LAPEBIE (Fr)

Lapébie ----  France/Frankrijk

Cycles 1939 cycles fabriqués chez Mercier. Après-guerre cycles, cyclomoteurs, vélomoteurs sous marque de Mercier. 1958 adresse à Bordeaux.

1939 fietsen vervaardigd bij Mercier. Naoorlogse fietsen, bromfietsen, bromfietsen gefabriceerd onder het merk Mercier. Adres in 1958 in Bordeaux.

Roger Lapébie

Roger Lapébie (Bayonne, 16 januari 1911 – Pessac, 12 oktober 1996) was een Frans wielrenner. Lapébie won de Ronde van Frankrijk van 1937 nadat de toenmalige klassementsleider Sylvère Maes (winnaar van edities van 1936 en 1939) samen met de andere Belgen opgaf, vier dagen voor het einde van de Tour. Ook Parijs-Nice (1937) prijkt op zijn palmares.

Lapébie beweerde tijdens Parijs-Nice in 1990 dat hij in 1934 bestolen was van de overwinning in Parijs-Roubaix. In de finale kreeg hij een lekke band en hij leende de fiets van een toeschouwer, die hij later bij een controlepost weer inruilde voor een mannenfiets. Hij kwam terug bij de kopgroep en won. De zege werd hem afgenomen, omdat hij niet kon bewijzen dat dit de fiets was waar hij de race mee begonnen was. Hij beschouwde dit zelf wel als een overwinning.

PAUL DOUCET (F)

Doucet Paul  cycles --------- Penhoet Saint Nazaire - Loire Atlantique ------- France/Frankrijk

BOREAL (F)

Boreal (..1935..) cycles Malot ------ Giraud & Laval  -----43 Rue de Paris te Vichy – Allier -----France/Frankrijk

Een  catalogus uit 1935 beschrijft dat dit merk vóór de oorlog eigendom was van drie partners, Malot, Giraud en Laval in Vichy.

Cyclusgids 1969: dit merk verschijnt als fabrikant in de Cyclusgids, maar het is waarschijnlijk een assemblagemerk.

( Ook --  PHILIPPO EN FROMENTIN / CYCLUS BOREAL -- Saint-Brieuc. Zie  https://encycloduvelo.fr/philippo-fromentin-cycles-boreal/  )

BORÉAL

De term 'Boréal'  (boreaal in het Nederlands) is ontleend aan de god van de noordenwind Boreas uit de Griekse oudheid. Het gerelateerde begrip "Hyperborea" betekende het gebied "voorbij de noordenwind". Aangezien Boreas in Thracië (Noord-Griekenland) zou resideren, dachten de Grieken hierbij aan een ongedefinieerde natie in de noordelijke gebieden van Europa en Azië. Hieraan is ook het zelfstandig naamwoord 'Boreaal' ontleend, dat gebruikt wordt voor een geologisch tijdvak, voor een ecologische zone (gelegen tussen de toendra's en de gematigde zone) en daarmee samenhangende boreale vegetatie.

De Dikke Van Dale (ed. 2019) geeft als betekenis van het bijvoeglijk naamwoord boreaal:

1 'noordelijk', dat is 'ge­le­gen in, be­ho­rend tot het noor­den'

2 (niet-algemeen) 'noords', dat is 'tot het noor­den, m.n. van Eu­ro­pa, be­ho­rend, al­daar voor­ko­mend'

BOULARD (F)

Boulard cycles & motos ----------- Le Mans – Sarthe ---------- France/Frankrijk

METEOR (?)

Meteor  cycles;   een Franse bron verwijst  eventueel naar The Rover: cycles K. Starley & Cie. Cycles Météor in West Orchard in Coventry – Engeland (GB).

In 1885 schudde John Kemp Starley, de neef van James Starley, die zelf patent had aangevraagd op de Ariel Bicycle, een verbeterd ontwerp van de vélocipèdes, de wielerwereld wakker met de introductie van de Rover Safety Bicycle. Zijn ontwerp maakte voor het eerst gebruik van een ruitvormig frame, even grote wielen, kettingaandrijving van de pedalen naar de achterwielen en een aflopende vork.

Dit was de geboorte van de moderne fiets. Coventry werd al snel het wereldwijde productiecentrum voor de fietsindustrie, met vele merken die we nu beter kennen vanwege hun overstap naar motorfietsen, zoals Francis-Barnett, Rudge, Singer en Triumph. Anderen, zoals Rover en Hillman, gingen auto's ontwikkelen.

Na in fabrieken te hebben gewerkt waar hij de ontwerpen van zijn oom Ariel bouwde, wilde JK Starley zijn eigen fabriek opzetten. Met de hulp van een investering van William Sutton, een stoffenhandelaar uit het nabijgelegen Kenilworth, richtten ze een fabriek op in West Orchard in Coventry, genaamd Meteor Works. Het bedrijf groeide in deze fabriek tot 1896, toen de aankondiging van een nieuwe fabriek in Warwick Row werd gedaan.

 In de Meteor Works-fabriek werd de eerste moderne fiets ontworpen en ontwikkeld……….

LATOUR (F)

Latour cycles ------------ Nantes - Loire Atlantique ----------- France/Frankrijk

GENIA (?)

Het is mogelijk dat “Cycles Genia” een lokaal of minder bekend merk is. Vermoedelijk Frans.

BTC (D)

BTC -1925, 1935: Bruno Thierbach ----- groothandel in Chemnitz en  Plauen i.V .--- Duitsland

Bron: Frank Papperitz

REKORD (D)

REKORD  HML  ----- Lemgo i.L. --- HML = Hans Müller Lemgo ---- Duitsland

In 1950 naar Wolfram.

Bron: Frank Papperitz

SK (D)

SK------ SCHULZE & KAISER GmbH. –---- FAHRRADFABRIK LIMBACH-SA ---- Duitsland

In 1935 naar LISKA

Bron: Frank Papperitz

MUFAG (D)

Mufag ---  Hannover---- Duitsland

1938 muziekwaren en fietsgroothandel Musikwaren – und Fahrrad-Grosshandels-GmbH, Helmut Pancke. Geregistreerd 1928.

1953: Musik – und Fahrrad-Grosshandels-GmbH.

Bron: Frank Papperitz

OMA (D)

OMA  Fahrradfabrik ----------Oberfrohna i/Sa ------ Duitsland

1925,1928 : Oberfrohnaer Maschinen-und Fahrradfabrik, Bruno Künzel GmbH.

Bron: Frank Papperitz

PELZ (D)

PELZ  -  1939: gebroeders Pelz  fahrzeughandlung  (voertuighandel) --  Bockwa bei Zwickau -- Duitsland

KIRSCH (D)

KIRSCH----------- Müllheim i. Baden --- Duitsland

1953: Erich Kirsch, groothandel; geregistreerd 1932.

1988: Fahrradfabrik Erich Kirsch  GmbH &Co. K.G.,  1998 insolventie.

Bron: Frank Papperitz

FIXOR (D)

Fixor ---Chemnitz---- Duitsland

In 1935 naar Esweco.

Bron: Frank Papperitz

TEHA (D)

Teha –------ Breslau, Bad Mergentheim ----------------Duitsland

1913 -1938  Thorwarth & Hilscher groothandel.

Rond 1935 verkochten ze ook modellen van Welt-Rad en Sigurd, na 1945 nieuw opgericht in Bad Mergentheim.

Bron: Frank Papperitz

DAS RAD DER HEIMAT (D)

DAS RAD DER HEIMAT  --  Tollenstein maakte vroeger deel uit van de Sudeten-Duitse gebieden nu behoort dat gebied bij Tsjechië.

Sudetenland of Sudetenland (in Tsjechië tegenwoordig meestal aangeduid als Pohraničí - " grensregio " - of eenvoudigweg als Sudety - "Sudeten") is een term die voornamelijk na 1918 werd gebruikt om een ​​heterogeen, niet-aangrenzend gebied langs de grenzen van Tsjecho-Slowakije met het Duitse Rijk en Oostenrijk te beschrijven, waar overwegend Duitsers woonden volgens taal, cultuur en zelfidentificatie (zie Duits Bohemen en Duits Moravië ). De Duitstalige gebieden werden daarom ook Sudeten-Duitse gebieden genoemd en, in de nazipropaganda, "Sudeten-Duitsland". Vóór 1918 behoorden de Sudeten-Duitse gebieden tot de multi-etnische staat Oostenrijk-Hongarije , na 1938 tot nazi-Duitsland en na 1945, na de verdrijving van de Duitsers uit Tsjecho-Slowakije (dat geen Duitse bevolking meer had), opnieuw tot Tsjecho-Slowakije. Binnen Tsjechië vertegenwoordigt het Sudetenland echter geen geografische of administratieve eenheid meer. De term ‘Sudetenland’ wordt sinds de oprichting van de Tsjechoslowaakse Republiek gebruikt om de door Duitsland bevolkte gebieden van Bohemen en Moravië aan te duiden; de term ‘ Sudeten-Duitsers ’ voor de voormalige Duitstalige inwoners van het Sudetenland, de Duitse Bohemen en de Duitse Moraviërs , is hiervan afgeleid .

“Tollenstein” is de Duitse naam voor Tolštejn, een rotsachtig terrein in Tsjechië met daarop een ruïne van een kasteel. Het ligt bij Jiřetín pod Jedlovou, in de regio Ústecký kraj. Het kasteel (Burg Tolštejn / Tollenstein) dateert uit de middeleeuwen en was belangrijk in Noord-Bohemen. De uitgestrekte ruïne van kasteel Tolštejn (Tollenstein) ligt op 1,5 km van de berg Jedlová in het Lausitzgebergte. Het staat op een fonolietheuvel (670 m boven zeeniveau) in een zandsteengebied. De naam is afgeleid van de oorspronkelijke Duitse naam Dohlenstein. Het kasteel was een van de centra van het uitgestrekte gebied van de Wartenbergse tak van de Markwarting in Noord-Bohemen. Het kasteel werd voor het eerst vermeld in de 13e eeuw en het is bekend dat de eerste eigenaar Vaněk von Wartenberg was. De ondergang van het kasteel werd uiteindelijk veroorzaakt door de Dertigjarige Oorlog, waarin het in brand werd gestoken en gedeeltelijk werd verwoest. In de 19e eeuw herleefde de Romantiek de belangstelling voor het kasteel en in 1866 werd er een restaurant gebouwd.

http://www.luzicke-hory.cz/mista/index.php?pg=zmtolsd

BERGSTEIGER (D)

Bergsteiger- Hereford i.W. -- Duisland

1938: Heinrichh Biermann, handel. In 1955 nam Willi Postler de firma over, vanaf 1957 Heinz Rieke.

Bron: Frank Papperitz

EMINENT (D)

EMINENT -- PHÄNOMEN-WERKE  ----GUSTAV HILLER A.G. ----ZITTAU  ----- Duitsland

Fabricaat  van Phänomen; “In 1913 speciaal gepromoot door Paul Bär in Potschappel.”

Bron: Frank Papperitz

Meer info bij: PHÄNOMEN

PHÄNOMEN (D)

PHÄNOMEN-WERKE  ----GUSTAV HILLER A.G. ----Zittau, Hamburg, Bielefeld  ----- Duitsland

Geregistreerd in Zittau, op 8 november 1988 door Gustav Hiller.

Karl Gustav Hiller (geboren op 30 maart 1863 in Zittau ; overleden op 18 september 1913 in Zittau) was een Duitse ingenieur en ondernemer. In 1888 richtte hij in Zittau een machinefabriek op en legde daarmee de basis voor de latere VEB Robur-Werke Zittau.

Gustav Hiller, geboren als zoon van een lokale meestertimmerman, voltooide een commerciële leertijd in een passementfabriek. Na zijn werk experimenteerde hij met het verbeteren van de productie van de daar geproduceerde garenballen ( pompons ). Daarnaast ontwikkelde hij ook andere kleine machines en huishoudelijke apparaten. Nadat hij verschillende patenten aan fabrikanten had verkocht, maar wel de distributierechten behield, richtte hij in 1888 met de opbrengsten van de patenten het bedrijf Gustav Hiller op.

Sinds 1890 eigen fietsenproductie. Terwijl de productie van fietsen met een hoog wiel in Duitsland bloeide, herkende Gustav Hiller tijdens een reis naar Groot-Brittannië de voordelen van de nieuwe veiligere Safety bikes. Hij slaagde erin om een exclusief contract te sluiten met Rover, dat voor de exclusieve distributie van hun fietsen in Duitsland. Hij begon te werken aan de verbetering van dit type fiets en nam een ​​belang in de slotenmakerij Müller & Preußger. De fietsen kwamen er door samenwerking  met  de Maschinen – und Fahrradfabrik Müller & Preussger (eerst als aandeelhouder, daarna als eigenaar) naast eigen afwerkingen waren er uiteraard ook tweewielers van het Britse merk Rover. Al snel overtrof de vraag de capaciteit van de werkplaats en bouwde hij een fabriek.

Het merk PHÄNOMEN verscheen eerst in 1894, toen vermeld als PHÄNOMEN-ROVER

Om de technologische superioriteit van zijn fietsen te benadrukken, noemde hij zijn bedrijf Phänomen-Fahrradwerke . Vanaf 1898 was hij de enige eigenaar van dit bedrijf, waarvan hij de productiefaciliteiten vanaf 1901 aanzienlijk uitbreidde. Tegelijkertijd hernoemde hij zijn bedrijf Phänomen-Fahrradwerke tot Gustav Hiller. In 1906 omvatte de productcatalogus zes modellen dames- , heren-, race- en baanfietsen De trend naar motorisering ging ook aan Gustav Hiller niet voorbij. Het werk van Gottlieb Daimler , Wilhelm Maybach en Carl Benz had in 1886 geleid tot de auto en legde daarmee de basis voor de motorisering van het wegverkeer. Rond 1900 begon Hiller met de ontwikkeling van gemotoriseerde tweewielers op basis van de hem ter beschikking staande fietstechnologie, wat als zijn belangrijkste prestatie wordt beschouwd. Hij bouwde motorfietsen met één en twee cilinders, magneetontsteking, een koppeling, een lang frame en een geveerde voorvork. Rond 1907 ontwierp hij een driewieler met een luchtgekoelde tweecilindermotor, de PHÄNOMOBIL-1907. Later werd in plaats daarvan een viercilindermotor gebruikt. Hiermee werd Hiller de pionier van luchtgekoelde benzinemotoren in Duitsland.

Automobielbouw: dus eerst de driewieler PHÄNOMOBIL, later PKW en LKW 1906, ook gimbalmodel. PKW = Personenkraftwagen → Personenauto.  Dit betekent gewoon een gewone personenwagen.

LKW = Lastkraftwagen → Vrachtwagen. Dit is een voertuig voor goederenvervoer, zoals een truck.

Vanaf 1910 begon het bedrijf ook met de productie van vierwielige motorfietsen voor personenauto's. Gustav Hiller overleed in 1913. Een jaar later werd de fabriek, onder leiding van zijn zwager, omgezet in een besloten vennootschap (GmbH) onder de naam Gustav Hiller GmbH. In 1916 werd de fabriek omgevormd tot een naamloze vennootschap (AG) onder de naam Phänomen-Werke Gustav Hiller AG. Gustav Hillers zoon, Rudolf Hiller, nam in 1921 de technische leiding van het bedrijf over.

In de perioden 1913 - 1928 waren er 900 personeelsleden in dienst.

Rond 1938 werden er fietsen met Wippermann-Tretlagergetriebe gemaakt.

1942: Oorlog gerelateerde  stop van de fietsenproductie in Zittau,  de PHÄNOMEN-WERKE  waren de belangrijkste voertuigfabriek in Ostsachen. In 1945 werden de Phänomen-fabrieken, geclassificeerd als een oorlog gerelateerd bedrijf, door de Sovjets ontmanteld.

Nationalisatie volgde in 1946 op basis van het referendum van 30 april 1946. Door juridische geschillen verloor het bedrijf in 1957 de naam Phänomen en opereerde het voortaan als VEB Robur-Werk Zittau. Het produceerde motoren en vrachtwagens. De liquidatie door de Treuhandanstalt (trustkantoor) vond plaats tussen 1991 en 1995.

In 1945/1946 kreeg Rudolf Hiller, directeur van de Phänomen-fabriek, van het Saksische staatsbestuur en het centrale bestuur in Berlijn de opdracht een fietsproductieplan voor de Sovjetbezettingszone (SBZ) te ontwikkelen. Een gedetailleerd verslag van deze herstart van de fietsindustrie na de Tweede Wereldoorlog is te vinden in het artikel "De activering van de fietsindustrie in de Sovjetbezettingszone 1945/1946". Hiller verliet de SBZ in 1946 en trok naar Hamburg. De Gustav Hiller AG bleef tot 1958 fietsen van het merk Phänomen in Hamburg produceren .

Volgens schriftelijke bronnen (adresboeken) produceerde Phänomen na de Tweede Wereldoorlog tot minstens 1947 fietsen. Er is weinig betrouwbare informatie over de daadwerkelijke productieaantallen. Zo werden er in 1945 en 1946 ongeveer 5650 fietsen in opdracht geproduceerd, onder andere voor de Duitse Post. Aangezien er tot 1948 nauwelijks fietsen voor de algemene verkoop in de Sovjetbezettingszone (SBZ) werden geproduceerd, is het onwaarschijnlijk dat Phänomen ook fietsen voor de burgerbevolking produceerde. Wel wordt aangenomen dat gebruikte fietsen werden opgeknapt, dat wil zeggen opnieuw geverfd en opgesmukt .

1948: PHÄNOMEN-WERKE- Zittau Fahrradfabrik, een degelijke fietsproductie was toen onwaarschijnlijk, vermoedelijk werden er toen fietsen opgebouwd  met allerlei restvoorraad of er werd er gewerkt met vreemde fietsen.

1949: Zetelverlegging van PHÄNOMEN-WERKE GUSTAV HILLER A.G. naar Hamburg, bezitter Kurt Hiller. Verkoop van fietsen en brommers tot 1958, dat gebeurde door PHÄNOMEN-VERTRIEBS -GmbH/ Bielefeld.

Tot 1946 Phänomen-Werke Gustav Hiller AG, Zittau.

Vanaf juni 1946 Phänomen Werke Zittau, Industrieel Bestuur 17, Voertuigbouw, staatsbedrijf van Saksen.

Vanaf juli 1948 IFA Vereniging van Staatsvoertuigfabrieken, Phänomen Plant, Zittau (Saksen).

Uiterlijk vanaf 1953: VEB Kraftfahrzeugwerk Phänomen, Zittau.

Vanaf 1957 VEB Robur-Werke Zittau.

https://ddrfahrradwiki.de/Die_Aktivierung_der_Fahrradindustrie_in_der_Sowjetischen_Besatzungszone_1945/1946

https://archiv-axel-oskar-mathieu.de/pdfs/Ph%C3%A4nomen.pdf

https://phaenomen-zittau.de/ueber-uns/