Om u de gelegenheid te geven te delen wat Daniël voor u betekend heeft, hebben we in Google een rouwregister aangemaakt. Voel u vrij om een bijdrage te schrijven:

Link: Rouwregister

Indien het toevoegen niet lukt, kan je je bijdrage mailen naar peter@willaeys.be.

08-04-2020, 16:14 geschreven door Daan

Maandagmorgen 6/4/2020 om 8u30 is Daniel, 

ons vake, 

plots van ons weggegaan door een hartfalen.

Hij was net aan het genezen van een hardnekkige virus.

Hij was in de laatste weken heel dankbaar voor de zorgen van Tinneke.

Hij stak ons allemaal een hart onder de riem via WhatsApp filmpjes.

Dit griepje ging hem niet deren, 

hij volgde braaf de ondersteunende aanwijzingen van Tinneke.

Hij was zo blij met een levering planten die hij al lang verwachtte en die net waren aangekomen. ‘s Avonds heeft hij met veel smaak genoten van zijn avondeten.

Zijn stem klonk weer kloek als voordien. Hij had een rustige en goede nacht.

Maar ‘s morgens zakte hij verbaasd door zijn benen. 

Jasmien had hem gehoord en samen met Jonathan hielpen zij hem terug op het bed. 

Dan is Tinneke erbij gekomen. Hij was helder tot plots zijn hart stopte.

Reanimatie door Tinneke, Jasmien en Jonathan, 

overgenomen door de MUG mocht niet meer baten. 

Zo is vake uit het leven gestapt, met zorg en liefde omringd.

08-04-2020, 16:03 geschreven door Daan

Op drie velletjes volgeschreven papier heb ik vakes laatste blog gevonden en die wil ik jullie niet onthouden. Mijn excuses als er ergens een fout is ingeslopen. Ik ben geen fruitspecialist. Leen.

De oorsprong der appelen 

Totnogtoe heb ik steeds gelezen dat de cultuurappel, Malus domestica, afstamt van de wilde appel Malus sylvestris uit de Kaukasus. 

In de laatste Pomos, Lente 2020, kwartaaluitgave van de Noordelijke Pomologische Vereniging waarvan ik al vele jaren lid ben, schrijft Jan Veel een artikel. Herkomst van de appel bekend danzij de Beer. De oorsprong van de gekweekte appel is niet zo lang geleden definitief opgehelderd.

In 2012 werd zijn genoom ontsleuteld en werd onomstotelijk bewezen dat zijn oorsprong ligt in het afgelegen Tian Shan gebergte dieper in Azië. Dit gebergte beslaat een groot grondgebied dat China, Kazachstan, Kirgizië, Oezbekistan en Tadjikistan omvat.Tian Shan betekent in het Chinees 'Hemelse bergen'. Daar groeien op een hoogte van 900 tot 1600m enorme met slingerplanten bedekte appelbomen van soms wel 30m hoog in bossen die bijna helemaal uit appelbomen bestaan. 

Deze wilde appelbomen vertonen grote verschillen wat betreft de groeivorm, vruchtkwaliteit en formaat van de vrucht. Er groeien allerlei exemplaren die qua vorm, zoetheid en smaak van de vrucht nauwelijks verschillen van onze geteelde appels. Al tienduizend jaar geleden werd de Malus Sieversii door nomaden uit het Tian Shan gebergte gedomesticeerd.

De gedomesticeerde appel Malus domestica verschilde aanvankelijk genetisch en fenotypisch weinig van zijn wilde voorouders.  Het fenotype is het totaal van alle waarneembare eigenschappen (kenmerken) van een organisme. Het is het resultaat van de genetische aanleg (het genotype) van een individu en de invloed daarop van zijn omgeving.

De term werd in 1911 bedacht door Wilhelm Johanssen (1857-1927) om onderscheid te maken tussen de erfelijke eigenschappen van een organisme enerzijds en het resultaat daarvan anderzijds. Het woord betekent letterlijk verschijningsvorm en is afgeleid van het Griekse Phainein 'doen schijnen' of 'laten zien' (bron: Wikipedia). Een voorbeeld is de schilkleur van appels. Deze wordt deels door het genotype bepaald maar ook beïnvloed door de zon. In dit geval heeft dus ook de omgeving invloed op het fenotype.

Pas later, langs de zijderoute naar het westen, ontstonden er verschillen door gen hetrogressie. Toevallige kruising met drie zuiderse erkende appelsoorten. Malus Briccata, Malus Orientalis en Malus Sylvestris zorgden voor vermenging van erfelijke kenmerken. De Aziatische wilde appel (Malus Sieversii) werd oorspronkelijk beschreven door Duitse apotheker Johann August Carl Sievers (1762-1795).

De Russische plantkundige en geneticus Vasilov ontdekte tijdens een van zijn expedities in 1929 de appelbossen van het Tian Shangebergte. Vanwege hun grote diversiteit vermoedde hij dat hij de oorsprong van de gekweekte appel had gevonden. Toen ontbrak in zijn schrift nog het precieze bewijs. Vasilovs leven eindigde tragisch. Vervolgd door Stalin omwille van zijn verwaande "burgerlijke" wetenschapsgenetica, stierf hij in 1943 tijdens zijn gevangenschap.

Een van zijn studenten was de Kazachstaanse agronoom Aymak Djangalieo (1913-2009)die ook te lijden had onder de Stalinistische vervolging. Geschokt door de vernietiging van de appelbossen in zijn geboorteland tijdens het Sovjettijdperk en ondanks moeilijke omstandigheden bestudeerde hij de appel en hun biologie op basis van de hypothese van Vasilov. Hij  toonde aan dat Malus sieversii alle overerfbare kenmerken van de gekweekte appel heeft.

Beren eten graag zoete appels. Het meest fascinerende is echter dat het onderzoek van Djangalieo een andere hypothese van zijn leermeester bevestigt: in de afgelegen bergen van Tian Shan ontwikkelde zich in de loop van miljoenen jaren een fruitsoort die belangrijk was voor de mens. Niet door onbewust en later bewust telen - maar door de vraatzucht van de beren!

De beren in deze regio eten de zachte vruchten van de Malus sieverii en zijn daardoor verantwoordelijk voor de evolutionaire ontwikkeling van de voorloper van onze gekweekte appel. De zaden van Malus sieverii ontkiemen pas nadat ze door de darm van een beer zijn gegaan. Reserve voor Resistentiegenen.

08-04-2020, 15:33 geschreven door Daan

Kleur in mijn Tuin

De foto’s dateren van een week terug

De gele bloemen van de kornoeljebessen, Cornus mas zijn nu ver uitgebloeid.

Ook de kerspruimen, myrobolanen, Prunus cerasifera naderen de vruchtzetting. Vorig jaar was een zeer zwak vruchtjaar.

Dit was evenzeer het geval voor de Japanse kwee, sierkwee, dwergkwee, Chanomelis japonica met zijn schitterende rode tinten. De kleine vruchten zijn te verwerken als de gewone kwee.

En nog een sierstruik, de flamboyante Forsythia.

FOTO’s

1 & 2 De oudere kornoeljekers Jolico. Vorig jaar droeg die zo overvloedig en lang. Wellicht mede door de kruisbestuiving door de ernaast staande  Schönbrunner gourmet Dirln.

Ben benieuwd naar de zetting dit jaar.

3. Schönbrunner

4. Driejarige Jaintarny, een ras met gele bessen. Gezien de bloemen, dit jaar wellicht de eerste bessen.

5. Een jonge kerspruim

6. Oude kerspruimen, bomen van 8m.

7. Bloei

8. Forsythia

9. Idem

20-03-2020, 15:07 geschreven door Daan

VERVOLG

10. Japanse Kwee

11. Japanse kwee

12. bloei

13. Een ras met nog rodere bloei

14. bloei

20-03-2020, 15:01 geschreven door Daan

Lubera Herfstframbozen

Op de IPM te Essen in januari heb ik die voor ’t eerst leren kennen. Zie de eerste foto op de blog van 6/2/2020.

Een week terug kreeg ik de planten aan. Men wacht tot de planten beter uitgegroeid zijn en uitstekend doorworteld.

Die geven in augustus zeker hun eerste vruchten.

Het verraste mij te lezen dat deze planten ontwikkeld zijn op het proefstation van East Malling in Kent en niet bij die Zwitserse firma.

Het zijn gezonde, krachtige groeiers met stekelloze stengels, ongevoelig voor wortelziekten, productief met grote smaakvolle vruchten. Voor de commerciële teelt zijn ze te zacht. Daar heeft men vaste vruchten nodig voor het transport.               Ze rijpen van augustus tot begin oktober.

Lubera heeft de commercialisatie op zich genomen.

Rassen

Autumn Amber, een geelvruchtige.

Autumn First, blijkbaar de vroegst rijpende

Autumn Hardy met de grootste vruchten

Autumn Passion met paarskleurige vruchten

Na de verwoesting door de rupsjes van de buxusmot van mijn 3 m hoge en 2,5 m brede buxushaag in 2018 heb ik die gerooid en de stompen een jaar afgedekt met worteldoek om hergroei te voorkomen.

Nu heb ik een lange strook om opnieuw te beplanten.

Ik gok er op dat de dode buxuswortels niet schadelijk zullen zijn voor het nieuwe kleinfruit.

20-03-2020, 13:52 geschreven door Daan

AL een aanvulling door Jef Peeters

Bames komt van (Sint) Bavo.

Bavo’s tijd is herfsttijd.

Zijn naamdag is 1 oktober. Vandaar.

14-03-2020, 20:24 geschreven door Daan

Kroos  Krozen  Kroosjes

Voor mij is dat lange tijd niet duidelijk geweest. In Vlaanderen worden die benamingen niet gebruikt.

Een zeer deskundige fruitvriend raadde mij aan het handboek ‘Pruimen’ (1941) van Edmond Van Cauwenberghe, eminente leerkracht van de destijds zeer befaamde Tuinbouwschool van Vilvoorde te raadplegen. Hun fruitschat daar hebben ze totaal ontmanteld. Eerst werd het kleinfruit opgeruimd. Ik kon rond 1980 nog een goede 20 rassen bemachtigen waaronder de speciale rode bes Mulka van Bauer, kleine donkere bessen met een wijnsmaak. Dan hun oude appelrassen en tenslotte hun befaamde leiperen. De NBS heeft er zich over ontfermd, doch ik vrees dat hen de middelen ontbreken om die behoorlijk te verzorgen. Ik heb er nooit meer iets over gehoord.

Van Cauwenberghe onderscheidt als derde soort de groep der Mirabellen, in Engeland Damsons genoemd; tot deze groep behoren ook de in Holland genaamde ‘Kroosjes-pruimen’; botanisch worden ze gerangschikt onder de Prunus insititia. De vruchten van deze groep zijn eerder klein en rond van vorm; de kleur is geel, met lichtrode stippels langs de zonkant. De vruchten zijn van uitstekende kwaliteit voor inmaak en steriliseren.

Wat dat gele betreft; Ik denk dat Van Cauwenberghe vooral de Hollandse kroosjes voor ogen had of de Franse Mirabellen.     In Engeland heb ik enkel blauwe Damsons gezien. Daar kent men nog een andere en nog een oudere oorspronkelijker groep: de Bullaces, in meerdere kleuren, ook gele.                   De eveneens bij ons bekende Rivers Early Prolific is een damson pruim.              De damsons  zijn de Damascus pruimen, ooit ingevoerd en zo goed als niet veranderd. Ze groeien overal in de hagen in Kent en ook in mijn geboortegemeente Ichtegem hadden we er een paar staan. Mijn vader had die uitgeplant en het waren kleine boompjes (gemakkelijk in te klimmen). De blauwe pruimpjes werden laat rijp. In de streek sprak men van Bamespruimen, bames het dialectwoord voor herfst. Het zijn kleine blauwe vruchtjes die lang zuur blijven. Bij volle rijpheid zijn ze veel zoeter, maar nog aangenaam zuur betoond, maar bij de tweede boom bleven ze tamelijk zuur.

Hier in De Kempen heb ik een boompje, gekregen van een klasgenoot op de Reigerschool te Ichtegem.

Als 5^de groep onderscheidt Van Cauwenberghe de groep der kerspruimen, ook Myrobolanen genaamd: in Holland kweekt men hiervan enkele variëteiten onder de benaming ‘Krozen’. Botanisch worden ze gerangschikt onder Prunus cerasifera. De vruchten zijn rond van vorm, rood van kleur, lang gesteeld en worden hoofdzakelijk voor de conservenindustrie gebruikt. In oude boomgaarden treft men op verschillende plaatsen nog aanplantingen van Myrobolaanbomen aan (en ook doorgeschoten onderstammen waarbij de  enting van het kweekras om een of andere reden wegviel). Hedendaags (1941) worden ze weinig of niet meer aangeplant.

Dat rode is met een korrel zout te nemen. Ik heb er veel meer blauwe en gele myrobolanen gezien, alhoewel ik moet zeggen dat een van mijn best smakende kerspruimen wel rood betoond is.

Ik heb er ook ‘The Plums of England’ van H.V. Taylor (1949) op nagekeken en bij de ‘Myrobalan’ lees ik ‘The trees-if they can be so called- are small, rather like tall shrubs (maximum height 25 feet, toch 7,5m),… is grown to act as a shelterbelt around the edge of fruit plantations and to give shelter against cold wind for more important fruits.’                                                               

Iets verder lees ik dat Hedrick in 'The Plums of New York’ 19 varëteiten van kerspruimen onderscheidt.                                  

East Malling heeft de Myrobalan B geselecteerd die enkel vegetatief vermeerderd en algemeen gebruikt werd en nog gebruikt wordt om pruimen op hoogstam te vermeerderen. Vanzelfsprekend heeft deze myrobolaan B een sterke groeikracht.

Wie geïnteresseerd is kan ook de blog ‘De Oorsprong der Pruimen’ lezen op de eerste blog Fruit op 16-8-2010.

Het landras ‘De Kempische Pruim’ vindt u op 3-9-2013.

14-03-2020, 00:00 geschreven door Daan

Nu bloeiende Pruimen

De pruimen die nu bloeien zijn de kerspruimen of myrobolanen, Prunus cerasifera.

Het zijn kleinere pruimen, in diverse kleuren; van geel tot bijna blauw-zwart. Er zijn er ook rode bij met roodachtig blad. De gele worden gemakkelijk verward met de mirabellen, doch dat zijn Prunus insititia’s. Die bloeien samen met de andere pruimen. Zeer dikwijls zie ik dat men ze ook kroosjespruim noemt.  Dit zou niet juist zijn, want een kroosjespruim zou een myrobolaan of Prunus Cerasifera zijn.

Mijn ervaringen startten met een bundel ontvangen als sleepruimen eind de jaren 70.

Ze bleven als bundeltje staan en groeiden flink uit.  Pas na vele jaren kwamen de vruchten: gele, rozig, blauwe en nog een paar schakeringen. Van sommige viel de eetkwaliteit min of meer mee. Ze leenden zich wel allemaal voor confituur.

Kerspruimen groeien uit tot een achttal meter.

Kerspruimen lopen echter niet uit.

Pruimen die uitlopen vallen onder de noemer landrassen. Toen ik hier kwam stonden er een paar dergelijke bomen. Ze bloeien samen met de cultuur pruimen Prunus domestica. Het zijn tamelijk grote goed smakende vruchten. Ze geven nogal wat uitlopers. Ik heb er meerdere uitgeplant en vele tientallen uitgedeeld. Ik gaf ze de naam Kempische pruim. Ik gebruikte ze eveneens als onderstam. Ze hebben dezelfde groeikracht als een Saint Julien A. Ze bleken iets gevoeliger voor de honingzwam en ze waren duidelijk gevoeliger voor ziektes.

Terug naar de kerspruimen. Die hebben zich op meerdere plaatsen uitgezaaid. Een grote boom heeft iets grotere roodachtige vruchten met een tamelijk goede smaak.          Van de kerspruimen heb ik ook veel exemplaren uitgedeeld.

Vorig jaar 2019 waren er zeer weinig vruchten, doch meestal dragen ze overvloedig.

Ik merk nu dat nog vrij jonge boompjes bloeien. Toch heb ik de indruk dat er nog geen vruchten van komen.

Beter in het oog houden.  

Aanvulling : iemand vestigde mijn aandacht op de Japanse pruimen die eveneens nu bloeien, doch die heb ik niet meer.      

11-03-2020, 00:00 geschreven door Daan

Breugel   Tekeningen Black en White Brussel

Met VOC Antwerpen 12-2-2020

Tijdens de 16de eeuw, was Vlaanderen het centrum voor de productie van en de handel in prenten.                                                                                 Bruegel en zijn uitgever, Hiëronymus Cock, speelden een sleutelrol.  Veel doet aan Hiëronymus Bosch denken.

Met de trein naar Brussel.

Tentoonstelling in de Koninklijke Bibliotheek met het Paleis van Karel van Lotharingen.

Gezellige lunch in ‘Pop up Sablon’ op de Zavel.

En naar de Kapellekerk.

FOTO’S

1. Antwerpen in 1557  Plaat van Hiëronymus Cock, de drukker van de prenten.

2. .Wie is Pieter Breugel.

3. Trap met Hercules in het Paleis van Karel van Lotharingen

4.  Prent

5.    "

6.    "

7.In de gotische Kapellekerk ligt Breugel begraven. Voor het ogenblik staat het er vol met elektronische apparatuur en men heeft een blauw-purpere rook verspreid voor een komend concert.

8. Beelden van de preekstoel

9. Gotisch venster

14-02-2020, 23:45 geschreven door Daan

VERVOLG

10. Breugel werd in de kerk begraven in 1569

11. Gedenkplaat met tekst van Felix Timmermans

12. Tussen Jan en Paul staat Bob Autrique van de stichting Geo Verbanck. Vorig jaar gingen we op ontdekkingstocht naar de vele beeldhouwwerken van hem in Gent. Voor St. Baafs staat zijn monument van de gebroeders Van Eyck (1909).

 Volgende activiteit:  de grote Van Eyck tentoonstelling in Gent?

14-02-2020, 23:27 geschreven door Daan

Internationale PfLanzenMesse  IPM  Essen

Ik kon opstappen op de P&R Zoersel

Op de bus van de Oost- en West-Vlaamse siertelers vond ik een plaats naast de zaakvoerder van ‘Bloemenweelde’ te Kortemark, destijds mijn buurgemeente. Er waren diverse aanknopingspunten. Ik ben nog bevriend geweest met zijn nonkel, broeder Bart. Na 70 jaar weer iets vernomen.

De beurs is zeer groot. Ik heb slechts de zalen 5 tot 8 gezien. Dit jaar stond Nederland in de kijker. Je ziet het fruitaanbod verschuiven naar potcultuur met dwergfruit. Bij frambozen bv. zet men 2-3 rassen samen, mooi gepresenteerd.

De Duitse firma Artevos is er steeds op gericht een 5tal nieuwe en nieuwere rassen te laten proeven. Zo herinner ik mij van jaren terug de winterappel Sirius, een gele appel – dus beslist niet in de mode tussen de vele rood getinte vruchten - echter met een zeer goede smaak en natuurlijk bewaarbaar tot april. En de ontdekking: de boomkwekerij Calle in Wetteren verdeelt de Artevos rassen bij ons!

De nieuwe appel Rusticana vond ik de lekkerste, alhoewel die het minst stemmen kreeg. Verder was er nog totaal geen verdere informatie over.

Twee Zwitserse firma’s Häberli en Lubera hebben een zeer speciaal aanbod van kleinfruit, echter meestal niet bij ons te vinden. Je moet ervoor naar Duitsland. Lubera was wel heel speciaal met nieuwe rassen pindanoten en eigen frambozen.

Een Italiaanse stand gezien met enkel tientallen en tientallen druiven, maar voor mij geen enkel bekend ras! Trouwens je hebt een probleem in Duitsland: het zijn allemaal Weinreben: niet direct te zien of het eet - of wijndruiven zijn!

Ik heb er deze keer voor gezorgd regelmatig te gaan zitten en interessante babbels te houden. Ik kreeg zelfs een complimentje voor mijn Duits. Doe je dat niet, dan ben je       s’ avonds doodop.

Zeer genoten van deze dag met de knap opgebouwde standen en de vele info. In bewondering gestaan voor de vele vormen van bomen en struiken, de bloeiende Toverhazelaars (hamamelis) en Cornus mas. Er zijn zelfs enorme bomen te bewonderen.                                                                    Wat de toverhazelaars betreft; wist u dat het Arboretum Kalmthout de International Cultivar Registration Authority is?

En een anekdote. In 1970 kreeg ik van Jelena Debelder 2 boompjes. Ik plantte die in de pas verlaten moestuin. Toen wist ik nog niet dat die een zure bodem moeten hebben.

De foto’s zullen veel verduidelijken. Kennis dient ook regelmatig opgefrist re worden.

1. Nieuwe frambozen. Ik had er nog niet over gehoord. Er staat meestal bij PBR (Plant Breeders Rights).

2. De suiker braam Asterina. Twee jaar terug onvoldoende water gegeven. Zal een nieuwe poging doen.

3. Lowberry Little sweet Sister (dwergframboos).

4. Saskatoon  (Amelanchier alnifolia), sappig, zoet; je proeft er kers en amandel in. Een breeduitgroeiende, bladverliezende struik die tot 3 meter hoog kan worden.                     Het Amerikaans krentenboompje (Amelanchier lamarckii) is bij mij een zeer forse struik, mooi bloeiend met kleine vruchten waarop de vogels verzot zijn.                                              De grootvruchtige (alnifolia) via de Proeftuin Eu vind ik veel interessanter, groeit bescheidener en is veel gemakkelijker af te schermen.

5. Pyracantha Red Star PBR. Vuurdoorn met grote vruchten en groenblijvend, doch dwergplant. Kan zelfs als kamerplant.      6. Cudrania Che –vrucht  De Chinese moerbeienboom is een zeer bijzondere fruitsoort. Plant deze struik op een zure, lichte grond. Een andere naam voor deze plant is Ché-fruit.
Deze plant is winterhard maar mag de eerste jaren afgedekt worden met wat stro om hem door de winters heen te helpen. De struik wordt in Nederland ongeveer 3 tot 4 meter hoog.
In de potjes die wij verkopen zitten meerdere planten die samen voor kruisbestuiving zorgen (zowel mannelijke als vrouwelijke planten). Daarom vormen ze samen meer een struik dan 1 boom.

De kwekerij Zoetewei te Putte (Mechelen) experimenteert eveneens met deze vrucht.

7. Chokeberry = appelbes

8. Onderstammen Pyrodwarf. Hierop kunnen alle peren direct geënt worden zonder tussenstam. Groeikracht zou ongeveer gelijk zijn aan kwee A.

9. Karneval, de kleurig gestreepte, resistente appel, sappig zuurzoet, natuurlijke bewaring tot februari.

06-02-2020, 00:00 geschreven door Daan

VERVOLG

10. De nieuwe Rusticana appel, te proeven op de stand van Artevos. Kreeg het minste stemmen; toch mijn voorkeur. Geen verdere gegevens.

11. Amandel Papersky, blijkbaar gemakkelijk te kraken in tegenstelling met de zeer harde Robijn. Bij ons nog zeer onbekend.

12. Stand Calle van Wetteren, vertegenwoordiger van de Artevos rassen.

13. Glen Coe  Deze paarse bes heb ik al van 1992, rechtstreeks van zijn schepper Derek Jennings, de grote onderzoeker in het Scottish Crop Research Institute ( is van naam veranderd in James Hatton Lmt). Ik zag een aankondiging in ‘The Fruit Grower’. Na zijn pensionering was de heer Jennings in Kent (Otham bij Maidstone) komen wonen. In zijn straat hadden de huizen enkel namen, geen nummers. Glen Coe is een late zomerframboos, doch vorig jaar was een rank gemuteerd in een primocane of herfstframboos. Bij een vriend gedragen ze zich als herfstframboos.

14. Lowberry Goodasgold, gele herfstframboos van 1 m.

15. Nieuw bij Lubera:  aardnoten

16. Cornus mas als fastigiata, zuilboom. De eerste maal dat ik zoiets zie.

17. Idem

18. Machtige leiboom.

06-02-2020, 00:00 geschreven door Daan

Lei-Ecolette op zaailing

Op de Internationele PfanzenMesse  IPM te Essen kwam ik ook op de stand  van Boomkwekerij Gerrit Luyten VDF van Middelburg Walcheren.

Hij toonde mij een foto van een geleide Ecolette in 5 etages. En het bijzonderste: deze boom staat op zaailing en dan nog op de Walcherense klei!

Een ding verwondert mij wel. Bij mij is het een boom die geen val vertoont tot de vruchten plukrijp zijn. Hier bleven de vruchten blijkbaar iets langer hangen (en vallen) na het optimale plukstadium.

De boom zou al beginnen dragen in het 4^de jaar.

 (Klik op de foto voor vergroting)

02-02-2020, 20:09 geschreven door Daan

Ent- Event Mechelen

Telkens eind jan (25 -1-2020)

De fruitliefhebbers zijn blij met dit initiatief van de afdeling Mechelen van de Nationale BoomgaardenStichting dat nu al een heel aantal jaren bestaat en enig is in zijn soort.

Enerzijds is er het aanbod van de meest courante onderstammen en anderzijds een groot aanbod enten.

De beide Louis’  Hoegaerts en Millis hadden de handen vol met het plaatsen van enten. Aldus kunnen beginnelingen onmiddellijk starten!

Bij de appelen zijn er zeer veel voor mij onbekende rassen, terwijl er een aantal, vooral nieuwe ontbreken bv de ecolette.

Mechelen is straf wat de fruithistorie betreft.                   Interessanter zou ik het vinden als ze ook een lijst met een korte bespreking van de kwaliteiten van die totaal onbekende rassen zouden aanleggen. Wellicht zijn er bij die het verdienen om verder gekweekt te worden? Dit is nog een braakliggend terrein. Dat is hedendaagse historie.

Van de gelegenheid maakte ik gebruik om de ecolette te laten proeven. Iedereen vond het nog een lekkere, sappige vrucht. De appelen werden bewaard onder een open afdak en hebben niet geleden onder de paar graden vorst. Ze blijken natuurlijk te bewaren tot eind januari en zelfs nog iets langer. Bij velen is het ras nog onbekend.

28-01-2020, 13:20 geschreven door Daan

Granny Smith

Op 17/1 kwam ik op het einde van de Kwade straat de Heidehoeven (in mijn dorp Halle-Zoersel) ingedraaid en bij het huis aan de overkant zag ik een nog met veel vruchten beladen boom in het grasperk staan. Later ben ik met mijn fotoapparaat teruggekeerd.                                                                 De eigenaar vertelde mij dat hij een goede 10 jaar terug twee bomen kocht in de Aldi. De tweede boom is bezweken.                                            Nergens in de omgeving staan andere appelbomen en toch elk jaar veel vruchten. Dus een goede zelfbestuiver. In het begin zijn de vruchten vrij zuur. Hij laat de appels hangen tot het dreigt meer te gaan vriezen.                     Nu is het een nog vaste appel, knakkend en veel sap. Naar mijn smaak voldoet hij. Jongeren vinden het een lekkere appel.                                   Het zijn vrij gave vruchten van gemiddelde grootte. Ze hebben blijkbaar niet veel last van schurft. De boom is licht kankergevoelig, meestal overgroeid.                                                                                   Welke onderstam?  De groeikracht van het ras lijkt mij eerder matig.     Bij Joan Morgan lees ik dat de boom in Australië begon te dragen in 1868. Bloeitijdstip dag 10. (Vergelijk Schone van Boskoop dag 7, dus aan de vroegere kant). Ik moet nog navraag doen hoe het was in 2017 met de serieuze nachtvorsten van 19/20 april. Natuurlijke bewaring tot april. De appel werd een succesrijk exportprodukt van Australië en warmere fruitstreken. Je ziet die nog altijd bij ons in de winkel liggen.

Voor mij is het de eerste maal dat ik een Granny Smithboom zie.         Ook een ras voor ons met het opwarmend klimaat?                        

19-01-2020, 23:01 geschreven door Daan

Feedback paddenstoeldoor Wim Veraghtert (Natuurpunt)

Dit is de Paarse schijnridder - Lepista nuda. 

Een eetbare paddenstoel, in Frankrijk gekend als le Pied bleu.

21-12-2019, 11:42 geschreven door Daan

Welke Paddenstoel?

Ik ontdekte deze paddenstoel op de boomspiegel van mijn jonge Ecolette (3 takken) en Liberty (1tak).

Wie kan die benamen? Op de foto zou je de afmeting overschatten. Een hoed van een 3 tal cm.

Misschien is het de Grootsporige paarse knoopzam, blijkbaar een algemene paddenstoel?

20-12-2019, 20:24 geschreven door Daan

Werken aan een radicaal nieuwe 

landbouw op het BD/Demeter congres

"Ze hebben het over stikstof, maar het hele landbouwsysteem is failliet. Vertel gewoon de waarheid!", aldus Ronald van Marlen. "Het enige alternatief is het energieverbruik met minimaal 90% te verminderen", stelt Meino Smit. De urgentie van een radicale systeemwijziging stond voorop bij de sprekers op het BD/Demeter congres donderdag 13 december. Maar als je als jonge boer alles doet wat de samenleving verlangt, krijg je vanuit de overheid geen steun. Boer Sil: "Als ik nog klompen droeg, zouden ze breken."

Het thema 'Inclusieve landbouw als bron voor geluk en welzijn' trok 250 bezoekers naar de Mauritskazerne in Ede. Het jaarlijkse congres van Stichting Demeter, BD-Vereniging en Landbouwsectie van de Antroposofische Vereniging had dit jaar een breder draagvlak met medeorganisatoren Toekomstboeren, Boerengroep en Bewust Bodemgebruik.

Klimaatneutraal bestaat niet
Het verhaal van akkerbouwer en onderzoeker Meino Smit is om moedeloos van te worden en tegelijkertijd biedt het hoop. In zijn promotieonderzoek aan de Wageningen Universiteit concludeert hij dat het dramatisch is gesteld met de duurzaamheid van de landbouw. Hoopvol is dat er volgens zijn berekeningen een duurzaam scenario voor kringlooplandbouw mogelijk is in 2040: Nederland kan voldoende voedsel verbouwen om de eigen bevolking te voeden, de biodiversiteit en veerkracht van de landbouw nemen toe en meer mensen vinden in de landbouw een zinvolle dagtaak.

Naast energie, land en arbeid die direct in de landbouw worden gebruikt, berekende Meino het indirecte gebruik. Dus keek hij niet alleen naar de diesel voor de trekker, naar ook naar de energie en grondstoffen die nodig zijn om kunstmest, trekkers of elektronica te maken en de gebouwen, wegen en vrachtwagens die daarvoor nodig zijn. Van het totale energiegebruik (direct en indirect) in de landbouw gaat tien procent naar het bouwen van stallen, schuren en andere gebouwen.

In vergelijking met 1950 is het gebruik van deze indirecte energie zo sterk gestegen, dat de landbouw nu meer indirecte dan directe energie gebruikt. "Het probleem is dat het indirecte energiegebruik niet in de statistieken wordt meegenomen. Daardoor worden verkeerde calculaties gemaakt en dus verkeerde beslissingen genomen. Een maatregel lijkt energieneutraal, maar misschien neemt het indirecte energiegebruik daardoor juist toe. Gister werd de Europese Green deal gepresenteerd. De EU wil in 2050 klimaatneutraal zijn, maar klimaatneutraal bestaat niet."

Metalen raken op
Vaak wordt vergeten dat iedere keten met mijnbouw begint. Voor elektronica, dat tegenwoordig overal in zit, zijn zeldzame aardmetalen nodig en die raken op. De ertsgehaltes in de mijnen dalen, dus er moet steeds meer aarde vergraven worden en er zijn steeds meer chemicaliën nodig om ze te winnen. Er is steeds meer energie nodig om energie te winnen. Deze processen versterken elkaar, dus er komt een eind aan het winnen van fossiele energie en niet hernieuwbare grondstoffen. "Het enige alternatief is om het energiegebruik met minimaal 90% te verminderen."

Het verhaal dat de landbouw steeds efficiënter wordt? Dat klopt niet, toont Meino aan. In vergelijking met 1950 zijn, omgerekend in energie, de opbrengsten per hectare weliswaar met twaalf procent gestegen, maar de input per hectare steeg met 619%. De input is zes keer zo hoog als de output. "De doelstellingen die aan de Klimaattafel zijn afgesproken ten aanzien van de landbouw zijn totaal irreëel: de opgelegde emissiereductie van broeikasgassen is maar 10% van de benodigde reductie."

Het mineralengehalte in de voeding die deze energie slurpende landbouw oplevert neemt sinds 1940 fors af. Ook het aantal boerderijen neemt af en de inkomens van boeren vertonen een dalende lijn.

Landbouw in 2040
Om tot een duurzame en gezonde kringlooplandbouw te komen in 2040 moet er een eind komen aan de grootschalige import en export. "Als je dat door een energiebril bekijkt is dat heel vreemd." In Nederland kan voldoende voedsel voor de eigen bevolking worden geproduceerd, blijkt uit zijn berekeningen. Door verweving van landbouw en natuur ontstaat meer biodiversiteit. Er is geen ruimte meer voor verwarmde kassen en intensieve veehouderij. Alle organische reststromen komen terug op het land. "Nu wordt elke dag een grote hoeveelheid grondstoffen verbrand in de vorm van afvalwaterzuiveringsslib. Dat zou nog vandaag verboden moeten worden." Er moet een omgekeerde beweging op gang komen: kapitaal vervangen door arbeid. Het heeft geen zin om aan deeloplossingen te werken. Een totaalaanpak levert een landbouw op die écht duurzaam is en bovendien kleinschaliger, socialer en efficiënter.

Wat vindt het Ministerie van LNV van dit verhaal? Helaas is minister Schouten niet aanwezig, maar op verzoek van dagvoorzitter Bert van Ruitenbeek (foto rechtsboven - hier gaf hij een voorproefje van de nieuwe internationale Demeter campagne 'You will grow') reageert beleidscoördinator van LNV Tim Verhoef vanuit de zaal. "Ik vind het een indrukwekkend verhaal. Het ondersteunt de koerswijziging die we hebben ingezet, waarbij we niet meer inzetten op productieverhoging en kostenverlaging, maar op kringlooplandbouw. Het beeld dat Meino schetst voor 2040 hebben we nodig om tot veranderingen te kunnen komen." Kan Tim een presentatie door Meino organiseren voor de top van het Ministerie? Dat belooft hij.

Het systeem is stuk
Beoogd spreker Ewald van Engelen lag ziek op bed. Biologisch handelaar en ervaren spreker Ronald van Marlen verving hem en verrichtte een huzarenstukje door op basis van de PowerPointpresentatie van Ewald een verhaal te improviseren. Met veel humor bracht hij de onheilsboodschap dat we in een gewelddadig systeem leven en onze eigen leefstijl opblazen, onder meer door de exploderende CO2-uitstoot. "We misdragen ons op een schaamteloze manier. Sinds de ondertekening in Parijs stoten we vier procent meer CO2 uit. Het zeewater stijgt en we hebben geen plan." Er komt een gigantische klimaatmigratie op gang. De armste mensen krijgen de hardste klappen van de klimaatverandering te verduren. "Het verschil tussen twee en vier graden temperatuurstijging is het einde van de mensheid."

Biologische landbouw is deel van de oplossing. "Dan wordt er altijd gezegd dat bio de wereld niet kan voeden. Maar gelukkig is er sinds 2017 het rapport van de General Assembly van de Verenigde Naties dat vernietigend oordeelt over de huidige landbouw. Ze bevestigen dat honger in de wereld geen volumevraagstuk is, maar een verdelingsvraagstuk."

Het zou logisch zijn als het beleid zich volop zou inzetten op de biologische landbouw omdat die zich al tientallen jaren bewezen heeft. "Maar ze willen agro-ecologische landbouw, kringlooplandbouw, regeneratieve landbouw, herstellende landbouw. Waarom een nieuwe term? Omdat de biologische landbouw een bedreiging vormt voor het systeem." Ronald was dan ook blij verrast dat de term 'biologisch' opdook in de net gepresenteerde Green Deal van de EU. Groei van de biologische landbouw staat zowaar als doel vermeld.

"De grote geldstromen gaan naar een volkomen stuk systeem, terwijl het geld naar andere initiatieven moet gaan. Ze hebben het over stikstof, maar het hele landbouwsysteem is failliet. Vertel gewoon de waarheid! En daar is moed voor nodig."

Biodynamisch tuinder Wouter Kamphuis reageert vanuit de zaal: "De conclusie is dat je van de overheid niets kunt verwachten. En banken zuigen de landbouw leeg. Wat nodig is zijn nieuwe, familieachtige samenwerkingsverbanden die zich inzetten voor het systematisch schuldenvrij maken van landbouwgronden, waarmee je banken en fiscus kunt omzeilen. Dit is het moment om hieraan te werken."

Eerlijk loon
Wat betekenen deze verhalen voor de praktijk? Drie jonge boeren vertellen over hun dromen en hun struikelblokken. Elske Hageraats werkt bij De Ommuurde Tuin in Renkum. Op één hectare telen ze 400 verschillende variëteiten van groenten, kruiden en fruit. Samen met Wageningen Universiteit doet ze een project over hoe boeren een eerlijk loon kunnen krijgen. "Veel jonge mensen willen boer worden. Maar een hectare land kost 80.000 euro. Om dat met groente terug te verdienen is een probleem." In een experiment wil ze de prijs van voedsel niet aan geld verbinden, maar aan arbeid. Ze heeft berekend dat de groentepakketten die ze leveren ongeveer een uur werk kosten. "De vraag aan de klant is dan: welk uurloon wil je ons geven? Mensen kunnen dan een eerlijke prijs betalen en ook naar draagkracht. Als Louise Fresco bij ons een pakketje zou kopen, kan ze meer betalen dan een bijstandsmoeder."

Zelf verdient ze nu de helft van het minimuminkomen. Naast de 85 pakketten die ze per week leveren, leveren ze ook veel andere waarden, zoals mooie natuur en zorg voor mensen met een burn-out. "Daar krijgen we geen enkele subsidie voor."

Lizelore Vos heeft sinds zes jaar het akkerbouwbedrijf van haar ouders overgenomen in Kraggenburg en teelt op 90 hectare. Elk jaar probeert ze iets nieuws. "Dit jaar deed ik mee met een project om verse soja te telen. Dat ging goed, ik zie daar toekomst in." Ook is ze samen met Wageningen Universiteit op zoek naar een toekomstbestendig systeem. "Ik wil geen voedselbos, want ik wil het met akkerbouw combineren. Ik wil bomenrijen die de akkers dooraderen."

Wat vindt ze van het verhaal van de sprekers? "Best pijnlijk, maar ik zie niet hoe ik het anders moet doen. Ik ben altijd heel trots op ons zelfrijdend wiedbed op zonnepanelen. Kan ik daar nu niet meer trots op zijn?", vraagt ze zich af, doelend op de energie en grondstoffen die nodig waren om het apparaat te maken. "En wat betreft de tweede spreker: wij zitten drie meter onder de zeespiegel."

Paarden hebben geen lichten
Sil Oostendorp heeft vanuit het niets een bedrijf van 15 hectare opgebouwd in Dwingeloo met groente, granen en grasland. Het overgrote deel van het werk doet hij met paardentractie. “Wat is doe is geboren uit passie. Wij kunnen daar normaal van leven. Ik sprak een boer van 79 die ooit van paarden naar trekker was overgestapt en hij zij ook: qua verdienen maakt het niet uit. Met een trekker heb je meer omzet, maar ook meer kosten."

Werken met paarden gaat niet sneller dan het gaat. "Als je met de trekker werkt, ga je soms ’s avonds door om het af te maken voor de regen, maar met paarden kan dat niet. Daar zitten geen lichten op." Zijn klanten op de boerenmarkt in Frederiksoord zijn heel enthousiast. Voor hen is beleving heel belangrijk. Regelmatig nodigt hij hen uit voor een open dag.

Maar van de overheid krijgt hij geen steun. "Boeren krijgen veel subsidies, maar de grote jongens krijgen het meest en kleintjes zoals ik bijna niets." Iemand van de provincie legde uit dat Sil niet voor POP3-subsidie (gericht op verduurzamen en vernieuwen van het platteland) in aanmerking kwam. "Nee, jij past niet in het plaatje, zeiden ze. Ik kreeg te horen dat de overheadkosten voor het geven van subsidies te hoog zijn om mij subsidie te geven. Ik draag geen klompen meer, maar als ik ze droeg, zouden ze breken."

Verslag: Ellen Winkel

Publicatiedatum: ma 16 dec 2019

19-12-2019, 12:13 geschreven door Daan

Ferienstrasse  13-14-15  dec.

Met Verhoeven

We bezochten de streek voorbij Kassel, het grensgebied  van Hessen en Thüringen. Alhoewel vooraan in de bus zittend op plaats 2 met op plaats 1 Luc, is buiten haast niets te zien met de regendruppels op de aangedampte ruiten. Luc is ingenieur, ongehuwd en op 73 jarige leeftijd nog aan het werk. Ik ben een luisterend oor voor zijn ervaringen.

Alsfeld is het eerste stadje dat we bezoeken. Een boom vol maretakken (Mistel) trekt de aandacht. Dan is er een weelde van vakwerkhuizen.  Het Rathuis (gemeentehuis) van 1512 spant de kroon. Verder het Märchenhuis. We zijn in de sprookjesstreek van de gebroeders Grimm (Jacob 1785-1865 en Wilhelm 1786-1858) die het langst in Kassel leefden. Wegens werkzaamheden is de Kerstmarkt naar een iets verder gelegen plein verhuisd.

Daarop is het niet ver meer rijden naar Rotenburg aan de Fulda en het Posthotel waar we 2 nachten zullen verblijven. Gidse Annie van Look neemt ons mee naar de kerstmarkt in het oude stadsgedeelte over de Fulda. Weer veel vakwerkhuizen. Na een ganse dag rijden in de regen en soms in de sneeuw is het stilaan uitgeregend met enkel nog een beetje weinig derende motregen.                                                                                         Om 19u uitgebreid avondmaal in buffetvorm met mijn lievelingsbier in Duitsland een 50 cl Hefe Weissen.

14 dec. In tegenstelling tot gisteren is het mooi weer. Ik geniet van het zeer heuvelende landschap, kronkelend op en neer.                             We rijden naar Bad Sooden-Allendorf. Zout en pekel bepalen sinds eeuwen de geschiedenis van de stad. Direct komen we al aan het indrukwekkende  gradeerwerk, een houtconstructie van 140 m lang en 12 m hoog van 1638. Nu een openluchtmuseum.                                       De opgepomte pekel van 12% zout druppelt langs de wanden, dicht bezet met korte sleedoorn takjes (Schwarzdorn) naar omlaag en verdicht tot 25 %. Je ziet al strepen zoutafzetting. In de omgeving heb je de jodiumdampen. Rondomrond is er een wandelgang of je kan je bedje spreiden op de ligweiden in het park. Verder in het stadje is het weer genieten van de vakwerkhuizen.

In de namiddag staat het Grenslandmuseum Schifflergrund op het programma. Tot de onverwachte val van de muur, 9 nov. 1989 was er de scherpe scheiding tussen oost en west.                                                             In 1952 begon men de grens tussen West-Duitsland en de  DDR af te sluiten met hekken, bewakingsposten en alarminstallaties. Langs de grens werd een vijf kilometer brede verboden zone ingericht, die men alleen mocht betreden met speciale toestemming, die vooral aan lokale bewoners werd verleend. Aan de grenszijde werd dit gebied afgesloten met een 500 meter brede bufferzone, gevolgd door een tien meter brede zwaarbewaakte strook met afsluiting direct op de grens. Een gedeelte van de grensafsluiting is er nog te zien, wachttoren incluis. Verder gebouwen met vooral fotomateriaal. Buiten is er een verzameling van militaire voertuigen en helicopters. Foto’s maken het verschil tussen nu en toen treffend zichtbaar.                                                                                              Dan gaat het naar de grotere stad Eschwege.  We parkeren naast de brede rivier de Werra.  Verderop zal die, na het samenvloeien met de Fulda, de Weser stroom worden die voorbij Bremen in de Noordzee vloeit.

Zo. 15/12.

Het is weer mooi weer. Een kleine 60 km rijden naar Calden met zijn rococokasteel Schloss Wilhelmsthal voltooid in 1767 als lustslot en buitenverblijf met park. Geleid bezoek. Vooral veel veel familieportretten. Buiten vielen de hoge linden met maretakken op. Die stonden vroeger in een bos en moesten daardoor zo hoog opschieten. Een groepje dichterbij het kasteel was zelfs getopt uit vrees dat ze bij een mogelijke storm tot op het gebouw zouden vallen.

Vandaar is het 9km rijden naar Kassel. Als we halt houden op de busparking bij het Natuurkundig museum is er nog nauwelijks plaats.    Voordien wees niets er op dat we zo dicht tegen het centrum komen. Het is slechts een klein eind stappen naar de drukke kerstmarkt. Iets verder ligt de Neue Gallerie met moderne kunst vanaf 1800 en een verdieping gewijd aan de Documenta van Kassel, kunsthappening die om de vier-vijf jaar doorgaat. In 1992 was Jan Hoet er de hoofdcurator. 

Het terugrijden gaat vlot. Blijkbaar lag er de twee voorbije jaren in Kassel sneeuw. Wellicht was Bekim toen al de ervaren chauffeur.

Zeer tevreden dat ik dit heb kunnen meemaken.   

FOTO’S    

Alsfeld 

1. Maretakken

2. Vakwerkhuizen

3. Rathaus van 1538

4. Märchenhaus

5. Idem

6. Achteraan de Walpurgiskerk

Rotenburg

7. Vakwerk

8. Aan de Fulda

9. Bornschisser  Door in hun bron te kakken kon men uiteindelijk de rovers uit de kasteelruïnne verdrijven.

18-12-2019, 21:56 geschreven door Daan