In het spoor van Frederik Hendrik.

Naar aanleiding van het feit dat het afgelopen week 450 jaar geleden was dat de 80 jarige oorlog begon en in Groenlo dat een groot item is, vond ik het toepasselijk om deze route vandaag te rijden. De route wordt vermeld in een boekje dat werd samen gesteld door Bennie Rouwhorst en Antoon Driessen en was destijds verkrijgbaar bij de VVV en ik zag dar hij daar nog steeds te koop is. De route wordt niet met pijlen aangegeven, maar in dit boekje beschreven. Er bestaan ook bewegwijzerde routes, maar ik heb voor deze variant gekozen.
Officieel heeft het 2 startpunten nl Erve Kots in Lievelde en de parkeerplaats aan de Wheme in Groenlo bij de Hervormde Calixtuskerk. Maar omdat de route rond loopt ben ik hem begonnen in Zwolle.
De route is 27 km lang, maar je kunt hem in 2 keer rijden en dan is het 2x 15 km. Ik heb voor de grote route gekozen.

Even een klein stukje inleiding:
De route volgt zoveel mogelijk de circumvalatielinie en de belegering van Grolle, zoals Groenlo in die tijd heette, in het jaar 1627. Een circumvalatielinie is een verdedigingswerk met aarden wallen die een gehele stad omsluiten op een afstand van 3 kilometer rondom de stad. Dit om er voor te zorgen dat kogels etc die vanuit de stad werden afgevuurd geen schade konden aanrichten. Groenlo ofwel Grolle was zo'n bolwerk dat in handen was van de Spanjaarden en Frederik Hendrik wilde Grolle weer in staatshanden hebben. Op elk strategisch punt werden kwartieren gebouwd, wat schansen genoemd werd. Het heeft aan beide kanten veel bloedvergieten gekost, maar uiteindelijk gaven de Spanjaarden zich over nadat Frederik Hendrik gedreigd heeft om de stad met 3 mijnen tegelijk aan te vallen en er geen zicht op was dat de Spanjaarden versterking konden krijgen van andere Spaanse troepen. Deze hele geschiedenis staat bekend als het Belegh van Grol. Ondertussen is het cultureel erfgoed geworden en het is ook vrij uniek, omdat de resten in de grond nog terug te vinden zijn, zeker als het een droge zomer is, zoals afgelopen zomer, maar daarover later meer. In andere steden zoals bv 's-Hertogenbosch zijn deze linies verdwenen onder autobanen en nieuwbouwwijken. Wilt u meer over deze geschiedenis lezen dan verwijs ik u naar de website www.circumvallatielinie.nl. Wilt u fysiek een indruk krijgen bezoek dan het stadje Groenlo, in bovengenoemde kerk is een muurschildering aangebracht over dit thema en her en der staan in Groenlo infopanelen en andere ludieke voorwerpen zoals bv deze soldaat en kanon aan de gracht bij het gerechtsgebouw. zie foto 1 en 2. Of net als ik de route rijden.

Zoals ik al zei ben ik in Zwolle begonnen. In Zwolle komen we bij de Topsweg op de plek van het eerste kampement van mijn route, nl die van Ernst Casimir van Nassau. Dit was het één na grootste kampement. Deze Ernst was een neef van Frederik Hendrik en stadhouder van Friesland, Groningen en Drenthe.. In de nacht van 15 op 16 augustus 1627 werd de Spaanse inval hier ingezet op het bolwerk dat toen nog niet helemaal af was. Met vuurpijlen werd Frederik Hendrik gewaarschuwd, die er meteen aan kwam en hulp bood. De aanval werd gepareerd en de Spaanse aanvallers leden grote verliezen.
Even later kom je langs het toenmalige Herberg Reirink, sinds 1662 al in het bezit van deze familie, er achter loopt het Reirinkpad, zie foto's 3 en 4. Helaas kun je er geen pauze houden, het is nu een accommodatie voor feesten en andere samenkomsten.

Als we de Winterswijkse weg oversteken, goed uitkijken!, gaan we verder over de Zwolse weg en komen uiteindelijk bij huisnummer 8. Hier lag vroeger de Franse Schans. Bij droge zomers, zoals ik u hierboven al meldde, kun je de contouren zien van hoe de schans er vroeger uit heeft gezien. Dit komt omdat op de lijnen waar de schans heeft gestaan er een gracht was en daar was en is de grond een stuk vochtiger dan op de rest van het terrein. Vandaar dat je dus de lijnen af en toe kunt zien, zoals dit jaar. Zie foto's 5 en 6, waarbij de 1e foto van dagblad de Gelderlander is gehaald. U kunt op mijn eigen foto zien dat de groene streep een lijn is van die schans. Als je er naast rijdt is het nog duidelijker te zien.
De Franse Schans controleerde de weg naar Bredevoort. De Franse huurlingen, vandaar de naam, konden hier de hele omgeving goed overzien, omdat het op een natuurlijke verhoging was gebouwd. Overigens hebben alle schansen een landennaam, nav de soldaten uit dat land die op die plek gestationeerd waren. je kunt dus zeggen dat er toen al een geallieerd leger was net als in WO II

Daarna komen we op de Grolse dijk richting Vragender, foto 7. Op deze weg liepen de soldaten van het Staatse leger die 17 juli 1627 vanuit Emmerich, via Bredevoort naar hier liepen en daar 20 juli aankwamen. Eigenlijk best een gek idee dat deze weg er ca 400 jaar geleden ook al was. Ik vond het zo wie zo een mooi plaatje, je ziet al duidelijk de herfstkleuren en het was maar liefst 27 graden en dat in deze tijd van het jaar. het was dan ook de warmste 13e oktober sinds 1921, om maar even in de geschiedenis te blijven.

Weer verderop deze weg gaan we rechtsaf en komen we langs de Engelse schans. Deze hebben ze in het geheel nagebouwd en je kunt het bewonderen via de grote uitkijktoren, zie foto 8 en 9. Zelf heb ik dit uiteraard niet kunnen zien.
Deze schans ligt buiten de linie, maar diende om het kamp van Frederik Hendrik te beschermen. Wanneer deze schans nl in Spaanse handen zou vallen dan zou het kwartier van Frederik Hendrik binnen het bereik van de kanonnen van de Spanjaarden vallen en dat was uiteraard niet de bedoeling.

Bij het bankje op de Flierstraat heb ik pauze gehouden en het grappige was dat er een waterkraan bij stond, dus hier is een mogelijkheid om evt lege flesjes weer bij te vullen. Goede service vond ik dat.

Dan komen we in Lievelde, als je dit dorp uit bent kom je in het kwartier van Frederik Hendrik. Het grootste deel van het leger, 100 troepen van ca 100 tot 150 man. dus een man of 12000 waren hier gelegerd. De prins zelf had zijn tenten opgezet op het hoogste deel van de es. Rond Erve Kots, waren 20 bakovens die elke dag 28000 pond brood bakten.
Bij Erve Kots kunt u, als u dat wilt een pauze houden. Hier is van alles te zien en te doen, zie ook mijn vorige blogjes.
Achter Erve Kots lag het minst versterkte deel van de linie, dat kwam omdat hier een groot moerasgebied lag en ze daar geen aanval verwachtten.

Als we verder rijden komen we bij de Ruurloseweg, die we oversteken, oppassen!. Na een poosje komen we bij de Lieftinkweg. Hier was het kwartier van Willem van Nassau, de admiraal van Holland. Willem was een onwettig kind van prins Maurits. Tijdens de inspectie van de Franse wallen werd hij geraakt door een kogel van de Spanjaarden. Zelfs Hugo de Groot, u weet wel de persoon die ontsnapte uit slot Loevestein via een boekenkist, heeft hierover geschreven.

De tocht gaat weer verder en we komen bij de Deventerkunstweg. Hier vlak voor was de Hollandse schans. Deze schans moest de weg naar Zutphen en Deventer bewaken. Hier is weinig van overgebleven, maar in een bosje tussen de Deventerkunstweg en de Laarbergweg is nog een restant te vinden.

Daarna kom je bij de Ruiterweg, helaas was die voor fietsers nog afgesloten en wordt je omgeleid naar het nieuwe industrieterrein. Maar je kunt een stuk van de weg nog wel zien als je er langs rijdt. Deze weg loopt mee met de oorspronkelijke linie en hier was de cavalerie van het staatse leger gehuisvest. Vandaar misschien de naam? Men denkt dat deze weg speciaal voor deze belegering is aangelegd. De cavalerie was het meest mobiele onderdeel van een 17e eeuws leger, omdat ze te paard overal en snel konden komen als er gevaar dreigde.

Door de aanleg van de nieuwe N18 wijkt de route hier iets af van het boekje. Bij de kringloopwinkel volg je het fietspad richting Eibergen en rijdt dan het viaduct op, zodat je over de nieuwe weg heen gaat. Dan ga je weer een stukje richting Groenlo, tot je weer linksaf kunt de Ruiterweg op. Hier ga je meteen rechts de schietbaan op en volg je de route weer volgens het boekje.
Op een gegeven moment kom je in een bosje, waar overigens veel kastanjes lagen, maar dat terzijde. Hier werd de kleinste schans aangelegd en die noemde ze Schans Altena. In het bosje is nog een bult te vinden, maar ik kon er niet meer bijkomen, was nu helemaal vol gegroeid.

Als we nog even doorrijden komen we weer op de Boerijendijk richting Zwolle en is de route volbracht. Ik hoop dat u er weer van genoten heeft en wie weet heb ik u zo geënthousiasmeerd, dat u hem zelf eens wilt rijden. Het is heel goed te doen, je komt wel langs zandpaden, maar die waren voor mij geen enkel probleem.

Elke 2 jaar wordt in Groenlo een hele happening gehouden rond dit thema, maar u moet geduld hebben tot volgend jaar, dan is het in oktober weer tijd voor het Belegh van Grol. Zelf ben ik hier niet zo'n voorstander van, maar ieder zijn meug zullen we maar zeggen. Geschiedenis ben ik voor, maar oorlogje spelen is iets voor kinderen en zouden wij, volwassenen, ontgroeid moeten zijn en over de gevolgen na moeten kunnen denken. Maar ja wie ben ik.

Meer foto's kunt u weer vinden op mijn fotosite https://www.flickr.com/photos/40979853@N03/

Dit was neem ik aan de laatste tocht voor dit jaar, deze rit was al erg uitzonderlijk. Ik hoop dat u dit jaar van mijn verhalen genoten heeft en wie weet zie ik u volgend jaar hier weer terug. Ik wens u een fijne wintertijd en tot ziens in het voorjaar zullen we maar zeggen.