HARTOG (Nl)

Rijwielfabriek T.HARTOG,   Amsterdam, Zeist en  Rhenen.

Over het verhaal van Rijwielfabriek T.HARTOG  is er wat contradictie.

De rijwielfabriek Hartog bevond zich aanvankelijk in de Haarlemmerstraat in Amsterdam. De oprichter was Teun Hartog sr. (1887 – 1956). Van een werkplaats waar fietsen werden gerepareerd evolueerde  het tot een plek om fietsen te verkopen. Teun Hartog bleef  fietsen repareren en  streefde er naar om zelf   fietsen te gaan produceren, zijn bedrijf liep goed en uiteindelijk werd er een bedrijf opgericht dat in staat was om eigen fietsframes te maken.

Hartog’s rijwielfabriek bevond zich in de Haarlemmerstraat  123/135 te Amsterdam, het  hoofdkantoor was in Zeist. In de vroege jaren dertig verhuisde Hartog naar Zeist. Tijdens de crisisjaren in Duitsland nam directeur T. Hartog bekwame werknemers uit Duitse rijwielfabrieken in dienst. In die tijd werden de fietsen verkocht onder de naam HARTOG. Op 16 januari 1939 registreerde Teun Hartog het handelsmerk "TEHA" [TEun HArtog].

Tijdens de Tweede Wereldoorlog was zijn zoon Pieter Hartog lid van de NSB (de Nederlandse versie van Hitlers NSDAP) en sympathiseerde dus met de nazi's. De Hartog-fabriek was gevestigd in Zeist, het gebouw werd in beslag genomen door de Duitse bezetter en gebruikt voor hun oorlogsindustrie. De firma Hartog moest verder werken in leegstaande stallen.

Na de oorlog werd Pieter Hartog opgepakt door zijn 10 jaar jongere broer Teun Hartog jr. die zich tijdens de bezetting onder de vloer van een kerk moest verstoppen en deel uitmaakte van het Nederlandse verzet. Vanaf dat moment maakte Pieter geen deel meer uit van het bedrijf.

Zoon Teun jr.  nam het bekende Duitse merk "Brennabor" op een veiling over van de geallieerden. Hartog exporteerde hun fietsen, dat was niet omdat de Nederlanders dachten dat ze "slecht" waren, maar ze richtten zich altijd al op de internationale markt en vooral op Indonesië, ook naar de V.S. werd geleverd. Het was best een interessant merk. Behalve eigen merk fietsen leverden ze ook vaak frames aan grossiers.

Hun fietsmerk TEHA in Rhenen gemaakt. Rond de jaren 1950 kende het bedrijf, onder de Engelse naam "T. Hartog's Bicycle Works Ltd.", een enorme groei. Bij T. Hartog's Bicycle Works Ltd. werkten ongeveer 130 mensen.

Vanwege problemen op de exportmarkt, met name door de Indonesische onafhankelijkheid, moesten hun bedrijven geld besparen en terugkeren naar Zeist. 1957, na het overlijden van Teun Hartog kreeg het bedrijf het moeilijk, het zou uiteindelijk sluiten, blijkbaar werden de machines geveild.