Ze zijn wakker uit hun winterslaapje. Op deze laatste dag van februari trakteerden de weergoden ons op een prachtige lentedag. De kikkers zaten op een hoopje bijeen te zonnen. Ontdek zelf maar hoeveel er hier samen op de foto staan !
Na de grote watersalamanders de voorbije week kwamen hun neefjes de gewone kleine watersalamander nu even goeiemiddag zeggen. De kleine watersalamander is gelukkig nog niet zeldzaam maar hun aantallen lopen toch achteruit. Meestal door het verdwijnen van geschikt leefgebied. Als je dus iets voor salamanders en kikkers wil doen, denk dan eens aan een vijvertje in de tuin. Dat hoeft echt geen tientallen vierkante meters groot te zijn. Iets ter grootte van een badkuip met wat natuurlijk ogende begroeing maakt ons gladde vriendjes al heel blij. Wat schuilplaatsen tussen de planten zijn essentieel, niet alleen voor bescherming tegen vijanden en de zon maar ook om de winter door te brengen want dat doen ze op het land en niet in het water.
Ik was gisteren de over de rand van het gazon groeiende, uitgebloeide bloemtrossen van Helleborus aan het afknippen. De volgende stap was met de grasmaaier de rand van het gazon fatsoeneren zodat we binnenkort de robotmaaier kunnen indienst nemen. Uit gewoonte kijk ik altijd eens eerst tussen de takjes en blaadjes toen mijn oog op iets zwart viel. Het waren twee jonge salamanders die zich daar schuilhielden tegen de toch wel frisse NO wind. Snel, snel het fototoestel gaan halen en het duo op een veiliger plaats gezet want de honden waren ondertussen ook komen kijken wat er aan de hand was. Omdat het redelijk koud was waren onze salamandertjes nogal traag wat uiteraard voor mij een voordeel was. Na enkele minuten uit de wind en in het zonnetje begonnen ze actiever te worden en kort daarop verdwenen ze tussen de begroeiïng.
Het bleken twee nog jonge vrouwtjes van de zeldzame kamsalamander te zijn. De Kamsalamander (grote watersalamander of waterdraak) is onze grootste inheemse watersalamander. Volwassen vrouwtjes worden tot 18 cm lang, mannetjes blijven iets kleiner (tot 16 cm). Deze twee waren nog beduidend kleiner. Hun buikjes zijn opvallend geel tot oranjerood met een onregelmatig patroon van grote zwarte vlekken. De kop, rug, flanken, staart en bovenzijde van de poten zijn donker. Typisch zijn de talrijke witte stippen op de flanken en de zijkanten van de kop. Tijdens de paartijd hebben de mannetjes een hoge rugkam, met onregelmatige en diepe insnijdingen, die duidelijk gescheiden is van de staartkam. In die periode vertonen de zijkanten van de staart een opvallende (zilver)witte tot blauwachtige streep. De vrouwtjes en de onvolwassen dieren hebben geen rug of staartkam. Deze kleine beestjes kunnen tot 27 jaar oud worden.
Tenslotte een waarschuwing voor mensen met slechte ideeën: hier lopen twee heel gevaarlijke bloeddorstige Berners rond die alle indringers verscheuren die op illegale amfibieënjacht zouden komen.
't Is officieel, de winter heeft z'n beste tijd gehad. Af en toe zal hij nog wel eens wat tegensputteren maar de zon komt elke dag wat hoger waardoor hij uiteindelijk toch het onderspit zal moeten delven. Gisterenmorgen had het aan de grond nog gevroren maar na de middag was het heerlijk vertoeven in het zonnetje bij zo'n 18°. De citroenvlinders waren volop aan het genieten, blijkbaar waren de narcissen erg in trek. Ook enkele gehakkelde aurelia's waren op verkenning.
Maandag had ik aan de vijver een groene kikker gehoord maar niet te zien gekregen. Gisteren heb ik er dan twee betrapt die zaten te zonnen, de eerste van dit jaar! Als ze binnenkort op vrijersvoeten lopen kan het kwaakconcert weer gaan beginnen. Tot grote ergernis van de buurvrouw, maar ik vind het wel iets hebben!
Padden leven normaal op het land, niet in het water. En normaal worden ze pas tegen de schemering actief, nooit midden op de dag. Eén uitzondering echter : onze pad zoekt éénmaal per jaar het water op om zijn (of beter gezegd haar) eitjes te deponeren. Het lijkt een beetje op kikkerdril maar padden leggen strengen eitjes. Eens de eitjes gelegd zal onze pad terug het droge opzoeken en moeten de eitjes en later de dikkopjes zichzelf zien te redden ! Onze pad moet zich hier alleszins geen zorgen maken om onder de auto te sukkelen, Bernerhof is voetgangerszone !
Lang geleden toen we jong(er) waren, waren er overal nog plassen en vennetjes waar we salamanders gingen vangen om in een oud aquarium of iets dergelijks te "bestuderen". Al die plassen zijn ondertussen verdwenen onder beton en verkavelingen en de salamandertjes die er nog zijn, zijn ondertussen, gelukkig maar, beschermde diersoorten geworden. Ik prijs me gelukkig met mijn (kunstmatige) tuinvijver die ondertussen een vakantiepark voor veel amfibieën uit de buurt geworden is.
Momenteel is het paartijd voor de salamanders. Hier zien we vooral de kleine watersalamander en de alpenwatersalamander en af en toe zelfs de zeer zeldzame kamsalamander langskomen.
Vermits kikkers hun lichaamstemperatuur niet kunnen regelen zoals wij nemen ze elke gelegenheid te baat om in het zonnetje wat op te warmen. Zo is het de laatste week bij dit hoekje van de tuinvijver elke namiddag verzamelen geblazen.
De alpenwatersalamander heeft evenveel met de Alpen te maken als u en ik. Het is onze grootste salamander in de lage landen en zeldzaam is ie ook niet. Met het zachte weer van de vorige dagen kwamen ze zonnen in de bovenste waterlagen van de vijver. Ze zijn ook al druk bezig met koppeltjes te vormen en voor het nageslacht te zorgen. Het is dan wel belangrijk dat er geen vis in de vijver zit want die eten alles op van eitjes tot dikkopjes en jonge dieren. En voor ik het vergeet, de astronomische lente is ondertussen ook begonnen, vanaf nu zijn de dagen langer dan de nachten. En volgende week mogen we de klok een uurtje doordraaien, het komt allemaal goed !
De kikkers zijn terug wakker aan het worden. Ik had de afgelopen dagen al af en toe een plons gehoord en na wat zoeken zag ik deze knapperd in de tuinvijver (onder water) zitten.
Deze week was ik een alpenwatersalamander tegengekomen in een vochtig hoekje van de tuin. De bovenkant van zo'n beestje is nogal saai grijsblauw maar de onderkant ziet er heel wat kleurrijker uit ! Ik dacht eerst even dat het diertje dood was maar 10 minuten later was ie weggewandeld, er zat dus toch nog leven in!
Gisteren, tijdens het opruimen van enkele lege plastiekzakken van potgrond kwam daar van onder ineens een bruine kikker tevoorschijn. Het beestje was niet echt blij dat ik de rust kwam verstoren ! In tegenstelling met groene kikkers die bijna heel hun leven in, of net naast, het water doorbrengen gaat onze bruine vriend enkel tijdens de paartijd naar de vijver. De rest van het jaar zit hij (zij) op het land, weliswaar op vochtige plekjes om niet uit te drogen. Ik zou wel eens willen weten waar deze zat toen het 40° en kurkdroog was einde juli !
Hollywood doet het, waarom zou ik het dan ook niet doen? Een vervolg breien aan iets dat eerder al verschenen is? De VRT gaat nog veel verder, die geven al 85 jaar dezelfde herhalingen van FC de Kampioenen. Enfin, we wijken af.
Een dag of 10 geleden had ik dus "megakikker" gespot in de vijver. Vorig weekend heb ik haar (!!!) teruggezien. En hoe weet ik dat het een "haar" is hoor ik je denken. Wel doordat ik haar betrapt heb bij het liefdesspel. Op de foto zie je een alledaagse op zich ook al redelijk stevige meerkikker die een ritje door de vijver maakte op de rug van ons monster (of is het monsterin, monsteres ?). Ons dapper mannetje moest zich stevig vasthouden om niet van mevrouw XXL af te vallen. Ik hou mijn hart vast als ik bedenk wat daar kan van voortkomen! Misschien dat er toch nog een nieuwe film komt van Jurassic Park, opgenomen in mijn tuin. Dat wordt dan deel 7 of 8 of zo, ik ben de tel ondertussen een beetje kwijt geraakt!
Wie weet wat er nog allemaal huist in de onpeilbare diepte van Lake Bernerhof ?
Diep in de duistere wateren van Lake Bernerhof huist een voorhistorisch monster. Zijn voorouders bevolken reeds miljoenen jaren de planeet. Met veel lawaai laten ze soms horen dat ze er zijn. Ik heb het hier niet over de T Rex maar over de meerkikker.
De meerkikker op zich is eigenlijk al een exoot. Een wettelijk beschermde invasieve exoot zelfs! Hoe valt het te rijmen da een exoot wettelijk beschermd wordt? Da's een gril van moeder natuur. Wanneer 2 inheemse bastaardkikkers "het" doen is het mogelijk dat er bij het nageslacht ineens kleine meerkikkertjes opduiken! Dus als we alle meerkikkers kwijtwillen moeten we ook de bastaardkikkers een kopje kleiner maken en dat kan de bedoeling niet zijn want de bastaardkikkers zijn hier al minstens een paar 100.000 jaar aan het rondhuppelen. Bastaardkikkers zijn overigens een natuurlijke kruising tussen meerkikkers en de kleinere poelkikkers. Kan je nog volgen? Ik heb het ook 3 keer moeten lezen voor ik het doorhad!
Maar het kan nog ingewikkelder, zo af en toe ontstaat er een monster dat 2 keer zo groot is als de rest van de familie. Een soort Meerkikker op steroïden. Officeel noemt men dit een "meerkikker senso lato". Gisteren zag ik er zo eentje in de tuinvijver. Reusachtig, gifgroen en doodstil zat hij daar onder water. Toen kwamen er 2 "gewone" meerkikkers zijn richting aangezwommen. Ik vermoedde dat onze Goliath korte metten zou maken met de meerkikkers (kikkers eten alles wat in hun bek past, ook soortgenoten). Maar toen gebeurde het onverwachte, onze reus koos het hazenpad, achterna gezeten door zijn kleinere neefjes!
Besluit : grootte is niet alles, met wat lef kan je er ook komen!
Op de eerste foto zie je de aanval gebeuren ( het monster zit links onder water, ongeveer 20cm groot)
Meerkikkers zijn uitgesproken waterratten. Ze hebben een voorkeur voor grotere, voedselrijke en diepere wateren : meren, oude rivierarmen, visvijvers, de oeverpartijen van grote rivieren, brede sloten. Ook duiken ze regelmatig op in (kunstmatige) tuinvijvers. In België zijn de meeste populaties vermoedelijk ontstaan als gevolg van uitgezette dieren. Meerkikkers kunnen (door een zeer ingewikkeld systeem van hybridogenese) ook ontstaan uit een kruising van 2 inheemse bastaardkikkers. Dat is dan ook de reden dat de meerkikker toch een beschermde diersoort is alhoewel het een exoot betreft.
Volwassen meerkikkers eten vooral dagactieve ongewervelden (spinnen, loopkevers, mieren, snuitkevers, zweefvliegen, wantsen), landslakken en rupsen. Ze kunnen ook vissen, salamanders, spitsmuizen, jonge zangvogeltjes en andere meerkikkers eten.
De eerste waarneming in Vlaanderen dateert van 5 december 1975, toen de Bulgaarse triucker Vacil Boev Mancev een lading levende meerkikkers voor consumptie afleverde in Bourg-en-Bresse (Frankrijk). Vacil reed door naar Wetteren, om planten in te laden voor transport naar Bulgarije. Bij het inladen van de planten bleken nog wat kikkers tussen de paletten rond te springen. Alle exemplaren werden uit de laadruimte verwijderd, recht de Wetterse wateren in. Wat volgt, is een goed gedocumenteerd succesverhaal van een invasieve exoot.
Meerkikkers zijn op zicht bijna niet te onderscheiden van bastaardkikkers, Je kan het verschil wel duidelijk horen, de meerkikker wordt soms wel de “lachende kikker” genoemd. Ook de naam verwijst hiernaar : Pelophylax ridibundus (ridire = lachen in het Latijn).
Pech dus voor de kikkerhaters, het zijn inderdaad nogal lawaaimakers, vooral in het paarseizoen (mei-juni). Ik kan wel met de hand op het hart verklaren dat alle beestjes in Bernerhof zelf uit eigen vrije wil zijn toegekomen (met uitzondering van de Berners zelf). De meerkikkers wegvangen heeft geen zin, binnen de kortste keren zullen er andere hun plaats innemen omdat ze hier blijkbaar een goed biotoop vinden. En de duiven maken 's morgens vroeg om 5 uur ook lawaai. Dat zijn nu éénmaal de geneugten van "op den buiten" te wonen !
De eerste foto toont een meerkikker, de tweede een bastaardkikker. Hoe ik dat weet? Omdat ik ze zag kwaken toen ik de foto 's maakte!
Eindelijk is het me gelukt. Ik wist al lang dat ze daar zaten omdat ik ze soms kon horen : de poelkikkers. "So what" zullen een aantal mensen denken. Wel weet dan dat 90% van de kikkers kruisingen zijn tussen de poel- en de meerkikker : de bastaardkikker. Die bastaardkikkers zijn bijna niet te onderscheiden van de poelkikkers. Alleen kan je het verschil horen, ze hebben een andere roep. Poelkikkers zijn de kleinste van de 3 soorten maar je hebt grotere poelkikkers en kleinere bastaarkikkers dus dat wordt moeilijk. Je moet ze dus zien kwaken om zeker te zijn, dan zie je ook dat poelkikkers een witte kwaakblaas hebben in tegenstelling met de bastaardjes die het met een grijze moeten doen. Er zijn nog een aantal kleine verschillen maar da's voer voor specialisten. De echte poelkikkers zijn redelijk zeldzaam aan het worden. Ik ben dus een gelukkig mens, ik heb de 3 soorten in mijn vijver en heb ze allen op foto.
Nu nog afwachten of de buren even gelukkig zullen zijn als het kwaakconcert binnenkort weer gaat beginnen? Je kan niet voor iedereen goed doen!
Ik weet in ieder geval dat er weer veel muggen en slakken zullen verdwijnen in hongerige kikkermaagjes.
De alpenwatersalamander is één van de kleurrijkste watersalamanders, een typisch kenmerk is de helder oranje gekleurde, ongevlekte buik. De salamander komt voor in Centraal-Europa maar ook in Nederland en België.
Deze salamander leeft van kleine waterdieren en is een deel van het jaar op het land te vinden. Ze zijn dan vooral op regenachtige dagen actief. Deze tijd van het jaar zijn ze echter in het water te vinden omdat ze daar voor hun nakomelingen moeten zorgen. Ze leven in de grote tuinvijver op ongeveer 1 m diepte, beschermd door grote partijen waterplanten. Regelmatig zie je ze naar boven komen om even lucht te happen. Van de kikkers hebben ze weinig concurrentie, die zijn vooral actief aan de oppervlakte en in de buurt van de oevers van de vijver. De alpenwatersalamander kan meer dan 20 jaar oud worden in het wild. Nu zijn ze op hun mooist, de mannetjes moeten immers de vrouwtjes imponeren! De rest van het jaar zijn ze, op hun oranje buik na, eerder saai grijs en vallen daardoor weinig op.
Gisterennamiddag is de strijd losgebarsten wie nu de heerschappij over Bernerhof in de wacht sleept.
Qiana vond dat zij minstens even goed het gazon kan onderhouden als de robotmaaier. Ik weet niet exact hoe de strijd geëindigd is maar ik denk dat het op een gelijkspel is uitgedraaid. De robot rijdt nog zijn rondjes en ziet er redelijk intact uit en Qiana heeft ook nog haar staart en 2 oren behouden. Volgens mij zijn ze het eens geworden, de robot doet verder met het gazon en Qiana jaagt de duiven weg. Was alles in het leven maar zo simpel!
Al eens gehoord van de 4 Heemskinderen en het Ros Bayard? (Ros Beiaard). In de streek van Dendermonde en aan de Maaskant in Wallonië weten ze er alles van. Anders moet je maar eens "googelen". Op de foto een lokale versie van dit oude verhaal. Er werd niks in scene gezet, de kikkers zijn niet afgericht en hebben uit vrije wil meegewerkt!
Voor de specialisten : het zijn groene bastaardkikkers
Ik ben Roger
Ik ben een man en woon in de Kempen (België) en mijn beroep is jong gepensioneerde.
Ik ben geboren op 29/05/1954 en ben nu dus 70 jaar jong.
Mijn hobby's zijn: tuinieren, fotografie, zeewateraquarium, modelbouw, ....
Bernerhof
en rupsen
, spitsmuizen, jonge zangvogeltjes
