Alexander Dhoest is een fan van de telenovelle. Alexander Dhoest is docent populaire cultuur aan de Universiteit Antwerpen.

Evident is het niet: in plaats van de brave, herkenbare Sara moet nu een man gevangen in een vrouwenlichaam de kijkers lokken. Hilde De Baerdemaeker, hoofdrolspeelster van de VTM-telenovelle LouisLouise, zag in een interview in deze krant niet meteen het probleem: 'Het is inderdaad een rol waar behoorlijk wat vlees aan zit, maar zo heb ik ze graag.' Alexander Dhoest schrijft over de potentiële subversie van een Vlaamse telenovelle.

Vorig jaar viel Vlaanderen voor Sara, terwijl andere adaptaties van de Colombiaanse telenovela Betty la fea in de rest van de wereld veel harten veroverden. Na de soap en reality-tv opnieuw een televisieformat dat wereldwijd aanslaat en de culturele 'glokalisering' illustreert. Meer dan ooit wordt televisie gemaakt volgens globale, internationaal circulerende stramienen, die echter vooral succes hebben in een lokale uitvoering. Ondanks de vrees voor Amerikanisering door het wereldwijde succes van Dallas en Dynasty, zijn er nu ook Latijns-Amerikaanse en Europese formats (zoals Big Brother) die potten breken.

LouisLouise, de opvolger van Sara, maakte een sterke start. Kijkers kennen de formule ondertussen, het moeilijke uur (voor het nieuws van zeven uur) is al door Sara veroverd. Toch blijft het een gok, want de format waarop LouisLouise gebaseerd is, kende (nog) niet hetzelfde wereldwijde succes. De serie zelf is ook op een aantal vlakken minder evident, er worden meer grenzen overschreden.

Op genrevlak is LouisLouise hybride. Uit de telenovela krijgen we de centrale verhaallijn, uitgesponnen over een paar honderd afleveringen en culminerend in een ontknoping. De toon is echter niet realistisch of melodramatisch zoals in de Vlaamse soaps, er wordt resoluut gekozen voor overdrijving en humor. In die zin lijkt LouisLouise meer op het Amerikaanse Ugly Betty dan op het Vlaamse Sara. Ook de gestileerde, trendy decors en de luxueuze lofts hebben meer gemeen met de Hollywoodstijl van (het overigens uitstekende) Ugly Betty dan met het (relatieve) realisme van Sara. De bar in het bedrijfsgebouw doet dan weer denken aan Ally McBeal, nog zo'n hybride komisch-dramatische serie gesitueerd op de bedrijfsvloer.

LouisLouise heeft meer glamour dan zijn voorganger en doet daardoor Amerikaanser aan. Vlaamse soaps zetten meestal in op realisme en herkenbaarheid, waardoor ze ook allemaal op elkaar lijken. Dankzij de telenovela en zeker LouisLouise ontdekken de Vlaamse kijkers de overdrijving en luxe die ze kennen uit buitenlandse soaps zoals The Bold and the Beautiful. Dit is een gok, want doorgaans verkiezen ze Vlaamse fictie down-to-earth en herkenbaar. Of is er net nood aan 'escape' in tijden van politieke en economische onrust?

Er zitten ook referenties in naar de seksuele komedie van Sex and the City en het Britse Coupling, die ook man-vrouwverhoudingen als bron van humor aanboren. De komische toon in een dagelijkse serie is vernieuwend, maar vormt ook een risico: comedy is een van de moeilijkste en delicaatste tv-genres, en zeker op de Vlaamse televisie slaat men de bal wel eens verkeerd. Links en rechts konden we al lezen dat LouisLouise grossiert in clichés over mannen en vrouwen, maar daar is dan weer niets fout mee: ook hoger genoemde series en de helft van de Hollywoodkomedies draait om deze thematiek.

Zoals geldt voor populaire cultuur in het algemeen, staat het herhalen van clichés niet noodzakelijk in de weg van kwaliteit. Er zijn ook knipogen naar de 'chick flicks' zoals Bridget Jones' Diary, met een vrouwelijke voice-over die in Sara werkte maar hier, bij gebrek aan motivering vanuit een dagboek, artificieel aandoet.

Naast genregrenzen worden ook gendergrenzen verkend, en het is vooral op dat vlak dat LouisLouise interessant en zelfs potentieel subversief is. De premisse is ondertussen bekend: Louis, een macho, wordt door een ex-liefje betoverd en moet verder in een vrouwenlichaam. Louise is een minder 'gewone' protagonist dan Sara, die inspeelde op de Vlaamse sympathie voor de underdog en de gewone man/vrouw. Louise loopt wijdbeens, krabt zich in het kruis en is direct en dominant als een macho. Zullen kijkers zich herkennen in, en eventueel identificeren met, zo'n 'manwijf'? Of zullen ze net vallen voor het scherpe kantje van Louise, die duidelijk meer pit heeft dan de - laten we eerlijk zijn - wat truttige Sara?
In elk geval is het spel met mannelijkheid en vrouwelijkheid niet alleen grappig maar ook interessant. In een mainstream amusementsprogramma in de vooravond zien we een vrouw die zich eigenlijk een man voelt en haar borsten vastgrijpt als waren ze van iemand anders. Ze illustreert de in academische kringen populaire notie van 'gender bending' door te spelen met gendernormen en ze zo in vraag te stellen.

Het resultaat mag dan niet heel politiek correct zijn, het is wel grappig en stelt geslachtsrollen in vraag op een veel minder belerende manier dan bijvoorbeeld in Emma, die andere telenovela, het geval was. Louise is zelf het slachtoffer van het seksisme waar ze als Louis in uitblonk, en ze ondervindt aan den lijve de biologische en sociale verschillen tussen man en vrouw.

LouisLouise heeft ten slotte ook een homoseksuele subtekst, in navolging van illustere voorgangers als Some Like It Hot en Victor/Victoria. Ongewild opent Louise de deur voor allerhande seksuele scenario's die de grenzen tussen hetero- en homoseksualiteit in vraag stellen (wat in het Engels 'queer' genoemd wordt). Wanneer Louise, die zich nog altijd Louis voelt, ongegeneerd naar vrouwen lonkt, is lesbische spanning niet van de lucht. Ook de relatie met hartsvriendin Charlotte (heimelijk verliefd op Louis) krijgt een heel andere bijklank wanneer Louis verandert in Louise.

De mannen die de aantrekkelijke Louise proberen te versieren, gaan dan weer ongewild de homoseksuele toer op. Zelfs de obligate heteroseksuele romantische verhaallijn (Louise gaat iets voelen voor een man uit haar omgeving) is niet helemaal onschuldig. Zo krijgen we misschien de eerste homoseksuele happy end in de Vlaamse televisiegeschiedenis. Het mag dan pretentieloos amusement zijn, ik blijf kijken. (De Morgen)
________________________________

Ik heb de serie één keer gezien op zondag, niet slecht, maar nu ook weer niet iets waar je speciaal je tv voor aansteekt.
Bij het horen van de titel moest ik denken aan het liedje 'Louie Louie'

Louie Louie - The Kingsmen