De voorbije jaren is het aantal genetische tests om vooraf gezonde embryo's te selecteren die geen drager zijn van ernstige erfelijke ziekten sterk gestegen in ons land.
"Steeds meer patiënten met erfelijke ziekten in de familie die weten dat ze drager zijn, willen die aandoening niet langer doorgeven aan hun kinderen. Om dat te vermijden kiezen ze voor embryoselectie", zegt Willem Verpoest, kliniekhoofd van het Centrum voor Reproductieve Geneeskunde aan de VUB.
Buitenlanders
In 2005 voerde de VUB nog 260 van zulke genetische diagnoses op embryo's uit voor erfelijk belaste koppels, in 2006 waren dat er 340 en in 2007 420. Ook dit jaar zet die stijging zich verder door, zegt professor Maryse Bonduelle van het Centrum voor Medische Genetica VUB. "Er staat bovendien een zestigtal koppels op de wachtlijst."
De helft van de erfelijk belaste koppels die kiezen voor genetische diagnose aan de VUB komt uit het buitenland, vooral uit Duitsland, Frankrijk, Italië en Nederland. De VUB is veruit het grootste centrum dat zulke preïmplantatie genetische diagnoses (pgd) aanbiedt in Vlaanderen. Het grote verschil met de klassieke tests, zoals de vlokkentest of vruchtwaterpunctie, is dat met pgd de gezonde embryo's worden geselecteerd vóór de zwangerschap. Zo kan men een eventuele abortus vermijden.
Simpel uitgelegd nemen de artsen en genetici eicellen weg bij de moeder. Die worden bevrucht met zaad van de vader in een proefbuis. Na die in-vitrofertilisatie wordt bij het embryo een cel weggenomen en gescreend op de erfelijke ziekte. Enkel de gezonde embryo's worden ingeplant en kunnen tot een zwangerschap leiden.
Voortrekkersrol
Het VUB-centrum speelt met de techniek zelfs op wereldvlak een voortrekkersrol. Er wordt getest op twee types ernstige erfelijke ziekten: aandoeningen die te wijten zijn aan een chromosomale afwijking, zoals monogolisme, en ziekten waarbij één gen een doorslaggevende rol speelt, zoals huntington, taaislijmziekte of erfelijke borstkanker. "Het gaat om ziekten die levensbedreigend of ernstig invaliderend zijn als je drager bent van het gendefect of de chromosomale afwijking hebt", verduidelijkt dokter Verpoest. "De laatste tijd komen er ook nieuwe ziekten bij waarvan een gendefect pas op latere leeftijd tot uiting komt."
Al vele honderden baby's van 'Belgische makelij' zijn sinds de introductie van pgd in 1993 via de techniek geboren, onlangs nog twee kindjes die vrij zijn van de genen voor de zwaarste vorm van erfelijke borstkanker. (Nathalie Carpentier)(demorgen)
|
