Mijn meer dan 40 jaar ervaring met tuinieren en het telen van vele
soorten (klein)fruit zonder scheikundige bemesting en - spuiten wil ik
meedelen en zelf nog bijleren.
Voor de fruitliefhebber
25-04-2009
Het Geval Signe Tillisch
Het Geval Signe Tillisch
Dit is een Deense appel, ontstaan rond 1866. Het zou een zaailing zijn van een Calville Blanc d'Hiver. Het is een vroege herfstappel met een speciale smaak: zoet, zacht, sappig, romig vlees. Gevoelig voor schurft. Smaakt het ene jaar al beter dan het ander. Ik heb er twee bomen van staan. Een op MM 106 en de andere wellicht op M9 of M 26. Wat stel ik nu vast dat de kleinere boom volop in bloei staat. Joan Morgan in 'The Book of Apples' geeft bloeidag 10 op. De kleine boom is volop aan 't bloeien en de grote moet er nog aan beginnen. Dit kan niet te wijten zijn aan de iets sterkere onderstam. Ook niet aan de dracht van vorig jaar: 1 appel wegens vorstschade. De bloemen zijn wel degelijk aanwezig, maar op de foto praktisch niet te zien. Ik heb ook nog een tak geënt op een andere boom en die is net als de kleine boom volop aan 't bloeien. Over de rasechtheid ben ik zo goed als zeker. De kleine boom heeft wel duidelijk grotere vruchten en daarbij ook minder last van schurft. WAARSCHIJNLIJK HEEFT MEN TE MAKEN MET TWEE APARTE CLONEN.
Vanmorgen stapten mijn vrouw en ik om half negen naar de bus. Onderweg zagen we de rijp van de nachtvorst. Gelukkig dat ik de aardbeien afgedekt had, want vanavond zag ik het bevroren hoofdje van een blote aardbeibloem. Zou er schade zijn aan de fruitbloesems? Het weerstation van het Bezoekerscentrum Zoerselbos heeft vanaf 1 u vorst opgetekend van -1 tot -2,5 ° C.
In de avond dekte ik de
bloeiende aardbeien af met vliesdoek. Er is kans dat het morgenvroeg vriest aan
de grond.
Daarna liep ik even de fruitkooi
in. Het was al tegen 21 u en al iets minder licht. Een van de kruisbestakken
vertoonde serieuze vraatschade en de talrijke bastaardrupsen waren al begonnen
aan de ernaast staande takken. Manu militare ingegrepen. Als je bladeren of wat
er nog van overblijft wat draait om deze van onderaan te bekijken zie je de
rupsjes nog beter op de bladranden zitten. Tot ik alles geplet had was het
minder klaar.
Iets verder was er nog een
aangetaste tak, doch dit waren er gelukkig maar enkele.
Ik
heb dit jaar een gedeelte van de tuin laten ploegen. Vorig jaar, het
jaar na het leggen van de aardgasleiding, had ik al veel netels gewied,
toch was er nog opvallend veel woekering, die best ondergeploegd werd.
Vorig jaar werd enkel gefreesd. Na het ploegen werd duidelijk dat
het terugleggen van de teeltaarde op sommige plaatsen gebrekkig
gebeurde. Het zal wel een tijd duren vooraleer er weer een zwarte
bouwvoor is.
Gisteren waren we te
Leffinge ter gelegenheid van de 80 jaar van nonkel Andre, kozijn van Aleide.
Als dessert kwamen er
opgelegde pruimen op tafel, vast, haast knakkend vlees, losse steen, heerlijk
zoet maar niet te. Uitstekende kwaliteit. De beste opgelegde pruimen die ik
ooit proefde.
Vorig jaar was het de enige
onder zijn pruimen die droeg, genoeg om een 5 tal potten op te leggen.
Een hele tijd terug heb ik
die Ruth Gerstetter voor hem meegebracht.
Ik weet niet meer of ik entte op Kempische pruim of op St Julien A. Het is maar
een matig grote boom geworden.
Het is een van de zeer
vroege bloeiers bij de pruimen. De roodblauwe vruchten rijpen rond half juli.
Matig als dessertpruim; uitstekend voor culinair gebruik.
Groenachtig, vast, middelmatig
sappig vruchtvlees; losse steen, wisselvallige vruchtbaarheid. Reine Claude dAlthann
is een goede bestuiver.
De vrucht werd gewonnen in
Duitsland door Adolf Gerstetter te Besigheim rond 1920.
Aleide merkte op dat pruimen van zware gronden toch het best smaken.
Nonkel Andre heeft enkel
nog weide. De paarden blijven zijn trots.
De mail die ik zopas van Herman Vandepoele, die te Torhout de interressantste pruimentuin heeft die ik ken, vat de pruimenbloei van dit jaar zeer goed samen. Dit houdt het beste in voor de toekomst. Merk wel op dat Herman over een grond met leem beschikt. Pruimen smaken het best op een iets zwaardere grond. Ik tracht mijn Kempische zandgrond met bentoniet, dat montmorriliniet bevat- het beste kleimineraal- te verbeteren.
Raar fenomeen dit jaar met de pruimenbloei. Op de
heel vroege bloeiers (de mirbolanen en de Japanse soorten) na stonden alle
rassen, van de vroege Belle de Thuin tot de late Ste Cathérine ongeveer samen
in bloei. Nog nooit gezien maar uiteraard zeer goed voor de
kruisbestuiving. De weersomstandigheden waren ideaal, vrij veel zon en
vooral geen nachtvorst. Nogal wat bijen gezien niettegenstaande de
negatieve berichten daaromtrent. Ook de hommels waren actief. Het belooft
dus een goed pruimenjaar te worden.
Pinova: detail. Bloeidag
12 in 'The Book of Apples'.
Kornellebes (Cornus mas): reeds een tijd uitgebloeid. Bevruchte
stempels beginnen een ietsje te verdikken, maar nog nauwelijks te zien.
Bloei Notarisappel (bloei op dag 8 in The Book of Apples). Aan de
bovenkant staat Ontario (?). Nog gesloten knoppen. Ontario staat op bloeidag 12,
zoals Pinova, zodat ik twijfel aan de soortechtheid. Is het wel Ontario?
Wellicht zijn er ook later bloeiende variëteiten in Ontario?
Rode Schone van Boskoop (bloeidatum 8).
Links de Generatieboom met
17 rassen naar de 17 kleinkinderen. Nog geen opvallende bloei in vergelijking
met de boom rechts: Stark Earliest
(bloeidag 3). Vroeg bloeien betekent niet steeds vroeg rijpende vruchten. Bij
Stark Earliest is dit wel het geval. De vruchten rijpen in de tweede helft van
juli.
De witte weelde boven het
dak is van een 11 m hoge Hedelfinger
kers. De vruchten zijn voor de vogels.
Topaz, een resistent ras dat veel aangeplant werd in de
bio-fruitteelt.
Mijn aardbeien, het oude
ras Gorella, beginnen te bloeien. Ze
hebben de winter, onafgedekt, prachtig doorstaan. Het sneeuwtapijt zal
isolerend gewerkt hebben tegen de ergste vrieskou. Ze groeien voorbeeldig.
In de vroegere ganzenwei
staat weer de slanke sleutelbloem in vol ornaat.Al jaren staat er die ene plant. De grond bevat er een ietsje leem van
de Schijn, bijrivier van de Schelde. Hier is het nog maar een kleine beek die
ontspringt in Malle, waar zich nog een steenbakkerij bevindt. De boerderij werd rond 1900 gebouwd op de linkeroever. In het verlengde is de welving in de bodem nog goed te zien. Het water van de noordkant watert af naar de Schijn. Dit van de zuidkant maakt een ganse omweg via de Nete en tenslotte de Rupel om ook de Schelde te bereiken.
Dochter Leen had nogal wat
appelen nodig voor de verjaardagtaarten voor de 16 de verjaardag van Keda.
Mij viel de nog vrij goede
kwaliteit op van de Aleida-appel,
een zaailingappel uit onze tuin. Ik heb hem benoemd naar mijn vrouw Aleide. De
smaak is vrij goed.
Een interessante
winterappel als je er in natuurlijke bewaring op half april nog zo uitziet. Van de donkere vlekken trek ik mij niet veel aan. Dit zijn de sporen van een onschuldige schimmel, de regenvlekkenschimmel op zeer laat te plukken vruchten.
De ziektegevoeligheid valt mee. Matig schurftgevoelig. In sommige jaren was er
wel wat meeldauw. Dan is het zaak de aangetaste groeipunten af te knippen.
Een prachtige Paasdag en natuurlijk paaseieren zoeken voor de jongsten.
Foto's van schoonzoon Rene Beyers
Jasmien. Op de achtergrond Jonas op de trampoline; Silke Jonathan, Silke, Sarah Jonathan en Sarah Niko Jonathan Sarah Keda en Yamsi. Links Keda, vandaag 13/4 16 jaar. Op de trampoline: Jasmien aan de kant; Silke vooraan, Sarah achteraan, rechts Isis, met de felle haardos
De enten op wat ik noem de
parkeerboom gaan nu hun derde groeijaar in. Vorig jaar had de Pomme Rose al vruchten. Nu zijn er heel
veel bloesemknoppen te zien. Vanda en Lena bv doen het om ter best. Gisteren deed ik een speciale ontdekking.
Op de parkeerappelboom
zijn blijkbaar ook twee peren terecht gekomen. Deze enten zijn wel het minst
gegroeid. Het waren de witte bloemen en de bleke, meer spitse bladeren die de aandacht
trokken. Ik ben benieuwd naar het verdere verloop.
Af en toe hoor je wel van
gelukte perenenten op appel. In Pomologia,
het blad van de Nationale Boomgaardenstichting heeft een tijd terug iemand zijn
bevindingen doorgegeven. Er waren perenrassen waarbij dit behoorlijk lukte.
Hopelijk kunnen we aan de vruchten als het zover komt het ras achterhalen.
Als er kruisbestuiving nodig is wordt dit een probleem, want de dichtste peer
(een Comtesse de Paris) staat er minstens 30 m vandaan.
Nota: bekijk de bloesems op de 2 de foto. Op de rechter bloem zijn de meeldraden zwart. Bevroren in de knop? Op de linker bloem zijn ze rood-bruin en gaaf.
Een vroege ochtendwandeling gemaakt in de tuin. Blij verrast toen ik de koekoek hoorde. Vorig jaar was dit 2 dagen later op 14 april. Sinds een halve week is ook de zwartkopgrasmus terug.
De bloei van de kerspruim verloopt dit jaar voorspoedig. De
vroegst bloeiende zullen wel wat geraakt zijn door de vorst. De fotos dateren van
een paar dagen terug. De witte pracht is op zijn hoogtepunt. Volle bloei. Dit
betekent dat de eerste bloemblaadjes beginnen vallen. De dagen daarna sneeuwt
het bloemblaadjes. In het hart ontluiken groene speldevruchtjes.
Op 11 jarige leeftijd in 1958 verhuisde Guy Verryckt met zijn ouders
van St. Antonius naar Australië. Hij werd er leraar.
Guy Van Hoeydonck, zijn klasgenoot van destijds zorgde voor
een ontvangstcomité en opvanggezinnen voor de 11 jongeren die Guy en zijn vrouw
Margaret vergezellen.
Bij ons logeert de 16 jarige Hannah Gardner uit Zuid
Australië.
Voor de Europareis van 25 maart tot 17 april is een gevuld
programma uitgedokterd. Momenteel zijn ze aan de Moezel. Vorige week hadden ze
een winterse vakantie in Zuid Duitsland. In hun streek kennen ze geen winter.
Vorige zondag stond Brugge op het programma en ik was
hulpgids naast Patrick Leyers.
FOTOS
Van de parking achter het Minnewater, de vroegere
binnenhaven komen we voorbij het Begijnhof en de Brugse zwanen.
Guy Verryckt met echtgenote Margaret en Aleide.
Aan het oude hospitaal Sint Jan
Inmens dak
Bouwstijlen
Met de jongeren bij het Museum Groeninghe. Momenteel loopt
er de luisterlijke tentoonstelling Karel De Stoute, hertog van Bourgondië.
Nooit heb ik prachtiger wandtapijten gezien.
Je mag niets plantaardigs
binnenbrengen, omgekeerd, uitvoeren wel.
APACHE
Reeds jaren heb ik deze
stekelloze braam op het oog, ontwikkeld in het universitair proefcentrumvan Arkansas. Ze ontwikkelden vooral
gestekelde bramen, waaronder de recente Kiowa
die ook op mijn verlanglijstje staat; maar ook 3 stekelloze, rechtopgroeiende
bramen: de vroegrijpende Arapaho. Om
een of andere reden deed dit ras het bij mij niet. Ik heb geen tweede poging
ondernomen. Navaho groeide wel
gezond. De goedsmakende vruchten zijn echter eerder klein en rijpen laat.
Apache heeft wel grote vruchten. Ik lees dat dit ras gevoelig is
voor Verticilium wortelrot. Misschien was dit de kwaal bij mijn Arapaho? Ook
vogels zouden de vruchten lusten. Tot nog toe heb ik weinig of geen last op de
echte bramen. Braambozen lusten ze wel maar al te graag. Bv. Taybes. Ook Waldo, Kotata en Silvan worden geplunderd.
Als groeihoogte geeft men voor
Apache 4-5 voet op (X 30 cm). Navaho
groeit tot 3m en moet ik inkorten.
Ik was zeer tevreden toen
ik eindelijk het ras Apache kon aanschaffen.
RANCOCAS
Mijn 39 ste ras Blauwe
bes. Wordt omschreven als een vruchtbaar ras, met eerder kleine, doch goed
smakende vruchten. Ik lees echter dat deze kunnen barsten bij veel regen. Dit
heb ik nog nooit gezien bij blauwe bessen.
RED Huckleberry
Dit is een bes die in het
wild voorkomt in het westen van Noord Amerika van midden Californië tot British
Columbia. Deze tot 4 m hoge struik groeit aan bosranden en op open plekken. De
vruchten worden verzameld om rauw te eten, te verwerken en te drogen. Ik trof de
soort aan in een kwekerij. Veel veredelingswerk zou er evenwel met deze soort
nog niet gebeurd zijn. Hopelijk is het een goede selectie uit het wild.
Dit is het pas verschenen boek van de Amerikaanse tuinauteur
Lee Reich. Van Canada meegebracht.
Al decennia vind ik dat fruit een vergeten onderwerp is als
het tuinaanleg betreft. De proef op de som was voor mij dat in de recente Velt-uitgave
Stappen naar een ecologische Tuin fruit volledig vergeten werd.
In de inleiding schetst de auteur deze situatie als volgt:
planten deelt men traditioneel in in twee categoriën: nuttige voor de voeding
of als sierplanten voor de schoonheid.
Deze houding heeft gemaakt dat groenten en fruit buiten het
zicht werden geplant, in de verste hoeken van het perceel.
Maar deze keuze moet niet worden gemaakt: je kan beiden
hebben: het nuttige en het schone.
De laatste jaren dringt het door dat er zeer mooie groentes
zijn en fruit. Iemand als Peter Bauwens van de Nieuwe Tuin in de Klinge heeft
daar zeker toe bijgedragen.
Lee
ReichA Homeowners Guide Landscaping with FruitStrawberry ground covers, blueberry hedges, grape arbors (prieel), and
39 other luscious fruits to make your yard an edible paradise.
ISBN
978-1-60342-091-4
Storey
Publishing , 210 MASS MoCA , North AdamsMA 01247 U.S.A.2009
In de shop van Wisley had ik in februari van dezelfde
auteurUncommon Fruits for Every Garden aangeschaft.
Ik zou zeggen verplichte lectuur voor de liefhebber, een
dergelijke documentatie is nergens anders te vinden.
Bij Paul Bekaert kwam er iemand in de winkel te Borgerhout en ze hadden het over deze peer. Paul herinnerde zich een stukje dat hij schreef in het Tussenseizoentje van VELT Antwerpen-Voorkempen,, 25 jaar terug, ten tijde van onze werkgroep fruit.
Ik heb het ingescand en vind het interessant om het ook op de blog te zetten.
Joséphine
de Malines in het Belgisch Staatsblad en bij de Royal Horticultural Society
(of hoe eenvan onze oude perensoorten nog steeds belangrijk is, maar toch nog steeds bijna onbekend)
De lezing van het Belgisch
Staatsblad is niet altijd oervervelend. Elk
jaar verschijnt de lijst van de rassen van de fruitgewassen en
aardbeien, die aan de keuring van de
Nationale Dienst voor de afzet van land- en tuinbouwprodukten kunnen
onderworpen worden. Het betreffend ministerieelbesluit van 28 juni 1983
werd afgedrukt in het B.S. van 13 december 1983.
Zo leren we dat de Golden Delicious slechts in '1952
werd ingeschreven, terwiji we weten uit andere literatuur dat deze First Lady
van de appels (deze bijnaam zegt
niets over de kwalltelt of de smaak) in 1890 als toevalszaailing werd gevonden en in 1914 in de handel kwam.
Minder verwondering wekt het te
weten dat
we bij de oudste aangenomen rassen (in 1943) terugvinden Cox's Orange Pippin,
James Grieve, Jonathan, Reinette de France, Schone van Boskoop, Transparente
Jaune (Oogstappel) en Winter Banana.
Het appelwereldje is nog erg in beweging en bij de
laatste aangenomen rassen van 1983 vinden we Clochard, Gorsen Cox's 3155, Prof. Lecrenier. Bij de rassen in
observatie : Bright'n Early, Charden, Elan, Firmgold, Mailing Greensleeves, Nico, Supergolden en Vista
Bella.
Als
verrassing hebben we de Ster Reinette die pas in 1982 bij de aangenomen
rassen werd opgenomen.
Wat in de perenlijst opvalt zijn vooral de aristokratische namen en het felt dat er niet veel
gebeurd is de laatste jaren. De helft van de soorten is reeds sinds 1943 ingeschreven. o.a. Beurré Hardy, Clapp's Favourite, Comtesse de Paris, Conference, Doyenne de Comice....
Sinds 1963 zijn er
slechts 4 bijgeschreven: Williams Bon Chrétien
M.207 (aangroeiend) (1967), Joséphine
de Malines (1978), Général Leclercq (1979) en Moonglow (1983).
Bij de rassen in observatie slechts 1 :
Highland.
Toch even onze Joséphine de
Malines apart behandelen.
In
Truitteelt' door F. Dufour (1949?) lezen we:
December tot Februari. Middelmatig of klein, zeer goed fruit. Slap
groeiend op kwee gegriffeld; matig op zaailing.
Leiboom in 't Oosten en 't Zuiden.
Struik
en zelfs hoogstam in goede gronden. Lange snoei der dunne vruchttwijgen, of ze
ongesnoeid laten, want het is op hun uiteinden dat de botten zich vormen.
Wel bestand tegen schurft;
zeer gevoelig voor Bordeauxse en Californische pappen.
Sinds 1936 werd Joséphine de Malines niet meer opgenomen in de Nederlandse
rassenlijst. Veel belangrijker is het feit
dat de Royal Horticultural Society deze peer uitkoos als de best
smakende van de december en januariperen en ze ook de beste vindt wat het cultiveren
betreft.
Samen
met het feit van de schurftongevoeligheid
durven we dan ook Joséphine
de Malines als uw Beste Koop voor dit jaar aanbevelen.
