|
Alblasserwaard met OKRA Halle-Kempen (13/5)
Uilenshow
Dit is een groot poldergebied ten zuiden van Rotterdam. Een waard is een gebied dat omringd is door water.
Onze eerste bestemming is de bovenzaal van ‘In ’t Wapen van Ameide’ te Ameide, een stadje aan de Lek, een vervolg van de Rijn. Na de koffie met een lekker fruitgebakje volgt de uilenshow.
Drie uilen komen aan bod: de Siberische Oehoe, de Sneeuwuil en de Europese Oehoe. Van deze laatste leven een 30 tal paren in Nederland en een 100 tal hoofdzakelijk in de Ardennen.
Gerrit de Boom heeft een 30 tal uilen waarmee gekweekt wordt. De jongen komen terug in de natuur. Dieren worden regelmatig uitgewisseld met andere kwekers om inteelt te voorkomen. Er is enkel ruilhandel, geen verkoop. Vooral voor de Siberische Oehoe is de kweek belangrijk, want deze soort dreigde uit te sterven in Rusland wegens de vergiftiging door pesticides. Dit is de grootste uilensoort. Heeft 40kg kracht in zijn nagels. Hij kan prooien tot 25 kg aan. Vossen zijn voor hem niet veilig. De jonge vogels worden eerst in Frankrijk verzameld en daarna overgevlogen naar het hoge noorden. Hun instinct zegt wel daarheen te vliegen, maar dat vraagt te veel van hun krachten.
Voor de domesticatie, het tam maken van de uilen wordt het jongste en zwakste jong genomen en het moet dan nog een mannetje zijn. De geslachten zijn op ’t eerste zicht gelijk. Na 6 maanden volgt de eerste rui en dan ziet een goede observator het verschil. Het kan en moet nog vlugger. Met de laatste methode, DNA bepaling, heeft men na 1 dag al zekerheid. Bij sommige soorten vergt het tam maken honderden uren trainen. In eerste instantie betreft dit het niet echt gebruiken van de klauwen. Gerrit werkt als enige met blote handen, zonder handschoenen. Hij is hierbij zeer attent hoe het dier zich gedraagt en merkt wanneer een uil het moe is. Een tamme vogel schrikt niet van plots licht of geluid. Ze worden er op getraind. Zij verpinken niet bij flitslicht. Eén training is onmogelijk: zindelijk worden. Zij stinken ook omwille van geuren die zij door de huid afscheiden als vleeseters. Door het Harry Potter-effect worden in Nederland 700 uilen als huisdier gehouden, wat hij sterk betreurt.
Uilen beginnen te broeden vanaf het eerste ei. Om de 2 dagen wordt een ei gelegd. Meestal een viertal, zeer uitzonderlijk 8, zodat er een groot verschil is in ontwikkeling is tussen de oudste en jongste. De eileg staat in verband met de hoeveelheid voorradige prooien, meestal muizen. Praktisch alle uilensoorten zijn uitsluitend vleeseters. Ze drinken niet, behalve de sneeuwuil die ook sneeuw eet. Na een volle portie lemmingen kan hij het meer dan dertig dagen uithouden. Dan heeft hij 3 cm vetreserve. Voor de vochtvoorziening eet hij sneeuw. De andere uilen hebben als drank het bloed van hun prooien. Voedsel voor zijn uilen: eendagshaantjes, muizen en muskusratten. Alles gaat er met haar en huid in: sterke maagsappen; het onverteerbare, vooral de botjes worden als braakballen uitgespuwd.
Is er onvoldoende voedsel dan dienen de eigen jongen als prooi voor de oudste. Verongelukt het mannetje, die zorgt voor het eten, dan sterven de jongen.
Bij uilen staan de ogen vast in de kop. Dank zij de 14 nekwervels kan hij zijn kop 270° draaien en met de 15 de botwervel kan hij ook naar links buigen.
Het gehoor is 50 keer scherper; bij de laplanduil zelfs 100maal scherper. De oren staan assymetrisch ingeplant aan weerszijden van de kop. Om een prooi te localiseren buigt de kop naar links met minder gehoor daar. Met de rechter weet hij dan tot op de cm een prooi enkel op het gehoor te vinden.
Jongen blijven 6 weken op het nest en krijgen dan van de moeder een zetje om op een tak te vliegen.
Een uil is niet precies een nachtdier. In het stikdonker ziet hij ook geen zier. In heldere nachten is dat anders. Veel natuurliefhebbers zullen al naar de betoverende roep van bosuilen geluisterd hebben tijdens winterse nachten. Uilen met gele ogen zijn dagdieren: vooral de velduil, die weer flink toegenomen is in Nederland na het verdwijnen van de ergste pesticides. Steenuil en Ransuil hebben ook gele ogen Uilen met oranje ogen als Europese Oehoe en kerkuil zijn schemerjagers. Zwartogigen als bosuil en kerkuil zijn avond- en nachtjagers.
We vernemen nog veel meer wetenswaardigheden.
Een van de spreuken: iedereen denkt zijn uil een valk te zijn.
We gaan een luchtje scheppen langs de Lek. Daarna is het tijd voor de lunch.
In de namiddag staat een rit met gids Kees door de omgeving op het programma. We rijden op de hoge dijk die nog 2 m verhoogd dient te worden. Daar de ondergrond uit veen bestaat liggen op sommige plaatsen 15 m lange palen om eerst in te kloppen om een vastere bedding te verkrijgen. We zien nogal wat oude hoeven, gebouwd tegen oude waterlopen, want daar ligt een vaste strook zand. Iets verder is het veen en daardoor verzakt gedeeltelijk op de duur de bouw. In de polder hoofdzakelijk weiden, soms ook fruitteelt. Er zijn restanten hoogstam boomgaarden, die in ere worden gehouden. Op sommige plaatsen worden halverwege de dijken nieuwe bomen geplant. Voor de vele wilgen vond men een oplossing door een groepering van vrijwilligers op te richten die zorgen voor het tijdig kappen of beter zagen: met de kettingzaag gaat het veel vlugger en gemakkelijker.
Dit doet mij aan een annecdote denken. In 1972 volgde ik op de toenmalige volkshogeschool De Blankaart te Woumen een boomchirurgisch weekend. Ik leerde er .Vanoverbeke kennen, een van de medeoprichters te Beveren- Roeselare, het jaar voordien, van de VZW ‘Vrienden van de Biologische Land en Tuinbouw’. Ik maakte mij direct lid. In 1973 richtten we de 2 de afdeling op ‘Antwerpen-Voorkempen’. Dat jaar ontstonden nog meerdere afdelingen en drong samenwerking zich op. Op de 5de samenkomst, nu bij ons op 20 januri 1974 kwam bij ons thuis te Halle-Kempen de ‘Vereniging voor Ekologische Land- en Tuinbouw’ als VZW tot stand. De huidige naam: Vereniging Ecologisch Leven en Tuinieren VZW, een grote vereniging met 15.000 leden, verspreid over meer dan 100 afdelingen in Vlaanderen maar ook in Nederland.
Er was nog een stop bij een ijsboerderij. doch we waren veel te vlug terug voor de laatste broodmaaltijd.
FOTO’S
In’t Wapen van Ameide
Wij zitten in de Wapenzaal
Siberische Oehoe
Show met vrijwilligster
Kop met de oranje ogen
Europese Oehoe
Gerrit de Boom
Show met vrijwilligster
Kop met de oranje ogen
Sneeuwuil
|
