Tuin - of Labbonen

Met verwondering las ik in Seizoenen 1/2017:

‘Tuinbonen...erg gevoelig voor kruisbestuiving, dus mogen er in de verste verte geen andere tuinboonrassen worden geteeld’.

Het betreft wel vermeerdering van zaad voor de Heritage Seed Library. Is dit nog altijd een tak van Garden Organics, de Engelse Velt? Vele jaren geleden ben ik er ook een paar jaar lid van geweest, wat inhield dat je recht had op een 6 tal oude rassen. Als je de weinige opbrengst ziet en minder vatbaar bent voor het sentiment errond hou je dat niet vol.

Al meer dan 50 jaar teel ik labbonen (tuinbonen) en al enkele decennia van eigen zaad. In de tijd van Chase Organics waren dat een tweetal rassen. Ik heb nooit verbastering opgemerkt.

Ik verkeerde in de mening dat bonen als zelfbestuivers haast niet kruisen. Maar ik heb wel al gezien dat een paar van mijn boerentenen (grote witte bonen) nu nog prachtiger bloeien met de rode bloemen die ze blijkbaar geërfd hebben (via bestuiving door een hommel?) van de Engelse Runner Beans. Wij noemen die pronkbonen. In jong stadium vervangen ze onze snijbonen. Trouwens in Engeland kennen ze veel minder onze gecultiveerde snijboon. De zaden boerentenen blijven wit, net als voorheen. Mijn zaden van de runner beans van vroeger zijn nog altijd bruinrood met zwarte spikkels en ik heb nog geen witte bloemen opgemerkt. Beide bonenrassen groeien reeds vele jaren zusterlijk naast elkaar aan het aaneengebonden stakenbed.

Vorig jaar op de eerste zadenbeurs te Lier, in de prachtige gebouwen van de Steinerschool, heb ik handvollen labbonen uitgedeeld. Het verwonderde mij dat zo weinig mensen tuinbonen kennen.

Wij waren er altijd verzot op om van de zaden te genieten. Godfried Bervoets van het biobedrijf ‘Wijngaardhof’ te Westmalle vertelde mij dat zij verlekkerd waren op de jonge peultjes. Aleide en ik hebben die toen ook geprobeerd, maar ze vielen niet in onze smaak. Destijds in Spanje heb ik meermalen labbonen gegeten. Nu worden die wellicht niet meer aan de toeristen voorgezet?

Een gedeelte blijft ook afrijpen voor zaaizaad (de best gevulde peulen) en als wintervoorraad. Te lang mag je de zwarte peulen niet laten hangen - zeker bij regenweer- want anders verkleuren de groene bonen tot bruin en bij nattigheid beginnen ze na een tijdje te schimmelen.

In de winter laat je telkens een portie enkele dagen kiemen; eerst 24u in water weken en daarna ’s morgens en ’s avonds vochtig houden. Het kiemproces houdt naast het zachter worden ook een gezondheidseffect in. De bereide bonen kan je eventueel mixen.

Tuinbonen krijgen soms het bezoek van de zwarte bonenluis. Er werd aangeraden de bovenste bloeiwijze te verwijderen,want daar tref je vooral de eerste luizen aan. Ik deed dit niet. Bij mij was aantasting slechts het geval op enkele planten. De laatste jaren heb ik er geen meer gezien. Ik greep toen manu militare in. Met de duim wrijf je ze gemakkelijk dood op de vierkante stengels. Je dient er wel op te letten om jouw  medewerkers als de wat gedrochtelijke larven, zwart met rode stipjes, van het Lieve heer beestje of de wat slijmerige groene larven van de gaasvlieg niet mee te verdelgen. Op de uitwerpselen van de bladluizen komt anders de zwarte roetdauw die de peulen ongenietbaar maken.

Een beeld dat ik niet vergeet was bij een bezoek aan een Nederlands voorbeeld bio - dynamisch bedrijf met onze pas opgerichte (1973) tweede afdeling van de Vrienden van de Biologische Land –en Tuinbouw, de voorloper van de Velt.  We hadden net de al gemechaniseerde roerton voor de fabricatie van de Steinerprepaten bekeken.  Alhoewel de bovenste bloeistengel was uitgebroken, was de aantasting over het ganse veld totaal, een en al een smerige boel van roetdauw.

Voor mij geen aansporing om Steiner-adept te worden.

FOTO’S

Tuinbonen

Idem

Idem

Rode en witte bloemen van de boerentenen

1. Foto van 1 juni vorig jaar na de zware regenval met een overstroming als nooit tevoren. De bonen verdronken aan de overstroomde kant

05-02-2017, 12:54 geschreven door Daan