16 a en b 1958 voor en na De autosnelweg naar Antwerpen werd aangelegd, voorbij de Romeinsesteenweg naar Meise en verder over een nieuw tracé, maar van de Romeinsesteenweg tot het nieuwe rond punt van de Dikke Linde over de Meiselaan zelf. De oude kasseiweg met de vier rijen kastanjelaars is daardoor een soort middenberm van de autostrade geworden, minder en minder toegankelijk voor wandelaars en van jaar tot jaar met minder bomen. De Romeinsesteenweg zelf werd verbreed. De ring werd aangesloten op de A12 via het groot verkeersplein van Strombeek (in 1958 was alleen maar het stuk tussen Groot-Bijgaarden en Strombeek af) wat ook de verbindingen met Meise overhoop gooide. De A12 werd sindsdien nog fel verbreed zodat de ganse ruimte tussen de middenberm en de laterale rijbanen op een smalle berm aan weerskanten na volledig is ingenomen.
17 a en b tramhalte en Meiselaan met tram Nog iets over de trams langs de Meiselaan: de buurtspoorwegen reden al sinds 1889 via de Heizelstraat en nabij de Dikke Linde waar ze de Meiselaan kruisten over Strombeek en Grimbergen naar Humbeek. In 1893 kwam er een aftakking vanuit Grimbergen langs de provinciale baan Vilvoorde-Aalst tot in Meise, verlengd tot Wolvertem en Londerzeel in 1894. Pas met de wereldtentoonstelling van 1935 kwam er een tramlijn naar Meise en Londerzeel langs de Meiselaan, die voor 1958 zoals we zagen langs de kant van de Madridlaan werd verlegd. Het stuk van die lijn Wolvertem-Londerzeel werd al op 4 oktober 1968 stopgezet, het deel Brussel-Wolvertem op 26 juni 1970. Langs de Meiselaan rijden enkel nog trams van de MIVB, oorspronkelijk de 1 en de 52, nu slechts de gemoderniseerde 3 tot de terminus Esplanade.
Ook zo bleef de Meiselaan een attractie waar met bewondering werd over geschreven. Nog in 1929 werd ze als argument gebruikt bij reclame voor de verkaveling van de Boechoutwijk zoals blijkt uit een postkaart.
14 a en b Het stuk op Laken dat effectief op 156 m breedte was gebracht bleef er lang onbebouwd bij liggen. Hoewel: in het weekblad “Vrij België” dat tijdens de eerste wereldoorlog onder leiding van Frans Van Cauwelaert en Julius Hoste in Nederland verscheen vinden we op 13 juli 1917 in de rubriek “Nieuws uit het Land” volgend bericht uit Laken. Door tussenkomst van de landbouwcommissie zijn de uitgestrekte grasperken langs de laan van Meijsse in percelen verdeeld en ter beschikking van de bevolking gesteld. Men heeft er aardappelen, bonen en erwten geplant. De vrucht staat er goed voor. De gronden die Leopold II had aangekocht waren aan de Staat overgedragen voor zover ze nodig waren voor de wegaanleg. Maar ook de aanpalende terreinen waren via de Koninklijke Schenking in het bezit van de Staat gekomen. Met een conventie van 1927 droeg de Staat echter 125 ha van de Heizel over aan de Stad Brussel om er de wereldtentoonstelling te organiseren die met enkele jaren vertraging in 1935 zou doorgaan.
15 Meiselaan in 1935 a en b met Artois
In de Brusselse gemeenteraad van 23 mei 1932 stelde Deboeck voor de Meiselaan te verbreden door de baan voor ruiters erbij te bestraten en deze zelf langs de buitenkant van de bomen te verleggen. Schepen Van de Meulebroeck reageerde dat het wegdak van de Meiselaan ter hoogte van de Dikke Linde 8 m breed is, en verder maar 5 m. Men stelt voor het ruiterpad te bestraten. Maar we hebben ons tegenover de Staat verbonden een van de zijbanen te bestraten, deze rechts. We hebben stappen ondernomen bij de Staat opdat deze het verder zou uitvoeren tot in Meise. Schepen Coelst zegt dat het onvoorzichtig zou zijn aan te dringen op de verbreding van de weg van de Romeinsesteenweg tot in het dorp van Meise, want er bestaat al jaren een plan om een nieuwe baan aan te leggen van 40 m breed, parallel met de huidige. De nodige onteigeningen daarvoor zijn al gebeurd op enkele percelen na. De buurtspoorwegen hebben hun tracé in functie daarvan gekozen. We moeten aandringen bij de Staat opdat deze werken zouden uitgevoerd worden tegen de Expo. De zogezegde “autostrade” van Brussel naar Antwerpen, in feite een baan met vier rijstroken, werd pas gedeeltelijk opengesteld in 1939 en het stuk Boom-Antwerpen kwam pas na de tweede wereldoorlog klaar. In 1956 moesten de aankomst te Antwerpen en te Brussel nog afgewerkt worden, voor Brussel gebeurde dat dan tegen de Expo 1958.
In de afstand aan de Stad Brussel van 1927 waren ook de terreinen naast de zijbanen van de Meiselaan zelf begrepen. Langs de kant van wat in 1961 werd omgedoopt in Madridlaan vielen die in het expoterrein en dat zou zo blijven in 1958 en tot op de dag van vandaag. Langs de rechterkant van de Dikke Linde naar de Romeinsesteenweg werden ze door de Stad Brussel in 1937 wel verkaveld voor villabouw. De eerste villa’s werden gebouwd in 1938 maar het zou tot na 1958 duren eer alles volgebouwd geraakte. Het is vooral in de aanloop naar de Wereldtentoonstelling van 1958 en daarna dat de omgeving grondig gewijzigd zou worden. In het boek “Brussel kruispunt van het Westen” (Ministerie van Openbare Werken en van Wederopbouw, 1956) werd het als volgt beschreven: De Meiselaan, eindpunt van de autosnelweg naar Antwerpen, heeft een 8 m brede middenrijbaan, die wegens haar geringe breedte reeds vele jaren uitsluitend voor het verkeer in de richting naar Brussel moest worden bestemd. De laterale rijbaan van 6,50 m breedte, gelegen rechts van de Meiselaan wanneer men naar de Dry Pikkel toe gekeerd is, neemt dientengevolge al het verkeer in de richting Antwerpen op. Langs die laterale rijbaan ligt een 5,50 m brede berm waarop de stads- en buurttrams rijden. Twee snelverkeersbanen, elk 10,50 m breed, zullen worden aangelegd aan weerszijden van de twee dubbele rijen kastanjebomen langs de huidige middenrijbaan; zulks zal toelaten de twee laterale rijbanen terug voor het plaatselijk verkeer vrij te geven. Een dezer rijbanen – namelijk deze palend aan de Tentoonstelling (de huidige Madridlaan) zal daarenboven van 6,50 m tot 10,50 m verbreed worden. De huidige middenrijbaan van 8 m zal dienen als toegang tot de parkeerruimten die zullen worden aangelegd tussen de twee dubbele rijen kastanjebomen, die nagenoeg geheel worden behouden. De sporen van de buurttram (naar Londerzeel) zullen langs de linker laterale rijbaan worden gelegd, terwijl de sporen van de stadstram op hun huidige plaats zullen worden behouden, d.w.z. langs de rechter laterale rijbaan. Dit verleggen van de sporen van de buurttram is gerechtvaardigd door het geschikt maken van het kruispunt van de Dikke Linde alsmede door de noodzakelijkheid te vermijden dat die sporen de autosnelweg nog zouden kruisen.
Arm in arm stroomden de koppeltjes verliefden er iedere zondag toe, om mekaar onder het frisse en discrete lover te zeggen… wat men mekaar zegt op 20 jaar. Het is ook sinds vele jaren een geliefde wandeling voor de burgers van de goede stad Brussel, die er niet alleen smakelijke paling en heerlijke boterhammen met plattekaas vinden, maar ook wat ze bovenal liefhebben: een goed glas. Door het onverbiddelijk lot, moest l’Amour zoals elke menselijke onderneming een einde kennen. Het is zover: l’Amour wordt gesloopt. De Société des Installations Maritimes, zonder medelijden voor onze verliefden, komt ze te koop te stellen voor afbraak. En zo verdwijnen stuk voor stuk de restanten van de goede oude tijd. Het oude Brusselse estaminet zal in de herinneringen voortleven. Dat is een troost.
Zelfs al was ze dan niet afgewerkt, toch wekte de Meiselaan bewondering op bij velen. Een voorbeeld, uit de pen van Herman Teirlinck[1]: En buiten komende (uit de serres), staat ge op het Neptunusplein, waar de koning die mooie fontein van Jean deBologne deed oprichten, en ziet dan de weg op Meise, ook op zijn wil aangelegd. Eerst eis ik uw aandacht voor de zonderlinge Japanse Toren, die vlak naast een Chinees paviljoen staat, zijn acht vierkante daken overmoedig op elkander stapelt en tresoren van uitheemse kunst bewaart. Dan moet ge de wandeling op de Meiselaan aanvaarden. Het is waarlijk een vermetel idee om, zo ver van Brussel af, deze sierlijke, geheel ‘steedse’ boulevard dwars door de vrije groene landouwen uit te werpen. Hieraan zijn daarom de inzichten te meten van een vorst, die voor Brussel een ontzaglijke toekomst heeft gedroomd en, met fors gedacht, die toekomst heeft willen bereiden. Wij gaan dus de baan op en genieten een uur lang van het lieve landschap dat links en rechts uitligt, wiegend en kleurig. Dan, achter zijn oude hek en half in ’t geboomte verborgen, rijst, onder grijze patine, het kasteel van Boechout waar de prinses Charlotte, weduwe van Keizer Maximiliaan van Mexico en zuster van koning Leopold II haar eenzame ouderdom slijt. Deze wandeling is voortreffelijk.
In mei 1910 luidt het in het BTCB dan weer dat men al jaren spreekt van het herstellen van de Meiselaan maar dat ze aan haar lot wordt overgelaten. Het wegdek is een permanent gevaar voor de voertuigen voor de gedeelten van de Dikke Linde tot de eerste helling, van de Drypikkel tot de inkom van Meise en van het verlaten van dat dorp tot de provinciale baan in Wolvertem. In februari 1912 heeft men het over een nieuwe baan Antwerpen-Brussel, waarvan alleen het stuk Boom-Meise van een 20 km nog moet aangelegd worden. Men zou eerst het stuk Meise-Wolvertem moeten doen waarvoor de nodige onteigeningen al gebeurd zijn. En in juni 1912 komt men er op terug en zegt dat het baanvak Meise-Wolvertem in een afschuwelijke staat is. Men spreekt al maar over een nieuwe grote baan naar Antwerpen maar wanneer zal die er komen?
[1] Herman Teirlinck, Beschrijving van Brussel tijdens de Wereldtentoonstelling van 1910, in: Brussel 1900, Samengesteld door J. Van Schoor, Elsevier Manteau, Antwerpen-Amsterdam, 1981, pp. 92-94
Weldra vreesde men zelfs voor het verdwijnen van de Drypikkel, zoals een J. V. D. in BTCB juli 1902 (onze samenvatting en vertaling): Er is zeker geen enkele Brusselse fietser die niet een of andere zondag zijn rijwiel gestopt heeft bij het welbekende cabaret Drypikkel aan het rond punt van de weg naar Meise. Het is met honderden dat de fietsen tegen de oude muren van het estaminet geplaats staan, wanneer de zon ons wil toelachen. Welnu! Deze eerbiedwaardige taveerne gaat verdwijnen, zoals reeds l’Amour[1] aan het kanaal van Willebroek en zoveel andere vrolijke rendez-vousplaatsen in de omgeving van de hoofdstad. Zo willen het de Koninklijke plannen voor de verfraaiing van de weg naar Meise. Al bestaat hij reeds een eeuw, de Drypikkel heeft niet altijd het enorme succes van de laatste tijd gehad. Wij hebben, als veteranen in de wielerwereld, het nog gekend als weliswaar goed beklant estaminet, maar zonder dat het doorlopend overrompeld was zoals de laatste jaren. De bediening was er toen gemoedelijk, een beetje boers zelfs. Het waren gezette meisjes, overlopend van gezondheid en goed humeur, die de klanten de schuimende lambiek inschonken en er niet voor terugdeinsden er een slok van mee te drinken. De echte opgang van het kabaret begint maar met de opkomst van het fietsen. Behalve enige onvermoeibare Brusselse marcheerders kwam de menigte wandelaars niet verder dan de Dikke Linde. Maar toen iedereen zijn rijwiel had, en vooral sinds de Koning Meise het fietspad geschonken heeft dat zijn naam draagt, is de Drypikkel de bestemming geworden voor alle fietsers. Men stopte aan het oude kabaret zoals bij een vriend wiens deur men niet zou durven voorbijgaan, en de clientèle van melk- en lambiekdrinkers werd verhonderdvoudigd. Nood breekt wet, en de bediening moest gemoderniseerd worden. Garçons met vest en lange voorschoot kwamen in de plaats van de rondborstige boerinnetjes die voor goed naar de keukens werden verbannen om er bergen dikke boterhammen met plattekaas klaar te maken. Het pittoreske verloor er bij, maar toch maakte men halt aan de oude herberg, zoals sommige paarden instinctief stoppen aan de woning van een oude dame die de gewoonte heeft hen suiker te geven. Binnen enkele weken zal het gedaan zijn. De Drypikkel zal onder de slopershamer vallen en de fietswereld zal een kapelletje minder tellen. Dat is dan blijkbaar toch niet gebeurd.
Foto : 11 a en b Drijpikkel
In het BTCB van februari 1906 klaagt men over de toestand van de schone Meiselaan die door de werken voor jaren bijna onbruikbaar is. In mei 1906 zegt Arthur Cosyn nochtans dat de verbreding bijna gedaan is van het rond punt van de Dikke Linde tot aan de Romeinsesteenweg.
Foto : 12 plan 1906
[1] BTCB van maart 1902 publiceert volgend in memoriam (onze vertaling): Wie kent er niet het etablissement A l’Amour, naast het kanaal van Willebroek en de Zenne, in de nabijheid van het koninklijk kasteel van Laken? Ze draagt met recht haar naam, de oude “guinguette”! Arm in arm stroomden de koppeltjes verliefden er iedere zondag toe, om mekaar onder het frisse en discrete lover te zeggen… wat men mekaar zegt op 20 jaar. Het is ook sinds vele jaren een geliefde wandeling voor de burgers van de goede stad Brussel, die er niet alleen smakelijke paling en heerlijke boterhammen met plattekaas vinden, maar ook wat ze bovenal liefhebben: een goed glas. Door het onverbiddelijk lot, moest l’Amour zoals elke menselijke onderneming een einde kennen. Het is zover: l’Amour wordt gesloopt. De Société des Installations Maritimes, zonder medelijden voor onze verliefden, komt ze te koop te stellen voor afbraak. En zo verdwijnen stuk voor stuk de restanten van de goede oude tijd. Het oude Brusselse estaminet zal in de herinneringen voortleven. Dat is een troost.
Het gaat hier nog steeds om het nieuw tracé dat vertrok van aan de Dikke Linde en recht naar de Drypikkel en het domein van Boechout liep, met een breedte van 20 of 28 m. De aanleg daarvan nam jaren in beslag. In feite is die laan nog terug te vinden als het middelste gedeelte van de Meiselaan zoals Leopold II die vanaf 1904-1905 liet verbreden tot 156 m, tenminste op het stuk van de Dikke Linde tot de Romeinsesteenweg.
9 dwarsprofiel vertikaal Op de tekening met het dwarsprofiel is het goed te zien met een wegdek van 8 m breed, en aan weerskanten telkens nog eens 10 m, met 4 rijen kastanjelaars. Aan beide zijkanten van de in totaal 156 m brede aanleg krijgt men dan nog eens een rijbaan van 6 m breed met aan weerskanten voetpaden van 1,5 m, dan een zone met voortuintjes van 9 m diep, en pas dan de villa’s. Als de tekeningen daarvan representatief zouden zijn van wat men zich toen als villabouw voorstelde is het misschien maar best dat daar niets van gekomen is… De werken schoten maar traag op en waren bij het overlijden van Leopold II niet verder geraakt dan tot aan de Romeinsesteenweg of de grens van Laken met Strombeek. Ze werden onmiddellijk in de koelkast gestoken en verderop bleef de Meiselaan bestaan zoals ze was op een breedte van 20 m.
Dat was allemaal een werk van jaren. In het BTCB van maart 1900 werd al een stukje overgenomen uit de Revue vélocipédique belge waarin gezegd wordt (onze vertaling en samenvatting) dat de steenweg op Temse, beter bekend als steenweg op Meise, volledig veranderd ging worden en verbreed tot 80 m. De Militaire ringlaan (met als laatste stuk de huidige Lambermontlaan) wordt verlengd via de Van Praetlaan (waarvan al een stuk uitmondt op de Dikke Linde) en de steenweg op Temse. Daar moet een nieuwe laan komen die de maritiemwijk doorkruist en splitst in een deel naar het Saincteletteplein en een deel naar het plateau van Koekelberg. Dat laatste stuk wordt dus het verlengde van de ringlaan en zal verder doorgetrokken worden tot aan het Zuidstation. Het begin van de steenweg op Temse ligt zo op een wandeling die binnen enkele jaren meer en meer gebruikt zal worden. Het is dus zaak die wandeling die al zo aantrekkelijk is, nog te verfraaien en nog meer te doen gebruiken, want buiten de fietsers kennen de Brusselaars ze amper. De nieuwe steenweg zal aangelegd worden naar het model van de Tervurenlaan, met twee lanen beplant met bomen voor de voetgangers, een verharde baan voor wagens, een baan in aarde voor de paarden, een fietspad en een steenweg voor het zwaar vervoer. Deze baan zal eindigen ter hoogte van de ingang van het park van Boechout waar een groot rond punt zal aangelegd worden. Voorbij het dorp van Meise zal de steenweg recht getrokken en verbreed worden, en beplant met kastanjelaars zoals reeds het geval is voor het deel tussen de Dikke Linde en Meise. Het BTCB waarschuwt wel dat dit alles voorbarig is.
7 selectie uit PK Pont Rustique In 1893 zijn de werken voor het verleggen van de baan Brussel-Temse tussen buurtweg nr. 28 en het dorp van Meise voltooid, voor 32.878 fr. Als vierde sectie wordt de doortocht van Meise aangekondigd. De aanbesteding daarvan wordt in 1894 in het vooruitzicht gesteld. Men is begonnen met de aanleg van een fietspad, en dat heeft 1.255 fr. gekost. In 1895 preciseert men dat een fietspad aan de linkerkant van de baan Brussel-Temse over 3,231 km 1.298 fr. heeft gekost. In 1896 gaat het nog over de afwerking van het deel voorbij het rond punt, door de aannemer Jorckmans voor 19.840 fr. In 1897 begint men te spreken over het deel voorbij Meise. In 1899 wordt de kost daarvan geraamd op 70.000 fr. Maar we vinden er nog meldingen van in 1903 en 1904. Intussen had de laan een zekere bekendheid verworven. We vinden er een echo van in het Mémorial van 1897 waarin vermeld staat dat de gemeentebesturen van Strombeek en Meise verzocht werden politiemaatregelen te treffen om de ruiters te verbieden hun paarden te komen trainen of snelheidswedstrijden te houden op het baanvak dat voorbehouden is voor de ruiters.
HET TRACE ONDER LEOPOLD II VOOR HET UITEINDELIJK PROJECT
Men was reeds in 1878 begonnen met het herleggen van de baan naar min of meer de huidige plaats. In het jaarlijks verslag in het Mémorial Administratif de la Province de Brabant vinden we dat jaar de vermelding dat de omlegging van de weg Brussel-Temse op het grondgebied van Laken dat seizoen voltooid zou zijn. De aanbesteding van de aanleg van het publiek park van Laken was gebeurd en de werken begonnen. Een eerste van de twee geplande nieuwe draaibruggen over het kanaal te Laken zou aanbesteed worden. Met een K.B. van 30 juli 1879 werd de gratis afstand door de Provincie Brabant aan de Staat van de baan Brussel-Temse tussen de Dikke Linde en de baan Vilvoorde-Aalst in Wolvertem bekrachtigd. De werken zouden voortaan door de Staat uitgevoerd worden en jaren vergen. Toch treffen we in het Mémorial nog informatie erover aan. In het verslag van 1886 lezen we dat de omlegging van de baan Brussel-Temse door het publiek park van Laken en een eerste stuk vanaf de Van Praetlaan voltooid is. Verleden herfst (1885) zijn er bomen geplant langs dat deel van de baan. Op 16 april 1886 is de verlegging en verbreding van een tweede stuk tussen Laken en Meise aanbesteed. Aannemer is Voituron uit Luik voor 119.997 fr. In het verslag 1887 staat dat die werken voltooid zijn en dat een tweede sectie gaat aanbesteed worden, geraamd op ongeveer 100.000 fr. Langs de afgewerkte sectie heeft men Indische kastanjelaars geplant. Volgens het verslag 1888 waren dat er niet minder dan 1.123 tussen de grens van Laken en het begin van de gemeente Meise. In de vallei van de Sprietbeek, op Strombeek, is men begonnen met de aanleg van een rond punt. Men gaat beginnen met de bestrating en afwerking van het deel van de baan tussen de splitsing met de oude baan te Laken en de weg nr. 4 te Strombeek, geraamd op 68.700 fr. Er is een plan opgesteld voor de aansluiting van de ringweg in het publiek park met de nieuwe baan Brussel-Temse, met de bouw van een “rustieke brug” over de buurtspoorweg Brussel-Humbeek. Geraamd op 66.000 fr. In 1889 is de bestrating gebeurd tussen Laken en de buurtweg naar Strombeek. Het rond punt in de vallei van de Sprietbeek op de grens van Strombeek, Meise en Wemmel, is volledig afgewerkt. Men is begonnen met de aanleg van een tweede rond punt in Strombeek ter hoogte van de buurtweg die naar het dorp leidt. Eind 1888 is men begonnen met de werken voor de aansluiting van de ringweg van het publiek park met de nieuwe baan. Daarbij hoort een rustieke brug over de buurtspoorweg van Brussel naar Humbeek en over de Heizelstraat. Die werken zijn toevertrouwd aan Fichefet Frères voor 39.000 fr., zonder de versiering van de brug die geraamd wordt op nog een 17.500 fr. In 1890 luidt het dat die verbinding al enkele maanden in gebruik is genomen. De werken aan het reliëf en de beplantingen zijn voltooid, evenals de versiering van de bruggenhoofden van de rustieke brug die men er heeft gebouwd[1].
[1] Het is niet duidelijk wanneer deze rustieke brug is verdwenen. Wij dachten dat het naar aanleiding van de Expo 1935 was. Maar we vonden in het verslag van de gemeenteraad van Brussel van 27 februari 1939 nog een verklaring van schepen Van de Meulebroeck dat de boerentram zijn halte heeft iets over de rustieke brug, langs de linker zijbaan van de Meiselaan, terwijl de stadtram 52 zijn halte heeft langs de rechter zijbaan ervan, op 75 of 80 m ervandaan. Nochtans vinden we bij de talrijke postkaarten van de Expo 1935 er geen met de brug op. Wellicht lag deze juist buiten het eigenlijke Expoterrein, anders dan in 1958 maakte het publiek park daar geen deel van uit. We vonden bovendien een getuige die zich goed herinnert dat de rustieke brug na de tweede wereldoorlog nog jarenlang heeft bestaan en slechts in de aanloop naar de Expo 1958 afgebroken is.
plan 1810 Wautier Vanuit dat nu verdwenen stuk sloeg een zijweg af die over de Heizelvlakte naar Meise liep. Dat was niet meer dan een aardeweg, die pas in 1826 bestraat werd tot Meise en in 1834 tot Wolvertem. Een klein stukje ervan is nog overgebleven als “Oude Meisesesteenweg” opzij van paleis 12 van het Tentoonstellingspark tot aan en over de Romeinsesteenweg (de klassering onder grote wegen als deel van de baan Brussel-Temse werd op 11 december 1933 opgeheven door de Brusselse gemeenteraad en het restant werd bij de stadswegen ingedeeld). De oude Meisewegel werd in de loop der jaren herhaaldelijk gedeeltelijk verlegd. In 1836 was dat gebeurd op Laken en Meise en had men 9.430 m kasseibaan tot Wolvertem aangelegd. De verlenging tot Londerzeel en tot de grens van de provincie, nog een 12 km, werd aanbesteed in 1837 en geraakte voltooid in 1840. De weg was een provinciale baan en droeg de officiële benaming steenweg van Brussel naar Temse.
6 plan 1849 Paulissen
Met de uitbreiding van het Koninklijk Domein en de aanleg van de Koninklijk Parklaan en het publiek park verdween het eerste stuk van de weg. Verderop bleven restanten bestaan, al dan niet verlegd. Zo was er een stuk dat de grens vormde van het domein de Rongé (waar in 1920 het Hoger Normaalinstituut voor Landbouwhuishoudkunde zou komen) dat er met een ijzeren toegangspoort op uitmondde en het huisnummer 57 Meisesesteenweg droeg. Met de Wereldtentoonstellingen van 1935 en 1958 zouden ook de laatste overblijfsels van de oude weg verdwijnen, op dat stukje aan de Romeinsesteenweg na.
Tot zover Arthur Cosyn in 1902. We zijn op de ganse geschiedenis uitgebreid ingegaan in het artikel “De lotgevallen van de Meiselaan” (Laca Tijdingen 15/4 juni 2004) maar hadden toen nog geen kennis van die commentaar van Cosyn waaruit toch blijkt dat de tijdgenoten hun bedenkingen hadden bij de megalomane plannen van Leopold II. Als we willen teruggaan naar de oorsprong komen we bij de opslorping van Laken in de “kuip van Brussel” in 1331. Kort daarna lieten de “meesters van de kalseyde” van Brussel de weg die naar Laken voerde bestraten tot boven op de Dongelberg (in de volksmond geworden tot “Donderberg”), die men zich moet voorstellen tussen de oude kerk van Laken en de Sint-Annakapel, maar grotendeels in het huidige Koninklijk domein, waardoor die voortaan Lakensteenweg heette. In 1447 werden er bomen langs weerszijden ervan geplant. De vaart bestond toen nog niet, het paleis van Schoonenberg uiteraard ook nog niet. Het is pas na de bouw daarvan dat het deel ervan tot het kasteel Paleizenstraat is geworden, waarvan het tracé tot aan het Onze-Lieve-Vrouwvoorplein nu nog bestaat maar het vervolg nu ongeveer de Mellerystraat is om dan door het Koninklijk domein en veel korter bij het kasteel naar de Dikke Linde en verder naar Grimbergen te lopen.
Onder de fervente voorstanders van de steenweg op Meise telt men Z. M. Leopold II de Bouwer, de doorluchtige beschermer van de Touring Club, in hoogsteigen persoon. Zijne Majesteit maakt er dagelijks wandelingen, als hij verblijft op zijn kasteel van Laken, en niet God weet waar rondzwerft… Men begrijpt dat de Koning er soms genoeg van heeft rond te lopen in de majestueuze maar sombere en wat trieste lanen van zijn privé domein, en dat hij af en toe de voorkeur geeft aan het licht en de riante vergezichten van de steenweg op Meise, de brede horizonten, de verre uitkijken. Het komt mij voor dat in het mooiste park ter wereld men niet de opperste vreugde kan genieten die de vrijheid verschaft. En die indruk van opperste vrijheid, waar vindt men die beter dan te midden van de rustige en vruchtbare Brabantse velden? Onze vorst, onder de indruk voorzeker van de opgang die de nieuwe vervoermiddelen maken, droomt er al lang van de steenweg op Meise te veranderen en nog te verfraaien. Hij is gewoon van groot te zien. En het is geen banaal project dat men hem toeschrijft. Hij zou van de steenweg een grandioze laan willen maken, enig in België. De breedte van de weg – momenteel 20 m – zou op 156 m gebracht worden. Sinds enige tijd al werkt de Koning aan de realisatie van zijn plan. Hij heeft in gans de streek een groot aantal terreinen verworven – niet alleen deze die moeten dienen voor het verbreden van de weg, maar ook de aanpalende percelen. Hij zal die maar verkopen op voorwaarde dat men er villa’s zal bouwen van een type dat beantwoordt aan het uitzicht van de laan zelf. Die villa’s moeten tuintjes ervoor hebben. Met andere woorden, nu reeds worden maatregelen getroffen opdat de esthetica van de nieuwe laan niet zou geschaad worden. Ongetwijfeld is een van de drijfveren van onze vorst de Brusselse bevolking een kwartier dat gemakkelijk te bereiken is ter beschikking te stellen, waar ze, zoals dat in de omgeving van Londen bijvoorbeeld het geval is, kan gaan uitrusten, na gedane arbeid, van de vermoeienissen van de stad. De aldus her aangelegde laan zal voorzien worden van aparte rijbanen voor koetsen, auto’s, fietsen, voetgangers, en waarschijnlijk ook van een elektrische tramlijn die de bevolking van Meise en omstreken al lang vraagt.
Dat grandioos project roept enkele bedenkingen op. Het is waar, men had ongelijk te beknibbelen toen men, een 15 jaar geleden, de oude steenweg op Meise, van hobbelige herinnering, volledig opnieuw aanlegde. Het is een nationale gewoonte in België van de zaken in het klein aan te pakken, zonder de toekomst te voorzien. Maar waarom erover klagen? Ik zou er mijn tijd mee verliezen. In de nabijheid van een agglomeratie als Brussel en zijn voorsteden zou men natuurlijk enkel zeer brede verkeerswegen mogen aanleggen, die volstaan voor een druk en tegelijk divers verkeer, dat steeds maar toeneemt. Maar is dat een reden om ons een laan te geven die drie keer breder is dan de Tervurenlaan die, daarover is iedereen het eens, volstaat voor de behoeften van het moderne verkeer? Overdrijft men hier niet? Aan de andere kant vraagt het publiek zich af waarom men voorrang geeft aan de weg van Laken naar Meise. Het zou zeker dringender zijn de staatsbaan van Meise naar Wolvertem die in zeer slechte staat is en absoluut niet breed genoeg, grondig te verbeteren.
Maar afgezien van deze detailkwesties, wat moet men denken van het koninklijk project? Moet men er zich over verheugen? Het is een kwestie van appreciatie. Persoonlijk vind ik dat onze vorst meer opportune, meer aantrekkelijke, gelukkiger ondernemingen heeft gekend. Ik verafschuw de villa’s zoals die in de mode zijn in België en niets lijkt me lelijker dan een laan die er over haar ganse lengte mee volgebouwd is. Al te vaak is het niet de goede smaak die overheerst bij de bouw van luxewoningen. Men ziet in onze streken niet de buitenplaatsen, omgeven door grasperken en groepjes bomen, die overal langs de wegen in de omgeving van Amsterdam en Utrecht de indruk wekken dat men door paradijselijke gebieden trekt. Bij ons daarentegen roepen de bont en schril gekleurde villa’s meestal slechts de zelfgenoegzaamheid van de parvenu op… En zo, wanneer in mei laatstleden de weg mij verscheen in sierlijke lentetooi, terwijl ik fietste onder de kastanjelaars in bloei, bedacht ik met spijt dat ik dat vertrouwd landschap met de echte natuur en het volle veld zou zien verdwijnen en dat men weer eens de streek overhoop zou halen en voor lange jaren tot iets alledaags zou maken, per slot van rekening een succursale van Bosvoorde, Ukkel of de Leopoldswijk.
Tot voorbij het dorpje van Strombeek, dat er zo mooi rond zijn slanke kerktoren ligt uitgespreid nabij de steenweg, heeft men uitkijk op rijk, lachend en gezond bouwland. Verderop krijgt het land een meer adellijk aspect, wanneer men de imposante bospartijen van het domein van Boechout bereikt, die de steenweg met een ondoordringbaar baldakijn bedekken. Een doorkijk: het zijn de waterpartijen die liggen te slapen te midden van dit poëtisch verblijf, zo vol van herinneringen. Dan omhullen de hoge bomen opnieuw de weg en bereiden een prachtige inkomst voor te Meise, het nette dorpje waarvan de landelijkheid zozeer de Brusselaars kan bekoren.
F2 bis inkom Meise
Van alle grote wegen die de omgeving van de hoofdstad doorkruisen is de steenweg op Meise zeer zeker de mooiste. Met zijn gemakkelijke hellingen is het een ideale oefenpiste om zich voor te bereiden op zomerse fietstochten. Sinds het fietspad Leopold II is verbreed kan men er vrij rondrijden in alle veiligheid. Ik vergat een ander genoegen van de weg, namelijk voorzien te zijn van de eeuwige en verplichte “guinguette”. Men vindt er zelfs verschillende in de omgeving. In de zomer blijven de fietsers graag “plakken”, de enen te Strombeek, in Batavia of de Dry Pikkel, de anderen te Meise, in de Cantine, de Laiterie of de Brasserie, nog anderen aan de Heizel, in de Laiterie Jacobs. De Brusselaars die liefhebbers zijn van een “goed glas” – en men weet of ze talrijk zijn in het vaderland van Kakebroek en Platbrood – kunnen er zeker van zijn daar naar hun wensen bediend te worden. Zou het niet een van de redenen zijn waarom de steenweg zo in trek is gekomen?
BESCHREVEN EN BECOMMENTARIEERD DOOR ARTHUR COSYN IN 1902 [1]
Het wispelturige voorjaar 1902 heeft ons parten gespeeld en ons nog lang na de ijsheiligen regen en koude bezorgd. Herinnert u zich een maand mei die zo slecht was als dit jaar? Op een van de weinige zonnige dagen van deze minder heuglijke lente heb ik mij begeven naar het kleine dorpje van Meise en nooit was de steenweg ernaartoe mij in zo een prachtig decor verschenen. Waarschijnlijk was dit het beeld van de natuur in lentetooi, met een orgie van helder en fris groen, de geparfumeerde geuren, die mij bijzonder bevielen die dag, omdat ik onder de indruk was van een lange reeks sombere dagen waarop men wanhoopt een stukje blauwe hemel te zien. Des te meer smaakte ik het genot te fietsen onder de kastanjelaars met kaarsen witte bloemen, terwijl uit de mooie bosjes langs de weg met purperen beuken en gouden regen met afhangende trossen me een zoete parfum van lila en meidoorn toewaaide.
1 Meiselaan ter hoogte van Romeinsesteenweg in 1904 Opzij van de weg, in de uitgestrektheid van de golvende velden, reeds hier en daar getooid met het groen van het jonge graan, kwam gans de flora van het nieuwe leven tot ontluiken. De leeuwerik vierde de terugkeer der lente al schuifelend in de wolken. Overal spreidde een verjongde natuur haar fris en vriendelijk groen uit, waardoor een grillig briesje waait. Wat een rustgevend zicht, die omgeploegde akkers! De velden kwamen tot leven door de brede en ritmische gebaren van de zaaiers die de laatste stukken rustende grond bevruchtten, en door het komen en gaan van de robuuste spannen Brabantse trekpaarden. Hier en daar enige landbouwers die koppig de voedende aarde omspitten. Ik bewonder steeds opnieuw het uithoudingsvermogen van die arbeiders, zwoegend, berustend in hun lot, in de vergetelheid en het isolement van het platteland, niet geïnteresseerd in de glorie van de wereld. Een mager rantsoen – ik ging zeggen een korst brood – en een hemel die belooft voor de oogst volstaan voor hun geluk! Zalig zij die geen behoeften hebben!
[1] Vertaald uit : Bulletin du Touring Club de Belgique, augustus 1902: Arthur Cosyn, Le Brabant pittoresque. La chaussée de Meysse – Le château de Bouchout. Het gedeelte over het kasteel van Boechout hebben we weggelaten.
Op 6 september 2015 bestaat Jeugdraad Meise 50 jaar. Dit is een gouden jubileum. Als 2de voorzitter van de originele jeugdraad Meise stelde ik aan de gemeenteraad voor : Als bijlage stuur ik jullie het bewijsstuk dat Jeugdraad Meise dit jaar 50 jaar bestaat. Als tweede voorzitter van de Jeugdraad stel ik voor dat dit plechtig gevierd wordt. Op 3 of 10 mei (naar gelang de viering van 8 mei voor O.S.) laat ik zoals gewoonlijk een H.Mis opdragen voor de stichter en bezieler Herman Boon pr. (+ 5.5.2005). Zondag 6 september laat ik over aan jullie en de huidige Jeugdraad. Ik ben wel bereid daaraan mee te werken. Dat bewijsstuk berust in de archieven die overgemaakt werden aan Berla. Zij zijn al een tijdje zoek. In Meise na de oorlog van Jef Heyvaert vond ik een afdruk van het bericht aan de bevolking waarin de oprichting van Jeugdraad Meise bekend gemaakt wordt. De Jeugdraad Meise werd op vrijdag 24 september 1965 officieel erkend. Schepen van de jeugd was Jos Chabert. Zie : http://www.bloggen.be/erfgoedmeise Eigenlijk was de Jeugdraad een initiatief uit de parochie, door Herman Boon pr. die toen onderpastoor was. Zie http://blog.seniorennet.be/hermanboonpr
Hij lanceerde de slogan “100.000 BF voor de jeugd”, dat was toen de prijs van 1 telefoonpaal.
Er is discussiede over de naam “Bouchout” van het kasteel van Boechout in de Plantentuin Meise. Voor de uitspraak gelden volgende regels : 1. Bij “Bouchout” spreken we twee tweeklanken uit. 2. Voor “Boechout” spreken we het uit zoals gebruikelijke een “oe” en de tweeklank “ou”. Ik onving als reactie volgend bericht : "De schrijfwijze Bouchout is toch klinkklare onzin; trouwens die familie ( van) BOECHOUT in de Kempen (gemeenten: 2530 Boechout, 3890 Boekhout en 9961 Boekhoute) zijn afstammelingen van de Heren van Boechout te Meise. Elke historicus die zich met heraldiek bezighoudt, kan u dat bevestigen. Natuurlijk weten we wel dat die plantkundigen geen taalkundigen zijn en zich van de taalwetten niets aantrekken. Een kort uittreksel uit : Freddy Verdoodt, Afstammelingen uit het hertogelijk Huis van Brabant , Uitg. Vilvoorde, 1988.bl. 37 DANEEL heer van BOECHOUT (Meise), seneschalk van Brabant (1278-1300), II Gillis, Heer van Boechout, Zaventem, Sterrebeek, overleden in 1337; III Jan van Boechout, Heer van Blaasveld en Humbeek, burggraaf van Brussel (1320-1391)....IV Jan van BOECHOUT, wonende te Meise, en overleden vóór 1439; zijn zoon Laureys van Boechout en VI kleinzoon PEETER van BOECHOUT, cit Meise 1438 enz... Zie ook Leo LINDEMANS, Voorouders in de Middeleeuwen,, 1982. Zij dragen allen het familiewapen van de “BOECHOUT’s... zie “in zilver een rood kruis” (In Humbeek en in Meuzegem schrijven ze alleszins BOECHOUT... Maar wat baten kaars en bril.... als ge weet wel.... In ieder geval moet de gemeente zich te weer stellen tegen deze onzinnige vertaling van “Geitebokbos” ofte ‘bouc-hout’...
Het jaarboek Meer over Meise werd uitgegeven door de Cultuurraad. Is dat niet eerder een taak voor de bibliotheek of beter Berla? Een woordje van de schepen van Cultuur ontbreekt! In het voorwoord van de voorzitter van de cultuurraad vallen 3 zaken op. Over blogs wordt gezegd dat ze vluchtig zijn. Niets is minder waar! Bovendien bieden ze een meerwaarde, omdat ze op elk ogenblik aangepast of verbeterd kunnen worden. Het woord ‘goesting’ hoorden we al vroeger in de verkiezingscampagne van Open –VLD. Waarom moet via een boekenfonds de hobby van enkele mensen gepubliceerd worden op onze kosten. Zou dat geld niet beter naar de verenigingen gaan? Voor de inhoud wordt er nogal uit het internet geput. Waarom dan nog eens in een papieren uitgave, die via de gratis copiëermogelijkheid voor verenigingen veel goedkoper kan? Meer over Meise zou een uitstekend portaal kunnen zijn, langs waar info doorstroomt naar bloggers en vooral onze heemkundige kring Berla. Daar wordt via een systematiek alles samen gebracht. Het komt er vooral op aan de weg te banen voor wie informatie over onze keizerlijke gemeente Meise zoekt. Daar kunnen links op staan naar Wikipedia en andere internetbestanden. De auteurs zitten in de Cultuurraad en in de dienst Cultuur. Een aantal onderwerpen, lukraak verzameld, komen aan bod : O.L.Vrouwhof (Wikipedia en Marc Gillisjans), Stephex Masters (interview), Roof Dance Company (magazine dans), Kasteel van Boechout versus Kasteel van Meise (publicaties van Jef Heyvaert), De babyfabriek van Wolvertem (Standaard 22-23.9.2012), Geboren in een nazistische legbatterij (Standaard 13.7.2013), Lore Van Keer (interview), Logica van het absurde W.O. I( 1914 – 18), Maanden van het jaar en het weer (doen denken aan de rubriek van pastoor Bie Boon in het parochiblad),De boskapel (brochure van de kapel), De slag bij Imde (Londerzeel), Thomas (interview), dialect, Pennenstoefster van Meise(interview), Congé payé (diverse internetbronnen), Fusieschool 150 jaar (?), Neromstraat 10 (?), Meneer doktoor, Ward Ruyslinck, in memoriam. Tussen door zien we enkele creatief literaire bijdragen. De verzameling “Ge zijt van Groot Meise als … uit Facebook (flagrante fouten inbegrepen) illustreren het eigenlijke nut van het opzet. Maar je kunt ze ook op facebook vinden.
Er zijn dus drie categorieën : heemkunde, actualiteit en publiciteit.
Dit jaarboek is een kruising tussen het vroegere” Meise in de pers”, een publiciteitsblad en heemkundige publicaties.
In de gemeente Meise bepaalden de muziekverenigingen het sociale leven in grote mate, zoals overal trouwens. In Meise hadden we er twee en een gelegenheidsfanfare :
Concordia : gesticht in 1876 met 24 spelende leden. De vlag werd geschonken door Leopold de Beauffort, toen heer van Meise. Reuzen Jan en Mie, gemaakt door kunstenaar Salu.
Verenigde broeders : startte echt in 1898, maar een kern was reeds actief als zangvereniging in 1875 en later als trompettersgroep in 1885. De vlag werd geschonken door keizerin Charlotte.
Bij een aantal feesten met vaderlandslievend karakter speelde een kern van de twee fanfares samen onder de vlag van de Koninklijke Maatschappij der Gewezen Soldaten 1903.
In het kader van een nieuwe huisstijl werd een nieuw logo goedgekeurd door de gemeente. In de persberichten werd andermaal iets over het hoofd gezien. De M, die veel weg heeft van het Mac Donalds symbool en dat van Mega Mindy, zou verwijzen naar de deelgemeente Meise en Wolvertem. Oppem werd andermaal vergeten? En als je het op zijn kop zet krijg je i.p.v. M een W. Het had wel wat artistieker gemogen! Onze pastoor ontdekte in het midden een kerktorentje. Met veel fantasie kan men dat inderdaad waarnemen. Maar wij hebben 8 kerken, drie kapellen en een rits kleine kapellen en kapelletjes. Was het nieuwe wapenschild niet duidelijk genoeg? Dat was zeker voor kwaliteitsverbetering vatbaar. Maar dat veranderen is niet eenvoudig. Ik maakte in de jaren zestig het schilderen van het oude wapenschild van de gemeente Meise van voor de fusie mee. Willem Rosiers heeft daar maanden aan gezwoegd. De commissie Monumenten en Landschappen, afdeling Heraldiek, hield zich met muggenzifterij bezig. Als het dan eindelijk goedgekeurd werd, waren wij reeds op weg naar de fusie. Ik gebruik het als wapen voor de huidige parochie St.-Martinus. De bijhorende zin valt naar ons oordeel nogal bleekjes uit. Wij hebben het liever over ons keizerlijk Meise!
