We gaan vandaag op zoek naar kinderen onder de zestien jaar die ergens in hun cultureel bezig zijn nog in aanraking komen met liederen als 'Were Di', 'Het vendel moet marcheren', 'De trommel slaat'. Met wat geluk vinden we ergens jongeren die nog wel weten hoe 'Kempenland' klinkt, of 'De Blauwvoet'. Al iets eenvoudiger wordt het als we informeren naar liedjes als 'Sarie Marais' of 'Des winters als het regent'. Maar heel weinig mensen, kinderen tot jong volwassenen weten uit welk liedje het moeilijke woord 'schietspoelesjerrebekkespoelza' komt, en wat heimwee met ons hart doet en waarmee wiegende zeeën vergeleken worden en vanwaar de drie schuintamboers kwamen.
De moderne vendels zingen smartlapliederen, dansen de polonaise en doen soms nauwelijks moeite om de liedjes met de juiste tekst te zingen of de juiste maat te houden. De moderne kinderen worden muzikaal grootgebracht door zingende beesten en dansende poppen. 'Vrolijke vrienden' is nog wel bekend, maar niet in de versie van Nonkel Bob Davidse, wel in de versie van Samson en Gert. Tijdens communievieringen wordt hoe langer hoe meer pijnlijk duidelijk dat onderwijzers geen enkele moeite doen hun kinderen te enthousiasmeren. Liever nog vergalopperen ze zich in versies van commerciële liedjes van K3 en Spring.
De moderne vendels begrijpen ook de teksten niet uit liedjes zoals 'Were di' of 'Wij zijn bereid' of 'Voor Outer en heerd': 'Komt straks de harde strijd, wij zijn bereid'. Welke strijd? 'Rijk is de jeugd die zelf zich eert, sterk als gedegen staal'? 'Kloekmoedig in de gouwen van Diets Zuid-Nederland?
Kunt u het zich voorstellen (ik vraag niet goedkeuren) dat kinderen en jongeren problemen hebben met deze teksten? Kunt u zich inleven in de tegenwoordige visie op de maatschappij van jongeren die geen materiële tekorten hebben en die geen harde strijd tegemoet zien? Kunt u begrijpen dat jongeren geen enkel begrip hebben van een Diets Zuid-Nederland, laat staan dat ze begrijpen wat een 'gouw' eigenlijk is?
Wat wil de Vlaamse beweging als het op cultureel patrimonium aankomt? Wordt daar in Vlaamse kringen over gesproken, of komt cultuur steevast op de laatste plaats? Zijn er überhaupt nog componisten, auteurs, tekstschrijvers, muzikanten, die ergens voeling hebben met wat Vlaams is? Worden er vandaag de dag dan liedjes geschreven met modernere thematieken zoals bijvoorbeeld Brussel-Halle-Vilvoorde, de taalwetgeving, faciliteiten, verfransing, de noord-zuidtransfers, de roep om meer fiscale autonomie, een zelfstandig Vlaanderen? Bij mijn weten was en is 'Volk, word staat' de laatste poging om een stevig gezongen Vlaams gevoel op te roepen. Maar tijdens welke gelegenheden wordt dit mooie lied ook werkelijk gezongen?
Een moeilijke discussie tussen de "goede" en de "slechte" Vlamingen wordt hoe dan ook welk modern Nederlandstalig lied 'geadopteerd' wordt en welk niet. Zal het afhangen van wie het zingt, of welke muziekstijl wordt gebezigd, of waarover het lied gaat? Zal het mogelijk zijn het lied aanvaardbaar te krijgen voor iedereen? Blijft de Vlaamse beweging onverstoorbaar vasthangen aan enkel strijdliederen en enkel aan overleden componisten? Zoekt de Vlaamse beweging toenadering tot een bijkomend stuk liedpatrimonium of weigert ze het halsstarrig als levendig en degelijk te beschouwen?
Durven we begrijpen en aanvaarden dat er ook kinderen zijn die geen heil zien in het lied 'Groeninge', maar die anderzijds wel 'Ik mis je zo' of 'Laat ons een bloem' uit volle borst en uit volle overtuiging meezingen? Geloven we in dat patrimonium, nemen we het op en proberen we die kinderen dan ook in contact te brengen met 'De poppenstoet' en 'De purperen hei'? Of verwijten we deze kinderen hun slechte keuze?
De moderne vendels hebben het niet gemakkelijk. En als ze nog zingen, moeten ze nog het juiste lied zingen ook!
GROMPOT
