Mijn 2e lokale blogje gaat over de route: "Groenlo, een cultuurhistorische fietstocht", geschreven door Peter Sikma gemeente Oost Gelre en provincie Gelderland. De route is 27 km en loopt ook weer rond. De officiële start is station Lichtenvoorde - Groenlo in Lievelde. Maar ik ben hem begonnen aan de oostkant van Groenlo bij de Boerijendijk, richting Zwolle bij Grolle. Dit om misverstanden te voorkomen, Zwolle heeft nl. ook nog een grote broer in Overijssel. Ook deze route is wat verouderd, maar nog goed te doen, maar ook deze heeft last van de nieuwe N18, maar hieronder geef ik u weer de aanpassingen.
Zwolle bij Grolle is een klein gehucht, het heeft een paar huizen en een school, oorspronkelijk hoorde het bij Eibergen, later bij de heren van Borculo, toen weer bij Eibergen en sinds de gemeentelijke herindeling hoort het bij Groenlo. Dat Zwolle een lange geschiedenis heeft kun je zien aan Erve Reirink, waar je langs komt. Deze herberg dateert al vanaf 1662, dit was toen al een herberg met brouwerij en tegenwoordig is het een groepsaccommodatie en kun je er feesten en partijen geven.
De route volgt eerst het buitengebied van Groenlo en met name de geschiedenis. Groenlo is erg belangrijk geweest in de tijd van Frederik Hendrik. Hij heeft gevochten tegen het Spaanse leger en rondom Groenlo heeft hij een paar verdedigingswerken laten bouwen, de zogeheten schansen. Er zijn er meerdere geweest, oa. de Hollandse, Franse, Friese en Engelse schans. U komt al deze locaties tegen. Er is er geen eentje meer te zien, maar de Engelse schans hebben ze in zijn origineel nagebouwd. Deze is gelokaliseerd in Lievelde, dat gebied heet ook de Schans. De diverse namen zijn gerelateerd aan de nationaliteit van de soldaten die er gelegerd waren, Dus je kunt zien dat het toen al een internationale oorlog was. Elke 2 jaar wordt deze veldslag nagebootst n Groenlo door internationale re-enacters en u kunt een groot schilderij zien in de oude Calixtuskerk in het centrum tegenover het oude gemeentehuis.
Helaas kon ik niet bij de Schans komen ivm de jaarlijkse Zwarte Cross. Ook dat is een begrip geworden in de Achterhoek. Het mooie van deze happening, die elk jaar groter wordt, is dat het een "onmundig" groot en gek festijn is, maar dat er nooit onenigheid is, er komen elk jaar ruim 200.000 bezoekers op af en is daarmee het grootste muziekfestival van Nederland en de grootste cross van de wereld. Heel eerlijk, ik ben er zelf nooit geweest, ik hou niet van lawaai en zoveel drukte, maar een ieder die er geweest is, spreekt er vol lof over en ze komen werkelijk uit binnen- en buitenland, zowel de artiesten als de bezoekers. Wat ooit begonnen is als een kleine gekke cross met muziek, is nu echt een culturele happening met elk jaar een ander thema. Zo is het dialect al eens aan de orde geweest, waarbij ze een kinderleesboek hebben uitgegeven. De homoscene heeft zijn aandacht gehad en dit jaar is het thema: "Er is leven voor de dood". Waarin ze oa een minuut stilte houden voor iedereen die leeft, met de gedachte erachter, dat je eens moet nadenken hoe goed je het eigenlijk hebt in je leven en na die minuut is er een groot applaus voor jezelf. Is dat geen mooie gedachte, ik vind in elk geval van wel.
Dit gebied is ook belangrijk geweest in de 2e wereldoorlog. Zo is er aan de overkant van de zwarte cross een werkkamp geweest. Niet lang, maar hij is er geweest. De beheerders waren niet zo streng als je wel eens elders op beelden ziet, totdat er een hoge officier od langs kwam en dit zag en zei "Het is hier geen sanatorium!" Toen moest er met harde hand worden opgetreden. Op een gegeven moment is het kamp door de Duitsers ontruimd en gingen de mensen naar Westerbork, waar ze uiteindelijk de dood vonden in andere concentratiekampen.
Even verderop kun je nog een schuilhut bekijken, zie foto 1 en 2 hieronder. Het is niet voor te stellen, dat in zo'n kleine ruimte 5 personen bijna een jaar gezeten hebben, persoonlijk moet ik er niet aan denken. De foto is wat onduidelijk, maar je kunt je wel een idee vormen hoe groot het was.
Iets verder rijdend kom je op de route Erve Kots tegen. Deze herberg heeft ook al een eeuwenoude geschiedenis. Ten tijde van Frederik Hendrik, had hij hier zijn hoofdkwartier. Nu is het veel meer dan een herberg. Erve Kots, heeft een openluchtmuseum, die absoluut de moeite waard is. Hier leer je veel over het boerenleven van de Achterhoekse bevolking door de geschiedenis heen, bv waarom de boerderijen vroeger blauw geschilderd werden, dat had te maken met insecten. Meer verklap ik niet, neem er zelf maar eens een kijkje. Verder heeft het een pannenkoekenboerderij, een restaurant, bierbrouwerij en een logement, zoals ze dat noemen. Kortom een leuke pauze om tot rust te komen of om iets op te steken. Dit is in het buitengebied, overigens de enige stop die je tegenkomt.
In Lievelde heb je nog wel Loco Lievelde, een restaurant waar je terecht kunt voor een lunch of diner en ze hebben zelfs een afhaal lunch. Een tip als u de tocht n Lievelde begonnen bent. Ik las op de site dat je er zelfs kunt overnachten, ze hebben 7 kamers en een mooie prijs incl. ontbijt.
Weer verder met de route rij je over het Trampad, foto's 3 en 4. Groenlo had vroeger een verbinding met Lievelde en wel door een tram, deze lijn werd in 1883 geopend, deze heeft bestaan tot 1911, toen werd het niet meer rendabel vanwege de aanleg van de spoorbaan Winterswijk - Groenlo - Neede. Maar in 1915 werd het tramvervoer toch weer opgestart. Uiteindelijk heeft de tram nog tot 1922 gereden, daarna kwam de bus en hebben ze de lijn opgebroken. Het Trampad herinnert hier nog aan en het station in Groenlo, wat nu een woonhuis is. Maar vorig jaar hebben ze ter herinnering er een oude loc en wagen neergezet op een stukje rails. Overigens het gebouw is al van 1884 en tot 1972 gingen er nog goederen langs, al was dat over het andere spoor wat ik hier noemde. Het gebouw wordt op dit moment gerenoveerd, dus voorlopig blijft dit behouden voor het nageslacht.
Het 1e dat je in Groenlo tegen komt is de oude houtzagerij Nahuis, dit is een stoomhoutzagerij en tevens de oudste nog werkende zagerij in Nederland en is nu een museum. soms zijn er ook draaidagen. Deze zagerij dateert al vanaf 1850, maar toen werd er nog met de hand gezaagd. In 1918 werd er over gegaan op stoom en deze heeft geproduceerd tot 1977 en nu is er dus een museum gevestigd, waar u de geschiedenis van dit bedrijf kunt bekijken. Maar ik zie op hun site, dat er dit jaar geen draaidagen zijn ivm technische keuringen. Maar het is van buiten wel te zien en op de website van de zagerij kunt er alles over lezen.
Groenlo is bekend geworden om zijn bier het Grolsch, dit heeft ook al een lange geschiedenis, in 1676 werd er al bier gebrouwen in de binnenstad van Groenlo, door Peter Cuyper. Later werd dat overgenomen door de familie Groen, die een brouwerij buiten de grachten bouwde. Pas na 1922 heet het bier echt Grolsch. Een aantal jaren geleden is de fabriek verhuist naar Boekelo bij Enschede en liep dus een stuk geschiedenis ten einde. Maar niets is minder waar, want dit jaar heeft een telg van de familie Groen en nog anderen weer een Groenlose bierbrouwerij opgezet en kunt u dus weer een Groenlo´s biertje drinken. De brouwerij is gevestigd n Huize Adriana, wat ooit een huis was voor mensen met een beperking, foto 5 In bar de lange gang, waar oorspronkelijk het bier gebrouwen werd, zie foto 6, kun je een biertour maken. Aan de hand van films en een rondleidng leer je meer over de geschiedenis van het Grolsche nat, zoals ze dat in deze streek noemen. Op de plek van de brouwerij buiten de gracht is nu een hele woonwijk in aanbouw, maar de ketel herinnert nog aan het feit dat hier ooit een grote bierbrouwer was gevestigd. Hij komt langs de route, dus u kun het niet missen, Elke dinsdag en donderdag in de zomermaanden, kun je wandelen door het historische stadje Groenlo olv `Frederik Hendrik`. Daar zal zeker de geschiedenis van het Grolsche bier uitgebreid aan bod komen.
Op de Markt in Groenlo, zie je een paar markante gebouwen. Als u er voor staat ziet u links bakker Wissink. Deze bakkerij, lunchroom en ijssalon bestaat al sinds 1898. In de tijd dat het busstation nog op de Markt was vierde het hoogtijdagen, zeker de scholieren die op de bus moesten wachten, brachten hier hun tijd door, ik was er eentje van, dus kan er over mee praten. Maar nog steeds is het een geliefde trekpleister waar nostalgie, vakmanschap en service nog steeds hoog in het vaandel staat en waar je zomers heerlijk op het terras kan zitten.
Naast Wissink zie je het oude gemeentehuis van Groenlo, dit stadhuis dateert van 1875, door de gemeentelijke herindeling is zijn functie vervallen en moeten de Grollenaren ofwel de inwoners van Groenlo naar Lichtenvoorde om van de gemeentelijke diensten gebruik te kunnen maken. Nu is hier de plaatselijke VVV gevestigd, waar je nog veel meer informatie over Groenlo kunt vinden.
Tegenover Wissink staat het oude postkantoor, dit postkantoor is gebouwd in 1904 in een neo renaissance bouwstijl, Deze is gebouwd door architect Peters, die ook het postkantoor in Amsterdam heeft gebouwd. Dit heeft al lang niet meer de functie van postkantoor, maar tegenwoordig is er een restaurant gevestigd met de wel bekende naam Frederik Hendrik. Overigens staat Groenlo ook bekend om de gastronomie en het uitgaansleven. Vandaar dat Frederik Hendrik en Wissink niet de enige horecagelegenheden zijn, als u het stadje bezoekt en ronddoolt, komt u er vele tegen.
Iets verder gaat de route door het kleine straatje, de Noteboomstraat, ook hier kun je nog zien hoe het vroeger was, er is maar weinig veranderd, een paar statige huizen aan de rechterhand en wat kleinere huisjes verderop in de straat. Ongeveer in het midden aan de linkerkant, ziet u een oude Stadsboerderij, die al dateert van 1623. Je ziet dat de 15e eeuw een belangrijke eeuw was voor Groenlo en dat het ook nog allerlei oorlogen etc. doorstaan heeft. foto 7 In deze stadsboerderij is een museum gevestigd, waar u kunt zien hoe ze anno de 15e eeuw leefden en u kunt er ook nog genieten van een kopje thee of koffie met een kontenklopper, de specialiteit van het huis, in de potstal.
Iets verder gaat de route naar rechts en komt u uit bij de gracht, hier ziet u de kanonswal, ook weer een overblijfsel van de oorlog van Frederik Hendrik. Als u langs de gracht verder rijdt, dan komt u aan het einde bij een weg en dan ziet het u het volgende gebouw al liggen. Het kantongerecht. Dit gebouw dateert uit het jaar 1938, maar vanaf 1828 werd er al rechtgesproken in Groenlo. Dat gebeurde toen in het Stadhuis wat ik hierboven besproken heb. Tot 2013 is er hier rechtgesproken, eerst als kantonrecht en vanaf 2002 het civiel recht. nu is het in handen van een particulier die er woont en een kantoor heeft.
Toen ik omkeek, zag ik de fluisterboot, zie foto 8. In de zomermaanden tot oktober kun je je elke zaterdag en zondag met de fluisterboot rond laten varen over de Groenlose gracht, waar je ook een deel van de geschiedenis te horen krijgt. Uit eigen ervaring weet ik dat dit leuk is om een keer mee te maken, je ziet Groenlo weer eens van een totaal andere kant. reserveren moet je wel, dat kan op hun website.
Dan ga je uiteindelijk Groenlo weer uit via de halve Maan, de andere kant van de gracht en kom je weer langs een aantal schansen om uiteindelijk weer bij de Boerijendijk uit te komen.
Eigen aantekeningen:
1: Bij het kruispunt met de Hamalandroute loopt het verhaal een beetje gek, in elk geval moet je de grote N18 oversteken, dan volg je de weg richting Lievelde en die weg heet ook de Hamalandroute en dan kun je je weg vervolgen.
2: Dan heb je hier ook weer `last` van de nieuwe N18 en het nieuwe industrieterrein,, vanaf het ruiterpad volg je de nieuwe weg naar industriegebied de Laarberg. Ik kon nl niet het ruiterpad volgen door werkzaamheden od. Je volgt dit tot de kringloopwinkel. Als je door de weeks komt is dit ook even een leuke rustpauze, ze hebben zelfs een wc, iets wat onderweg soms een heikel punt kan zijn. Nu ga je de weg links het Bolwerk op, die rij je helemaal door tot je bij de brug bent die over de nieuwe N18 gaat.. Dan volg je de nieuwe weg en bij de 2e weg aan je linkerhand ga je de schietbaan in. Als je die doorrijdt tot bij het bos, dan ben je weer op de route. Zo heb je alles in één, geschiedenis en de moderne tijd.
Het grappige voor mij van dit rondje is, dat je hele bekende wegen weer eens ziet door de ogen van een toerist, omdat ik u zoveel mogelijk van het mooie stadje en zijn omgeving wil laten zien. Ik hoop dan ook dat u mijn blogje de moeite waard vond en Groenlo ook eens gaat bezoeken, hetzij voor de 1e keer of net als ik weer eens door de ogen van een toerist. Tot de volgende keer.
Meer foto's kun je weer vinden op mijn fotosite https://www.flickr.com/photos/40979853@N03/?
