dat dit Langven een zandven is. In de onderliggende kleilaag van de Kempen immers bevinden zich vensters, zodat het ven volledig afhankelijk is van het grondwaterpeil in de daaronder liggende zandlagen..

In het zuiden ogen de Hazenduinen, de noordelijke paraboolduinen rond de Putse moer.

Ook vandaag nog kan men op de punt de verzakking onderscheiden waaronder de waterput is verborgen die vroeger moest instaan voor de waterbevoorrading, zowel voor het klaarmaken van de Kambuusdranken als voor het schrobben van de keet.

Nu, verborgen onder het heidekruid en op sommige plaatsen omzeggens volledig uitgewist door de tand des tijds , vertrekt vanaf de site doorheen een stuk natte heide de oude verbindingsweg van de Kambuus naar de Korte Heuvelstraat, die ongeveer uitkomt aan de huidige scoutslokalen van de Heuvel.  Moeder Kee gebruikt deze verbindingsweg,die de wadde van de Putse moer naar het Eendenven en verder door naar het Stroombekken en het Stappersven dwarst, om met paard en zak de Kambuus mede te bevoorraden, hetgeen in de natte regenmaanden trouwens heel wat ongemak met zich medebrengt. Maar moeder Kee is een dappere vrouw met een niet mis te verstane gedecideerdheid en een groot uithoudingsvermogen.Ze "staat haar mannetje".

Over het verdwenen Kambuusgebouw en bijhorende konstrukties uit de tijd van moeder Kee, hebben we het in de volgende aflevering. Uiteraard kunnen we hier moeilijk anders dan  refereren naar de fotozichten uit Frans Hoelens postkaarten . Het valt trouwens op dat ook Ward Jacobs in zijn verhalen de postkaarten van Hoelen tot hun volle recht laat komen.


Poëzie +

----------

De rozen domen en dauwen.
----------------------------------
(uit de Gulden Schaduw)  -  Karel van de Woesteyne.
----------------------------------------------------------------
De rozen domen en dauwen
ten avond , vredig - vroom ;
er waart een paarsere schaduwe
om den kastanje - boom.


Actua +
----------
- De provincie- en gemeenteraadsverkiezingen van 14 oktober e.k. naderen met rasse schreden. Ook in de stemhokjes wordt resoluut overgeschakeld naar het computertijdperk. Burgemeester Lukas Jacobs en akolieten willen daarbij niets aan het toeval overlaten. Met ingang van 24 september e.k.kunnen alle Kalmthoutenaars die dat nodig achten, tijdens de openingsuren van de gemeentelijke diensten , in de gangen van het gemeentehuis , zich gaan oefenen om zonder problemen op verkiezingsdag met de computer een valabele democratische stem te kunnen uitbrengen. Aan te raden voor senioren! 
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Volgende week zaterdag weer een Kalmthouts broodje :


II/17. De keet van moeder Kee/ De Kambuus en bijhorende constructies.

22-09-2012 om 00:00 geschreven door Jan Caluwaerts

De houten keet van moeder Kee is opgebouwd uit twee eenheden. Deze twee eenheden liggen wel aansluitend in elkaars verlengde en zijn perfect geïntegreerd. Het laagste deel van het geïntegreerde gebouw zou ooit een boswachterswoning zijn geweest en vormt het oudste gedeelte van de keet. Over de herkomst van het hoogste gedeelte bestaat geen eensgezindheid. Voor sommigen is het speciaal opgericht om als slaapplaats te dienen voor de zandafvoerders, voor anderen gaat het om een oud Antwerps tentoonstellingspaviljoen dat hiervoor gebruikt wordt.

De twee langgevels van het geïntegreerde gebouw  situeren zich respectievelijk zuid-oost- en noord-westwaarts.  De kleinere zijgevels die kruisgewijs op de langgevels aansluiten oriënteren zich dan zuid-west voor het hoogste deelgebouw en noord-oost voor het kleinste deelgebouw.   

Op de postkaarten van Frans Hoelen is ook duidelijk te zien dat de zijgevel van het laagste gebouw nog mogelijke afbraaksporen bevat van oorspronkelijke andere aanbouwen. Tegen deze gevel zijn dan primitieve koten opgetrokken waar moeder Kee haar neerhofdieren onderbrengt. Zo onderscheidt men op één van de postkaarten voor de dierenkoten kippen en geitjes.

In het verlengde van deze dierenkoten staat achter de Kambuus op enkele palen een duiventil.

Enkele meters voor de zuid-oostelijk gerichte langgevel van de Kambuus bevindt zich de waterput. Als men de lengte aanschouwt van de bijhorende schepbalk beseft men dat deze waterput diep doorstoot  in de plaatselijke ondergrond. Hij is de leverancier in de Kambuus zowel van drinkwater als van water voor het onderhoud.

Niet ver van de waterput pronkt dan de hoge dennenmast. En boven in de top van de dennenmast wappert jaar na jaar, seizoen na seizoen, de vlag van Moeder Kee. Deze vlag is een baken in het immense landschap van de Kalmthoutse heide, dat zich in de tijd van Moeder Kee nog veel uitgestrekter en woester vertoont dan vandaag binnen de grens van het natuurreservaat.  De mastenvlag groeit uit tot een echt herkenningspunt voor de verdwaalde reiziger in dit wijdse landschap.En dat er veel jonge koppeltjes onder de bezoekende metropolitanen hun heidewandeling dan ook in de taverne van de Kambuus eindigen hoeft geen betoog. Van daaruit kunnen ze dan langsheen het tracé van het oude aftakkingsspoor onbekommerd terug wandelen naar de treinhalte van Heide-Kalmthout.

We moeten het ook nog even hebben over de binneninrichting van de Kambuus. Het is moeilijk vandaag nog een inzicht te krijgen in de exacte binneninrichting .

 
In de tijd van de zandafvoerders is de binneninrichting van de Kambuus in hoofdzaak afgestemd op een slaapzaal, bestemd voor die zandafvoerders die tijdens de werkweek in de Kambuus blijven overnachten. Heel de slaapzaal is daarbij opgevuld met britsen. Deze britsen zijn gestructureerd in rijen, met tussengangen opgesteld.. Op de britsen liggen strooie slaapzakken. De slaapzaal neemt omzeggens de ganse ruimte in van het hoogste gedeelte van het bouwsel.

In het laagste bouwgedeelte zouden dan de conciergerie en de gelagzaal zijn ondergebracht..

Als Franciskus Schmitz het plan opvat om met zijn familie de Kambuus te betreden, staat de omvorming van de gelagzaal tot gastenkamers centraal. De conciergerie zou dan omgevormd worden tot woonvertrekken voor zijn gezin, terwijl de gelagzaal de functie zou krijgen van een café-taverne.

Deze plannen worden dan ook uitgevoerd, maar helaas zal het gezinshoofd, zoals wij al hebben gezien er zelf niet meer de vruchten van kunnen plukken. Gelukkig kan moeder Kee rekenen op de hulp van de familie en de heer Bastin. En ook zoon Benjamin , die een volwassen man wordt, trekt mee aan de riemen.

Langs de zuid-oostelijke langgevel vooraan de laagbouw tenslotte krijgt de café – taverne buiten nog een verlengstuk. Twee lange houten tafels , met langs beide kanten twee lange houten banken zullen tijdens de betere zomerdagen de gasten buiten ontvangen, zodat ze in alle gemoedsrust in de schaduw van het omringende vogelenkersgestruik kunnen genieten van een Kalmthoutse turf en indien nodig de innerlijke mens versterken. In het laatste geval worden moeder Kees pannekoeken met heidehoning dan wel de kers op de taart.

Aangesloten op de binnenruimten vertrekken aan de houten buitenwanden ook een paar gemetste stenen schouwen naar boven. Zij dienen niet alleen voor de rookafvoer vanuit de open haarden maar bedienen eveneens een bakhoven waarin moeder Kee zelf het Kambuusbrood bakt.Een aantal gekruiste ramen zorgen voor de verlichting in de onderscheiden ruimten van het houten gebouw.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Poëzie + :
--------------

(uit) Dit huis voor mij is lijk de moederschoot. (Marnix Gijsen)
----------------------------------------------------------------------

Dit huis voor mij, is lijk de
moederschoot,
veilig en warm.Daarbuiten zijn
gevaren.
Dan komt het leven, al ons nutteloze
gebaren,
al ons gemolenwiek. Dan komt de dood.

Maar dit is een gezegend oponthoud,
een rust en pleisterplaats vol
zaligheden.
De lage zoldering, het eedle hout
der balken en zoveel andere
heerlijkheden.

Actua +
-----------
- Morgen zondag 30 september organiseert ons Davidsfonds van Heide in 't Centrum (Heidestatieplein 8) zijn jaarlijkse grandiose boekenpresentatie. De bezoekers worden verwend op een gratische tas koffie.
-Datzelfde Davidsfonds stelt dit jaar Vlaanderens grote expressionistische kunstschilder Constant Permeke centraal in zijn gebruikelijke najaarscyclus  kunstgeschiedenis.De cursus gaat door op 4,11 en 18 oktober telkens te 20 uur in de locatie Trefpunt, Statielei nr. 9. Voordrachtgever is de gekende Peter De Laet. Bijkomende informatie kunt U altijd opvragen bij de heer Voorzitter van ons Davidsfonds van Heide , Frank Coucheir op het nummer 03/666O886. 

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Volgende week zaterdag weer een Kalmthouts broodje :
II/18.De keet van moeder Kee /Het Kambuusneerhof.

  

29-09-2012 om 00:00 geschreven door Jan Caluwaerts

Rond de Kambuus ontwikkelt moeder Kee binnen de contoeren van de site een niet onbelangrijk  neerhof dat mede instaat voor de bevoorrading van het uitgebate logements- en eethuis.

Zo zagen we reeds hoe de primitieve half open koten langs de zijgevel van het laagste deelgebouw van de keet onderdak verlenen aan een paar geiten en kippen. De geiten zijn de melkleveranciers van de Kambuus. De kippen die in de site vrij rond lopen staan in voor de productie van gesmaakte eieren. Finaal leveren zij ook kippenbout en kippenborst.

Af en toe ontwaart men een paar varkens die los langs de randen van de site lopen, snuffelend naar al wat eetbaar is. Zij bevoorraden moeder Kee op tijd en stond van vlees. In de Kambuus hangen hun hespen te drogen hoog boven in de hoek van de schouw. De varkenslevers zijn dan weer gegeerd voor de bereiding van de jeneverpaté. 

Waar de site overgaat in een stuk nattere heide grazen enkele schapen, waaronder een zwart schaap. Moeder Kee geraakt tegenover haar jongere metropolitaanse gasten maar niet uitgepraat over deze "bliksemafleider" die alle ziekten onder de kuddedieren naar zich toe trekt. 

In de duiventil nestelen een aantal duiven. Ook gebraden duifjes zijn voor de gasten van moeder Kee niet te versmaden.

De waterput levert al het water dat nodig is voor de goede werking van de Kambuus. Zo wordt het gebruikt voor het schrobben van de houten en her en der wat rode tegeltjes vloeren. Maar ook de door de gasten gesmaakte Kambuuslimonade is er een product van.

Verspreid over de site is er ook een hofje aangelegd, meer bepaald een groentetuin. Een groentetuin in de omgeving van de Kambuus is niet zo evident, gezien de aanwezigheid van de onvruchtbare zure zandgronden. Er moet dan ook intensief gemest worden met mest uit de potstal die door enkele bevriende boeren van de Zwarte Heuvel (nu de Heuvel) na de Winter telkens wordt aangevoerd.

Salade, erwtjes, worteltjes, groene kool, boekweit en noem maar op worden er in geringe mate gewonnen. Uiteraard wordt er ook van uit het dorp met paard en kar voedsel aangevoerd. Dit is ondermeer het geval voor het roggemeel dat in de zelfgemaakte oven van de Kambuus tot brood wordt verwerkt.

Met kleinzoon, wijlen Ward Jacobs, mogen wij dan ook zeggen dat het niet overdreven is te stellen dat men in de Kambuus Kambuusbrood eet met Kambuushesp en Kambuuseieren en dat men daarna Kambuuslimonade drinkt.

Het bier en de andere alcoholische dranken worden wel aangevoerd vanuit de brouwerijen.  De brouwerij “De Kroon” uit het dorp is een trouwe leverancier.

Maar niet alleen de brouwerijën bevoorraden mede de Kambuus, ook de omringende heide is een gewaardeerde medeleverancier. Maar dat vertellen we in de volgende aflevering.
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Poëzie +
--------------
Het zwarte schaap  (L.Th Lemann)
------------------------------------------

Het zwarte schaap staat in de sneeuw,
het staat er langer dan een eeuw

en als een tentzeil hangt de grond
om zijn vier poten in het rond.

Het zwarte schaap is iets dat weet
en elke hoef is een magneet

voor 't voetstuk dat onvindbaar is,
in bei zijn ogen zwemt een vis.

Des snachts kijkt niemand uit het raam,
want wie weet waar het dan kan staan

en als het ooit wordt weggebracht,
laat het een voetspoor in de nacht.

Het zwarte schaap staat in de sneeuw,
het staat er langer dan een eeuw.

Actua +
----------
Het is zover, volgende week gaan we met zijn allen voor gemeente- en provincieraad kiezen. Voor sommigen onder ons is het gebruikte nieuwe computersysteem om te stemmen misschien een handicap. Aarzel dan niet om nog volgende week tot en met woensdag in het gemeentehuis tijdens de openingsuren even te gaan oefenen in de daarvoor door burgemeester Lukas Jacobs speciaal voorziene stemruimte in de gemeentegang.
                                                                                                                                                         ----------    ---------------------------------------------------------------
Volgende week Zaterdag weer een Kalmthouts broodje :
II.19 De keet van moeder Kee / De heide als leverancier.                 Awdoe.,

06-10-2012 om 00:00 geschreven door Jan Caluwaerts

Niet alleen het omringende neerhof staat in voor de plaatselijke bevoorrading van de Kambuus, maar ook de aangrenzende vroenteheide  is een leverancier voor de bedoening van moeder Kee en dit niet uitsluitend voor haar keuken.

Zo levert het buntbos (pijpestrooivelden) niet alleen kuisers voor het reinigen van de stelen van de tabakspijpen, maar ook stringstrooi voor de opbouw van de bijenkorven. En in die tijd is de heidehoning niet te versmaden in de Noorderkempen. Van de witte suiker van Tienen is er toen nog nauwelijks sprake en de bruine en kandijsuiker die via de haven van Antwerpen ingevoerd wordt spelen de metropolitanen zelf naar binnen. Voor zoetstof zijn de Kalmthoutenaars in hun doen en laten dan ook in grote mate afhankelijk van de heidehoning. De Kalmthoutse heide staat in de omgeving van de randwijken zoals de Heuvel, de Hoek, de Acht Zaligheden, de Bezemheide en Heide dan ook vol met bijenkorven.

Ook de wortels van “den bunt” zijn bij de Kalmthoutse boeren zeer gegeerd.

Naast het pijpestrooitje of “den bunt” vindt men op de natte heide ook heel wat pitrussen, die rondstengelige grashelmen met bovenaan de stengels telkens een klein pijpje. Binnen in de stengel zit een week wit absorberend lintmerg. Dit witte lintmerg wordt door moeder Kee gebruikt als wiek voor de petroliumlampen. Heel de Kambuus wordt met deze petroliumlampen verlicht.  

De uitgegroeide struikhei wordt door moeder Kee aangewend voor het binden van bezems, de ideale schrobbers voor planken- en rodetegeltjesvloeren.

Uit de bosschages berken haalt moeder Kee met inkervingen in de berkenstammen dan weer berkensap dat ze opvangt in potjes . Naar haar zeggen is dit sap goed voor de groei van ’t haar, maar ook voor de nieren.

Uit de grove dennen in de buurt van de boerenkopen puurt ze dan weer scheuten en knoppen die ze verwerkt in warme baden. Deze warme baden raadt ze haar gasten aan tegen zere en vermoeide voeten.

In die tijd hebben de heidevennen ook nog een zuurtegraad van 8 ph. In dergelijke vennen is het leven van vis nog mogelijk. Vanuit de Putse moer en het Stappersven wordt de keuken van moeder Kee dan ook regelmatig bevoorraad met snoek en baars. 

En wie we zeker niet mogen vergeten zijn de koningen van de Kalmthoutse heide : de konijnen en de hazen. Wat moet er tijdens de belle-époque voor het jonge "bourgeois-gentilhomme"- paartje heerlijker geweest zijn dan na een boeiende heidewandeling bij moeder Kee in de Kambuus een geturfd konijn te gaan eten. Uiteraard ontsnapt ook de Kalmthoutse heide daarbij niet aan de konijnenziekte en " zijn er het ene jaar al meer konijnen dan het andere ", meent moeder Kee daarbij tegenover de natuurliefhebbers te moeten verduidelijken.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Poëzie +
--------------

Kalmthout.(Anton Van Wilderode)
-----------------------------
Zo hees is de heide en droog als een mond
voor slijpende krekels geschapen,
in eeuwen oud zand liggen bovengronds
skeletjes en schelpen te rapen.

Ik roep en mijn stem zonder galm keert terug,
blijft in zwerfkruid en erica hangen.
Ik loop en het stof gaat maar even op vlucht
naar een struikgewas zonder gezangen.

Alleen als ik neerbuig en kijk voor mijn voet
ontdek ik eeen betere wereld :
een bloemhart pulserend van rozerood bloed,
een keitje volmaakt als een perel,

de veer die een vrolijke vogel verloor
als hij langs vloog een lichtblauwe flinter,
de mieren gereid in elkanders spoor,
het volmaakt silhouet van een vlinder,

de leesbare tekens van vlucht en verblijf,
de legers, de ligplek, de slieten,
voor vinnige slaap en voor have en lijf
die onvindbare dieren hier lieten.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Volgende week Zaterdag weer een Kalmthouts broodje :
II/20. De keet van moeder Kee/De Waardin en haar helpers.                      Awdoe. 

 

13-10-2012 om 00:00 geschreven door Jan Caluwaerts

In de ogen van menig heidebezoeker is moeder Kee de geëerde en gewaardeerde waardin van de Kambuustaverne in het hartje van de Kalmthoutse heide. Niet alleen werpt ze zich op als een gastvrije vrouw die van wanten weet . Maar daar bovenop is zij ook een schitterende kokkin die in haar jeugd in de kombuiskeuken van een luxueus Antwerps passagiersschip heel wat ondervinding heeft opgedaan..Haar Kempens roggebrood, haar in de schouw gerookte varkenshesp, haar geturfd heidekonijn, haar pannekoeken met heidehoning, haar zelfgemaakte limonade en niet te vergeten haar Kalmthoutse jenever veroveren de harten van alle heidebezoekers.

Deze heidebezoekers zijn voor alles gesettelde Antwerpenaars, Brusselaars of Noord-Brabanders, vooral uit Breda en Bergen-op-Zoom, die tijdens het week-end of voor een korte vacantie, met de trein naar Kalmthout komen om er te genieten van dat "kleine Zwitserland". Maar ook de kunstenaars en de natuurliefhebbers laten de Kalmthoutse heide en de barak van moeder Kee niet links liggen. En moeder Kee zou moeder Kee niet zijn indien ook de jagers, de stropers, de plaggende Kalmthoutse boeren en welke dagloners ook in de Kambuus niet welkom zouden zijn.

Is moeder Kee de gewaardeerde gastvrouw dan kan ze voor haar dienstverlening terugvallen op de even gewaardeerde steun van familieleden en vrienden. We verwezen reeds naar sommigen van haar (schoon-)broers en zusters en naar de in de Kambuus verblijvende ouderling, de heer  Bastin. Met het vorderen van de tijd worden haar volwassen geworden kinderen echter haar belangrijkste steunverleners bij de uitbating van herberg en logementshuis.

Dit is reeds van bij de aanvang het geval voor zoon Benjamin die bij de intrede in de Kambuus ongeveer de leeftijd van 20 jaar heeft bereikt. Benjamin is een zeer dynamische jongen die zijn man kan staan.In een tijd dat de Antwerpse haven, in volle expansie, in haar randgebieden  de industrie aantrekt ontdekt hij al heel vlug de Hobokense metallurgiereus in wording. De spoorlijn Antwerpen -  Roosendaal is daarenboven voor de jonge Kalmthoutse dagloners een aansporing om de teruglopende landbouwbedrijvigheid van voorheen te verlaten voor de expansieve industriele bedrijvigheid  in en rond de Antwerpse haven.. Wel is het voor de jonge man geen lachertje om zich vanuit de Kambuus in het hartje van de Kalmthoutse heide al heel vroeg naar het station van Kalmthout te begeven. De te volgen weg loopt immers, zoals we reeds zagen, door een stuk heel natte heide.

En toch vindt Benjamin, evenals zijn moeder Kee een grote kindervriend, onder het week-end ondermeer nog de nodige energie om de Kambuus te voorzien van speeltuigen voor de kinderen van de bezoekers of voor de schoolkinderen die achteraf de Kalmthoutse heide met trein of bussen bezoeken langs de Korte Heuvelstraat, toen nog de Zwarte Heuvel.  Kwikkwakken, schuifaffen, paardemolens, schommels ... rijzen onder de handen van Benjamin als paddestoelen uit de grond. Wel zal er een ogenblik komen dat Benjamin "zijn" Joanna Jansens leert kennen en het koppeltje hun eigen nestje gaat bouwen in wat vandaag de Korte Heuvelstraat is.

In zijn Antwerpse werkomgeving leert Benjamin zijn vriend Edward Frans Wouters kennen. De Frans is opzichter in dienst van de Esso-directeur Jean Speth uit Kapellen. Al heel vlug komt Frans de Kambuus bezoeken en ja, er groeit een relatie tussen Edward Frans Wouters en Dagmar,  de ondertussen volwassen geworden oudste dochter van moeder Kee. Zij staat haar moeder bij bij de uitbating van de Kambuus..Van hen zullen twee kinderen in de Kambuus geboren worden. Finaal vertrekt Dagmar met Frans naar Kapellen.

Moeder Kee's jongste dochter Marie, die ondertussen ook de schoolbanken verlaten heeft, volgt Dagmar op in de taverne. Zij leert daarbij Frans "Sus" Jacobs van de Heuvel kennen. De Sus is een gedreven doorzetter, die van wanten weet. Maar hij is ook een echte levensgenieter, een spring in 't veld en een flap-uit.. Klinkt het niet dan botst het. En zoals voor heel wat jonge Kalmthoutenaars in die tijd ligt een Kalmthouts jeneverke hem wel. De Sus en Marie zullen blijvend in de Kambuus intrekken tot de keet na de eerste wereldoorlog verlaten wordt en moeder Kee bij hen in hun nieuwe woonst op de hoek van de Heuvel en de Nieuwe dreef zal intrekken..Zij krijgen samen 6 kinderen. 
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Poezie +
-------------

Een kind ( Anton van Wilderode)
-------------------------------------
De hemel naar alle zijden
op een helder voorjaar vol wind :
eens danste door deze weiden
een eenzaam gelukkig kind.

Wat is er van dit kind geworden?
De sloten zijn dicht gegroeid,
het groen werd dof en verdorde,
de meiroos heeft uitgebloeid.

Het spelend kind werd een knaap en
een man, aan de anderen gelijk.
Soms ligt zijn gezichtje te slapen
nog in het water, als ik lang kijk.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Actua +:
-----------
- De gemeenteraadsverkiezingen 2012 liggen achter de rug. Burgemeester Lukas Jacobs leidde zijn mensen van de Kalmthoutse volkspartij CDenV naar een klinkende overwinning : een volstrekte meerderheid met 14 zetels op 25. Ook tijdens de vorige legislatuur behaalde CDenV voor de eigen mensen hetzelfde aantal zetels. De gewezen kartelpartner NVA, die nu apart opkwam, klom van 2 naar 8 zetels. Het Vlaams blok verloor er 4, en de Kalmthoutse liberalen die tijdens de vorige verkiezingen 2 zetels behaalden, kwamen niet meer op. De SPA behoudt zijn 2 zetels en Groen behaalt opnieuw 1 zetel. Het kan niet ontkend dat uit deze cijfers duidelijk blijkt dat de Kalmthoutenaar het beleid van de afgelopen jaren onder de kundige leiding van Lukas Jacobs duidelijk heeft gewaardeerd.  

- Op zondag 28 oktober organiseert de gemeentelijke cultuurraad in het kunsthuis Ernest Albert , Hortensiadreef, nr.31, om 11 uur stipt een lezing over onze grote Zuid-Nederlandse schrijver Louis P. Boon . Voorlezing door mevr. Marcella Piessens. Inkom : 5 euro.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Volgende week zaterdag weer een Kalmthouts broodje :
II/21 De keet van moeder Kee / De gasten kunstenaars (1)                Awdoe!

20-10-2012 om 00:00 geschreven door Jan Caluwaerts

Niet alleen de stedelijke burgerij is thuis bij moeder Kee. Ook de (vooral beeldende) kunstenaars laten de Kambuus niet links liggen. Een paar kunstschilders zijn er zelfs in geslaagd tijdens hun talrijke bezoeken de Kambuus en het omringende heidelandschap subliem op het doek te vereeuwigen. Wel dient hier aan toegevoegd dat, in tegenstelling tot wat soms wordt gedacht, het daarbij niet om de  kunstenaars gaat van de beroemde Kalmthoutse Grijze school. In de tijd van de uitbating van de Kambuus door moeder Kee waren zij reeds, op een gezegende oudere leeftijd, één voor één uit het Kalmthoutse gezichtsveld verdwenen. De gekende  en gewaardeerde Kalmthoutse heemkundige, wijlen meester Jos Vorsselmans, refereert eerder naar namen als F. Lamorinière, Th. Verstraete, F.Van Leemputten, P.Ceulemans, L. Delderenne, F. De Vadder, J.Jacobs, J.Kiemeney, H. Luyten, H. Rul, V. Thonet, F. Van Kuyck, F. Van Tongerloo, Th. Verstraete…  . Wel zitten hieronder ook  nog enige  tijdgenoten van de mensen van de voornoemde Grijze school.

Sommigen van de door Jos Vorsselmans genoemde kunstenaars hebben een heel speciale band met Kalmthout, omdat ze in de regio zijn komen wonen, of omdat ze er zich op de één of andere wijze zijn komen manifesteren.    

Zo is er François Lamorinière die als gewaardeerd figuratief realistisch landschapsschilder een geëerd opleider artistieke vakken is geworden aan de Koninklujke Academie van Antwerpen, waar hij zelf zijn opleiding heeft gekregen van Jacob Jacobs. Hij koopt nabij de Oude Postbaan op Nederlands grondgebied in het verlengde van de Kalmthoutse heide een buitenverblijf “Le Pavillon”. Hij rijdt dan met de trein van Antwerpen Centraal naar Kalmthout station, waar zijn koetsier hem telkens komt afhalen met paard en koets. Langs de oude weg naar Putte, die bezijden het kasteel van Meurisse aan de Putse Moer loopt, rijden ze dan telkens naar Le Pavillon. Het hoeft niet gezegd dat een halte in de Kambuus van moeder Kee niet uit de weg wordt gegaan.

Wanneer Lamorinière dan op gevorderde leeftijd last krijgt met zijn zicht , komt zijn neef Frans Van Kuyck, eveneens kunstschilder, hem op warmere dagen ophalen om met paard en kar nog een bezoek te brengen aan de Kambuus . Moeder Kee en François Lamorinière : twee doorwinterde heidekinderen kennen elkaar sinds jaren.

Schildert Frans Van Kuyck regelmatig met oom Lamorinière op de Kalmthoutse heide , dan neemt hij ook zijn realistisch – romantische expressie over. In 19O4 bouwt hij op de Zwarte Heuvel ( nu de Heuvel ) het Zwaluwdak (het huidige OCMW – gebouw). Van daaruit verplaatst hij zich met schildersgerief in een hondenkar naar de Heide. Het is dan ook niet uitzonderlijk dat men destijds voor de zuid-oostgevel van moeder Kee’s Kambuus een hondenkar ziet staan. Achter de zitbank in de hondenkar ligt het dan vol met schilderezels, schilderdoeken, paletten, borstels en enkele zitstoeltjes. Vandaag is de hondenkar volledig gewist in het Kempengeheugen. En toch is het gebruik nog een kleine eeuw geleden een realiteit. Op de oudere postkaartenfoto's van Frans Hoelen vinden we ze inderdaad nog terug.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Poëzie +
------------
(Uit) Hier en Vroeger (Anton Van Wilderode).
--------------------------------------------------------
2.
De dingen staan gesloten rond het huis
terwijl de wind mij toeblaast uit de bossen
de hemel dicht en toe de kleine trossen
der laatste blaren, rood in het geruis.

Maar binnen wordt het leven openbaar
in lamplicht, boeken en ontsloten brieven
en uit gedichten die het eens onthieven
spreekt nu het hart als oudste stamelaar.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

 Volgende Zaterdag 3 november weer een Kalmthouts broodje :
II/22. De keet van moeder Kee/De gasten kunstenaars (2)                Awdoe.

27-10-2012 om 00:00 geschreven door Jan Caluwaerts

Wie ook niet los te koppelen zijn van moeder Kee’s Kambuus zijn de drie Van Luppen leerlingen , Frans De Vadder, Leon Delderenne en Henry Rul.  Jozef Van Luppen geeft eveneens landschapsschilderen aan de Antwerpse Academie voor Schone Kunsten. De Vadder, Delderenne en Rul volgen ongeveer in dezelfde periode les bij hem.  Juist op dat ogenblik komt ook de Academie van Antwerpen stilaan in de ban van een realistische beeldexpressie. Van Luppe blijft daarbij een estetische vormgeving en kleurenharmonie hoog in zijn vaandel dragen.

In 1899 komt De Vadder in de dorpsstraat in Kalmthout wonen., juist rechtover de Sint-Jacobskapel. Hij zal deze unieke neo-romaans-gotische kapel  dan ook twee keer op een merkwaardige wijze schilderen. Waar het hart van vol is loopt bij de kunstschilder immers de borstel van over.

Bij de aanvang van de twintigste eeuw gaat hij op de Mont Noir in het hartje van de Kalmthoutse heide wonen en wordt aldus een rechtstreekse buur van moeder Kee. Het klikt onmiddellijk tussen die twee en het worden goede heide-, maar ook toogvrienden. Als hij Kalmthout verlaat voor Antwerpen trekt hij naar een atelier aldaar in de regentstraat, waar hij ook opnieuw Henry Rul ontmoet.Beide kunstschilders kunnen echter Kalmthout en haar heide niet loslaten. Zij zullen o.m. op een vergelijkbare wijze de Kambuus schilderen. Hun schildersgerief laten ze daarbij dikwijls in de Kambuus achter . Moeder Kee is er telkens als de kippen bij om het op een veilige plaats weg te bergen, hetgeen Frans en Henry ten zeerste appreciëren. Tijdens gezellige babbels rond de kambuustafels horen zij moeder Kee dan ook uit over de mooiste plekjes van de Kalmthoutse heide.Moeder Kee voelt zich daarbij in de zevende hemel en heeft het niet alleen over de mooiste heideplekjes, maar ook over de heksen en andere kwelgeesten die er zich verbergen. De kunstenaars worden er stil bij.

Leon Delderenne is meer van het avontuurlijke type. Met een woonwagen doorkruist hij Europa op zoek naar de mooiste landschappen. Maar telkens weer krijgt hij heimwee naar de Kalmthoutse heide. Heel dikwijls treft men zijn woonwagen dan ook aan voor de barak van moeder Kee.In Kalmthout schildert hij omstreeks de eeuwwisseling “De weg naar de Acht Zaligheden” en “De Molenstraat met de Sint-Jacobskapel". Delderenne heeft trouwens ook een tijd in Kalmthout gewoond , eerst in het schoolhuis op de Kapellensteenweg naast de Kerkendijk en vervolgens in de statiestraat aldaar.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Poëzie +
------------
Schone Heide (Uit de André Dumontcantate , tekst E.P. Hilarion).
---------------------------------------------------------------------------------

Hoe schoon de heide,
de wijd gespreide
naar ver weg deinen
van heuvellijnen!
Verlauwde domen
van loverbomen
aan einders rijzen
als droompaleizen.
Op onbetreden
verlatenheden
bleef de oude zegen
van stille wegen... .
O stijgen, nijgen
in plechtig zwijgen
van wolk-doorschoven
gewelf daarboven!
Schoon is de heide.

Actua + :
-------------
Zondag 11.11.2012 organiseert 11.11.11-Kalmthout een "Brunch for the Climate" Iedereen is welkom van 9 tot 13 uur in de zaal Zonnedauw, Kapellensteenweg, nr.170. Inschrijven mogelijk tot vrijdag 9.11 bij tuurhendrickx@skynet.be of 03.666.86.90 (kostprijs: 13 E.en 6 E. voor kinderen).
                                                                                                                                                             

 ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Volgende Zaterdag 10 november weer een Kalmthouts Broodje :
II/23./ De keet van moeder Kee/De gasten kunstenaars (3).

03-11-2012 om 00:00 geschreven door Jan Caluwaerts

Eén van de historisch meest waardevolle schilderijën  die de keet van moeder Kee tot onderwerp heeft is ongetwijfeld “de Kambuus” van Herman Rul. Dit schilderij is in het bezit van een lid van de familie Franciskus Jacobs - Schmitz. Enerzijds getuigt het schilderij als het ware van een  fotografisch realistische schildering, maar anderzijds accentueren de kleuren op een sublieme wijze een uitdrukking van het unieke diffuse licht van onze Kempen.

Het geïntegreerde tweevoudige Kambuusgebouw, met al zijn toebehoren, zoals reeds beschreven,staat centraal in het schilderij. Het is omringd door het stuivende zand van een uitgestrekt zandplateau.

Aan de horizon merkt men voorbij een immense wit-gele zandvlakte een donkere scheidingslijn. Het gaat om de randbebossing van de aan het duinenlandschap aangrenzende vallei van de Kleine Aa, waarachter de groene weiden en enkele broekbossen ogen..

In de linkse hoek van het schilderij verschijnt juist voor de donkere horizontlijn de herkenbare Onze Lieve Vrouwe-kerk van Kalmthout.Het Kalmthoutse dorp ligt immers ingebet waar de concave vallei van de Kleine Aa en het Kalmthoutse duinenlandschap in elkaar overgaan.

10-11-2012 om 00:00 geschreven door Jan Caluwaerts

Om de bijdragen rond moeder Kee’s "gasten kunstenaars" af te ronden wordt er geëindigd met de Duitse kunstschilder Temming. Moeder Kee’s kleinzoon, wijlen Ward Jacobs, vertelt over hem in zijn kortveraal “De Cambuus”. In feite gaat het over een "zogezegde" kunstenaar en ook al helemaal niet over een uitgesproken kunstzinnige persoonlijkheid.

Kunstschilder Temming behoort juist voor de aanvang van de eerste wereldoorlog tot de permanente logeergasten van moeder Kee. En iedere dag weer als het weer het toelaat trekt hij met zijn schildersgerief de heide op. Maar wanneer dan de eerste wereldoorlog effectief uitbreekt is Temming plots verdwenen.

Wanneer de Duitse troepen Kalmthout binnen vallen brengen zij een electrische draadversperring aan die Nederland, dat niet deelneemt aan de vijandelijkheden, van België afgrendelt. Deze draadversperring volgt in de Kalmthoutse regio in grote mate de zuidrand van de Kalmthoutse heide, om vervolgens over te schakelen op een traject langsheen de oude turfvaart van de Nol en finaal in Nieuwmoer Kalmthout aan de grenspaal van Hanneke Wiewau te verlaten..

Hierdoor wordt de Kambuus en ook die andere heidewoning, de “Mont Noir”, van Kalmthout dorp afgesloten. De bewoners zijn voor de bevoorrading, maar ook voor hun burgerrechteljke problemen, plots aangewezen op de Hoek of Essen.  Tevens ontstaan daardoor doorheen de heide ook smokkelroutes van Noord naar Zuid. Maar de Duitse bezetter kijkt heel streng toe op de smokkelaars en de electrische draad maakt het deze laatsten niet gemakkelijk. Enkelen schieten er bij het doorkruipen van de draadversperring  zelf hun leven bij in.

Maar al heel vlug duikt kunstschilder Temming weer op en ditmaal als Duits kolonel. Ward Jacobs is dan ook, m.i. terecht, de mening toegedaan geweest dat hij tijdens zijn logementsschap in de Kambuus spion gespeeld heeft en zijn kunstschilderen daarbij maar als dekmantel heeft gebruikt.

Wat er ook van zij, de vriendschap van Temming voor moeder Kee was groot en is onaangeroerd gebleven.. Zo zorgt hij er voor dat op vraag van moeder Kee Belgische soldaten aan de Ijzer via Duitsers brieven kunnen bezorgen aan hun Kalmthoutse familieleden. En zo neemt hij ook smokkelaars, vrienden van moeder Kee, in bescherming.

Met het beëindigen van de oorlog verdwijnt Temming voorgoed uit het Kalmthoutse gezichtsveld. En de Kambuus wordt na de oorlog opnieuw voor enkele  jaren een gegeerd  en geëerd logements- en eethuis, dit tot groot genoegen van moeder Kee. 
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Pöezie+
----------
Soldatenlied (Marcel Coole).
------------------------------------
Wij schuiven aan voor soep en een stuk brood,
En schimpen koppig op de beste vrienden,
Wij slaan de laatste blaren van de linden
En drinken onze rauwe droefheid dood.

Wij liggen zwijgend naar de lucht te staren,
En dromen naast verlaten ploeg en eg,
En slikken moeilijk onze tranen weg
Wanneer de hand zich strekt naar kinderharen.

En 's nachts zijn onze lippen dubbel stom,
Maar plots kan het stro soms naar bloemen geuren,
Tot de trompet de dag komt openscheuren
En in de harten ploft gelijk een bom.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Volgende week 24 november weer een Kalmthouts broodje :
II/25. De keet van moeder Kee / De bezoekers natuurliefhebbers.           Awdoe. 

17-11-2012 om 00:00 geschreven door Jan Caluwaerts