De "drone" op de onderste foto is een toevallig voorbijvliegende libel (een blauwe glazenmaker) die gisteren nog even van het mooie weer kwam genieten. 't Zal vandaag iets minder het geval zijn vrees ik.
Fuchsia magellanica is een min of meer winterharde Fuchsia die ongeveer iedereen wel kent. Je vindt ze in elk tuincentrum bij het begin van de zomer en nu misschien in de uitverkoop. Er moet immers plaats gemaakt worden voor Halloween, Allerheiligen, Kerstmis , … .
Er zijn echter nog honderden andere winterharde cultivars die, mits een beetje afdekken tegen de strengste vorst, vrolijk de winter doorkomen. Hiervoor zul je echter wel naar een gespecialiseerde kweker moeten. Er is natuurlijk ook nog het internet maar ik ben nog van de oude stempel, ik zie graag wat ik koop! De schoonheid op de foto staat bij mij reeds jaren op een beschut schaduwplekje, weg van de koude noorden- en oostenwind. Elk jaar in juni komt ze trouw terug en komt pas vrij laat in het seizoen tot bloei. Dit jaar extra laat, pas vanaf half september, de reden hiervoor weet ik ook niet.
De naam weet ik helaas niet meer, één van de honden heeft wat naamkaartjes verwisseld om mij te testen. Opzoeken op internet is hopeloos, er zijn meer dan 5000 cultivars in omloop! Ik heb deze dan maar zelf omgedoopt tot “Madame Mystery”. Ongeacht de naam toch mooi om naar te kijken.
Als je een tropische sfeer in de tuin wil creëren kan je haast niet om Colocasia heen. Het zijn tropische planten uit Azië en daardoor helaas dus meestal niet echt winterhard te noemen. Ook Colocasia esculenta 'Black Magic' is afkomstig uit Azië en blijft wat kleiner dan de meeste andere varianten van deze familie. Het is een opgaande groeiende plant met lange bordeaux paarse stengels waaraan paars geaderde groene bladeren verschijnen die later naar donkerpaars tot bijna zwart verkleuren. De achterzijde van de bladeren is grijsachtig. De grote pijlvormige bladeren worden tot 50 cm groot. Ik heb er 6 weken geleden in de uitverkoop op de vijverplantenafdeling van een tuincentrum eentje kunnen op de kop tikken voor 1.50 euro. Toen ik dat zag kreeg ik een onbedwingbare drang om deze mee te nemen, ik kon er niet aan weerstaan! Het was een piepklein plantje maar ondertussen toch reeds flink gegroeid.
Je kan ze behandelen als moerasplant in de oeverzone van de vijver, in aquacontainers zodat ze ’s winters naar binnen kunnen of in een pot ingraven in de grond (je moet ze dan wel wat extra water geven zodat ze vochtig blijven). Ik heb ze in een pot zonder drainage gezet zodat ik dat laatste probleem veel minder heb, teveel water kan in dit geval geen kwaad). Zet ze zeker niet in de volle zon! Licht tot halfbeschaduwd is prima.
Colocasia esculenta “Black Magic” is niet echt winterhard te noemen in ons klimaat. Tot -8°C is er nog kans dat de plant het overleeft. Eventueel kan je ze behandelen als dahliaknollen als je geen plaats hebt om de plant in zijn geheel te overwinteren. Er is ook nog een neefje in deze familie dat wel winterhard zou zijn en die wel in de volle grond kan blijven (eventueel met wat winterbescherming) : Colocasia esculenta “Pink China”. Deze zou winterhard zijn tot -15°C en staat op mijn verlanglijstje voor volgend jaar. De bladeren van Pink China zijn tot 1m groot. Ze zijn wel groen en niet zwart gekleurd maar je kan niet alles hebben in het leven. Als je er nu nog eentje moest vinden is het toch reeds veel te laat in het seizoen om deze nog in volle grond te zetten, tenzij je vlak aan zee of in de stad zou wonen.
Zo hebben we weeral iets om naar uit te kijken volgend jaar!
Paddenlelie of armeluisorchidee zijn twee niet zo fraaie namen voor een plant die eigenlijk een ereplaats dient te krijgen in de schaduwtuin. Officieel noemen deze vaste plant Tricyrtis formosana, dit geeft al een idee waar ze vandaan komen. Hun origine ligt inderdaad in vochtige bossen in Japan en O-Azië. Ze staan graag in de schaduw en liefst ook nog een beetje vochtig (alhoewel dat laatste bij mij niet helemaal klopt). Ze zijn niet 100% winterhard, een normale winter komen ze zonder problemen door maar bij langdurige strenge vorst komen ze in de problemen. Afdekken met wat bladeren kan al veel onheil voorkomen. De planten vormen een pol maar kunnen door korte rhizomen soms ook wat op wandel gaan. Ze behoren tot de lelieachtigen (Liliaceae). De plant is vrij onopvallend tot in september in de bovenste oksels de bloemen verschijnen. Het loont de moeite om eens te bukken en de bloemen van dichtbij te bekijken want het zijn ware kunstwerkjes. Ze hebben wel wat weg van een orchidee. Ze zijn diep paarsroze gespikkeld met een geel streepje aan de keel van de bloem. De bloemstelen worden 60-90cm hoog. Ze bloeien vanaf eind september tot een heel eind in oktober. Ze zijn vrij ongevoelig voor ziekten en hebben ook weinig last van bladluizen of meeldauw.
Caryopteris clandonensis “Inoveris” (je mag ook blauwe spirea zeggen) heeft prachtige blauwe bloemen en begint pas met bloeien als de meeste andere planten het voor bekeken houden. Bloeitijd van september tot oktober. Dit heestertje staat het liefst in de volle zon op niet te natte of voedzame grond. Ik heb dus weer geluk in mijn Kempische zandbak! Halfschaduw wordt ook nog verdragen. In de volle schaduw worden te scheuten te lang en komen er bijna geen bloemen aan. Caryopteris kan goed in de border gebruikt worden. In het najaar is het een welkome nectar- en pollenbron voor bijen, hommels en vlinders! In het voorjaar kan je ze terugsnoeien om ze compact te houden.
Gisteren is Laïka, onze oudste Berner Sennen, 12 jaar geworden. Voor een Berner is dit reeds een gezegende leeftijd. Ze is nog goed fit, geniet nog volop van wandelen, eten en knuffelen en in het zonnetje liggen wegdromen. Doe zo nog een paar jaar voort lieve sloeber!
Al eens gehoord van de 4 Heemskinderen en het Ros Bayard? (Ros Beiaard). In de streek van Dendermonde en aan de Maaskant in Wallonië weten ze er alles van. Anders moet je maar eens "googelen". Op de foto een lokale versie van dit oude verhaal. Er werd niks in scene gezet, de kikkers zijn niet afgericht en hebben uit vrije wil meegewerkt!
Voor de specialisten : het zijn groene bastaardkikkers
Niet in het voorjaar maar wel op het einde van de zomer of begin herfst steken deze krokusvormige bloemen hun hoofdjes boven de grond. Ze kondigen niet de lente aan, maar wel het einde van de zomer. De eerste keer dat ik hun naam hoorde dacht ik dat de persoon die het mij vertelde een “splaakgebrek” had maar neen, ze noemen wel degelijk herfsttijloos (Colchicum autumnale). Stijlloos betekent dat ze bloeien zonder hun bladeren, deze komen pas in het voorjaar tevoorschijn. Bij deze (grote) bollen komen er meerdere bloemen per bol tevoorschijn. Meestal hebben ze een lichtpurperen kleur. Opgepast, dit is één van de gifstigste planten die je bij ons in de tuin kan tegenkomen. Er was een tijd dat kinderspeelgoed vooral uit de natuur werd gehaald. In de zaaddozen van de herfsttijloos rammelen de zaden. Kinderen plukten deze zaaddozen soms en die werden dan een levensgevaarlijk rammelaartje. Jonge kinderen hebben de neiging alles ook eens te proeven en zaten al snel aan een dodelijke dosis colchicine. De dodelijke dosis wordt geschat op circa 20 mg. Eén zaad bevat ongeveer 4 mg colchicine. Opletten dus, ook met huisdieren, bij mij staan ze achter een omheining voor de veiligheid van de honden. Er zijn ongeveer 30 verschillende soorten, in Europa, Noord Afrika, Midden Azië en Centraal Azië. Het is zeer waarschijnlijk dat de naam Colchicum komt van Kolchis, een kustomgeving dichtbij de Zwarte Zee, het thuis van Medea, de bekende mixer van vergif. Gelukkig zijn ze wel zonder veel risico's mooi om naar te kijken!
Een iets minder giftige herfstbloeier, die wel erg lijkt op de herfsttijloos, is de herfstbloeiende krokus. Hiertoe behoort ook de saffraankrokus. Van deze soort worden de meeldraden gedroogd en als keukenkruid gebruikt, dit is dan ook het enige eetbare deel van de plant. Hierover later meer.
Gisteren werd mijn tuin vereerd met een bezoek van de “Queen”. Niet dat oude besje uit Brexitland, daar was mijn security niet op voorbereid. Wel een zwarte schoonheid met rood achterwerk ( ik weet het, zo spreek je niet over een koningin). Maar het betreft hier dan wel de koningin van de steenhommel. Wat hare Majesteit ertoe gedreven heeft een uitstapje te maken weet ik ook niet. Normaal houdt zij zich bezig met te zorgen dat er nageslacht geboren wordt. Zoals het een echte koningin betaamt heeft ze een gans gevolg van “nannies” om voor de kindjes te zorgen. Nu was mevrouw alleen op uitstap. Misschien op verkenning om een nieuw koninkrijk te stichten of gewoon een uitje omdat het mooi weer was? In ieder geval, het was weer eens iets anders. Zou ik nu het predicaat “koninklijk” mogen gebruiken als ik het over de tuin heb? Of is dat er over?
Voor wie er nog aan twijfelt, er is een nieuw seizoen op komst. Toen ik deze morgen de gordijnen opentrok was het redelijk nevelig. Daarbovenuit kwam een schuchter zonnetje piepen. Het zal ongetwijfeld een mooie dag worden ondanks een frisse start. Vier graden, dat was al dat de thermometer deze morgen aanwees in de Kempen. Het kwik zal een serieus spurtje moeten maken richting 20° en liefst nog iets meer tegen straks. De vogeltjes zijn terug en blijkbaar druk bezig de planning voor de volgende maanden aan het opmaken. Er klinkt terug vrolijk gekwebbel en getjilp uit de struiken, nog niet zo lang geleden was het redelijk stil in vogelland. De kikkers houden af en toe nog een kleine repetitie, waarschijnlijk reeds een oefensessie voor het concert van volgend jaar. Als het 's avonds begint te schemeren draaien de vleermuizen ook nog hun rondjes rond de vijver. Nog eens lekker wat insecten bijeenscharrelen, nu die er nog in overvloed zijn. De natuur maakt zich klaar voor de veranderingen die op til zijn. En ik? Ik kijk rond en observeer, en vergeet niet om te genieten. Morgen de BBQ nog eens aansteken!
Gisteren is Hibiscus “Fireball” in bloei gekomen. En gisterenavond is er in België en Nederland een vuurbol aan de hemel gespot. Toeval? Waarschijnlijk wel. Feit is dat je er in beide gevallen niet naast kunt kijken. En mijn "vuurbal" blijft wel iets langer zichtbaar om van te genieten.
Hibiscus “Fireball” is een subtropische Hibiscus maar dan wel eentje die je vrolijk het ganse jaar in de tuin kan laten staan. Zet ze op een droog zonnig plekje met liefst wat andere lagere beplanting aan de voet zodat de grond in de zomer niet te fel uitdroogt. Als ze in de winter de voetjes relatief droog kunnen houden, kunnen ze makkelijk -15°C overleven. En ik vergeet dan meestal nog om de voet van de plant wat te beschermen. Ze verdwijnen volledig bovengronds maar komen wel elk jaar terug. Niet panikeren als er begin juni nog niets te zien valt, tegen het einde van de maand zijn ze er wel! Voor de bloemen moet je wachten tot in september maar het wachten is wel de moeite waard.
Wat wel opvalt : ik heb nog geen enkele vlinder of bij deze bloemen weten bezoeken. Dit in tegenstelling met de Sedum die enkele meters verderop staat te bloeien. Gisteren telde ik ongeveer 30 dagpauwogen en nog enkele andere vlinders (Atalanta’s, koolwitjes, kleine vuurvlinders) en ontelbare bijtjes en hommels. En zo is iedereen gelukkig!
En om nog even in het rood te blijven, toen ik met de honden ging wandelen kon ik op de lindebomen om de hoek niet naast deze kleine rode beestjes kijken. Het zijn vuurwantsen, ze leven vooral graag op lindenbomen (wat een toeval)! Echt schadelijk zijn ze meestal niet, ze leven vooral van plantensappen van reeds dode bladeren en zuigen af en toe ook wel eens een insectje leeg. Ze komen soms met honderden voor op de stam van lindenbomen waar ze wat sap uit de bast halen. Bestrijden doet meestal meer kwaad dan goed. Ze kunnen, als ze met veel zijn, wel wat geurhinder geven want de meeste wantsen stinken wel enigszins. Soms hoor je dat ze verzot zouden zijn op Hibiscus maar dat heb ik zelf nog nooit ondervonden. En zo zijn we terug bij Hibiscus beland, de cirkel is weer rond!
Gisteren zag ik een oude bekende terug in de tuin. Het was een roodborstje. Nu zijn die er het ganse jaar door maar in de zomer krijg je ze praktisch nooit te zien. Ze zitten dan meestal wat verderop in het bos omdat er eten genoeg te vinden is. In de winter daarentegen komen ze dichter bij de mensen want het zijn echte opportunisten. Als je vroeg in het voorjaar bezig bent in de tuin komen ze bijna op je voeten zitten zodat ze op de eerste rij klaar staan om een insectje of een zaadje mee te pikken dat jij net te voren hebt blootgelegd. Toen ik 's avonds deze foto's wat meer in detail bekeek zag ik dat dit nog een jong vogeltje is. Vermits het nogal territoriale beestjes zijn is de kans klein dat mijn oude vriendje hier ook nog zit. Ik kan er naar gissen wat er met hem (of haar) gebeurd is maar ik heb wel zo'n vermoeden. Het goede nieuws is dan wel dat er een nieuwe generatie klaarstaat om mij 's morgens welkom te heten als ik in de tuin verschijn. Het feit dat we ze nu terug zien is een signaal dat de zomer niet eindeloos meer blijft duren.
We hebben het al eens over Helianthus gehad. Meer bepaald over “Lemon Queen” die toevallig (?) citroengeel van kleur is. Op de cultivar van vandaag kan ik niet met garantie een naam kleven. Het zou “Atrorubens” kunnen zijn maar zeker is dit niet. Enkele jaren geleden had ik van de buren enkele plantjes gekregen die anders op de composthoop waren beland wegens “overstock”. Want groeien doen ze als de beste, wat mij betreft mogen ze vrolijk hun gang gaan.
Geef ze veel zon en een niet te arme zandgrond (neutraal of alkalisch) en het kan niet misgaan. Mijn tuingrond is lichtjes zuur wegens de dennenbomen en dat is blijkbaar geen enkele probleem. Winterhardheid ook niet. In hun geboorteland (prairies N-Amerika) wordt het in de winter nog veel kouder dan bij ons. Begin september begint het bloemenfeest en dat gaat door tot een heel eind in oktober, met wat geluk soms tot november. De warmgele enkelvoudige bloemen trekken veel insecten aan.
Er zijn ook cultivars met dubbele bloemen verkrijgbaar, da’s een kwestie van smaak. Weet wel dat enkelvoudige bloemen voor insecten veel interessanter zijn, ze kunnen dan tenminste aan het stuifmeel geraken.
Een combinatie met (hoge) siergrassen is altijd mooi, bij mij staan er ook donkerpaarse herfstasters op de voorgrond maar deze staan nu nog niet in bloei. Zij vormen werkelijk de afsluiter van het bloeiseizoen. Dat laatste is eigenlijk ook niet helemaal waar want in november beginnen sommige Helleborus soorten al te bloeien en gaan daarmee door tot diep in het voorjaar. De show stopt dus eigenlijk nooit!
Vorige week vrijdagavond keek ik, zoals meestal, naar het BBC 2 tuinprogramma "Gardener's World" met Monty Don. Even nog een randbemerking hierover. Waarom kan (of wil) men zulke programma's niet in ons Nederlandstalig gebiedje maken. In Franstalig België is er op RTBf nog "Jardin et Loisirs" en dan heb je jet zo ongeveer gehad wat België betreft!
Nu ging het vorige vrijdagavond o.a. over het planten van voorjaarsbloembollen. Afwijkend van wat meestal wordt gepromoot, de bollen zo vlug mogelijk de grond in, vertelde Monty Don om specifiek met tulpenbollen nog een maand of zo te wachten om ze te planten. Er is blijkbaar een goede reden voor. Tulpenbollen kunnen in vochtige omstandigheden nogal makkelijk beschimmelen. Momenteel is de grond nog redelijk warm en vochtig door de veelvuldige buien van de laatste weken. In oktober is de grond al koeler geworden en zijn de schimmels, die altijd wel aanwezig zijn in de bodem, minder actief. Ik denk dat hij hier wel eens een punt zou kunnen hebben. Je hebt nog tijd genoeg om tulpenbollen te planten, zolang het niet langdurig vriest is het nog niet te laat. In de tijd die nu dan vrijkomt kan je nog genoeg andere klusjes opknappen om dan tegen het weekend nog eens van de tuin te kunnen genieten. Men voorspelt beter weer tegen het einde van de week. Misschien de BBQ nog eens een laatste keer dit seizoen warmstoken?
Zo af en toe, enkele keren per jaar, zie ik een blauwe bliksemschicht boven de tuinvijver. Het is een klein blauw, heel schuw vogeltje dat direct de biezen pakt als het ook maar iets ziet of hoort dat niet in de tuin thuishoort. Je kan het onmogelijk verwarren met eender welke andere vogel. Je moet eigenlijk veel geluk hebben om er eentje te zien. De grootste kans heb je, als je reeds op voorhand in de tuin bent en dan nog niet te dichtbij. Waarschijnlijk komen ze wel meer langs maar maken ze reeds rechtsomkeer nog voor ik ze gespot heb. De ijsvogel, want daarover gaat het hier, heeft een snelle, rechte vlucht, vaak vlak langs het wateroppervlak. Ze kunnen op deze manier snelheden bereiken van maximaal 80 kilometer per uur.
Ze leven van kleine visjes. Die lokaliseren ze vanaf een uitkijkpost ergens boven het water (vaak op een overhangende tak), en vangen ze dan met een “snoepduik”. Daarna vliegt de ijsvogel hierna terug naar zijn uitkijkpost. Daar slaan ze de vis dood en draaien ze hem zo dat de vinnen naar achteren wijzen en de vis gemakkelijker naar binnen glijdt. Door zijn levenswijze heeft de ijsvogel nood aan bomen en struiken in zijn omgeving en moet het water visrijk en helder zijn.
En daar zit het hem nou juist, mijn vijver is niet visrijk. Ik heb al overwogen om er kleine visjes in te zetten om meer ijsvogeltjes aan te trekken maar dat gaat dan waarschijnlijk ten koste van kikker dikkopjes in het voorjaar. Daar gaan die groene kwakers dan weer niet blij mee zijn. Moeilijk om voor iedereen goed te doen toch !
We zullen alles maar laten zoals het is en blij zijn met een sporadisch weerzien met ons blauwe vriendje. Zo blijft het spannend!
Gisteren zag ik enkele merels door de tuin zwalpen die duidelijk lichtjes beneveld waren. Om alle misverstanden uit de wereld te helpen, ik schenk geen alcoholische dranken aan tuinbewoners. Wat was er dan aan de hand? Heel simpel, momenteel hangen de vlierstruiken vol met dikke rijpe donkere bessen. Nu lust elke merel best wel een sappig besje. Mereltje weet alleen niet dat vlierbessen nogal makkelijk spontaan gaan gisten. Of misschien weten ze het juist wel en vinden ze het net daarom leuk, wie zal het zeggen? Gelukkig was er geen alcoholcontrole door de tuinpolitie en is alles goed afgelopen!
Deze morgen toen ik naar de kippetjes ging om de deur van hun nachthokje te openen keek ik "en passant" even naar de thermometer op het terras. Het ding stond op 6 (zes komma nul graden). Vind ik wel vrij frisjes voor half september. Ik weet niet of jullie je vorig jaar nog herinneren, toen was het rond deze tijd nog 30°C. OK, niet om 8 uur 's morgens natuurlijk maar de kans dat we vandaag nog 30° halen lijkt me ongeveer even groot als het winnen van de lotto en Euromillions tegelijk dit weekend.Zou Trump dan toch gelijk hebben? Natuurlijk niet ! Dit is nou net wat we de volgende jaren waarschijnlijk meer en meer zullen meemaken. Meer en meer extreme weersituaties, koude en warmteperiodes, lange droogteperiodes en als het dan eens regent dan zullen we het geweten hebben. En dan zijn we hier nog goed af. Ik mag er niet aan denken wat er met de bloempotten op het terras zou gebeuren moest er hier een windje opsteken van 300km/h zoals een week geleden in het Caraïbisch gebied. Kunnen we hier zelf ook iets aan doen om dit tegen te gaan? Het antwoord is ja. Door niet heel de tuin te asfalteren, een boompje laten staan dat anders plaats moet maken voor een verwarmd zwembad. Ik geef toe, echt veel zal het op zich niet helpen maar alle kleine beetjes helpen! Als we allemaal iets doen zal het toch best wel verschil maken. Moest het dan toch nog 30° worden dit jaar kan ik tenminste in de schaduw van dat boompje gaan zitten!
We kennen allemaal wel de Kamperfoelie, als het niet is van de mooie bloempjes zelf, dan wel voor de hemelse geur die, vooral ’s avonds, vrijkomt. Het is een niet zelfhechtende klimplant die met zijn windende stengels langs latwerk of grof gaas kan klimmen. Dit betekent dat je geen schrik moet hebben dat de gevel beschadigd kan raken zoals dat bij klimop bijvoorbeeld wel het geval is. Deze bladkamperfoelie kan naar believen in vorm worden gesnoeid. De meeste soorten bloeien zonder ophouden van juni tot september in de kleuren wit over geel naar oranje maar ook in roze tinten. De geur komt vooral 's avonds vrij om nachtelijke insecten te lokken.
Opgelet : de plant is giftig!
Kamperfoelie is een groot geslacht met meer dan 200 soorten klimplanten, bladhoudende en bladverliezende heesters. Deze klimplanten hoeven niet gesnoeid te worden. Je kan de nieuwe scheuten leiden en eventueel opbinden. Als de plant wat teveel plaats begint in te palmen kan de deze scheuten gewoon afknippen. Te grote of verwaarloosde exemplaren kan je in het voorjaar serieus kortwieken, ze lopen gewoon terug uit.
Sommige klimsoorten zijn niet winterhard en hebben een koude serre nodig. De soort op de foto staat hier al meer dan 20 jaar, helaas weet ik niet meer om welke cultivar het hier gaat. Dat maakt ze echter niet minder mooi !
Sedum spectabile is oorspronkelijk afkomstig uit Azië. Deze plant wordt soms ook muurpeper, hemelsleutel of vetkruid genoemd. Het zijn al vele tientallen jaren zeer betrouwbare, makkelijk te houden tuinplanten. Het zijn bladverliezende succulenten die grote pollen vormen en in het najaar met grote platte schermen roze tot violette bloemetjes bloeien. Deze bloeien van eind augustus tot in oktober en zijn een echte magneet voor allerlei insecten. De vorige dagen zag ik, op de schaarse momenten dat de zon scheen, tientallen dagpauwogen, koolwitjes, bijen en hommels de bloemen afstruinen. Deze succulent is perfect winterhard en houdt van een standplaats in volle zon en een neutrale tot kalkrijke, goed gedraineerde grondsoort. Ze kunnen ook heel goed droogteperiodes doorstaan. Er zijn tegenwoordig vele tientallen verschillende cultivars op de markt. Ze zijn allemaal even makkelijk te houden. Zet er enkele op het meest zonnige plekje in de tuin, de tuinbeestje zullen u dankbaar zijn!
De tuin maakt zich stilaan klaar voor de apotheose, de kroon op het werk, de grote finale! Nog even alle registers opentrekken vooraleer te gaan uitrusten tijdens de winter! Ik verwacht er nog veel van. De eerste Heliantus (vaste plant zonnebloemen) staan al enkele dagen open. Sedum begint nu ook op zijn mooist te komen. Ook Viburnum tinus laat zijn eerste fantastisch ruikende bloemetjes aarzelend zien. Ik wacht ook vol ongeduld op de herfsttijlozen (herfstkrokus). De herfstasters en armeluisorchideetjes volgen nog iets later. Binnen enkele weken beginnen de bomen te verkleuren. Vooral van de Japanse esdoorns verwacht ik veel. Elk jaar hoop ik op een echte “Indian Summer”.
Gisteren na de regen was een topdag voor vlindertjes. Vooral de dagpauwogen en koolwitjes fladderden met tientallen tegelijk rond. Ook deze prachtige, voor mij onbekende, rups kwam even langs. Navraag op de website van natuurpunt bracht de oplossing : dit rupsje in kwestie verpopt binnenkort tot een Zuringuil (een nachtvlinder). Deze vlinder zelf heb ik nog niet gezien (’s nachts slaap ik meestal). Af en toe (overdag dan) even rondkijken, je staat versteld wat je allemaal in je eigen tuin kan ontdekken!
Helianthus ”Lemon Queen” is een fraaie laatbloeiende vaste plant, uit de familie van de zonnebloemen, die ruim 2 meter hoog kan worden. De vele lichtgele bloemen blijven vanaf eind augustus tot een stuk in oktober kleur aan de border geven. Je kan ze ook gebruiken als snijbloem. Persoonlijk vind ik ze wel mooier in hun natuurlijke omgeving. De bloemen zijn ook echte insectenlokkers.
Deze plant is zeer winterhard en bladverliezend in de winter. Ondanks de grote hoogte van de plant moet je niet vrezen dat ze omwaaien. Vandaag is er een lekker stormwindje en dat deert ze hoegenaamd niet. Je zet ze best achteraan de border, al dan niet in combinatie met siergrassen. Ze zijn niet echt kieskeurig wat de standplaats betreft maar om goed te bloeien hebben ze zoveel mogelijk zon nodig. Heliantus kan goed tegen de droogte maar slecht tegen teveel nattigheid. Op de Kempense zandgrond is dit laatste geen enkele probleem.
Er zijn ook nog vele andere cultivars van deze soort beschikbaar, de meeste daarvan hebben warmere geeltinten dan Lemon Queen maar stellen dezelfde eisen om te groeien en bloeien. Zij komen één van de volgende dagen nog aan bod.
Neen, ik heb geen last van de warmte ! Toch is dit mijn favoriete wesp. Deze duikt niet op mijn wijn- of bierglas als ik op het terras zit, niet dat het daar nu het weer voor is, maar dat is weer een ander probleem. Dit is een solitaire wesp, ze zit ergens stilletjes te wachten op een passerende vlieg, geeft deze een steek waardoor de vlieg verlamd wordt en zuigt ze dan leeg, smakelijk! Maar ik ben wel van een vlieg af. Deze opruimer behoort tot de familie van de graafwespen en noemt heel toepasselijk "gewone vliegendoder". In dezelfde familie zitten ook nog wantsendoders, sprinkhaandoders, bijendoders, en ga zo maar door. Zo blijft alles min of meer binnen de perken bij moeder natuur, zolang wij ons er niet te veel mee bemoeien natuurlijk. 't Zit toch allemaal knap ineen, je moet er maar opkomen!
Dat katten 7 levens hebben is algemeen bekend. Dat dit ook voor buxus geldt is, voor mij alleszins, nieuw.
Na de ziekte vorig jaar, de late nachtvorst dit voorjaar en dan de buxusmot deze zomer dacht ik dat het "over and out" was voor de buxus. Blijkbaar zijn het toch taaie plantjes want ze beginnen nu terug nieuwe blaadjes te produceren! Dat wil niet zeggen dat alle problemen nu van de baan zijn. De buxusmotten zijn er nog wel degelijk, ze leggen nu hun laatste collectie eitjes van waaruit de rupsjes zullen uitkomen. Deze rupsjes zullen zich inkapselen in een cocon en zo de winter doorkomen. In het voorjaar begint de vreetpartij dan terug opnieuw. Tenzij de cyclus ergens onderbroken wordt! Als je ecologisch wil blijven is dat iets lastiger dan de gifspuit bovenhalen. Ik ga binnen een week of twee trachten ze er uit te spuiten met de hogedruk lans! De buxus zelf zal dit ook niet leuk vinden maar het is nu of nooit. Ik vrees dat de buxusmot ondertussen een blijvertje is geworden waar we elk jaar rekening moeten mee gaan houden.
Physostegia virginiana noemt deze plant officieel, geen mens die deze naam kent, de Nederlandse naam scharnierplant is veel makkelijker. Weet je hoe ze eigenlijk aan deze naam komen? Buig de vierkante stengel en je ziet direct waarom, ze blijven staan zoals je ze gebogen hebt! Het achtervoegsel "virginiana" geeft dan weer aan waar ze vandaan komen : N-Amerika namelijk.
Scharnierbloemen houden van de zon en groeien liefst op een humusrijke, voedselrijke en goed doorlaatbare grond. Ze mogen zeker niet te droog staan. Op mijn Kempense zandgrond betekent dit dus water bijgeven tijdens warme droge periodes (zoals afgelopen maand juni het geval was). Zet ze in groepjes om een mooi effect te bekomen. Eens ze in bloei komen begin september is er geen houden meer aan, ze geven een overvloed aan lilakleurige bloemen. De planten zijn polvormend en maken stevige wortelstokken. Bij mij doen ze het zeer goed, als ze niet zo mooi waren zou ik bijna durven zeggen dat ze woekeren. In de literatuur staat om ze te scheuren, ik heb dit nog nooit gedaan en ik heb er elk jaar meer en meer. Misschien dat binnen enkele jaren als het hart van de planten minder groeikracht heeft ik ze zal scheuren om de planten te verjongen. Dit zou dan blijkbaar best gebeuren in april-mei.
Soms lees je ook om ze wat te beschermen in de winter, ik doe dit niet en in de Kempen kan het toch behoorlijk koud worden. Voordeel hier is wel dat er geen water op de grond blijft staan en de meeste planten hebben meer last van vocht als van koude. Al met al toch een zeer makkelijke plant die zo naar het einde van het seizoen toch nog heel wat kleur in de border kan brengen. Bij mij zijn hun buren de groene Echinacea (zonnehoed) die ik een tijdje geleden reeds heb besproken. Dit geeft een mooi rustig contrast.
Nu is het moment om uitgebloeide agapanthus bloemen te verwijderen. Tenzij je het zaad wil verzamelen om nieuwe planten mee te kweken kan je beter de uitgebloeide bloemstengels verwijderen, deze putten de plant teveel uit. Door ze af te knippen kan de plant deze energie gebruiken om bladeren en wortelgestel te versterken. Het is ook aan te bevelen ze nog eens te bemesten met een meststof met veel K (kalium of potas) zoals een tomatenmeststof bijvoorbeeld.
Heuchera’s zijn vaste planten waarvan het meeste blad in de winter aanwezig blijft. Ze bestaan tegenwoordig in oneindig veel bladkleuren en vormen. Ze variëren in hoogte tussen 15 tot 50 cm (zonder de bloemen). Die bloemen zijn een extra bonus want de planten zijn ook zonder reeds mooi. De bloemkleuren gaan van wit, geel, vanille geel, crème, roze tot bloedrood. De bloemetjes bloeien, naargelang de soort, van juni tot ongeveer eind september, in trosjes op lange bloemstengels.
Heuchera stelt niet veel eisen wat de grondsoort of de standplaats betreft. Ze groeien zowel op droge als vochtige grond. Bij het aanplanten is het aangewezen de jonge plantjes een goede start te geven door wat goede potgrond toe te voegen. Ze verdragen zowel (half)schaduw als zon maar wel niet de ganse dag in de volle zon. Bij mij staan ze in de halfschaduw onder een (nog jonge) eikenboom.
Heuchera moet na een aantal jaar verjongd worden, ze groeien namelijk via wortelstokken. Deze zijn makkelijk te scheuren, gooi het oudste, centrale, deel weg en scheur de jongere delen alvorens terug uit te planten. Dit kan in principe het ganse seizoen maar ik doe dit meestal in het late voorjaar (einde mei, begin juni). Het is dan nog niet te droog en te warm waardoor de planten snel terug in de groei zullen gaan.
Tot dezelfde familie als de Heuchera's behoren de Tiarella’s. Heucherella’s zijn een kruising tussen Heuchera en een Tiarella. Deze laatsten bezitten de typische bloemetjes van Tiarella en de mooie bladkleuren van Heuchera.
Geef me een definitie van onkruid. Vraag het aan 10 mensen en je krijgt 10 verschillende antwoorden. Sommigen beschouwen alles wat ze niet zelf doelbewust hebben aangeplant als onkruid. Wel, ik heb ooit Houttuynia cordata aangeplant (en nog veel geld voor betaald ook), ik ben al 20 jaar bezig om het terug weg te krijgen! Bij mij valt dit dus onder de categorie “sterk woekerend onkruid”. Idem met Zenegroen (Ajuga), prachtig, met blauwe bloemetjes in de voorjaarsborder. Minder prachtig als ze met honderden tegelijk in het gazon verschijnen. Weg dus met deze definitie van onkruid. Wat te doen dan met Vingerhoedskruid (Digitalis)? Prachtig toch! Ok, ze zaaien zichzelf redelijk vlotjes uit maar op de plaatsen waar ze niet gewenst zijn trek ik ze uit, ze wortelen zeer oppervlakkig, dus dat is geen probleem. Ik vind ze prachtig, de hommeltjes ten andere ook. Mooi om te zien wat voor capriolen ze moeten uithalen om in de bloempjes te raken. Nog zo eentje dat regelmatig spontaan overal opduikt is Robertskruid. Dit is een inheems familielid van onze tuingeraniums. Ik vind ze best mooi met hun kleine roze bloemetjes, op de meeste plekken mogen ze gewoon blijven staan. Zoek zelf maar eens een bloemetje dat het zowel in de zon als in de schaduw goed doet, bloeit van juni tot september, niet omwaait, niet wordt opgevreten door slakken, dat je geen extra water moet geven en bovendien nog gratis is. Als ze zoiets adverteren in het tuincentrum staan er kilometerlange files op de weg daarheen. Zelfs brandnetels krijgen van mij een plekje achter de compostbak. Wist je dat de onderzijde van een brandnetelblad niet prikt? In Marshwood, een dorpje in Engeland, wordt jaarlijks een wedstrijd "brandnetel eten" gehouden. Hierbij worden de bladeren met de vingers tot een prop gevouwen, met de niet stekende onderzijde aan de buitenkant, waarna de prop wordt ingeslikt. Het maagzuur in de maag neutraliseert de brandharen. Nu heb ik Engelsen altijd al een merkwaardig volkje gevonden, dit versterkt mijn vermoeden. Ook in onze contreien worden brandnetels o.a. gebruikt in soepjes en thee. Je kan er ook brandnetelgier mee maken, prima bemester en gratis, niet net naast het terras doen want er zit een reukje aan! Bovendien hebben veel vlinders brandnetels nodig om te overleven. Van de dagpauwoog, de kleine vos, de atalanta, de gehakkelde aurelia en nog een rits anderen kunnen de rupsen niet leven zonder brandnetels. Geen brandnetels, geen vlinders !
Wat is dan wel onkruid? Voor mij persoonlijk springt er eentje uit : de wilde braam! Dat spul groeit meters per week, slingert zich overal tussen en is niet kapot te krijgen. Of je nu handschoenen aandoet of niet, gegarandeerd zitten er 2 dagen later nog doorntjes in je handen en armen. Braambessen zijn wel best lekker maar meestal zijn de vogels me voor. En ik ga ook niet voor fakir spelen om een simpele braambes te plukken. Dan koop ik ze wel in de supermarkt!
Schizostylis coccinea (Kafferlelies) komen uit Z-Afrika waar ze groeien langs kleine snelstromende riviertjes. Dit zegt ons al direct iets over de groeiomstandigheden van deze planten : graag vochtig en niet te koud in de winter. De naam kafferlelie is afgeleid van "de kaffers", een verzameling bantoestammen, waartoe zoeloes en bantoes worden gerekend. Deze twee stammen voerden in Zuid-Afrika ettelijke oorlogen tegen de Engelse kolonisten. De oorsprong van het woord ligt echter in het Arabisch waar “kafir” ongelovige betekent. De kafferlelie (Schizostylis) behoort tot de familie van de lisachtigen (Iridaceae) en is oorspronkelijk scharlakenrood van kleur. De tweede naam "coccinea" duidt daarop. De plant bezit grasachtig bladeren en groeit op een warme plaats in de zon. De kafferlelie is een vaste plant, die het vooral in de omgeving van een vijver uitstekend zal doen. Naast een vochtige grond is een voedzame, humusrijke grond van belang voor een goede groei en bloei. Ze bloeien in roze tot rood van augustus tot oktober. Er is ook een witte cultivar (alba). Ik houd ze als moerasplant in de oeverzone van de vijver, dat heeft een aantal voordelen. Je moet ze niet alle dagen water geven want dat is anders wel nodig als ze in de volle grond staan. Een tweede, nog groter voordeel, is dat ze daar onbereikbaar zijn voor naaktslakken want die zijn er verzot op. Een derde voordeel is dat tijdens de winter je er niets van moet van aantrekken. Ze trekken hun plan wel onder water, het blad sterft af maar het wortelgestel zit in het water en komt daardoor nooit in extreem lage temperaturen. Handig toch ?
Rosa "Lavender Blue" heeft zijn tweede adem gevonden. Na een zeer rijke bloei in juni en juli kwam er begin augustus een periode waarin ze het een beetje voor bekeken hield. Ik heb toen een lichte snoei doorgevoerd en voilà, ze zijn er weer. Normaal gaan ze er nu mee door tot het einde van het seizoen, zo ergens in november. Bij zacht weer zonder vorst krijgen we zelfs nog enkele weken extra in december.
Enkele dagen geleden schrok ik me een bult toen ik plotseling een superwesp van ongeveer 3 cm groot zag passeren. Hij (of zij) bromde vervaarlijk tijdens zijn vlucht door de tuin. Met zijn rosse kop en zwart-geel achterlijf zag hij er een beetje uit als een prioritair voertuig (genre M.U.G.), zo eentje waarvoor je automatisch een stap opzij doet. Het bleek een hoornaar te zijn. De grootste vertegenwoordiger van de wespenfamilie in onze contreien. Wat opzoekwerk bracht aan het licht dat je met dit heerschap best geen ruzie zoekt maar anderzijds ook dat dit meestal eigenlijk de brave goedzak uit de familie is. Normaal gezien gaan ze ons nooit zelf aanvallen, in tegenstelling met hun neefjes de gewone wespen die soms wel een kort lontje hebben. Ze komen ook niet op onze drankjes af die op de terrastafel staan. Ze zijn zelfs best nog nuttig want ze jagen op insecten waaronder o.a. ook de gewone wespen. Eens ze die gevangen en gestoken hebben (in de vlucht), vermalen ze hun prooi om er hun larven mee te voeden. Die larven op hun beurt produceren suikers waarmee de volwassen hoornaar zich voedt. Er is ook nog een Aziatisch neefje in de familie die (gelukkig slechts) sporadisch bij ons aan te treffen is want deze rooft ganse bijennesten leeg tot wanhoop van de imkers. Maar deze ga ik dus niet platkloppen zolang hij tenminste netjes buiten in de tuin blijft.
Mandevilla is een klimplant uit midden en Zuid-Amerika waar deze tot op grote hoogte groeit. Dat is dan ook de reden dat deze plant onze “kwakkelzomertjes” toch best leuk vindt. Bloeit rijkelijk van juni tot ver in het najaar met wondermooie bloemen in de kleuren wit over roze tot knalrood. Staat graag in de zon maar halfschaduw is ook prima.
Na de” IJsheiligen “(half mei) kan de plant naar buiten. In de zomer elke dag water en wekelijks wat meststof houdt de plant aan de bloei. In de winter spaarzaam met water, de grond net niet laten uitdrogen. Ik hou ze in de winter in de veranda bij ongeveer 10-12°C, ze blijven soms nog bloeien tot in december en gaan dan in rust. In het voorjaar een portie verse potgrond voor Mediterrane planten, wat insnoeien en/of opbinden en de plant kan er terug tegenaan gaan voor het nieuwe seizoen. Opgelet : het sap van de plant is giftig !
Mandevilla is sinds al sinds halverwege de 18de eeuw in cultuur. De plant is vernoemd naar de botanicus Henry Mandeville. Vroeger vond je deze plant soms terug onder de naam Dipladenia. Die naam Dipladenia wordt nu officieel niet meer gebruikt. Sundavilla is dan weer de merknaam van door Suntory ontwikkelde hybrides van de Mandevilla sanderi, zoals Sundaville Red, Sundaville White, Sundaville Pink, Sundaville Purple.
De Dahlia is in Europa pas de laatste 400 jaar bekend (zo rond 1600). De zaden ervan werden door de Spanjaarden meegebracht uit Mexico. Er werd weinig mee gedaan, pas rond 1800 kwamen er pogingen om de plant in bloei te krijgen. Dit gebeurde voor het eerst in de Botanische tuinen van Madrid. Later werd de plant ook uitgezaaid en gekweekt in de Botanische tuinen van Berlijn. De plant kreeg werd genoemd naar Andreas Dahl die een leerling was van de toenmalig zeer beroemde botanicus Linnaeus. Sindsdien is het snel gegaan. Momenteel zijn er zo’n 20.000 cultivars, de ene al wat geslaagder dan de andere. De eerste Dahlia soorten zagen er 200 jaar geleden wel enigzins anders uit dan wat we nu gewend zijn. De bloeiwijze van toen komt een beetje overeen met de huidige Mignon Dahlia's. Elke bloem was voorzien van 8 bloembladen en een open hart met veel meeldraden Overigens behoort de Dahlia tot de Compositae waartoe o.a. ook de Zonnebloemen behoren. Het plantengeslacht Dahlia omvat 12 bekende soorten, die alle inheems zijn in Midden-Amerika en dan vooral in Mexico. De Dahlia, die wij tegenwoordig kennen is een kruisingsproduct van verscheidene soorten. Ze wordt Dahlia variabilis (veranderlijk) genoemd en dat duidt op de verscheidenheid van vormen en kleuren rijkdom.
Persoonlijk ben ik niet zo weg van Dahlia’s. Ik heb er wel enkele staan verspreid over de borders. Het zijn dan wel enkelbloemige soorten waardoor het stuifmeel van de bloemen bereikbaar is voor insecten. Voor een bij is een “pompon” type compleet nutteloos, het insect raakt nooit bij het stuifmeel. Doordat ze in een dicht beplante border staan en deze pas in het voorjaar op te ruimen wordt durf ik het ook aan om de knollen in de grond te laten zitten. Dit gaat nu toch al een aantal jaren goed. Er zal ooit nog wel eens een strenge winter komen die ze niet overleven maar het zijn toch maar enkele knollen. Het leuke aan Dahlia’s is dat ze vanaf half augustus doorgaan met hun show tot aan de eerste nachtvorst. Bladluizen en oorwurmen durven soms eens langskomen maar ik heb er weinig last mee.
Lavatera 'Burgundy Wine' bloeit van juni tot september met donker purperrode tot wijnrode bloemen die 3 tot 7 cm groot kunnen zijn. De bloemtakken zijn ook geschikt als snijbloem. De plant is onderaan houtachtig met hogerop kruidachtige stengels tot 150 cm hoog. Hij groeit wat rommelig Deze struiken houden van een zeer licht beschaduwde standplaats (bijna volle zon), op een vruchtbare en doorlatende bodem. Op zandgrond verrijkt met wat compost doen ze het uitstekend. In de winter staan ze niet graag met hun voetjes in het nat. Alle Lavatera vaste planten zijn min of meer vorstgevoelig. De takken kunnen invriezen maar lopen telkens vrolijk terug uit vanuit de stam. Ik snoei in het voorjaar meestal heel de plant terug tot op het hout op ongeveer 10cm hoogte. Een winterbescherming (wat houtsnippers) is aan te bevelen.
We hebben reeds enkele weken geleden over "Pinky Winky" gesproken, toen zagen de bloemen nog bijna wit met hier en daar een zweem van roze. Nu enkele weken later, zie je hoe deze struik aan zijn naam komt. Bloeit nog weken lang (tot aan de eerste nachtvorst) en is ongevoelig voor wind en stortbuien in tegenstelling met bijvoorbeeld "Annabelle"
Water brengt leven in de tuin. In en rond de vijver valt altijd wel iets te beleven. 's Avonds is er telkens vleermuizenballet. Deze geruisloze fladderaars zijn op zoek naar muggen en andere plaagbeestjes boven het water. Salamanders jagen dan weer op de larven van de muggen onder water. Ik zou niet graag een mug zijn in Bernerhof, wegens onzekere tijden! Libellen zijn nog druk bezig met het produceren van nakomelingen voor volgende jaar. Kikkers maken de omgeving onveilig voor allerlei insecten en kleine naaktslakjes, vooral dat laatste juichen we uiteraard toe. Over kikkers gesproken, de jongste generatie, enkele weken geleden nog dikkopjes, begint nu na een regenbui, of 's avonds als het gras nat is, aan de eerste expedities buiten de vijver. Een aantal van hen zal ongetwijfed de wijde wereld intrekken. Dat dit voor jonge kikkertjes een gevaarlijke tocht kan zijn hoeft geen betoog. De luchtmacht (lees "reigers" is ook paraat). En overdag opletten voor de maairobot! Ja ja, ook voor kikkers zijn er nieuwe uitdagingen en gevaren in de 21° eeuw! In ieder geval wens ik ze het allerbeste toe!
foto's : Houtpantserjuffers op huwelijksreis en Paardenbijter (ja ja, hij weer)
Ik ben Roger
Ik ben een man en woon in de Kempen (België) en mijn beroep is jong gepensioneerde.
Ik ben geboren op 29/05/1954 en ben nu dus 69 jaar jong.
Mijn hobby's zijn: tuinieren, fotografie, zeewateraquarium, modelbouw, ....
Bernerhof
