4.8.5.1. Joke Donker: Gods volk wordt uitgeleid; het gaat met vreugde voort
15 december 1982: Donker, koud, winderig, nat. Weet je nog, toen wij, jij en ik, elkaar voor het eerst ontmoetten? Toen van dat weer. Maar wat een verschil!: toen zaten het duister en de kilte, de guurheid en de kliemerigheid ook van binnen. Nú niet meer. Als het ware met een houweel sla ik de met vunze vochtschimmels overdekte puinhopen van vroeger weg. Bederf lag toen over mijn leven als een vieze aanslag. Om een voorbeeld te noemen: de mensen zágen, dat ik te dik was. Ze begrépen wel, dat te grote eetlust daarachter zat. Maar ze wisten niet, waardoor die vraatzucht veroorzaakt werd: onvrede en nare herinneringen. Wel, dat was maar één ding. Nu is er vrede en genezing van verdrietige herinneringen. Ik stijg nu boven het bederf uit naar het niet-bederf. Ik zeg tegen God: "Heer, open Uw ogen maar wijd over dat leven van mij; geef Uw opdrachten maar. Nee, U zadelt mij niet op met blijvend onaangename taken." Waarom ik dat laatste nu in mijn gebed zei?: Sommige akkefietjes zíjn vervelend, zoals dat telefoontje van mams in augustus, waarmee ze het stilzwijgen brak. Ze wilde wel goed worden, maar ze wrokte nog wat over dat, wat zij noemde: 'moeten trouwen'. Ik moest haar over een dood punt heen helpen. Dat was even een erg onprettig werkje. Haar onjuist inzicht was namelijk voor mij erg kwetsend. Ik moest die bezeerdheid echter op-de-koop-toe nemen. Iets hogers -relatieherstel- eiste dat. De uitkomst van ons verzoenend gesprek was echter weer prima. Ik hoorde laatst een Christin klagen, dat zij altijd allerlei zielige figuren moest opbeuren. Nooit was er eens iets fleurigs. Maar later was zij heel opgewekt: zij had iemand tot de Heer mogen leiden. Ook hiervoor zal wel gelden, dat je geen opgaven krijgt, die te zwaar zijn (2 Cor. 10:13). Er is overigens ook werk in de dienst van de Meester, dat direct al aangenaam is. Die babbeltjes met Michiel en eerder met Astrid: dát zijn prettige karweitjes. Wat een heerlijke kinderen van God kunnen die twee worden (O ja, ik zeg altijd: mams, alleen als ik 'us heitelan' ben, zeg ik wel eens: mem). Weet je: - Ik voel me nu -in de donkere dagen voor kerst- net een boom in het voorjaar: het geloof in Jezus is in mij aan het uitbotten. - En: niet alleen het geloof ín Jezus; ook het geloof ván Jezus. Soms zie ik mijzelf als een boot met een heel sterke motor. Vroeger hielden waterplanten mijn levensscheepje vast. Nu ranselt de schroef het wier kapot. - Soms heb ik het idee, dat ik een korenveld ben. Alle goede, nieuwe gedachten zijn als volle aren. Gods zon laat ze rijpen. Bescheiden buigen zij zich in zijn warmte neer. Vroeger stonden mijn loze aren parmant omhoog. Ik had hoge bloeddruk van alle opgewonden ideeën, daar achter mijn nederige terminal. Dood werk allemaal hè¨. Nu kan ik Carla helpen. Levend werk. Tóen niet; zo onbeduidend alles toen.
Ik kan me voorstellen, dat de meisjes en de vrouwen zeggen: Hé Joke, je hebt toch een kínd gekregen. Je zit nu allemaal wel te kwebbelen: - over je vroegere lompen en je maatmantelpak van nu - over de grote schoonmaak van het spinrag van toen en de hygií«nische lysollucht van nu. Maar, hoe zwaar Marcel woog, hoe lang hij was, de kleur van zijn ogen en zijn haren; van de echt interessante dingen, waarop we zitten te wachten, weten we niets" . .Goed; daar gaat ie. Veel beknopter dan ik zou willen. Ger is echter, juist voor wat betreft deze echt gezellige dingen, toch lástig!
Toen het kind nog bij me woonde, groeide het een tijd zó slecht. Ik bén toch bang geweest, dat die infectie van tóen er iets mee te maken had. Bart en Aaf Vonk hebben met mij gebeden en die demonen van angst bestraft. Ik ben goed onder medische controle gebleven. De groei begon opnieuw en ook de bewegingen, die een poosje minder waren geweest, werden weer sterker. Ik stond in die tijd onder enorme druk. Vroeger was ik veel ziek geweest, hartstikke nerveus, constant gespannen. Heroïne-injecties, jaren terug al, hadden destijds iets in mijn hersens als met schuurpapier gekrast. En dan, in die slechte positie, belast met een erfenis van vroeger: - die niet zo vlotte gang van zaken rond 'het kind' - Hendriks, die mij onder het mom van het komende zwangerschapsverlof uit mijn chefplaats wegduwde en uit de ondernemingsraad. - De tijdelijke verwijdering met 'thuis' - Jans werkloosheid. Als de Heer mij niet had ondersteund... (Ps. 27:13). Toen: de geboorte. De dokter zei: "Je bent ook wel wat láát: negenentwintig; maar: de volgende keer gaat het beter" Op zulk een moment -wanneer de laatste persweeí«n eraan komen- zou je wel uit bed willen komen om zo'n man te slaan. Marcel kwam, huilde bijna niet, wilde niet drinken. Goed; het wás een schat, met die sterke blauwe ogen van Jan, ook met zijn blonde krullen. Het kon een broertje van Dick zijn - haha -¦ maar het was maar een dunnetje; 2800 gram... en kléin!... zes en veertig centimeter. Maar we hebben met de familie Vonk weer vurig gebeden. Zo fijn hè, om elkaar vast te houden. Er groeit zo'n liefdeband. Wanneer de een zwak is, dan is de ander sterk. Want neem nu toch Corry Bakker. Die kwam ook nog op bezoek. Zij stak ons toch een hárt onder de riem! Die Cor hè. Heeft het op het ogenblik zó druk met die toestand in Suriname. Maar ze heeft ook verkéring gekregen met een jongen van daar. Zodoende; dat vertelt ze overigens zélf wel. In ieder geval: Marcel is nu de vrolijkheid zelf. Overdag is hij in de crèche. Ik vecht namelijk om mijn mooie baan terug te krijgen. Maar dan moet ik er wél zijn! Overigens zit er iets aan te komen van een deeltijdbaan.
4.8.4.4. Jan Donker: " en gij zult mijn getuigen zijn" (Hand. 1:8)
14 december 1982: wel, jullie zíjn al bijgepraat merk ik, ook voor wat betreft Paul en Marian. Ja- ik doe maar door- met een brief aan die broer van mij en een gesprek met die gehaaide vriendin van hem. En altijd dít getuigenis, dat ikzelf zo diep beleefd heb: - word toch eens vol met Gods gezindheid (Ef. 5:18) en níeuw door zíjn beïnvloeding (Ez. 11:19). - Verander nu eens niet je maniertjes en je voorkomen - zo onrealistisch toch- maar verander door zíjn kracht wezenlijk in je dénken (Rom. 12:2) en in je daden (Op. 19:8). - Kom uit je ' dwars gebakken zijn'. Laat je door God boven-die-dwarsheid-uit verhógen, omhóóg tillen (1 Cor. 12:31). Doe het gauw, doe het nu. De dag, waarop je toch echt kláár moet zijn, komt onverhoeds. Nu kun je nog werken, dán gaat het niet meer (Joh. 9:4). Dan kun je niet meer roepen: "Joehoe, ik kom eraan", dan moet je kunnen zeggen: "Hier bén ik".
Zo doe ik in al mijn gesprekken. Laatst zelfs nog in dat heel zware gesprek met Ilona. Het was of zij me wégspoelde. Maar ik kon toch nog waarschuwen, dat zij haar eigen belang moest prijsgeven, de ballast moest wégdoen. Toch was ze anders dan ieder ander. Ze zei: " Ik heb geen eigen belang meer. Ik héb geen ballast" . Ik probeerde nog: "Maar ik heb altijd gedacht, dat je diepste wezen in het teken van het verlangen stond". En zij weer: " Ja, maar niet naar Jezus" Een náár gesprek. Geen enkele weerklank voor mijn gevoelens, alleen maar disharmonie. Maar goed, dat is er ook maar één. Lotty bijvoorbeeld - ik ken ze, net als Ilona, via Joke- is zó aanspreekbaar. Zij is een beetje uit die ivoren toren van " wij in de Foyer". Ze ziet toch meer, dat we ook wel allemaal samen een belevenis met God moeten hebben (Ef. 3:18).
En Henk: ach, hij is hard, maar ánders, minder hopeloos-ver-weg dan Ilona, dacht ik. Maar: - je wilt geen preekjes over dood werk zónder en levend werk mét toekomst - je wilt geen bespiegelingen over een oude jas, die in de vodden gaat en een nieuwe, waar je helemaal wég van bent: " die coupe ; dat dessin" - je wilt geen gejuich horen over de bezem, die ik door de troep gehaald heb en de vlag, die nú boven mijn leven wappert ! o.k., o.k., jij je zin, ander verhaal:
Ik leid nu het gemeentekoor, er zítten toch talenten bij! Dat dochtertje van Vonk, een leuk, aanhalig ding, hééft me toch een stemmetje. Ze draagt de hele groep. We oefenen druk voor de kerst.
Ik zou in november examen doen voor SPD één. Maar door die computerstudie is dat weer uitgesteld. Ik zit er wat mee, moet ik dat tóch weer oppakken? Weet je, ik zal ook hierin de stem van de Heer dienen te horen. Typisch, op dit gebied zitten er zoveel stoorzenders. God komt er nog níet door.
Maar, zul je zeggen: " We horen je nooit over Marcel; je wou zo graag een kind; je wilde een groot gezin". Dat is waar ook, sorry hoor. Marcel werd vrij moeizaam geboren. Joke heeft er nog heel wat van geweten. In het allereerste begin hebben wij even gedacht, dat er iets niet goed met hem was. Joke was zó bang, dat die infectie, die sief - o, wat een beschamende rotherinnering (Rom. 6:21)- hem kwaad had gedaan. Maar nú is alles goed. De praktijk is zo anders dan de theorie. Ik wou graag jochies met borstelkuifjes. Ik wou lekker aanhalige meidjes, weet je nog? Maar toen Marcel zich aankondigde, hád ik het niet meer. En nou wás hij er en zei ma Willems, dat er wel zéven konden komen. Moet je je voorstellen: - Joke lag zich daar - met vuurrode konen van de koorts- een beetje óp te schroeven - Met Marcel zat op dat moment alles echt niet helemaal kits Toen heb ik wél gezegd: " Ma; alsjeblieft: Joke en ik zijn toch geen twintig!" Maar nu kan ik ook aan dát idee weer wennen. Wat zegt Joke?: " Ik ga in deeltijd werken. En wat meer kinderen betreft: ik doe er niets tegen". Dat van die deeltijd is wel jofel. Komen we van die crèche af. Maar zeg: ik geef je Jo.
4.8.4.3. Diana van Dalen: ruilen doet huilen; voor háár niet wáár.
13 december: Leuk, dat wij nu eens wat beter kennis kunnen maken. Uit eerdere verhalen ken je ons alleen als 'die lui met zo'n grote auto'. Hij zo'n autoritaire stripfiguur 'goudgerande bril, maatkostuum'¦ beetje 'rechtse man; de vrouw '-ik dan-: tikje pompeus, parelsnoer als halssieraad. Jullie hebt zijdelings gehoord, dat wij bemoeienis hadden met allerlei lui; ik nog eens een keer door de telefoon met Jo. Ze had toen wat bemoediging nodig omdat haar vriendin Lotty wat fanatiek had gedaan. Ze had wat fel tegen haar aangepraat. Bemoediging was ook onlangs nodig, toen wij er weer eens waren. Zij had zo echt behoefte aan troost. Ik heb de troost, die ik ontvangen had, door kunnen geven (2 Cor. 1:4). We hebben geknield, ik heb haar de handen opgelegd. Ze had zich zó leeg gegeven aan ánderen. Het was nodig, dat ze door die handoplegging nieuwe gaven, nieuwe kracht kreeg (2 Tim. 1:6). Wij waren die avond bemoedigd door haar dapperheid. Door die handoplegging bemoedigden wij haar weer (Rom. 1:12).
Maar ondertussen weten jullie van óns nu nóg niets. Krijgt mijn man kans, om zich te profileren en dan gaat hij twee preken zitten afsteken. "Een", zegt hijzelf, maar hij kan niet tellen. Nu, laat mij dan die leemte eens opvullen. Wij zijn een tikje rechts- nu ja: tussen de vijftig en de zestig- moet je zien, hoe jullie op die leeftijd zélf denkt. Maar Ger heeft gezegd: "Hè hè! dat kan er nou nog nét bij. Diana alsjeblieft: geen politiek; ik weet me toch al geen raad. Na die ontboezemingen van Frans vallen ze allemaal over míj heen. Lui, die het eerst met mij eens waren, roepen nu, dat ze te gauw o.k. hebben gezegd. Hoewel Fráns het allemaal ziet, vinden zíj, dat ik -pogend origineel te zijn- me lelijk in mijn venijnige, traditionele, behoudende, liefdeloze kaart heb laten kijken.! Wel, Ger zn zin. Mijn man zit in de autohandel. Ik ben trots op hem. Vanuit geloofsoogpunt bekeken, heeft hij van dat werk, dat '-geestelijk bezien- zo pierdood kan zijn, iets heel goeds gemaakt. Een jaar of drie geleden is hij in een bijna failliete zaak gestapt, omdat hij sympathie had voor de stichter. Hij is zelfs bórg voor hen gaan staan, toen het op zijn moeilijkst was. Zij hebben dat nooit geweten, maar zij voelden zijn vriendschap. Toen alle moeilijkheden voorbij waren, heeft hij hun gevraagd, om zich tot Jezus te keren. Ze kenden hem al als Christen en kameraad. Hoewel ze niet wisten, dat hij ook nog eens als borg hun zakelijke redder was geweest, was er zo'n band van vertrouwen, dat zij zn raad opvolgden. Nu kennen ze hem ook als ''broer'. Ze wonen vrij ver buiten Amsterdam. Ik heb niet zo geregeld contact met hen als Jos, maar ik ontmoet hen toch wel eens. Het zijn ménsen geworden!... zó! Een sfeer in die zaak: geweldig. Hun goede werken blijken: - tot in het auto repareren door hun personeel toe - in hun leasecontracten naleving - ach: noem maar op! Die man zei laatst: "Na mijn bekering -door toedoen van Jos- gelóófde ik wel, maar ik deed mijn werk náást mijn geloof. Nu echter geloof ik en ik doe mijn werk vanúit mijn geloofd. Die eerste dolle tijd -een roes van blijdschap- was het toch úiterlijk. Nu echter is het innerlijk. Toen was het een roestbehandeling van buiten, maar nu heb ik de draagbalken zelfs van bínnen een ML-behandeling gegeven. Vroeger was mijn carrosserie geblutst en het spuitwerk dof. Nu is alles uitgedeukt en opnieuw gespoten." Het is een jongen uit het autovak, vandaar die voorbeelden. Maar hij is ook een Christen, op de opwindende weg van bekering via wedergeboorte naar: nog véél meer.
Wat een mannenpraatje hè¦ met al die autotermen. Maar je moet zó rekenen: - Ik ben met een zákenman getrouwd - Ik kom af van zakenlui - Ik heb ook zelf zaken gedaan, ik had daarin heel wat mogelijkheden. In mijn geval echter lag het zó, dat ik die eigen mogelijkheden prijs moest geven. Let wel: in mijn geval. Dat zegt dus niets voor jóuw situatie. Ik bespeurde déze gedachte in mijn hart en aanvaardde die als de stem van Jezus: "Doe die leuke grossierderij in parfums nu maar weg. Voor jóu is die een belemmering. Zij past ook niet in mijn strategie". Ik héb het gedaan. Jaren gewacht op nieuwe opdrachten. Het wás saai. Onze enige zoon al járen het huis uit. En Jos: "Spijtig van die groothandel van jou. Het verdiende toch goed en je had wat om handen. Ik wachtte, totdat God eens aan de slag zou gaan met mij. Geen zeventien jaar hoor, (Gal. 2:1, 1:17) zoals Paulus, Opeens merkte ik, dat Hij al lang met mij aan de slag wás, dat wil zeggen, in me aan de slag was. Hij was nota bene al bijna klaar met puinruimen. Op Gods tijd kwam ik terecht in een bestuursfunctie bij de Nederlandse afdeling van een internationale christenvrouwenorganisatie. Heerlijk werk, management, conflictbeheersing, organisatie, public relations, toespraken, persoonlijke gesprekken": alles in dienst van Jezus. Ik heb wel eens tranen met tuiten gehuild: 'Heer, waarom hebt U mij toch mijn parfumhandel afgenomen". Maar hij heeft mij er toch een 'parfumhandel voor terúggegeven!
4.8.4.2. Jos van Dalen: tot meeleven leidende liefde.
12 december 1982: jullie zijn me al vaak tegengekomen. Op 5 november 1981 was ik al bij Jan en Joke, toen alles van het geloof nog zo onwennig was voor hen. Wat wáren ze nog kwetsbaar. Maar wat hádden Diana en ik die mensen toen al lief. Ze snakten naar een bedaarde aanpak, naar hélend gebed. Die hebben wij ze kunnen geven als eerste hulp. En nú?: het zijn zulke 'dappere kevertjes'. Je kent dat versje toch wel? 'hanse panse kevertje' van de regen, die hem wegspoelde en de zon, die hem droogde. En dán: maar weer klimmen. Ze hebben het taai gehad, toen hij werkloos was van april tot oktober. Ik was in die moeilijke maanden eens bij haar op bezoek: - zij was toen in verwachting - Jan was in de omscholing - Het groeiende kind werd steeds bezwaarlijker - Het duurde nog zo lang voor -op 12 juli- het zwangerschapsverlof begon. Maar: flink hoor! Kletsnat door de regen van de tegenspoed. En er was nog iets, dat ik niet eens wist: - de afdelingschef -Hendriks- had haar d'r baantje als zaalcheffin al weer afgepakt en ze was uit de ondernemingsraad ook. Motief: dat kan allemaal niet in jouw omstandigheden met binnenkort al dat verzuim. Maar zó vastbesloten. Ze zei: "Ik laat de heg van God om de tuin van mijn leven niet verdorren. Ik laat het vuur van het blijde geloof niet blussen in mijn hart". Er zat iets kroms in die beeldspraak. Want hoe kán regen iets laten verdorren, hoogstens verrotten, maar llaat maar. "Jan en ik kúnnen verder komen en we zúllen verder komen. Wij behoren bij Jezus en God zál zijn volk beschermen. Door het geloof zullen wij gerechtvaardigd worden tegenover de mensen". ...en toen, toch wel wat terneergeslagen: "Zelfs mijn moeder heeft mij in de steek gelaten. Ze belt nooit meer". Diana, die er uiteraard bij was, zei: "Mensen; ik voel me zó gedrongen om samen te knielen". Dat deden we; we hebben Jezus gesmeekt: - om zijn hulp bij de reiniging van alles, wat ons nog tekort deed schieten als zijn medewerkers - om meer zorg en liefde vóór en meer vergevingsgezindheid jégens anderen - om meer hemels leven en minder aardse doodsheid in onze daden - om vervanging van ook de laatste verdrietige lompen door kleren van vreugd (Ps. 30:12).
Het is toch zulk fijn werk om mét Jezus en vóór Jezus te werken. Anderen te mogen -en ook te kúnnen- bemoedigen, wat góed smaakt dat! Niet alleen Jan en Jo, maar ook de buren van naast. Ab en Nel van Baan. Daar zouden wij allang eerder geweest zijn, maar ze zeiden het toen af. Maar nú!: prima gesprek. En dan familie De Waal, de onderburen. Ouder dan wij, heel andere problemen, obsessies over een brief, die maar niet kwam en ietsjes verschijnselen van dementie bij die vrouw. Ook daar konden we helpen. En Lien Smid, zo'n Indisch meisje. Kwam laatst bij óns op bezoek met Erik Pieterse, zo in de geest van: "Kijk ik nou eens aan de haak hebben geslagen!". Toen hebben we -in liefde- streng moeten zijn. Erik wóu helemaal niet. Zij was voor dat niet-willen verblind. O, wat pijnlijk om daarop te moeten wijzen. Ik moet in dit verband even denken aan een bijbelverhaal over een situatie, die overigens maar één raakvlak had met deze Lien-Erik toestand.
Het moet hartverscheurend voor Jozef zijn geweest (Gen. 43:30) om zijn broers letterlijk-geestelijk -denk er om: dat is geen innerlijke tegenstrijdigheid- te opereren. Hij stond daar met die harde beschuldigingen (42:9) en met die harde vragen, maar de waarheid brák door (:21). Dat was liefde, verpakt in schijnbare bikkelhardheid.
Zo was het ook met óns optreden nú. We hebben Lien de blinddoek moeten afdoen en Erik van zijn laffe niets-durven-zeggen los moeten maken. Het inzicht, hoe de zaken er werkelijk bijstonden, werkte genezend. Toen zij weggingen, was de sfeer tussen hen eerlijker.
Ach, ik stap nu van het bespreken van al die mensen af en ga nog even over de liefde door. Weet je, wat mij laatst zo greep: een nooit eerder gezien verband. Ooit eens had God grote plannen met een volk. Hij wou ze leren om álles voor elkaar over te hebben. Hij wilde ze instrueren om directe persoonlijke materiële welvaart achter te stellen bij lange-termijn-algemeen immaterieel welbevinden (Deut. 15:1,2,4). Maar daarbij wees God op het gevaar, dat vanuit de instelling van sommige mensen kon dreigen. Dít gevaar, dat bepaalde lieden juist de saneringswerkzaamheden, die tot een betere situatie moesten leiden, in de kern zouden verzieken (:9). Later, veel later, kwam er een ander, een grootser volk, waarmee God nog veel geweldiger plannen had. Prijsgeven van geld en goed (Hand. 4:34) binnen redelijke grenzen (:5:4) leidde tot een grote, geestelijke eenheid (4:32). En toen wáren er mensen, die júist van dat gezond makende kernwerk een smerige troep maakten (5:1,2). Die mensen werden gedood (:5,10). Weer schijnbare bikkelhardheid, maar het wás liefde. Die penetratie móest worden afgegrendeld. Liefde eiste, dat de schapen beschermd werden tegen de verleugenende wolven, die in het centrum van de kudde waren binnengedrongen. Maar sorry hoor voor dit clandestiene preekje; hier is Diana
