Water

Dorstig volk

ALEXANDER WEISSINK

KAIRO – Het was feest toen de waterleiding twee maanden geleden eindelijk was aangelegd. Voor het eerst waren alle huizen in het boerendorp Al-Barada in het gouverneraat Qalyubeiya ten noorden van Kairo aangesloten op stromend water. Nooit meer hoefden de vrouwen water te halen bij de tankwagen die dagelijks het gehucht binnenreed. “Plotseling kwam schoon water uit de kraan”, vertelt Yasser, een onderwijzer van de buurtschool. De ongekende vooruitgang in het stoffige dorpje met vijftigduizend inwoners werd uitbundig gevierd. Totdat de mensen opeens ziek werden. Het drinkwater bleek vervuild met rioleringswater.

Meer dan duizend inwoners zijn nu besmet met tyfus, een bacteriele ziekte die veelal verspreid wordt door het drinken van verontreinigd water. De regionale ziekenhuizen liggen vol met patienten die angstvallig in quarantaine worden gehouden. “Die waterleiding heeft niets dan ellende gebracht”, aldus Yasser.

Het gebrek aan veilig drinkwater en sanitatie is een van de meest dringende problemen in Egypte, meldt het jaarlijkse rapport van de ontwikkelingsorganisatie van de Verenigde Naties (UNDP). Er is sprake van een “sluimerende noodsitutatie”.

Naar schatting 17.000 Egyptische kinderen sterven elk jaar vanwege diarree en uitdroging als gevolg van besmet water. In de steden is weliswaar 82% van de huishoudens aangesloten op de riolering, maar daarbuiten is dat slechts bij 24% het geval. De Wereldbank en andere internationale donoren verstrekken honderden miljoenen euro’s om de hoognodige watervoorzieningen uit te breiden, maar ondertusen bezwijkt de bestaande infrastructuur aan overbelasting.

De tankwagens - zowel van het leger als van islamitische welzijnsorganisaties - zijn weer terug in de onverharde hoofdstraat van Al-Barada. Tientallen vrouwen verdringen elkaar in de modder om hun jerrycans, emmers en stalen potten met drinkwater gevuld te krijgen. Een tot aan de rand gevulde container wordt van het hoofd van een vrouw gestoten. Een scheldpartij breekt uit. “Het is mensonterend. Ik heb me al twee weken niet gewassen ”, zegt Yasser. “Ook niet met grondwater, want niemand vertrouwt het nog.”

Hoe het heeft kunnen gebeuren is nog niet helemaal duidelijk. Volgens Gamal Yehi, de advocaat die de belangen van de dorpsbewoners behartigt, is het een typisch gevolg van de corruptie die het hele land teistert. Goede plannen worden slecht uitgevoerd met goedkope materialen door onbetrouwbare aannemers en een incompetente overheid. “ Ze verdelen het geld onderling over de rug van het volk”, zegt hij tijdens een ontmoeting in een achterafstraatje buiten het zicht van de politie die hem heeft verboden met de pers te praten.

Dat het grondwater in Al-Barada verontreinigd is, mag geen wonder heten. De drainagekanalen die afvalwater naar de Nijl moeten afvoeren zitten hopeloos verstopt met vuilnis dat er door de dorpelingen achteloos wordt ingestort. Het water is veranderd in een stinkende zwarte drap.

Elders in Egypte is het niet veel anders. Ook de Nijl, die voorziet in ruim 85% van ‘s lands watervoorziening, is ernstig verontreinigd. Jaarlijks verdwijnt 550 miljoen kubieke meter industrieel afvalwater in de rivier waar Egypte haar bestaan aan dankt. Daarnaast loopt 2,5 miljard kubieke meter drainagewater van de landbouw – vervuilt met chemische pesticiden en kunstmest – in de Nijl. Hoeveel onverwerkt rioleringswater in de levensader terechtkomt is niet bekend.

Bij gebrek aan alternatief drinkt bijna 40% van de Egyptische bevolking verontreinigd water, zo blijkt uit een recente studie van het Nationale Onderzoekscentrum. Dat verklaart mede waarom Egypte wereldwijd een van de hoogste percentages nieraandoeningen kent, aldus het rapport.

Egypte is een geschenk van de Nijl, zou de Griekse geschiedscrijver Herodotus ooit gezegd hebben, maar water is in Egypte een schaars goed geworden. Door de groeiende bevolking - momenteel 80 miljoen inwoners en naar verwachting 120 miljoen in 2050 - overtreft de vraag het aanbod is steeds ernstiger mate. Nu al is er slechts 860 kubieke meter water beschikbaar per hoofd van de bevolking per jaar, aanzienlijk lager dan de internationaal gehanteerde waterarmoedegrens van 1000 kubieke meter. Onlangs waarschuwde de regering dat het verder zal dalen tot 582 kubieke meter in 2017.

Aangezien de Nijl nu al niet meer aan de behoefte kan voldoen, is Kairo erop gebrand dat de toevoer vanuit de bovenstroomse landen onaangetast blijft. Een verdrag tussen Egypte en Sudan uit 1959 bepaalt dat Egypte jaarlijks recht heeft op 55,5 miljard kubieke meter. Al dat water wordt bijna tot de laatste druppel gebruikt en hergebruikt. Slechts een fractie stroomt de Middellandse Zee in om te voorkomen dat de rivier in het noorden verzilt.

Daarom voelt Kairo zich bedreigd wanneer de zuidelijk gelegen landen, met name Ethiopie vanwaar 85% van het Nijlwater uiteindelijk Egypte binnenstroomt, meer water willen gebruiken voor eigen doeleinden. Het aftappen van Nijlwater ten nadele van Egypte zou volgens de vroegere president Anwar Sadat zelfs beschouwd worden als een regelrechte oorlogsverklaring. Dat dreigement is door president Hosni Mubarak – sinds 1981 aan de macht - nooit meer expliciet uitgesproken, maar de verhoudingen tussen Egypte en Sudan enerzijds en de bovenstroomse landen anderzijds zijn onlangs weer sterk verslechterd.

Opnieuw liepen de onderhandelingen in het kader van het mede door Nederland gesteunde ‘Nile Basin Initiative’ onlangs vast op onenigheid. Het overleg werd in 1999 gestart “om de rivier gemeenschappelijk te ontwikkelen en vrede en veiligheid in de regio te waarborgen”, zo staat in de beginselverklaring. Maar de laatste sessie vorige maand in Alexandrie liep uit op een scherpe woordenwisseling. “Het maakt niet uit wat zij vinden, alleen onze mening telt”, zei de Egyptische minister voor water en irrigatie naderhand. De gespreksronde wordt over vijf maanden voortgezet wanneer de gemoederen wat zijn bedaard.

Terwijl Kairo het oude quotum onaangetast wil houden en liefst meer water opeist, willen de zuidelijke gelegen landen juist af van een Brits koloniale bepaling uit 1929 die Egypte een vetorecht geeft over grootschalig gebruik van Nijlwater in bovenstroomse gebieden. Kairo maakt bijvoorbeeld bezwaar tegen de bouw van hydro-elektische dammen voor het opwekken van waterkracht en de aanleg van irrigatiekanalen voor grootscheepse landbouw.

Ondanks de watercrisis, is de Egyptische bevolking bepaald niet spaarzaam met het beschikbare water. Door verspilling gaat een grote hoeveelheid water verloren, volgens de Wereldbank het gevolg van een te lage prijs die op water wordt geheven. Egyptenaren moeten veel zuiniger met hun water omgaan, zo waarschuwde Catarina de Albuquerque, een door de VN aangestelde afgezant, twee maanden geleden tijdens een bezoek.

Het meeste water wordt echter gebruikt in de landbouw. Door inefficiente irrigatiesystemen gaat bijna 85% van de waterconsumptie op aan de bevloeiing van gewassen. En zelfs dat is niet genoeg. Door de ongelijke verdeling van het water zien veel boeren zich genoodzaakt onverwerkt rioleringswater af te tappen voor hun gewassen. De minister van landbouw heeft daarom afgelopen week aangekondigd alle groente en fruit te vernietigen die met rioolwater is geteeld.

“Ik kan niet anders”, zegt Shabaan Said in het boerengehucht Al-Gomhureiya in de Fayoum ten zuidwesten van Kairo. Leidingwater komt hier niet en het opgepompte grondwater is ernstig verontreinigd. Net als veel dorpsgenoten heeft de 55-jarige maisboer een nieraandoening. “Zelfs de dieren drinken het water hier niet meer.” Een islamitische welzijnsorganisatie heeft daarom vorig jaar een kleine waterzuiveringsinstallatie aan de rand van het dorp neergezet. Elke dag zetten vrijwilligers de kraan twee uur lang open zodat de inwoners water kunnen halen. “Zoveel water heeft dit land en dan komen we toch bijna om van de dorst”, zegt Shabaan. “Dat is toch onbegrijpelijk?”

Egypte verbruikte afgelopen jaar 64 miljard kubieke meter water. Volgens het Nationale Onderzoekscentrum zal het land in 2017 ruim 86 miljard kubieke meter water nodig hebben, maar slechts over 71.4 miljard kubieke meter beschikken. Een verdrag tussen Egypte en Soedan uit 1959 bepaalt dat Egypte 55,5 miljard kubieke meter Nijlwater mag gebruiken. Nu voorziet de Nijl in ruim 85% van de nationale behoefte. In 2017 zal dit zijn gedaald tot 80,5%. Het ministerie van water en irrigatie ziet de oplossing voor de toenemende waterschaarste in het tegengaan van verspilling, meer onttrekking van bronwater en het gebruik van ontziltingsinstallaties. Darnaast propageert het een betere opvang van regenwater in de bovenstroomse landen zodat de Nijl meer water kan aandragen. De landen die in het ‘Nile Basin Initiative’ zijn verenigd zijn Egypte, Soedan, Ethiopie, Oeganda, Kenia, Tanzania, Burundi, Rwanda, en de Democratische Republiek Congo.

12-09-2009 om 00:00 geschreven door andre&ida

Straat van Kairo

Afscheid van stokoude taxi

ALEXANDER WEISSINK

KAIRO - Het is een emotioneel afscheid. Tarek (36) wrijft nog een laatste keer over het doffe dashboard van zijn veertig jaar oude Fiat 132 en kust het stuur. “Masalama habibie”, dag vriend, zegt hij tegen de afgeleefde taxi waar zijn vader ooit in begon. Het blauwe boze oog dat al die tijd tijd aan de achteruitkijkspiegel hing om afgunstige weggebruikers af te schrikken, steekt hij in zijn zak. De koran haalt hij vanachter de voorruit en stopt het in zijn tas. Dan parkeert Tarek de gammele auto op het afgebakende terrein in de woestijn bij hektometerpaal 10,5 langs de snelweg tussen Kairo en Alexandrie.

De dienstdoende functionaris neemt de autopapieren in ontvangst en laat Tarek een formulier ondertekenen. Honderden taxis zijn hem in de afgelopen weken voorgegaan. De wrakken staan als kleine Dinky Toys in het zand opgestapeld. Nog een laatste keer kijkt hij naar zijn gebutste Fiat. “Hij was een beetje oud, maar deed het nog goed”, zegt Tarek triest. Dan spiest een vorkheftruck de auto door de zijdeuren en tilt het de lucht in. Een kwart tank kostbare benzine die Tarek is vergeten af te tappen spettert op de grond. Voor zover er milieubepalingen zijn, worden ze niet zo serieus genomen in Egypte. In mum van tijd ligt het barrel bovenop drie andere oldtimers.

Op de openbare weg van Kairo vindt een kleine revolutie plaats. De stokoude taxis die het straatbeeld tot voor kort domineerden, verdwijnen in rap tempo. Voorbij zijn de tijden dat de roetpluimen van een zwart-witte Lada, Peugeot of Fiat het zicht op de tegenligger ontnemen. Niet langer hoeft de klant plaats te nemen op een smerige zitting die getekend is door smeulende sigarettenpeuken. Kapotte koplampen, losse bedrading, portieren die niet meer willen sluiten, taximeters die nooit hebben gewerkt, kromme wielassen, lekkende benzinetanks: het hoort binnenkort allemaal tot de verleden tijd. Op last van de staat moeten alle taxis ouder dan twintig jaar binnen twaalf maanden van de straat zijn.

De maatregel is bedoeld om het versleten imago van Kairo een beetje op te vijzelen. De botsauto’s zijn niet alleen een gevaar op de weg, maar bovendien een doorn in het oog van de gouverneur en de regering. Nieuwkomers in Kairo ervaren een tocht met de taxi als een regelrechte dodemansrit. Om de haverklap begeven de taxi’s het midden op straat en veroorzaken oponthoud in het toch al zo verstopte verkeer. Om van de vervuiling nog maar niet te spreken.

Tarek had niet veel keus. De brief die hij van de bank ontving, las meer als een dreigement, dan een aanbieding. Daarin werd hem een lening in het vooruitzicht gesteld als hij zijn oude taxi voor een nieuwe auto verruilde. Zo niet, dan zou hij zijn vergunning verliezen. Voor de Fiat kreeg hij een cheque van omgerekend 750 euro, te verzilveren bij de bank waar hij een lening aanging. Voor 54.000 pond (7000 euro) – door de overheid van belasting ontheven - koos hij voor de Chinese Esperanza. Maandelijks moet Tarek honderd euro aan de bank aflossen na aftrek van de korting die hij krijgt omdat hij op de zijdeuren reclame maakt voor een merk chips. “Dat wordt nog een hele klus”, zegt de vader van drie kinderen. Hij houdt gemiddeld tien euro over na een dag rijden.

Van dankbaarheid is dan ook geen sprake. Veel taxichauffeurs denken dat het een verkapte manier is om de grote autodealers door de crisis te helpen. Het is toch op zijn minst verdacht dat de drijvende kracht achter het programma, de heer Mansour, zowel minister van transport is als eigenaar van ’s lands grootste en gelijknamige dealer. Geen wonder dat Mansour de meeste taxi-auto’s aanlevert. Daarnaast zou Ahmed Ezz, de grootste staalmagnaat van het land en tegelijk het belangrijkste parlementslid van de regeringspartij, al het oud ijzer van de autowrakken krijgen. De geruchten zijn voor velen het zoveelste bewijs van belangenverstrengeling tussen regering en zakenwereld.

Desondanks is het programa een overweldigend succes. Sinds april dit jaar zijn al 15.000 leningen uitgegeven en bijna vijfduizend nieuwe taxis opgeleverd. De moderne middenklassers uit China, Korea en de Verenigde Staten hebben weliswaar niet de charme van de oude Europese auto’s, maar de airconditioning en de meter werken tenminste zoals het hoort. Dat is al enorme vooruitgang: geen gesteggel meer over de prijs aan het eind van de rit.

Wanneer Tarek even later zijn afgiftebewijs inlevert bij een brommige ambtenaar, krijgt hij de sleutels en autopapieren van zijn nieuwe wagen. Hij loopt het terrein op waar honderden witte auto’s staan te wachten op hun nieuwe eigenaar. Na kort zoeken vindt hij de Esperanza met het corresponderende nummerbord. Hij neemt plaats achter het stuur en hangt het boze oog weer aan de spiegel. Het voelt nog een beetje onwennig. Het transparante plastic blijft voorlopig op de stoelen om niet meteen al vlekken te hebben. “Ik hoop dat ie het net zolang volhoudt als mijn oude Fiat.”

Onderweg terug naar Kairo, geeft Tarek toe dat hij heel tevreden mag zijn. Alleen zijn rijgedrag is er niet op vooruitgegaan. Net als andere weggebruikers kan hij maar niet van de claxon afblijven. Tijdens de rit van drie kwartier toetert hij welgeteld 213 keer.

10-09-2009 om 00:00 geschreven door andre&ida

Middel-egyptische grammatica

Cursisten die de Vervolgcursus Hiërogliefenschrift hebben afgerond of zich hebben aangesloten bij een leesgroep, kunnen zich verder verdiepen in de Middelegyptische grammatica.
 Verspreid over het cursusseizoen worden zes lessen gegeven waarin specifieke werkwoordsconstructies worden behandeld.
Aan deze cursus is geen huiswerk verbonden, tijdens de lessen worden heldere en korte voorbeelden gegeven van grammaticale constructies.

De volgende onderwerpen komen aan bod: 1. Naamwoordzinnen. 2. De Toestandsvorm. 3. De Pseudo-verbale zin 4. Deelwoorden en de sDm.ty=fy. 5. De relatiefvorm. 6. De Participial Statement.

Cursisten, die minimaal de Vervolgcursus hebben gevolgd, kunnen deelnemen aan deze cursus.

Aanbod seizoen 2009-2010

De cursus Middelegytpische grammatica staat zowel in Hilversum als in Leiden op het programma.

Hilversum

Aanvang woensdagavond 30 september van 19.30 tot 21.30 uur.
Data: 30 september, 4 november, 9 december, 27 januari, 10 maart en 14 april.
Locatie: Gebouw De Morgenster, Seinstraat 2 te Hilversum.

Klik hier voor een routebeschrijving.

Leiden

Aanvang zaterdagmiddag 26 september van 12.00 uur tot 14.00 uur.
Data: 26 september, 28 november, 12 december, 6 februari, 6 maart en 1 mei.
Locatie: Rijksmuseum van Oudheden, Rapenburg 28 te Leiden.

Klik hier voor een routebeschrijving.

Kosten

Hilversum € 148,-.

Leiden € 168,- inclusief museumjaarkaart.
Indien u in het bezit bent van een voor de cursusperiode geldige museumjaarkaart, betaalt u € 148,-.
De genoemde prijzen zijn inclusief het cursusmateriaal.

08-09-2009 om 00:00 geschreven door andre&ida

Drs. Willem M. van Haarlem is conservator van het Allard Pierson Museum in Amsterdam.
www.allardpiersonmuseum.nl
Een uitstekende beelddatabank is te vinden op deze pagina:
http://www.allardpiersonmuseum.nl/collecties

Op verzoek van Marc De Klerck was Drs. van Haarlem zo vriendelijk mee te willen werken aan dit interview, dat twee delen heeft:
- over het werk van Drs. van Haarlem als conservator van het Allard Pierson Museum
- over het onderzoek in Tell Ibrahim Awad
http://cf.uba.uva.nl/apm/44n.htm

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Vragen van Marc De Klerck:

Het museumbezit bevat een uitgelezen collectie antiquiteiten uit de laatste duizend jaar van de Oudegyptische cultuur. De eerste fasen zijn echter minder sterk vertegenwoordigd. Zijn er plannen om op een of andere manier de bezoeker te informeren over vroegere periodes?
Willem M. van Haarlem: Bij de komende herinrichting wordt de mogelijkheid om digitale informatie te verstrekken sterk uitgebreid. Bovendien kunnen bruiklenen, vooral uit het RMO in Leiden, in die behoefte voorzien.
http://www.rmo.nl

Kunsthandel en veilingen bieden nog steeds legale stukken aan. Is het museum nog partij in de felle concurrentie die er op dit moment heerst?
Willem M. van Haarlem: Nauwelijks, en misschien moet het museum dat ook niet willen. In hoeverre de bedoelde stukken echt legaal zijn is ook nog maar de vraag.

Vanuit Egypte wordt er zware druk uitgeoefend om belangrijke stukken (zelfs legaal verhandelde stukken) terug te brengen naar het land van herkomst. Hoe wordt dit in Nederland ervaren?
Willem M. van Haarlem: Zeker als het recent uit het land ontvreemde stukken betreft als terecht; wanneer dat (veel) verder in de tijd terugligt staat dat ter discussie.

Informatie verstrekt door het internet is niet altijd betrouwbaar. Hebt U hierin als conservator een rol te vervullen en hoe ziet U die rol?
Willem M. van Haarlem: Door op de website van het museum zelf en bij vragen uit de media en het publiek zoveel mogelijk van betrouwbare informatie uit te gaan en de bronnen daarvoor duidelijk aan te geven.

Is er een intense samenwerking met andere (en buitenlandse) musea en universiteiten, en hoe vertaalt zich dat specifiek voor het museum Allard Pierson?
Willem M. van Haarlem: Met het RMO in Leiden bestaat intensieve samenwerking. Internationaal via het ‘Comité international pour l’egyptologie’, een subcomité van de internationale museumvereniging ICOM.
http://icom.museum/international/cipeg.html
Door bruiklenen van elkaar en het overnemen van tentoonstellingen.

Hoe ziet U uw taak als conservator en wat had U graag gerealiseerd voor Allard Pierson?
Willem M. van Haarlem: Bewaken van het wetenschappelijke niveau van de collectie en de presentatie daarvan en de juiste informatieverstrekking daarover. In het kader van de complete herinrichting van het museum ook een nieuwe en eigentijdse Egypte-afdeling realiseren.


 

Vragen van Philippe Gossaert:

U bent mij het meest bekend van de opgravingen van Tell Ibrahim Awad. Dien ik mij een vlotte opgravinggeschiedenis voor te stellen, of was grondwater het enige probleem?
Willem M. van Haarlem: In de eerste seizoenen wel; in de latere seizoenen werd dat een toenemend probleem, totdat op het laatst 20 uur per etmaal het grondwater op de diepste plaatsen moest worden weggepompt. Daarnaast was er de voortdurende dreiging van illegale agrarische landwinning aan de randen van de tell, en de vernieling van blootliggende meetpunten, etc.

Tell Ibrahim Awad is niet zo ver gelegen van Tell el Daba. Heb ik het juist voor dat de bewoning van de eerste site in tijd stopt, waar zo ongeveer de bewoning van de tweede start? Kan dit iets met elkaar te maken hebben? Wat zou de reden geweest zijn waarom de bewoning van Tell Ibrahim Awad stopgezet werd?
Willem M. van Haarlem: Zo lijkt het, maar is het niet helemaal, want in Tell el Dab’a is in weliswaar verstoorde contexten ook pre-Middenrijks aardewerk gevonden. Waarschijnlijk werd de tell verlaten doordat de dichtstbijzijnde Nijlarmen zich verlegden, waardoor de plaats niet meer goed bereikbaar was.

De site is bewoond geweest van de predynastische periode tot het Middenrijk. Zijn er namen van farao’s gevonden? Weet u hoe de site genoemd werd in de faraonische periode?
Willem M. van Haarlem: De plaatsnaam is niet bekend. Gevonden koningsnamen zijn uit dynastie 0: ‘Dubbele Valk’, Ka en Narmer; dynastie 5: Oeserkaf.

Er zijn verschillende tempels ontdekt. Zijn er aanwijzingen gevonden welke god(en) er aanbeden werden?
Willem M. van Haarlem: Mogelijk een (voorouder)bavianengod, zoals Hedjwer, door resten van een mogelijk cultusbeeld van een baviaan.

Wilt u zo vriendelijk zijn uit te leggen waarom de hier gevonden votiefvoorwerpen zo belangrijk zijn?
Willem M. van Haarlem: Ze passen in de al eerder gevonden contemporaine votiefcorpora in Abydos, Hierakonpolis en Elefantine, en recent in het nabije Tell el-Farkha, en getuigen zo van een waarlijk nationale vroegdynastische trend.

Over een groep teruggevonden knotskoppen las ik bij David Wengrow in ‘The Archaeology of Early Egypt’ (2006) p. 184 dat dit een onderdeel van een landelijk fenomeen kan zijn in die zin dat dit kan duiden op een officiële breuk omstreeks de vijfde dynastie met de vroegdynastische periode. Is dit zo en wat zou de reden hiervoor zijn? Meestal greep men net terug naar een voorgaande periode, dacht ik.
Willem M. van Haarlem: Een interessante theorie, waar meer aanwijzingen voor zijn, zoals het ‘nationaliseren’ van vroege provinciale tempels in die tijd. Er zullen wel eerst meer aanwijzingen voor moeten worden gevonden.

Is dat niet verschrikkelijk interessant: een chronologische opeenvolging van verschillende tempels op dezelfde plaats kunnen onderzoeken?
Willem M. van Haarlem: Dat is het, net zoals dat bij de Satet-tempel op Elefantine het geval was. Alleen de tempel van Tell Ibrahim Awad gaat nog veel verder terug.

Werden in Tell Ibrahim Awad elitaire tombes opgericht?
Willem M. van Haarlem: Op een ander deel van de tell werden inderdaad 2 rijke graven uit dynastie 1-2 gevonden.

Is de site belangrijk voor het onderzoek naar - en de evolutie van - begravingen van niet-elitaire personen?
Willem M. van Haarlem: Vooral door het osteologische onderzoek van de circa 80 personen uit de onderzochte begraafplaats (dynastie 4-11). De bescheiden architectuur en grafvondsten kunnen een indicatie zijn voor sociaal-economische omstandigheden in deze tijden.

Zijn de onderzoekingen voltooid? Welke lectuur moet ik me aanschaffen om meer over Tell Ibrahim Awad te weten te komen?
Willem M. van Haarlem: Op het moment worden ze niet voortgezet, maar dat betekent niet dat ze voltooid zijn.

06-09-2009 om 00:00 geschreven door andre&ida

De Verborgen Tombe van drs. Huub Pragt

Titel: De Verborgen Tombe
Auteur: drs. Huub Pragt
ISBN: 978-90-810474-2-5

De Verborgen Tombe is het debuut van de Nederlandse Egyptoloog Huub Pragt.

Het verhaal begint met de vermissing van twee Britse mannen en een Franse vrouw en daarna raakt er nog een Nederlandse journalist vermist.
Het startschot voor een spannend verhaal over de jonge Britse Egyptoloog Kevin die een proefschrift maakt over Mencheperra, een Hogepriester van Amon en de Farao van het Zuidelijke Deel van Egypte.


Als Kevin een kaart ontdekt op de achterkant van een papyrus, haalt hij zijn vriend Marc, een student Geography, over om mee te gaan naar Egypte. Samen gaan ze daar opzoek naar de nooit gevonden tombe van Mencheperra.
Later voegt de Franse Egyptologe Isabelle zich bij hen.

Maar het verhaal gaat niet alleen over Kevin en Marc. We krijgen ook een kijkje in de Egyptologie en het Egypte van de jaren 20 én we gaan nog verder terug in de tijd.
 We lezen namelijk ook het verhaal van Mencheperra en zijn familie.
Waarom zij de farao's verplaatst hebben en wat ze met alle grafgiften hebben gedaan.

Huub Pragt heeft het talent om deze priesters uit verre tijden tot leven te wekken.
 Tijdens het lezen zag ik deze mensen dan ook heel duidelijk voor mijn geestesoog.
 Ik had nooit zo'n hoge pet op van deze priesters, omdat het enige wat ik wist, was dat ze zichzelf tot farao uitriepen terwijl er al een farao was.

Maar Huub Pragt heeft mijn beeld volledig gewijzigd.
Ik zie deze priesters nu met hele andere ogen, ik begrijp nu waarom ze zichzelf tot farao uitriepen en dat zij het waren die de Goede Goden van een tweede dood hebben gered.
Maar ook de andere hoofdpersonen uit zijn boek zijn levensecht.

Dit boek is in eigen beheer uitgegeven en het ziet er heel netjes uit.
De kaft is mooi en het boek is goed gelijmd, iets dat erg belangrijk is voor een paperback.
De voor- en de achterkant zijn voorzien van flappen zodat je tijdens het lezen de benodigde achtergrondinformatie op kan zoeken.
Op de voorflap vind je de chronologie van de Farao's en de regerende Hogepriesters van Amon. Als je de flap openvouwt vind je een kaartje van Egypte met de nieuwe en oude plaatsnamen en daarnaast vind je een kaart van Loeksor/Thebe plus de westoever.

Op de achterflap staat de stamboom van de Farao en de priesters zodat je de familieverhoudingen kan volgen. Als je achterflap openvouwt vind je de achterkant van de Papyrus Aberdeen en een kaartje van de Dal der Koningen.

Voor iedereen die een origineel en goed verhaal wil lezen, raad ik De Verborgen Tombe van harte aan.
En ik hoop stiekem dat Huub Pragt nogmaals achter de computer wil duiken om nog zo'n mooi boek te schrijven.
Het boek is te bestellen via De Verborgen Tombe.nl.

04-09-2009 om 00:00 geschreven door andre&ida

Onderzoek door Zahi Hawass

Op zijn Engelstalige website neemt Dr Zahi Hawass u mee naar de ondergrondse vertrekken van de trappenpiramide van Djoser in Sakkara.
 
Bekijk hier het filmpje: trappenpiramide.
Hawass vertelt ook over het onderzoek aan de mysterieuze tunnel in het graf van Sethi I KV17. Bekijk hier het filmpje: tunnel.

Verder richt hij zijn aandacht op het Dal der Koningen.
 Bij zijn onderzoek gaat hij grondig te werk.
Het Dal der Koningen wordt tot op de laatste zandkorrel leeggehaald.
Lees hier het verslag: Dal der Koningen.

Lees ook het verslag over de ontdekking van een tempel uit de tijd van Thoetmoses II te Tell Heboea in de Sinaï: tempel.

Hawass kondigt het vervolgonderzoek aan de piramide van Choefoe.
 Hij verwachtte eind juli 2009 de grafkamer van Choefoe te ontdekken: Choefoe.

02-09-2009 om 00:00 geschreven door andre&ida

Audiotour voor kinderen:zoektocht door het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden

Tot en met donderdag 31 december 2009 wordt voor jeugdige fans van mummies, piramides en Egyptische farao's een spannende zoektocht door het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden georganiseerd.
Deze zoektocht is in de vorm van een audiotour waarbij tv-presentator Sipke Jan Bousema kinderen meeneemt over de Egyptische afdeling van het museum.
De audiotour kan worden gedownload op een mp3-speler.

Sipke Jan is bekend van de tv-programma's Museumbende, Opsporing Verzocht en het Junior Songfestival. Hij vertelt over zijn reis door Egypte en zijn vakantiefoto's. Er is echter een vreemd voorwerp te zien op een van zijn foto's.
Kinderen ontdekken samen met Sipke Jan de mysterieuze mummies, raadselachtige hiërogliefen en imposante beelden uit het oude Egypte.
Voor meer informatie klikt u hier op: Audiotour.

01-09-2009 om 00:00 geschreven door andre&ida

Kritiek op mogelijke McDonalds in bibliotheek Alexandrië

In Egypte is beroering ontstaan over de plannen om de in 2002 geopende Bibliotheca Alexandrina te voorzien van zes nieuwe restaurants. Er circuleren hardnekkige geruchten dat ook McDonald's een van de zes licenties heeft binnengerijfd, zo meldt The Guardian.
Critici spuwen op blogs en Facebook driftige commentaren over "de uitverkoop van het cultureel erfgoed" en "de nefaste invloed van het geld op de wetenschap". Een woordvoerder riposteerde dat er geen McDonald's in het complex zou komen, maar kon dat niet officieel bevestigen.
 Tot nu toe was er in de bibliotheek annex musea, laboratorium, planetarium en enorme leeszaal uitgerust met 5000 computers voor bezoekers, geen mogelijkheid om iets te eten. Jaarlijks zijn er ongeveer 800.000 bezoekers voor de bibliotheek.
De Bibliotheca Alexandrina is de nieuwe, door de universiteit van Caïro en Unesco betaalde instelling in de Egyptische stad Alexandrië waar 2000 jaar geleden een van de rijkste bibliotheken van de klassieke wereld stond.
Van bij de eerste plannen had de nieuwe bibliotheek de ambitie om het belang van de oude naar de kroon te steken.
Het is een vaak gehoorde kritiek dat ze tot nu toe daar niet in is geslaagd, zo weet ook NRC Boeken. De bibliotheek trekt vooral buitenlandse bezoekers, die vooral geïnteresseerd zijn in de monumentale waarde van het gebouw, en minder uitkijken naar de boeken, die dan nog niet zo talrijk aanwezig zijn. Er bevinden zich 350.000 titels in Egyptes zelfverklaard 'venster op de wereld' - ter vergelijking, de nationale biblioteek van België bevat 5 miljoen boeken.
Petra Sijpesteijn, hoogleraar Arabisch in Leiden, zegt aan NRC: "Aan de technische vooruitstrevendheid van de BA hebben beginnende wetenschappers niet genoeg.
 Je hebt toch gewone boeken nodig om een beeld te krijgen van de samenhang van een studieveld." (HC)

31-08-2009 om 00:00 geschreven door andre&ida

Tien engelstalige video's/ Dr Hawass in de hoofdrol

De Amerikaanse televisiezender ABC uit San Francisco heeft  video's van ongeveer tien minuten samengesteld met de onvermijdelijke Dr Hawass in de hoofdrol.

De  onderwerpen zijn:

New details of the Boy King,
Visiting the Valley of the Kings,
Unearthing ancient tombs,
 Carrying on the work of Howard Carter,
 Fact or Fiction: The Curse of King Tut,
Exploring the Tomb of Tutankhamun,
Built on a quest for immortality,
Timeline of events in Ancient Egypt,
Resources and exhibit information.

30-08-2009 om 00:00 geschreven door andre&ida

CAIRO - Een olietanker is vrijdag in tweeën gebroken in de Rode Zee. Tijdens het ongeval kwam circa 60.000 ton olie terecht in het water, zo meldde een Egyptische overheidsfunctionaris.

Het schip, dat onder de Panamese vlag voer, was onderweg naar Suez, aan de monding van het gelijknamige kanaal. Daar zou het onderhoudswerkzaamheden ondergaan.
De tanker zou nagenoeg leeg zijn geweest ten tijde van het ongeval. De nog aanwezige olie was voor eigen gebruik.

Bemanning
De bemanning was volgens de kapitein bezig met het schoonmaken van tanks toen de breuk ontstond. Over de oorzaak van het ongeval zijn nog geen mededelingen gedaan.
De 24 opvarenden konden op tijd van boord worden gehaald. De Egyptische autoriteiten proberen de olievlek te isoleren om schade aan het milieu zoveel mogelijk te voorkomen.

29-08-2009 om 10:09 geschreven door andre&ida

De cursus Hiërogliefenschrift

geniet een grote belangstelling en is daarom ook weer in het seizoen 2009-2010 opgenomen in het aanbod. De cursus bestaat uit tien lessen. De cursus wordt aangeboden in Hilversum en in Leiden. De laatste les vindt in de vorm van een rondleiding plaats in het Rijksmuseum van Oudheden te Leiden.

Hiërogliefenschrift

De Egyptische hiërogliefen vormen voor velen een mysterieus raadselschrift. Toch is het voor iedereen mogelijk om de beeldtekens van de Oude Egyptenaren te lezen en te begrijpen. Sinds de ontcijfering van het hiërogliefenschrift in 1822 door de Fransman Champollion is het mogelijk Egyptische teksten te lezen.
In de cursus Hiërogliefenschrift worden de basisprincipes van de Egyptische rebus uitgelegd. Aan het eind van de cursus kunt u eenvoudige hiërogliefenteksten op museumvoorwerpen lezen.De cursus wordt dan ook afgerond met een bezoek aan de Egyptische collectie van het Rijksmuseum van Oudheden te Leiden.
Voor het leren lezen van het hiërogliefenschrift is geen speciale taalkundige voorkennis vereist.

Aanbod seizoen 2009-2010

Hilversum

Aanvang: maandagavond 14 september 2009 van 19.30 tot 21.30 uur.
Data: 14 september, 21 september, 28 september, 5 oktober, 12 oktober, 26 oktober, 2 november, 23 november, 30 november en zaterdag 19 december (museumbezoek van 14.30 tot 16.30 uur).
Locatie: Morgenster, Seinstraat 2 te Hilversum.

Leiden

Aanvang: zaterdagochtend 19 september 2009 van 10.00 tot 11.30 uur.
Data: 19 september, 26 september, 10 oktober, 17 oktober, 24 oktober, 31 oktober, 28 november, 5 december, 12 december en 19 december (12.00 tot 14.00 uur).
Locatie: Rijksmuseum van Oudheden, Rapenburg 28 te Leiden.

Kosten

Hilversum € 245,-
Leiden € 245,- inclusief museumjaarkaart.
Indien u in het bezit bent van een voor de cursusperiode geldige museumjaarkaart, betaalt u € 225,-.

Het maximum aantal deelnemers bedraagt twintig personen In Leiden en zestien personen in Hilversum.

28-08-2009 om 22:54 geschreven door andre&ida

de sfinks....

De sfinks vertoonts sporen van water erosie.
Het water in Egypte is allemaal wegetrokken met de kleine ijstijd, rond 10000-9000BC. Hij is dus niet door de Egyptenaren die wij kennen uit de geschiedenis lessen gebouwd, maar door een volk dat eerder beschaving bereikte.
Men heeft ondertussen ook het vermoeden dat de grote piramiden op het plateau ook niet gemaakt zijn door de egyptenaren die wij kennen uit de geschiedenis boekjes.
Men heeft ook geprobeerd een piramide van 40 meter hoog na te maken met de methoden waarmee de egyptenaren bouwden. Zelfs bij deze kleine piramide waren er al problemen met de hellingshoek om de stenen omhoog te krijgen. De top werd niet bereikt op die manier, men moest een zware hijskraan ter hulp inschakelen.
 Dat dîe grote piramiden door slaven werden gebouwd is dus uitgesloten, want ze zouden nooit rondgekomen zijn binnen een mensenleven. Opmerkelijk is ook dat in de grote piramiden niks begraven ligt, terwijl latere kleinere pyramiden wel de functie van een graf hadden.
De piramiden op het plateua van gizeh, werden dus hoogstwaarschijnlijk veel eerder gebouwd, ook voor de kleine ijstijd. De egyptenaren die we uit de geschiedenisboekjes kennen, hebben deze overgenomen, er hun cartouche in gegraveerd en later hebben ze die gebouwen proberen namaken. Dat verklaart meteen ook de trappen piramiden, men zocht achter een manier om de grote piramiden na te bouwen, en de kleinere versies van gewone piramiden.

De grote piramide van Cheops bestaat uit ongeveer 2 1/2 miljoen steenblokken. En stel je voor dat iedere 2 minuten de Egyptenaren een steen op de juiste plaats hadden neergelegd.(En dat zou heeel snel zijn, want ze moesten alles met de hand doen.) We kunnen dan uitrekenen hoe lang het duurde voordat de piramide klaar was.

In 1 uur : 30 steenblokken goed neergelegd.

In 1 werkdag (8 uur) = 8 x 30 = 240 steenblokken goed neergelegd.

1 Seizoen (van 3 maanden) = 90 dagen x 240 = 21.600 steenblokken in 1 jaar.

Als je wilt weten hoeveel jaar het duurt, dan moet je 21.600 delen door 2.500.000 en dat is .....ongeveer 116 jaar ! Dan hebben we dus een probleem, want dan is de farao allang dood, dus dan kan hij niet begraven worden.
 Conclusie: We weten niet precies hoe de Egyptenaren deze piramide gebouwd hebben.

10-08-2009 om 00:00 geschreven door andre&ida

Om over na te denken....

De Egyptenaren hadden in de vorm van het Dodenboek(welke kopiën zijn van oudere documenten, evenals de piramidenteksten) info over de dodenwereld/sterrenhemel.

Ze wisten hoe de Doeaat eruitzag, een piramidevormige structuur. Door de info in het dodenboek wisten ze hoe ze die moesten construeren. Maar, deze eerste bouwers hadden niet de "sleutel" om deze piramide tot een perfecte/geometrische/kosmische/energievormende massa te construeren. Deze sleutel lag in een zwarte kist verborgen.
Een farao van de vierde dynastie wilde deze info in handen krijgen. Dat is opgetekend door de Grieken. Er is nooit melding gemaakt dat Cheops ze gevonden heeft. Maar dat hoeft niet. Hij heeft het bewezen. De piramiden op het Gizehplateau zijn de enige échte. Cheops had info die zijn voorgangers en opvolgers niet hadden.
Daarom werden er eerst Volkswagens gebouwd(vóór Cheops) dan kwam het Gizehplateau(de Jaguars) en daarna ineens de Lada 's. Er klopt dus iets niet. Hoe zouden de goden hun info moeten overbrengen op een volk dat hun taal/gebruiken/technologie.. niet begrijpt?
Door zoals in het dodenboek met omschrijvingen over het hemelgewelf af te komen, door rituelen in te voeren, handelingen die het kosmische evenwicht voorstellen. Maar dan nog komt men niet tot volle rijpdom zonder sleutel.
Maar hoe wist Cheops van de sleutel? Misschien dacht hij méér na, zoals sommigen ook nu doen over onze geschiedenis. Hij vroeg zich af wat die geheimzinnige Sfinx in de woestijn deed.(er zijn geschriften dat hij al tot aan zijn nek in het zand stak ten tijde van Cheops, hij werd geërodeerd door watervallen die van het plateau over hem heen stroomden(hij ligt verzonken in zijn steengroeve), laatste tijd dat het zo hard geregend had in Egypte was +- 10 000j. BC, erosie door zand is niet van toepassing, aangezien de sfinx het merendeel van de tijd onder het zand stak, en de erosievorm klopt niet). Cheops vond de raadselen van het Serapeum verbluffend(stond er in die tijd al, is later gebruikt toen het sterrenbeeld stier de hemelen domineerde).
 Hij vond het ook raar dat er op het Gizehplateau een mastaba was gebouwd met enorme blokken(Chephren 's piramide bestaat aan de onderzijde uit dezelfde cyclopische blokken als de hiergenoemde bouwwerken, gehaald uit de groeve van de sfinx, er werd dus niet zomaar gehakt om tot de sfinx te komen, de blokken werden perfect uitgehouwen om tot een ander bouwwerk te kunnen dienen, dat is pas bouwkundige organisatie!!).
Deze blokken had hij ergens anders ook gezien, in het Osireion, het graf van de oppergod van Egypte en heerser over de doden, Osiris. Misschien legde hij daardoor de link, en ging hij op zoek in het Osireion naar de wijsheid van Toth(of in het labyrinth). Feit is dat zijn piramide "bijna" perfect was.
 
Waarom moest de piramide zo groot zijn? Om in de afmetingen te kunnen goochelen met meetkundige wijsheid, het getal pi, de gulde snede...plus ze moest een bepaald oppervlak beslaan en een bepaalde hellingshoek. De bouwers maakte een foutje in het grondplan(een kleintje, dat zelfs nu vandaag de dag(en groter afwijkingen ook) nog gebeurt in de constructiebouw), de onderste zijden waren niet gelijk(het is maar een verschil van 0,1%). Was dit menselijk falen? Stond er in de bouwplannen van de Goden dat het opzettelijk moest gedaan worden om de "incompleetheid" van het mensenras te benadrukken? Indien het niet zo was, werd er vrolijk verder gebouwd. Maar toen ze aan de top kwamen pastte de topsteen niet door deze fout. Cheops had blijkbaar niet alleen de sleutel gevonden, maar daardoor ook de échte Benbensteen. De steen die de Egyptische beschaving gebracht had. Was deze steen, in combinatie met de perfecte piramide, een energiereus? Werd de top niet geplaatst door de constructiefout? Werd hij toen de piramide zijn "werk" gedaan had er terug afgehaald? Was deze steen een meteoriet of een overblijfsel van de technologie van de Goden? Er is nooit een beschrijving van de top geweest, of een getuigeverklaring over het piramideon. Ook zonder top is de Cheopspiramide een krachtig medium. Toen Napoleon op zijn veroveringstochten in Egypte aankwam, heeft hij een nacht doorgebracht in de sarcofaag van Cheops. Hij kwam de volgende morgen bleek en bibberend naar buiten. Hij heeft nooit willen zeggen wat er gebeurd was...Een ander persoon die enkele tientallen jaren later dit deed, gaf wel een verklaring, maar die ga ik hier niet uit de doeken doen, dan wordt het te lang.
Cheops mocht de wijsheid van Toth niet doorgeven tot de tijd rijp was. Daarom begroef hij deze in zijn piramide, of in de buurt van het plateau, misschien terug in het Osireion of in het labyrinth. Daarom werden de piramiden na het Gizeh-bouwtijdperk terug veranderd in wonderlijke constructies in hun tijd, maar niet de wonderen die die van het Gizehplateau nu, in onze technologisch vér gevorderde beschaving, nog altijd zijn.
 Feit is dat de piramiden ook twee tijdperken markeren, 10 500 BC door de plaatsing en ligging tov de Nijl(gordel van Orion/Melkweg), en 2500 BC door het richten van de schachten. Waarom die datums? 10 500 BC is de tijd volgens onze wetenschappers dat de aarde enorme veranderingen/verwoestingen onderging, het einde van de laatste ijstijd(deze kwam door een abrupte gebeurtenis/ramp). Misschien ook het ondergaan van een andere beschaving, en 2500 zou dan de datum zijn van de afwerking van het Gizehplateau door Cheops, een werk waar de Goden al met begonnen waren, en waardoor de Egyptenaren hun kalender klopte, dat er al Goden geregeerd hadden, voor de menselijke farao 's.

08-08-2009 om 00:00 geschreven door andre&ida

Hoewel de Piramide van Cheops groter is dan die van Chephren,liggen de toppen toch
op exact gelijke hoogte,doordat die van Cheops lager staat.
Ook in”Theotihuacan”(Mexico)
doet zich een gelijkaardig verschijnsel voort.

Daar staan ook drie Piramiden die exact de zelfde bouworde hebben als in Gizeh, de toppen van de Piramide van de zon en die van de maan zijn exact even hoog door dat de ene lager gelegen is gebouwd dan de andere.

De 3 grote piramiden uit Gizeh worden die van-Chephren-Mycerinus-en Cheops genoemd
Van geen van de drie is er een directe aanwijzing dat ze uit de tijd van Farao Cheops
(Khufu) afkomstig zijn, het toeschrijven is enkel en alleen gebaseerd op het verslag
van “Herodotus”. In boek II art.127:staat er o.a. over de Piramide van”Chefren”
<er zijn daar geen vertrekken in en onder de aarde>…..we weten nu dat dit onjuist is.!!!
Waren er nog leugens ? van de 110 ontdekte piramiden in Egypte werd er nergens een dode of een mummie aangetroffen,geen enkele dode werd er begraven ook niet in de 180 piramiden van Soedan…..Er zijn geen oude Egyptische historische verslagen over de bouw en de bouwers van de 3 Piramiden, enkel de zogenaamde”Inventarisstèle”daar wordt van Khufu gezegd dat hij herstelwerkzaamheden aan de Sfinx en de”Isis-tempel” zou hebben uitgevoerd.(hij noemde De grote piramide het huis van Isis !)

Volgens een van de boeken van”Hermes”stonden enkele Piramiden aan de kust van de zee,
<<waarvan de golven in machteloze woede tegen hun fundamenten sloegen>>Dit stemt tot nadenken….toen de”Koninginne-kamer voor het eerst werd geopend werd er op de muren zoutafzetting aangetroffen,op sommige plaatsen 1,27 cm. dik.

Oude legenden en verslagen,vermelden dat toen de Arabieren de buitenste mantelstenen van de grote Piramide verwijderden,watersporen op de stenen kon zien tot op een hoogte van 72 mtr. In de slibafzettingen rondom de Piramide ( tot op 4,20 mtr.)werden er veel zeeschelpen gevonden,die door radiokoolstofdatering 12.000 jaar oud werden bevonden.?

In een manuscript dat wordt bewaard in de Bodleian Library en dat door Dr. Sprenger is vertaald,citeert Abu Zeyd el Balkhy een oude inscriptie die vermeldt dat de grote Piramide werd gebouwd toen de”lier” in het sterrenbeeld “kreeft”stond…..dat is 15.000 jaar geleden !!
Het lijkt daarom redelijk te concluderen dat we niet weten wie, wanneer, hoe en waarom,de Piramiden zijn gebouwd daardoor zijn alle piramiden uit Gizeh en de Dahshur-groep voorlopig nog altijd……..anoniem.

07-08-2009 om 14:10 geschreven door andre&ida

zoektocht naar de mummie van Hatshepsoet

In het kader van het lopende Egyptian Mummy Project besloot Zahi Hawass voorjaar 2006 een zoektocht naar de mummie van Hatshepsoet te starten.
Er waren twee mummies die mogelijk van Hatshepsoet konden zijn: mummie KV60-A (een kleine, zeer dikke oudere vrouw), liggend op de grond; en mummie KV60-B (een oudere vrouw met een normaal postuur en lang haar), liggend in een sarcofaag met de naam In Sitre (of Sitre In) en de titel Zoogster van Hatshepsoet.
 Beiden waren al in 1903 door Howard Carter gevonden in KV60, een zo goed als leeg graf vlakbij KV19, het graf van Montuhirchepesjef. In het graf bevond zich behalve houtresten en wat rommel een canopenkist met de cartouches van Hatshepsoet.
In 1906 onderzocht Edward Ayrton het graf, waarna hij de sarcofaag met KV60-B naar het Museum van Cairo bracht. E.e.a. werd pas geregistreerd in 1916. KV60-A bleef achter in KV60.
Al in 1966 werd gesuggereerd KV60-A mogelijk de mummie van Hatshepsoet was; ten eerste omdat KV60 zo dicht bij Hatshepsoets eigen graf KV20 ligt, en ten tweede omdat de mummie de linkerarm over de borst gekruist heeft: een teken van koninklijke komaf.
In 1989 werd KV60 leeggehaald door de Amerikaanse Egyptoloog Donald Ryan, die stukken van een houten sarcofaag vond, onder andere het gezicht. In de kin zat een gat waarin een valse baard had gezeten. Er had dus in ieder geval een koninklijke begrafenis plaatsgevonden in KV60.

Tijdens het eerste onderzoek met een CT-scan werden in totaal 5 mummies onderzocht: de beide mummies uit KV60, de mummie die werd toegeschreven aan Thoetmosis I, en de mummies van Thoetmosis II en Thoetmosis III.
Uit de scans werd meteen al duidelijk dat de mummie die aan Thoetmosis I was toegeschreven (en die in DB320 was gevonden, liggend in twee sarcofagen waarvan de buitenste de naam van Thoetmosis I droeg) niet van deze farao was. Ten eerste was de man bij overlijden tussen de 25 en 35 jaar oud; ten tweede was hij begraven met de armen langs zijn zij; en ten derde werd er in de rechter borstkas een pijlpunt gevonden. Thoetmosis I was zeker 50 toen hij overleed, zal ongetwijfeld met gekruiste armen zijn begraven (v.a. Amenhotep I de gewoonte), en bovendien wordt er nergens melding van gemaakt dat deze farao in de strijd is gevallen.
De identiteit van de mummies van Thoetmosis II en III staat nagenoeg vast. Thoetmosis II was ca. 1m68 en overleed rond zijn 40e. De CT-scan wees uit dat hij een goed gebit had maar leed aan een vergroot hart, mogelijk de oorzaak van zijn dood. Thoetmosis III was ongeveer 1m75 (en niet 1m50 zoals zo vaak wordt beweerd! – de vergelijking met Napoleon gaat wat lengte betreft in ieder geval niet op  . Hij overleed rond zijn 50e. Hij had een goed gebit waarvan slechts een paar kiezen ontbraken, maar leed aan problemen met zijn neusslijmvliezen, die uitgedroogd en mogelijk chronisch ontstoken waren.
Uit de vergelijking van juk- en kaakbeen, neusbrug, voorhoofd en gebit bleek een opmerkelijke overeenkomst tussen Thoetmosis II en III. Beide hadden een milde overbite (hazentanden), een smal gezicht met prominente jukbeenderen, een smalle neusbrug en een smal voorhoofd. De stand van hun onderkaak was ongeveer hetzelfde. De mummie die ten onrechte was toegeschreven aan Thoetmosis I had daarentegen geen overbite, een breed gezicht met platte jukbeenderen, een breed voorhoofd, een brede kin en een andere stand van de onderkaak. Mummie KV60-A had kenmerken gemeen met zowel Thoetmosis II en III als met “Thoetmosis I”: een milde overbite en prominente jukbeenderen enerzijds, en een breed gezicht en voorhoofd en een brede kin anderzijds. Haar neusbrug was echter breder dan die van de drie mannelijke mummies. Een verwantschap tussen de onbekende die voor Thoetmosis I is aangezien en Hatshepsoet ligt dus wel voor de hand. (Het feit dat de manier van windselen vroeg XVIIIe Dynastie is en de mummie in een koningscache is gevonden is voor Hawass aanleiding te concluderen dat deze mummie een familielid is van de Thoetmosiden. Salima Ikram en Aidan Dodson suggereren dat deze man mogelijk Ahmose Sipair is, hoewel ik heb begrepen dat deze prins als kind al is overleden. Zelf hou ik het op Wadjmose.)

Mummie KV-60A was ongeveer 1m59 en overleed rond haar 50e. Ze had zwaar overgewicht, wat de balsemers ertoe dwong haar organen via haar bekkenbodem te verwijderen. Opmerkelijk genoeg zitten de hersenen nog in de schedel. Ze leed aan botontkalking en een uitgezaaide kanker in haar bekken, die het bot van haar bekken en rugwervels had aangetast. Er zat een cyste aan de wortel van één van de ruggenmergzenuwen. Ook leed ze aan artritis van de wervelkolom, en was één tussenwervelschijf verschoven. Al met al moet de vrouw vreselijke rugpijn hebben gehad. Het gebit was opmerkelijk slecht: de dichtheid van tanden en kiezen was matig tot slecht, wortels waren aangetast en kronen afgebroken, en de meeste tanden en kiezen hadden gaatjes. De tweede rechter bovenkies ontbrak, hoewel één wortel nog in de kaak zat, omgeven door ontstoken weefsel. De combinatie van zwaar overgewicht en de slechte staat van het gebit wijst op diabetes.
Ook de canopenkist werd gescand. Hiervan staat met zekerheid vast dat ze van Hatshepsoet is: de cartouches met prenomen en nomen staan er immers op en er is geen teken van hergebruik. Behalve gemummificeerde ingewanden was op de scan ook een afgebroken kies te zien, waarvan één van de wortels miste. Een tandarts identificeerde de kies als een tweede rechter bovenkies. Vorm en grootte waren zodanig dat deze kies precies paste in het gat in de kaak van mummie KV60-A. De conclusie lag voor de hand: KV60-A is Hatshepsoet.

Op zeker moment werd Hawass benaderd door Discovery Channel voor een docu over de zoektocht naar de mummie van Hatshepsoet. Hawass ging akkoord, mits Discovery Channel een hypermodern DNA-lab in het Egyptisch Museum zou bouwen. Hij wilde namelijk DNA-onderzoek laten doen, een lastige klus omdat mummie-DNA over het algemeen is aangetast en labs waar ook ander DNA wordt onderzocht vaak onbetrouwbare resultaten opleveren. (Naar zijn eigen zeggen is dit de reden waarom hij eerder geen DNA-onderzoek wilde laten doen.) Discovery Channel ging akkoord, en het hypermoderne lab waarin uitsluitend Egyptische mummies worden onderzocht kwam er. (Op het moment dat het artikel verscheen werd er ook al een tweede lab gebouwd.)
Er werd een heel team specialisten opgetrommeld, die de kleinst mogelijke hoeveelheid materiaal uit de mummiebeenderen haalden om de mummies zo min mogelijk te beschadigen. (Eerder onderzoek aan de mummie van “Thoetmosis I” resulteerde in gaatjes van 3 mm. wijd. Hawass wilde dat niet nog een keer!) Er werd DNA verzameld van Hatshepsoet, In Sitre, “Thoetmosis I”, Thoetmosis II en III, en Ahmose Nefertari, de stammoeder van de Thoetmosiden. De uitslag stond in najaar 2007 nog niet definitief vast, al was toen al wel duidelijk dat Hatshepsoet en Ahmose Nefertari zeker aan elkaar verwant zijn.
De mummies van Hatshepsoet en In Sitre liggen nu in de Royal Mummy Room in het Museum van Cairo. Wat er gaat gebeuren met de mummie die ten onrechte aan Thoetmosis I is toegeschreven was afgelopen najaar nog niet bekend. Hawass wilde de mummie van Seti II in ieder geval aan nader onderzoek onderwerpen, omdat deze overeenkomsten vertoont met zowel Thoetmosis II als III. We wachten het af…

01-08-2009 om 00:00 geschreven door andre&ida

Sociaal protest in Egypte

31-07-2009 om 00:00 geschreven door andre&ida

’De Koran is geen menselijk verhaal’

In de Egyptische hoofdstad Caïro zoekt Trouw naar de modernistische islam.
Vandaag: auteur Gamaal Al-Banna richt verwoestingen aan in de porseleinkast van de orthodoxie.

Egyptische liberale moslims zijn er in soorten en maten. Sommigen spreken zelfs met waardering over de Fitnafilm van Geert Wilders, terwijl anderen daarvan niets moeten hebben.

Je hebt onder hen atheïsten en agnosten, die daar overigens niet openlijk voor uitkomen. Ze beschouwen zichzelf alleen in culturele zin als moslims. Anderen zijn wel godsdienstig, al bepleiten ze een diepgaande godsdiensthervorming. De papieren van de Amerikaanse president Barack Obama, een andere graadmeter, staan in deze kringen doorgaans lager genoteerd dan bij veel landgenoten. Ze vinden hem te lief voor dictators en de moslimorthodoxie.

Ze delen met elkaar de afkeer van de Al-Azhar, het theologische centrum van de moslimorthodoxie, dat ze zien als een hersenloos doorgeefluik van bijgeloof.

Een geval apart is de auteur Gamaal Al-Banna. Hij is de oudoom van de Rotterdamse hoogleraar Tariq Ramadan, de jongere broer van Ramadans grootvader Hassan Al-Banna, de in 1949 vermoorde oprichter van de Moslimbroederschap. Al-Banna is een ongrijpbare mix. Hij is een voorvechter van vrij denken en in die zin liberaal. Als het aankomt op de Koran is hij fundamentalistisch. Maar vanuit dat koranfundamentalisme wijst hij de orthodoxie even beslist van de hand als de opvattingen van alle westerse islamologen, zowel de behoudende als de ’revisionisten’.

De poging om met hem een gesprek te beginnen over ’De omstreden bronnen van de islam’ – de in boek verschenen artikelenserie uit Trouw – komt, weinig verrassend, niet van de grond. De vergaande alternatieve theorieën van westerse revisionistische islamologen over de Koran en de begintijd van de islam, die in het boek aan de orde komen, kunnen Al-Banna niet bekoren. Even luistert hij naar een uiteenzetting over de Duitse geleerde Christoph Luxenberg, die duistere koranpassages probeert op te helderen via de Aramese taal. Dan zegt hij afgemeten: „Alles wat westerse islamologen zeggen over de Koran is zonder betekenis. De Koran is een symfonie, die moet je niet kapot analyseren. Luister liever naar de muziek.”

Maar een bibliofiel blijft bibliofiel. Na afloop van het gesprek grist de bijna negentig jaar oude Banna ’De omstreden bronnen van de islam’, ondanks zijn afwijzing van de inhoud, toch met een gretige, bijna junk-achtige blik naar zich toe en geeft hij het een plaats tussen de ongeveer dertigduizend boeken die hij al bezit.

Al-Banna’s bibliotheek en uitgeverij bevinden zich op een historische plek in Caïro, aan de zogeheten Straat van het Leger. Vroeger was hier het oude ’Suezkanaal’, gegraven (of opnieuw uitgebaggerd) door een middeleeuwse kalief. Het verbond de Nijl met de Rode Zee.

De bibliotheek maakt duidelijk wat centraal staat in het leven van Al-Banna. Het trappenhuis is haveloos, geen likje verf in minstens dertig jaar. Je treft meer zulke trappenhuizen aan in Caïro. Ook de vertrekken van het appartement zien er sjofel uit. Maar dan zijn er al die boeken. Meer heeft een mens als Al-Banna ook niet nodig.

In de bibliotheek staat een meubelstuk met geschiedenis, een bureau. Begin jaren vijftig hebben de door de latere president Nasser opgerichte Vrije Officieren, die op het punt stonden de Egyptische koning Faroek te verjagen en zelf de macht over te nemen, een koran en een revolver op dit bureaublad gelegd. Ze zwoeren dat ze Egypte zouden regeren volgens ’wat God heeft neergezonden’; de Koran dus.

Dat is in de ogen van Al-Banna niet gelukt. „Hun slechte ideeën voerden ze goed uit en hun goede ideeën slecht”, luidt zijn harde oordeel over de militaire regeerders, die sinds 1952 aan de macht zijn in Egypte. In een terugblik ziet hij de periode tussen 1923 en 1952 als de gouden eeuw van Egypte, in elk geval de gouden eeuw van het vrije denken.

Vanuit nationalistisch oogpunt is dat aanvechtbaar. In 1923 werd Egypte half onafhankelijk, na veertig jaar Brits bestuur. In 1919 brak er opstand uit. In 1923 kreeg Egypte een grondwet, die de machtsverhoudingen regelde tussen de Britten, het volk en de koning. Banna vindt vooral belangrijk dat de oude grondwet de macht van het staatshoofd inperkte. Tegenwoordig hebben veel Arabische staatshoofden een vrijwel onbeperkte macht. Dat bleek de prijs die de bevolkingen voor hun onafhankelijkheid moesten betalen.

Volgens Al-Banna hebben de klassieke moslimgeleerden, die zich vanaf ongeveer de negende eeuw hebben beziggehouden met de Koran, dezelfde, fundamentele fout gemaakt als later de westerse islamologen: „Allemaal beschouwden ze de Koran als het boek van Mohammed terwijl het het boek van God is. Daarom gelden voor de Koran andere regels. Een menselijk verhaal heeft een duidelijke opbouw, een begin en een einde. De Koran zit zo niet in elkaar. De vele herhalingen zijn functioneel. De vermaningen zijn over het hele boek verspreid omdat ze zo belangrijk zijn.”

In zijn boek ’Uitleg van de Koran tussen de ouden en de modernisten’ schrijft Al-Banna over westerse islamologen: „Het probleem van de westerse oriëntalisten die Arabisch kennen, is dat ze de geschriften van de islamitische wetskenners, koranuitleggers en traditiegeleerden aanvaarden alsof het gezaghebbende bronnen zijn waarover geen discussie mogelijk is.”

Dat zou letterlijk uit de mond kunnen komen van revisionistische westerse islamologen. Die laatsten verwijten hun behoudende collega’s dat ze aan de leiband lopen van de moslimorthodoxie en wegvluchten voor fundamentele vragen over het ontstaan van de Koran en de islam.

Maar van dat soort fundamentele vragen blijkt ook Gamaal Al-Banna zelf niet gediend. En hij mag de vrijheid van het woord nog zo belangrijk vinden, hij schrikt toch niet terug voor regelrechte verkettering van mensen met wie hij het oneens is.

29-07-2009 om 00:00 geschreven door andre&ida

Ontdek de geheimen van Egypte

STAD - In de maand augustus organiseert het Huis van Horus & Mehen twee zomerlezingen in het Allard Pierson Museum. Thema's zijn: 'De sterrenhemel boven het oude Egypte'. Bestaat er verband tussen de piramidebouw en de sterrenhemel?
 Hadden de oude Egyptenaren 'geheime kennis' van sterrenkunde?

Zaterdag 15 augustus geeft dr. Hans Albers de lezing 'Bouwde Egypte de Hemel op Aarde?' Hij gaat in op vragen als: Bestaat er verband tussen Piramidebouw en Sterren? Tonen de piramiden van Gizeh en de andere piramiden van het oude Rijk het sterrenbeeld Orion op aarde?

Zaterdag 29 augustus neemt dr. Marcel Zitman het stokje over met de lezing: 'Geheime kennis uit Egypte?' Hij behandelt kwesties als: Overleveringen uit de Klassieke Oudheid en latere tijd spreken over 'geheime kennis' van het oude Egypte.
 Veel wordt terecht afgedaan als 'mythevorming' rond deze oude beschaving. Is daarmee alles onzin? Er is een algemeen bekend amulet: het wedjatoog; het enige Egyptische amulet met getallen.
Wat doen getallen in een amulet - in het oog van de god Horus? Bestaat er verband met de mythen rond Horus? Over een bekend amulet met een verborgen betekenis; mythen, wiskunde, de Maan en de Maancyclus.

Beide lezingen zijn in het Allard Pierson Museum. De lezingen beginnen om 14.15 uur en eindigen omstreeks 15.45 uur.

De prijs is 6 euro voor Donateurs Huis van Horus & Mehen en Vrienden van het Allard Pierson Museum. Normale prijs is 8 euro. Dit is exclusief reguliere toegang tot het Allard Pierson Museum. Geldige Museumjaarkaart of Pas van de Vrienden APM is gratis entree tot het museum. Aanmelding is gewenst via e-mail: info@huisvanhorus.nl.

28-07-2009 om 00:00 geschreven door andre&ida

Mummificatie is door mythevorming nauw verbonden met de mythe van Isis en Osiris.


De Egyptenaren hadden de vaste overtuiging dat de goden eens neergedaald waren op Aarde en dat zij de afstammelingen van deze goddelijke wezens waren.
 Osiris en Isis waren het voorbeeld van de kenmerkende koning en koningin die van de sterren waren gekomen en een koninkrijk op Aarde hadden gevormd in Egypte. Vervolgens hadden er bepaalde gebeurtenissen plaatsgevonden in de levens van Isis en Osiris die tot gevolg hadden dat het lichaam van Osiris werd gemummificeerd.
 Osiris werd gedood op de leeftijd van 28 jaar, althans zo willen de teksten ons laten geloven. Wat volgt is dat Isis, die zonder kinderen en erfgenamen voor het door Osiris gestichte koninkrijk achterbleef, het verminkte lichaam van haar door Seth vermoordde man terugbracht en mummificeerde en vervolgens de mummie terugbracht naar het rijk der levenden. En om Osiris weer tot leven te kunnen brengen was het voor haar noodzakelijk om zwanger van hem te worden. Nadat Osiris tijdelijk tot leven gebracht was, werd zijn ziel vrijgelaten zodat deze terug kon keren naar de sterren van Orion.
Dit verhaal staat als het ware opgetekend in de sterren, waar het verhaal van Isis en Osiris is vastgelegd. De koningen van Egypte waren ervan overtuigd dat zij een regelrechte reïncarnatie waren van de zoon van Isis en Osiris, geboren na de dood van Osiris met de naam Horus.
De Egyptenaren hadden de heilige overtuiging dat hun koningen deel uitmaakten van een eeuwigdurend systeem van reïncarnatie dat overging van zoon op vader, hetgeen betekende dat bij het in leven zijn van de koning hij een reïncarnatie was van de zoon van Isis en Osiris.
Bij zijn dood werd hij echter bevrijd uit zijn stoffelijk lichaam, liet hij zijn aardse rol na aan zijn opvolger en werd hij zelf Osiris. Het hele proces is erop gericht om een Osiris, een mummificatie, te scheppen. "Osirisatie van een lichaam".
De koning werd veranderd in een nieuwe Osiris, op dezelfde manier als Osiris werd gemaakt. En door dit proces stap voor stap te herhalen werd de ziel van de koning vrijgelaten om op te stijgen naar de sterren en aldaar zijn rechtmatige plaats in te nemen.
 Dit was het absolute geloof van de Egyptenaren.
Ze geloofden er net zo in als wij geloven dat we op Aarde bestaan. Zij geloofden dat men de krachten van de kosmos naar beneden konden halen met behulp van rituelen en de opstelling van gebouwen. Dat ze de krachten van de sterren, dus ook van de goden, naar beneden konden trekken en konden opslaan in fysieke zaken zoals standbeelden en piramides.
De piramides waren voor hen het toonbeeld van de kracht van de sterren.
Dit is het soort magie dat zij beoefenden.

27-07-2009 om 00:00 geschreven door andre&ida

Isis en Osiris in het oude Egypte.

door Ephesia


Isis, de Egyptische moedergodin, was de dochter van Geb en Nut, en de zuster en echtgenote van Osiris (als broer en zus reeds verliefd in de baarmoeder). Ze wordt meestal afgebeeld met grote, beschuttende (gouden) vleugels.
Het hiëroglief voor haar naam was de afbeelding van een troon.

Osiris, een zoon van de Egyptische goden Geb en Nut, was oorspronkelijk een natuurgod die de kringloop van de vegetatie symboliseerde (waaronder een goede oogst). Later werd hij de god van de doden met zijn goddelijke « laatste oordeel ».
Bij zijn geboorte kreeg hij de titel « alomvattende heerser ».

Hij was een rijzige, knappe verschijning met veel charisma, werd koning van Egypte en zijn vrouw Isis werd koningin. Hij leerde de mensen brood en wijn te maken en zag toe op de bouw van de eerste tempels. Ook bouwde hij steden en zorgde hij voor rechtvaardige wetten.
Toen Egypte aldus een beschaafd land was geworden, ging Osiris op reis en bracht overal waar hij kwam de beschaving.
Osiris jongere broer Seth werd intussen hoe langer hoe jaloerser op hem en beraamde een wreed plan. Hij nodigde Osiris uit voor een feest, waar hij de gasten een prachtige sarcofaag presenteerde en wie erin zou passen, zou hem krijgen.
Osiris probeerde de kist en meteen spijkerde Seth het deksel dicht. Hij smeet de sarcofaag in de Nijl en uiteindelijk spoelde de kist in Byblos aan land.

Isis hielp Osiris de beschaving in Egypte te brengen: zo leerde ze vrouwen koren malen, spinnen en weven. Ook leerde ze de mensen de geneeskunst en stelde ze het huwelijk in.
Toen Osiris op wereldreis ging, regeerde Isis in zijn plaats.
Toen Isis vernam dat Osiris door de boosaardige god Seth was vermoord, ging ze op zoek naar Osiris’ lichaam. Kinderen vertelden haar dat ze een lijkkist over de Nijl hadden zien drijven.
De kist spoelde uiteindelijk aan onder een prachtige boom bij Byblos, in het huidige Libanon.
De boom begon direct geweldig te groeien, zodat de kist door de stam werd overwoekerd.
 Daarop liet de koning van Byblos de boom omhakken, om hem te verwerken tot zuil in zijn paleis.
Het nieuws over de bijzondere boom verspreidde zich snel en Isis begreep meteen wat er was gebeurd. Ze spoedde zich naar Byblos en vermomde zich aan een bron.

Toen dienaressen van de koningin daar water kwamen halen, vlocht Isis hun haren en balsemde ze met zo’n verrukkelijk parfum dat de koningin haar korte tijd later ontbood en haar als kindermeisje aanstelde. Elke nacht hield Isis het koningskind in het vuur der onsterfelijkheid en vloog zelf rond in de gedaante van een zwaluw rond de zuil die Osiris’ lichaam bevatte.

Op een avond trof de koningin haar zoon in de vlammen: ze
schreeuwde het uit zodat de jongen zijn kans op onsterfelijkheid verspeelde.
Isis onthulde haar ware identiteit en kreeg daarna de zuil die haar nauw aan het hart lag.
Ze keerde met Osiris’ lichaam terug naar Egypte.
 Seth ontdekte het en was woest. Hij hakte het lichaam in veertien stukken, die hij over het land en de Nijl verspreidde.
Met hulp van andere goden spoorde Isis alle stukken op, behalve Osiris’ lid dat door een vis was opgegeten.
Isis zette het lichaam weer in elkaar en wekte met behulp van een magisch ritueel Osiris weer tot leven. Dit was de eerste balsemingsrite. Toen verwekte Osiris nog een zoon bij haar (niemand weet echter hoe), Horus .
 Isis werd in Egypte en daarbuiten enorm beroemd, ze kreeg steeds meer eigenschappen van andere godinnen. Zo werd ze moedergodin (vruchtbaarheid), vogelgodin, onderwereldgodin (die de doden weer tot leven wekte) en godin van de oerzee.
Haar verering verbreidde zich naar Griekenland en het Romeinse Rijk. Ze werd meer dan 3000 jaar vereerd, vanaf 3000 v. Chr of eerder tot in de christelijke tijd.

Osiris was zo teleurgesteld in zijn broer dat hij over de doden ging waken en regeren over de onderwereld. Horus werd koning van Egypte en wreekte zich op Seth.

26-07-2009 om 00:00 geschreven door andre&ida