Gaza De meeste tv-kijkers zullen bij de beelden uit Gaza hebben gedacht: 'zie die gekken weer bezig.' Wie dieper op de feiten wil ingaan zal misschien begrip opbrengen voor de beeldspraak van de Palestijnse minister van Buitenlandse Zaken: 'plaats twee broers in een kooi en honger ze uit; je zal zien dat ze beginnen te vechten.' Een economische en financiële boycot kan een eerzaam strijdmiddel zijn als men daarmee de juiste vijand treft. In de strijd tegen de Apartheid trof de toenmalige internationale boycot vooral de Zuid-Afrikaanse mijnbouw en de grote fruitplantages. De boycot van de Palestijnse autoriteit treft zoals perfect te voorspellen was niet de fanatici maar de gemeenschapsdiensten en de gewone mannen, vrouwen en kinderen. Het is niet overdreven te stellen dat de bevolking wordt geterroriseerd. Het heeft mij altijd geërgerd dat de termen 'terreur' en 'terrorisme' eenzijdig worden gehanteerd zowel door politici als door commentatoren. Of het nu gaat om de misdaden van het Russische leger in Tsjetsjenië of die van Israël jegens de Palestijnen, het woord 'staatsterreur' hebben we vrijwel nooit gehoord of gelezen. Van Israël is nog geen enkele keer een schadeloosstelling gevraagd na hun vernielingen en moordpartijen in Libanon - in tegendeel wij ruimen de schade op in hun plaats - ; het Palestijnse volk daarentegen moet boeten en bloeden omdat het voor de verkeerde partij heeft gekozen. Als Europeaan kan ik deze willekeur alleen met schaamte registreren: tegenover het lijden van het Palestijnse volk staan we niet alleen onverschillig, we maken ons eraan medeplichtig.
In De Standaard woedt nu al een paar weken een hevige discussie over de klimaatsveranderingen. Los van de vraag of de opwarming van de aarde gewoon een cyclisch natuurverschijnsel is dan wel (mede) het gevolg van menselijke activiteit: zijn de milieuproblemen in het algemeen niet ernstig genoeg om ons te bezinnen over onze manier van leven?
Tot voor kort waren onze Vlaamse rivieren biologisch dood: de weinige vis die nog werd bovengehaald was zelfs niet meer eetbaar. Zowel ons grondwater als onze bodem zijn ernstig vervuild. We lazen onlangs wetenschappelijke rapporten die wijzen op de schadelijke invloed van zware metalen in de bodem op de verstandelijke ontwikkeling van kinderen; en andere rapporten stellen dat in Europa jaarlijks duizenden mensen sterven aan de gevolgen van luchtvervuiling. Zijn deze wetenschappers fanatici?
En moet je een fundamentalist zijn om te beweren dat de voorraad fossiele brandstoffen niet onuitputtelijk is?
De gemakkelijkste houding is alles op zijn beloop te laten, maar telkens zich een accuut probleem voordoet - bijvoorbeeld een overstroming - dan zijn het diegenen die zich altijd verzetten tegen inmenging die het hardst schreeuwen om compensatie door de overheid.
De anti-ecologisten gedragen zich als eendagstoeristen die aan zee overal afval laten rondslingeren en bij een volgende bezoek foeteren hoe smerig het strand erbij ligt.
Er zijn grenzen aan de individuele vrijheid en soms is het pijnlijk om daarmee rekening te houden.
Aanvulling: het is al vaker opgemerkt dat mensen soms het gedrag vertonen van lemmingen, ratachtigen die zich haasten om zich samen in een afgrond te storten. Men blijft problemen ontkennen omdat de erkenning neerkomt op zelfonderzoek, zekerheden in twijfel trekken en het dagelijkse leven aanpassen. De mens is een gewoontedier: haal hem uit zijn stramien en hij bijt van zich af. Twijfel is de basis van de filosofie (zie Descartes) maar als levenshouding is de twijfel allesbehalve comfortabel. Daarom klampen de meeste mensen zich vast aan hun steeds herhaalde patronen en worden ze agressief als iemand probeert die gewoonten te veranderen. Om die reden zal de ecologische boodschap nooit populair zijn: ernaar leven kost veel te veel moeite en doet het vertrouwen wankelen dat we bezig kunnen blijven zoals we altijd bezig zijn geweest. In de fysica noemt men dit: inertie of de wet der traagheid. De massa verandert pas van koers als ze geen andere keuze meer heeft. Het is gemakkelijk te zeggen dat er eerst een grote ramp zal moeten gebeuren, het delicate van de milieuproblematiek zit er juist in dat eens een kritiek punt in de ontwikkeling overschreden, het nog zeer moeilijk of zelfs onmogelijk zal zijn om de tendens nog te keren. Concreet: als men moet wachten tot Antwerpen en Oostende onder water staan, zal het wellicht te laat zijn om het tij - in alle betekenissen van dat woord - nog te keren.
God's own country In Georgia, een zuidelijke staat van 'the Land of the Free' is een zwarte zeventienjarige jongen tot 10 jaar gevangenis veroordeeld wegens orale seks met een vijftienjarig meisje - met instemming van het meisje wel te verstaan. Mocht het om penetratie zijn gegaan dan was de strafmaat 5 jaar, begrijpe wie kan. Tegelijk mag je de muis van je computer niet verkeerd raken of je scherm wordt gebombardeerd door de goorste Amerikaanse porno. Wat is het verband? Precies dit gore: Amerikanen zijn er tot in het diepst van hun ziel van overtuigd dat seks viezigheid is en daarom produceren ze ook viezigheid. Want er is maar één ding waar de Amerikaanse ziel tot in zijn meest verborgen dromen niet vies van is en dat is geld, hoe meer hoe liever en om het even op welke manier. Mocht de tiener een rijke blanke vader hebben, dan zag het vonnis er allicht anders uit. In elk geval, als ik ooit een gratis reis naar God's own country win, doe ik ze cadeau aan de duivel.
Aanvulling: toevallig zit ik hier 1984 van Orwell te herlezen en zo kom ik erachter waar ik een idee heb gehaald waar ik jaren mee rondliep in de overtuiging dat ik het weer eens zelf had gevonden. In Oceanië, de futuristische dictatuur die in dit boek wordt beschreven, opereert een Kuisheidsbrigade van meisjes en jonge vrouwen, een beetje te vergelijken met de zedenpolitie in Iran en de New Virgins in de USA. Orwell laat Julia, het liefje van het hoofdpersonage, zeggen: die nadruk op de kuisheid dient om de hysterie aan te wakkeren die los komt bij patriottische optochten en oorlogen. De seksuele energie wordt omgezet in gewelddadige razernij. (vrij samengevat) Deze stelling klopt niet helemaal: vaak vallen beide samen, denk aan Bosnië en Kosovo waar de verkrachting werd gebruikt als oorlogswapen. Al moeten we altijd hieraan toevoegen dat de verkrachting meer een daad van agressie dan een daad van wellust is: indien er (mannelijk) genot mee gepaard gaat, dan zit dat genot vooral in de vernedering of onderwerping . Daarom heeft Orwell in essentie gelijk: wie bevrediging - in de volste betekenis van dat woord - vindt in de erotiek, die moet de voldoening niet gaan zoeken in het militarisme.
Walter Pauli schrijft terecht dat de socialisten een discours houden dat een zich links of progressief noemende middenklasse aanspreekt, maar niet meer de oorspronkelijke doelgroep: de arbeiders en de vervangingsinkomens.
Maar Pauli gaat niet dieper in op 'de structurele nederlagen' van de socialsiten.
Laat mij nog maar eens vertrekken bij de Boelwerf in Temse: ooit was dit bedrijf een rood, zelfs communistisch bastion, na de sluiting is Temse en omgeving steeds bruiner of zwarter geworden. De arbeiders voelden zich in de steek gelaten door de socialistische volksvertegewoordigers en excellenties, en ten tweede zagen ze steeds meer 'nieuwe Belgen' uit de Mahgreb en Turkije met het bekende schizofrene commentaar: 'die vreemden komen ons werk afpakken en profiteren van de sociale zekerheid.'
De socialistische boodschap van solidariteit maakt weinig kans op massaal succes als ze zich geconfronteerd ziet met internationale ontwikkelingen waar Vlaamse of Belgische politici weinig of geen vat op hebben: de delocatie van grote bedrijven en de migratie.
Er blijft één soelaas: ook de andere partijen bieden geen werkbare oplossingen, tenzij de liberale dogma's van lastenverlaging en flexibiliteit onze arbeiders verplichten om te concurreren met Oost-Europese collega's. En het is al vaak genoeg opgemerkt: de slogan 'goed bestuur voor de mensen' is zo'n vaag containerbegrip dat men zich er van alles bij kan voorstellen tot men enige concrete uitwerking ziet. De christen-democraten hoeven zich geen illusies te maken: aan hun 'état de grâce' zal een einde komen zodra de bevolking vaststelt dat ook 'de brede volkspartij' tegenover de grote tendenzen in de wereldeconomie machteloos staat. Heeft loodgieter Jean-Luc soms de sluiting van Renault Vilvoorde kunnen voorkomen? De glorie van CD&V teert vooral op het selectieve geheugenverlies: hoeveel mensen denken vandaag nog aan het inleveringsbeleid in de jaren 1990? Of aan de begrotingsdeficieten onder Wilfried Martens met de 'grands traveaux inutiles' als versteende getuigen in het Belgische landschap?
Daarnaast kan de huidige CD&V het zich tegenover zijn ACW-achterban onmogelijk veroorloven om een nog strenger migratiebeleid te voeren dan Patrick Dewael.
Kortom, de roep om verandering zal een holle echo laten weerklinken: meer dan een andere teint in de cosmetica valt niet te verwachten.
Het commentaarstuk (vandaag woensdag) van Peter Vandermeersch - samen met de geselecteerde opiniestukken - illustreert nog maar eens de partijdigheid van De Standaard.
Hij vertrekt van een Brusselse vrouw die zich droef voelt bij de verkiezingsuitslag: dat moet dan wel een inwoonster zijn van de 'hippe' Dansaertstraat, zoals al wie verbijsterd opkijkt van 'de ruk naar rechts' wel een volksvreemde intellectueel moet zijn.
Vandermeersch ziet in de uitslag de overwinning van de visie en de 'eerlijke communicatie'.
Bon, is de transfer van Inge Vervotte - een degelijke minister van welzijn - naar het federale niveau met het smoesje dat zij moet wegen op de communautaire onderhandelingen een voorbeeld van eerlijke communicatie: heeft Vervotte zich al eerder met het communautaire bezig gehouden?
Voor de verkiezingen was het CD&V bereid om het kartel met NVA op te blazen omdat zij vanwege principiële redenen niet konden samenwerken met Jean-Marie Dedecker, na de triomf van Dedecker horen we dat er 'een hand wordt uitgestoken'.
En als we kijken naar die andere overwinnaar, Dedecker zelf dus: wat is zijn door Vandermeersch zo geprezen visie, zijn ernst en solidariteit?
Is er soms te weinig visie, ernst en solidariteit in het betoog van SPa-voorzitter Vandelanotte? Dat de bevolking genoeg heeft van de beloftenpolitiek van Verhofstadt is te begrijpen, maar het verlies van de liberalen is kleiner dan dat van de socialisten.
Kortom, journalisten schrijven maar raak en in plaats van nuchtere observatoren zijn zij militanten voor een partij of overtuiging. Ik heb mij altijd geërgerd aan het voortdurende gebruik van het epiteton 'saai' - onder meer door de journalisten van de met De Standaard bevriende VRT - in verband met Yves Leterme: politici zijn geen entertainers, maar bestuurders met een grote verantwoordelijkheid. Woorden als 'sexy' en 'saai' zouden uit de politieke commentaren moeten worden geweerd, in de veronderstelling dat die politieke commentatoren zelf ernstig willen genomen worden: de Wetstraat is geen Eurosongfestival.
Het vorige item is maar 'much ado about nothing' vergeleken bij een bericht dat zowel in De Morgen als in De Standaard staat: de militaire uitgaven zijn tussen 1997 en 2006 gestegen met 37% naar 900 miljard euro. Het Zweedse Sipri, dat deze cijfers al decennialang bijhoudt, merkt op dat in 2006 op wereldschaal 87 miljard euro aan ontwikkelingssamenwerking werd besteed: nauwelijks een tiende.
Wie heeft hier baat bij? Wordt de wereld er veiliger op, komen dringende problemen dichter bij een oplossing?
In 1948 schreef een minder bekende Duitse filosoof Heinemann: 'we leven in een catastrofale tijd, elk moment kan een catastrofe losbarsten.'
Hij doelde op de verspreiding van atoomwapens. Vandaag kunnen we alleen maar vaststellen dat er naast de atoomwapens allerlei tuig is bijgekomen dat niet minder onrustwekkend is, vooral als je let op wie het in zijn bezit heeft of kan krijgen.
Alleen al de VS nemen met bijna 529 miljard dollar 46 % van de verkoop voor hun rekening zogezegd in 'the war on terror' en de afnemers bevinden zich vooral in het Midden-Oosten en de Golfstaten: is dit een geruststellende gedachte?
Voeg daarbij dat begin 2007 het aantal kernkoppen in de grote landen geschat wordt op 26 000 - van de zogenaamde schurkenstaten en kleinere landen weet men het niet precies.
Het bericht bevestigt eerdere informatie: samen met de drugshandel staat de handel in vernietigingstuigen aan de top van de economische bedrijvigheid.
En vermits deze handel voor de investeerders moet floreren is de wereldvrede nog niet voor morgen: de zwaarste prijs wordt betaald door de naamloze slachtoffers en de indirecte door ons allemaal: in de gestalte van vluchtelingen, in de dreigende vergelding door zogenaamde extremisten etc
Ik gebruik de term 'zogenaamde extremisten' omdat weinig mij zo extreem lijkt als deze gigantische geldverspilling.
Je valt soms achterover van wat wetenschappers zoal onderzoeken. Nu is een aantal universitaire onderzoekers tot de bevinding gekomen (zie De Morgen van vandaag dinsdag) dat de predestinatie niet schuilt in de erfzonde maar in de voornaam die een kind heeft meegekregen. De Romeinen wisten het al: 'nomen est omen.'
Wat doe je dan met een naam als William (Shakespeare) die vaak afgekort of vervormd wordt tot Bill, Billy (Billy Turf)?
Wat heeft Albert Einstein gemeen met de Bert van Herr Seele, Julius Ceasar met Juul Kabas?
Idem dito voor Margareth Thatcher en Margriet Hermans: wat deze dames delen is alleszins niet de gulle lach.
En Snelle Eddy is nog altijd geen Eddy Merckx.
Het onderzoek zou uitwijzen dat kinderen met 'lagere status'-namen slechter scoren op school omdat leerkrachten er 'lagere verwachtingen van hadden'.
Zou je die leerkrachten dan niet dringend uit het onderwijs moeten verwijderen?
Sommige ouders zadelen hun kinderen op met bizarre namen die bij leeftijdsgenoten de spotlust kunnen opwekken, dat is waar, je noemt je kind beter niet Pluto of Asterix, maar dat een voornaam de latere carrière zou bepalen: zie je Roos van Acker al eindigen zoals Rosa Luxembourg?
Vandaag publiceert De Standaard een lijst van de 'afgedankte' parlementsleden. Als je dan de namen in je hoofd hebt van hun vervangers kun je niet anders dan twijfelen of we er nu op vooruit zijn gegaan. Blijkbaar doet het er niet toe of een parlementariër actief en op zijn/haar domein bekwaam is: het orakel van de urnen beslist zoals de preisteressen van Delphi, met een blinddoek voor de ogen , dat wil zeggen: gestuurd door irrationaliteit. In de laatste Audit 07 herhaalde Johan Vandelanotte: 'wij mogen niet zeggen dat de kiezers ons niet goed begrepen hebben, wij hebben de kiezers niet goed begrepen.' Wat niet anders begrepen kan worden als: politici moeten de kiezer naar de mond praten. Een variatie op het verderfelijke devies: 'de kiezer heeft altijd gelijk'. Ik weet dat het sloganesk klinkt, maar niettemin: in januari 1933 stemde 33% van de Duitsers voor Adolf Hitler. Hadden zij gelijk? Waarom moet een politicus die voor een programma heeft gevochten met eerlijke argumenten zich achteraf zoals de boetvaardige man Job de kleren scheuren en zijn hoofd besmeuren met modder en asse? De kiezer is geen helderziende, hij kan zich wel degelijk vergissen.
Calimero en brullende Leeuw Tijdens de nabespreking met de voorzitters van de Vlaamse partijen hoorde je gisterenavond Calimero van Hecke tegen Vandelanotte zeggen: 'Waarom blijft ge een maffia een zusterpartij noemen terwijl wij die niets misdaan hebben worden behandeld als pestlijders?' Dat, om maar één voorbeeld te noemen, de Atnwerpse diamantairs fortuinen hebben verdiend aan Afrikaanse 'bloeddiamanten' kan deze belaagde onschuld verzwijgen vermits maar weinig Vlamingen hiervan wakker liggen. Opmerkelijk is wel dat niemand van de andere partijen het aandurfde om op te merken dat het VB wel veroordeeld is wegens racisme. Alleen de zelfverblinde arrogantie kan zichzelf presenteren als het Lam Gods en de tegenpartij afschilderen als onverbeterlijke schurken: voor de fanatici van extreem-rechts zijn belastingontduiking, schriftvervalsing en zwartwerk het monopolie van Waalse socialisten - Vlamingen staan daar boven, zeker de Vlamingen die op het VB stemmen. Lernout&Hauspie zijn allicht ook Waalse socialisten en onder de in Vlaanderen wonende middenstanders zijn het alleen de uitbaters van nachtwinkels en Chinese restaurants die sjoemelen. Net zoals alle Vlaamse werklozen - de jonge allochtonen uitgezonderd - staan te springen om zich op de arbeidsmarkt te storten: het 'hangmatsocialisme' is een puur Waals verschijnsel. De burger heeft dus gekozen voor verandering: overloop de namen van alle verkozenen en stel jezelf de vraag wat voor verandering van deze nieuwe elite te verwachten valt. Is er iemand die gelooft dat er met bijvoorbeeld Ulla Werbrouck meer bekwaamheid in het parlement komt? Afgezien van Dedecker zelf: wie van zijn medestanders heeft al enig wetsvoorstel gelanceerd dat het overwegen waard is? Als verandering betekent dat men voor andere gezichten heeft gekozen, dan is er niet meer gebeurd dan het ene behangpapier vervangen door het andere: aan de eventuele lekken in het dak, aan de wegzakkende fundamenten is niets gedaan en zal niets gedaan worden zonder de medewerking van die vervloekte Walen. De vraag is of in een sfeer van beledigingen nog samenwerking mogelijk blijft.
Psychologisch of pedagogisch gezien zijn de politieke partijen in twee groepen onder te brengen: zij die inspelen op intellectuele gemakzucht en (groeps)egoïsme en zij die van de individuele burger een inspanning vragen om het algemeen belang te dienen.
Het voorbeeld bij uitstek van de eerste groep is het VB dat voortdurend allerlei angsten aanwakkert (voor het vreemde, voor de criminaliteit) en van dat groepsegoïsme haar slagzin heeft gemaakt: Eigen Volk Eerst. Wat de demagogen van deze partij aanbieden is het simplisme dat boven alle twijfel en nuance verheven is, en de zogenaamde 'onderbuikgevoelens'. Men hoeft zich niet te verwonderen dat het VB geen werkbare oplossingen voorstelt: het voortbestaan van de problemen is juist de bestaansreden van deze partij.
Het duidelijkste voorbeeld van de tweede groep is Groen!, wat nog klaarder bleek uit hun vroegere naam: Agalev, Anders gaan Leven.
Sedert de jaren 1960 heeft zich ook en vooral bij ons een ontwikkeling voorgedaan naar een consumptieparadijs met allerlei gewoonten en consumptiepatronen die de meesten van ons evident zijn gaan vinden: wij willen minstens één keer per jaar een verre reis ondernemen, we willen onbeperkt rondrijden met een steeds luxueuzere wagen, niet alleen in het beroepsverkeer maar ook in onze vrije tijd. Een simpel voorbeeld is de boodschappentas : hoe moeilijk is het niet om te breken met de gewoonte in de supermarkt of de detailhandel een gratis zakje te krijgen zodat men met vrije handen thuis kan vertrekken; de discipline om naar de oude boodschappentas terug te keren is lastig om opnieuw aan te leren zoals het in het algemeen moeilijker is om iets af te leren dan om iets nieuw aan te leren.
Om die reden zal een ecologische partij nooit razend populair worden: zij zal altijd aan de individuele burger moeten vragen niet alleen aan zichzelf maar ook aan de anderen en vooral aan de toekomstige anderen te denken. Dit gaat regelrecht in tegen de politieke zelfbediening waaraan we gewend zijn: de meesten van ons geven een stem aan de politicus of partij van wie zij denken het meest terug te krijgen.
Kortom, aan een verkiezingsuitslag is het morele bewustzijn van de bevolking af te lezen: hoe rechtser de uitslag hoe sterker het egocentrisme en de intellectuele blikvernauwing, hoe linkser en 'groener' (afgezien van het sektarische extreem-links) hoe ruimer het perspectief en de solidariteit.
In een wereld die via de media (vooral de visuele en populistische) dagelijks als een bedreiging op de bevolking afkomt, kan men niet verwachten dat de tweede optie een volstrekte meerderheid haalt.
Nochtans, het paradoxale zit in het feit dat lastige keuzes een zaak zijn van welbegrepen eigenbelang: de enige manier om de migratie fundamenteel te beheersen is meer ontwikkeling en een rechtvaardiger wereldhandel, en energiezuinigheid is uiteindelijk in het voordeel van iedereen. Demagogen cultiveren de kortzichtigheid omdat ook zij de democratie beschouwen als een self service: zij willen onmiddellijk succes om het even wie daarvoor later de prijs zal moeten betalen.
Prozac en zo In De Standaard Magazine staat een bijdrage naar aanleiding van de twintigste verjaardag van Prozac. Het is geschreven door ene Anna Moore en overgenomen uit The Observer. Wat opvalt is de contradictie in de bespreking van de invloed van anti-depressiva op bepaalde hormonen en emoties. 'De stelling dat onze emoties beheerst worden door het serotoninegehalte in onze hersenen, is bijzonder simplistisch. Je zou ze evengoed kunnen omdraaien - met andere woorden: onze emoties en ons stresspeil beïnvloeden de chemie van ons brein. Dus is het op zijn minst tweerichtingsverkeer.' Onder de tussentitel 'Minder seks' staat wat verder: 'Het gevoel van euforie en verrukking dat we ervaren bij verliefdheid is het gevolg van een hoog dopaminegehalte in onze hersenen. Welnu, SSRI's (bepaalde anti-depressiva) verhogen het serotoninegehalte en verlagen het dopaminegehalte. Niet bepaald bevorderlijk voor de liefde (...)' Kan iemand hier nog aan uit? In het eerste geval (serotonine) gaat het minstens om tweerichtingsverkeer, in het tweede (dopamine) worden onze gevoelens eenzijdig beheerst door de scheikunde in onze hersenen. Is het niet zo dat verliefde mensen - voor zover ze enige hoop of wederliefde ervaren - minder of geen nood hebben aan anti-depressiva? Beantwoorde verliefdheid zou om die reden het goedkoopste en probaatste anti-depressivum kunnen zijn. In elk geval leert de ervaring dat scheikunde niet alles verklaart: medicatie alleen lost een depressie niet op - wat niet betekent dat deze medicatie overbodig zou zijn. Mijn ervaring met Prozac was ronduit catastrofaal: na twee of drie dagen ben ik letterlijk op mijn knieën naar de telefoon gekropen en kreeg ik van mijn toenmalige psychiater de raad er onmiddellijk mee te stoppen. Mij verbaast het niet dat dit product in een aantal gevallen tot drama's heeft geleid, zelfdodingen of moordpartijen. Als je ooit in de buurt wil komen van 'door de duivel bezeten zijn' dan moet je dit middeltje eens proberen maar dan liefst met een duiveluitdrijver, id est een psychiater, bij de hand.
CIA-vluchten Het is nu officieel, na onderzoek maakt de Europese commissie bekend dat de CIA wel degelijk 'terreurverdachten' heeft gesmokkeld naar landen waar ze gefolterd werden, ook in Europese zoals Polen en Roemenië. Veel in deze zaak klinkt vertrouwd: wie de VS ergens van beschuldigt, krijgt het verwijt naar zijn kop links en blind anti-Amerikaans te zijn en jaren later komt dan de bevestiging dat de aantijgingen correct waren: dit is de geschiedenis van tal van rapporten van Amnesty International in de voorbije 40 jaar. Dat er in Polen en Roemenië geheime gevangenissen zijn waar de mensenrechten worden geschonden onderstreept het gelijk van Karel van Miert: de uitbreiding van de EU is veel te snel gegaan, een aantal nieuw aangesloten landen kan niet de garantie bieden dat zij even ver staan inzake democratie als de kernlanden. Uit Polen, meer bepaald vanuit de Poolse regering, horen we een racistisch discours van de meest bekrompen katholieken waardoor de klok in Europa ruim een halve eeuw terug wordt gedraaid. Hoe moeten we nu deze feiten evalueren: het zonder enige vorm van proces oppikken van gevangenen en ze onderwerpen aan martelingen? Men kan zeggen: 'à la guerre comme à la guerre', we zijn in oorlog met het terrorisme, dus moeten wij de technieken gebruiken die in een oorlog noodzakelijk zijn. Als je die logica hanteert, dan moet je aanvaarden dat ook de tegenpartij diezelfde redenering handhaaft. Wat betekent dat moslims uit West-Europa het volste recht hebben om hun geloofsgenoten te gaan helpen in conflictgebieden zoals Tsjetsjenië: in hun ogen gaat het daar om vrijheidsstrijders en niet om terroristen en is integendeel het bezettingsleger (in casu de Russen) de ware terrorist. Kern van de zaak is echter - zoals al vaker gezegd - dat je bepaalde waarden niet kunt verkondigen als je ze zelf niet naleeft: wie de blijde boodschap van vrijheid en democratie wenst uit te dragen, moet die vrijheid en democratie in de eerste plaats bij zichzelf garanderen. Het rapport over de CIA-vluchten onderstreept voor zover nog nodig de leugenachtigheid van Bush en zijn bende, en je kan zonder kans op vergissing voorspellen dat latere geschiedenisboeken deze president en zijn bewind zullen brandmerken als een van de misdadigste uit de na-oorlogse periode. Wat we echter nooit kunnen verwachten is dat Bush noch om het even welke president van een machtig land ooit voor een rechtbank zal moeten verschijnen: die eer is weggelegd voor de mindere goden of voor de verliezers van een oorlog. De wereldpolitiek is een theater waar je nooit genoeg van kunt walgen. De enige reden om dit niet te doen zit in het feit dat ook jouw eigen kots een vorm van vervuiling is: niemand heeft er baat bij. Wie protesteert moet zijn menetekels op de muren blijven schrijven en verder gaan.
