REINAERT (B)

REINAERT --- Vanden Berghe ---- St. Niklaas/St. Nicolas  België

De afbeelding van de vos op het tweede balhoofdplaatje refereert naar Reinaert de Vos. Van den Vos Reynaerde is een satire, die de middeleeuwse samenleving, met name de omgeving van de vorst, een spiegel voorhield. Waarschijnlijk werd het geschreven tussen 1257 en 1271. De vertelling laat zien dat hebzucht en eigenbelang de vijanden zijn van rechtvaardigheid, rechtszekerheid en hoofse beschaving. Maar het verhaal erkent ook hoe belangrijk formele rechtsregels en de principes van ‘vrede’ en ‘verzoening’ zijn. In de dertiende eeuw werden in de Lage Landen steeds meer teksten in de volkstaal, het Nederlands, geschreven. Tot die tijd was Latijn de gangbare schrijftaal. Het Nederlands werd in die tijd Diets genoemd en bestond uit een groep onderling verwante dialecten, die zich vanaf de zevende eeuw waren gaan onderscheiden van de dialecten van het Hoogduits.

Het epos en de vos worden tegenwoordig ook aangeduid als Reinaart de vos, Reinaert de vos of Over de vos Reinaert. Voor literatuurkenners volstaat de Reynaert. Vossenverhalen gebruiken variaties zoals Reintje of Reintje de Vos. Een eerdere versie dan de Reynaert is de 12e-eeuwse Franse Roman de Renart.

Het verhaal: In het dierenrijk houdt koning Nobel hofdag. Bijna alle dieren klagen over de kwaadaardige streken van Reynaert de vos. Bruun de beer en Tibeert de kater worden er na elkaar op uitgestuurd om de vos te dagvaarden, maar deze zet hen dat lelijk betaald. Grimbeert de das lukt het wel om Reynaert aan het hof voorgeleid te krijgen. De vos wordt ter dood veroordeeld. Terwijl Bruun, Tibeert en Isengrijn de wolf de galg al oprichten, weet de listige Reynaert koning Nobel met een subliem verhaal te overtuigen – ten onrechte! – van zijn onschuld en wijst hij juist Bruun, Tibeert en Isengrijn aan als degenen die straf verdienen. Als hij dan ook nog een schat ter sprake brengt, gaan de koning en koningin overstag. Reynaert wordt vrijgesproken. Maar weldra maakt de wrede vos nieuwe slachtoffers en blijven koning Nobel en zijn hof verslagen achter.

Hoewel het verhaal fantasie is, zijn sommige locaties erin terug te voeren op bestaande plekken. Diverse plaatsen ten noorden van Gent, in het Waasland en in Hulsterambacht komen er in voor, waaronder Hulsterlo (Nieuw-Namen), Absdale (ten westen van Hulst) en Elmare, de uithof van de Sint-Pietersabdij ten zuiden van IJzendijke. Het is duidelijk dat de schrijver dit gebied goed kende. Hij was vermoedelijk zelf afkomstig uit het gebied tussen Gent en Saeftinghe. Dat blijkt ook uit de Oost-Vlaamse kenmerken van zijn taalgebruik.

https://nl.wikipedia.org/wiki/Van_den_vos_Reynaerde

https://www.zeeuwseankers.nl/verhaal/reynaert-de-vos