|
Sinds decennia is de Westhoek een uitgelezen plek om meer te weten te komen over oorlog en geweld. De littekens in het landschap getuigen samen met de duizenden graven van een vreselijke oorlog. Getuigenissen die niemand onberoerd laten, resten die bij de ouderen wellicht meer dan de jongeren verontwaardiging blijven oproepen blijven de harten raken.
Jongeren van 18 jaar en ouder werden opgeroepen om zich te registreren als vrijwilliger om naar 'de Groote Oorlog' te trekken... Soldaten van 18 jaar en ouder stapten op de trein of scheepten in op boten die hen naar Europa en het front brachten om dan te sterven bij bosjes en netjes – in rijen- begraven te worden op één of andere militaire begraafplaats. Ze meldden zich aan in rij, ze trokken naar het front in rij, ze liepen ten aanval in rij…. Ze liggen begraven in rij….
Hoe komt het toch dat de herdenking van WO I nog steeds zoveel emoties oproept, dat een serie als “In Vlaamse velden” niet alleen een kijkcijferkanon was, dat de boekenmarkt overstroomd wordt door memoires, fotoboeken en historische analyses?De directe betrokkenen zijn al jaren dood, de strijdende landen zijn bevriende naties geworden, de verwoeste gebieden al lang terug groen en rood in hun landelijke rust .
Antwoord...Wellicht omdat die oorlogsverhalen een stuk van ons collectief geheugen geworden zijn. Elke familie in Vlaanderen had zijn eigen kleine “Groote Oorlog”.
Nochtans heeft De Eerste Wereldoorlog een kloof in de tijd geslagen. Op de eerste plaats tekende de oorlog het leven van miljoenen en miljoenen individuen. “Altijd iemands vader, altijd iemands kind,” is een regel uit het prachtig lied " Duizend en duizend soldaten" van de West-Vlaamse zanger Willem Vermandere. Het handelt over het onbeschrijflijke leed in al die familiekringen. Maar de samenleving als geheel was ook uit haar lood geslagen. De miljoenen mannen die niet terugkeerden, anderen wel soms zwaar verminkt of zwaar getraumatiseerd . Prikkeldraad en modder, dat is het beeld dat de Eerste Wereldoorlog bij ons oproept. Als een loutering hadden ze de oorlog in het begin gezien. Aan het einde wist iedereen hoe de oorlog er in werkelijkheid uitzag: als de hel van Dante. Wie over de Eerste Wereldoorlog leest en leest en leest, die blijft zich afvragen: waarom moest dit allemaal gebeuren?
Maar de volgende vraag is nog veel grotesker: waarom moest het opnieuw gebeuren ( WOII), maar dan nog erger?
De oorlog die in augustus 1914 overal bejubeld werd – in Berlijn, Londen, Parijs, Wenen en St. Petersburg zou een eind aan alle oorlogen maken. The war to end all wars. Maar de vrede na 14-18 was niet meer dan een beroerd voorspel van de volgende oorlog.
Stom begonnen, stom gevoerd en stom beeindigd: zo mag je de Eerste Wereldoorlog gerust samenvatten.
Het is goed dat we dat allemaal terug herdenken maar of we er veel uit geleerd hebben? Als ik kijk naar de vele oorlogen wereldwijds die nu nog uitgevochten worden …. Nog niet zoveel!
|
)
.
.
