Vorige zondag was een echte hoogdag voor het Belgische veldrijden. Onze ploeg bezette de eerste zeven plaatsen van het WK. Middenin alle euforie rezen op dat moment al enkele kritische bemerkingen: dat dit geen reclame is voor de sport in het buitenland bijvoorbeeld. En of het veldrijden niet gewoon een randverschijnsel is waar enkel in Vlaanderen veel tamtam om wordt gemaakt? Een analyse.
Op het WK kenden de Belgen inderdaad geen enkele tegenstand van buitenaf. Dat ze in de Koksijdse duinen een parcours tegenkwamen waar zij specialist in zijn was ongetwijfeld een factor die meespeelde. Net als het niet te versmaden thuisvoordeel. Het overgrote deel van de meer dan 60.000 toeschouwers supporterde voor de Belgen en dat moet ongetwijfeld vleugels hebben geven. Aan onze landgenoten dan toch. Buitenlanders als Zdenek Stybar kan het weleens vleugellam hebben gelegd. Rob Peeters opperde dit als één van de redenen waarom Styby zo slecht presteerde. Angst voor het publiek dat misschien wel eens venijnig uit de hoek zou kunnen komen. Vraag maar aan Richard Groenendaal die in Zolder 2002 niet op zijn gemak rondreed en blij was dat de koers erop zat. Hij kon toen wel beslag leggen op plek vier. Styby zakte afgelopen zondag naar plaats dertien en volgde op meer dan drie minuten van Niels Albert. Eerste niet-Belg was die andere Tsjech, Radomir Simunek. Hij werd achtste en kreeg meer dan twee minuten aangesmeerd door Albert en was een flinke minuut trager dan Sven Nys, de laatste Belg.
Aantrekkingskracht buiten België
Wat moet men in het buitenland wel niet gedacht hebben? Kan een sport waarin één land domineert wel aantrekkingskracht uitoefenen in de rest van de wereld? Ex-wereldkampioen veldrijden Roger De Vlaeminck zegt daar het volgende over: "Als ik naar het WK veldlopen kijk, zie ik daar na twee rondes ook 7 Ethiopiërs, 4 Kenianen en een verdwaalde Marokkaan" (HLN, 30/01/12). Nochtans probeerde hij enkele jaren terug zelf zijn steentje bij te dragen tot het internationaler maken van het veldrijden door enkele Zimbabwaanse jongens op te leiden. De Vlaeminck heeft echter wel een punt; wij kijken immers als Belgen vaak naar sporten waar niemand van onze landgenoten een rol van betekenis speelt. Het veldrijden lijkt die aantrekkingskracht niet te hebben. Het is zelfs frappant dat de NOS de wedstrijden van de juniores en beloften niet live uitzond, terwijl ze met respectievelijk Mathieu van Der Poel en Lars van der Haar telkens de uitgesproken topfavoriet hadden. Dat onze noorderburen, bij wie het bulkt van het talent, geen grote interesse hadden voor die wedstrijden is niet echt hoopgevend. Misschien dat daar verandering in zal komen eens de jongeren doorstoten naar de elite en daar potten breken. De vraag is echter of dat zal lukken en of hun ambitie niet naar de weg verschuift.
De buitenlandse interesse mag dan wel miniem zijn, zeker in vergelijking met de aandacht die cyclocross bij ons krijgt, maar ze is er. Zo zal het WK volgend jaar over de plas gehouden worden, meer bepaald in Louisville, Kentucky in de Verenigde Staten. In de VS is een heus veldritcircuit aanwezig. Bart Wellens en Rob Peeters (Telenet-Fidea) trokken vlak voor de Belgische start van het veldritseizoen naar ginder om het WK-parcours van 2013 te verkennen en er enkele races te betwisten. Het WK-parcours was dan wel nog niet te bespeuren, aan belangstelling voor het veldrijden was er in de VS geen gebrek. Weliswaar heerst er rond het parcours een andere sfeer. Zo zwaaiden de toeschouwers in Las Vegas met geldbiljetten naar de renners, aan hen om ze vast te grijpen. Geld rondstrooien? Dat haalde in Koksijde zelfs niemand met een pintje teveel op zich in het hoofd. Buiten Jonathan Page en Ryan Trebon zijn er bij ons geen bekende Amerikaanse veldrijders. De meesten willen de oversteek niet maken en beperken zich tot races in eigen land. Ook dichter bij huis, in Frankrijk bijvoorbeeld, focussen de meesten zich op nationale wedstrijden. Francis Mourey en John Gadret geven vaak de voorkeur aan die koersen en plaatsen ze zelfs boven een Wereldbekerwedstrijd. In een Franse wedstrijd zijn ze zo goed als zeker van de overwinning én van de daarbij horende premie. Er is in het buitenland dus wel interesse in deze sporttak, maar op kleinere schaal. En de meesten spelen op veilig door in eigen land te crossen, want tegen de toppers valt toch niets te beginnen. En die toppers zijn voor het grootste deel Belgen. Om de top te bereiken is een lange weg van training en opleiding nodig. In België wordt alles al van bij de jeugd professioneel aangepakt. David Quist, een tot Noor genaturaliseerde Amerikaan, wilde in Koksijde alvast leren hoe je het best door het zand rijdt en vroeg daarvoor raad aan specialist Paul Herygers, de wereldkampioen van 1994. Quist wil zijn opgedane kennis doorgeven aan Noorse jeugdrenners.
Nederland boven
Wat de jeugd betreft lijkt het alvast goed te zitten in Nederland. Mathieu van der Poel en Lars van der Haar losten de verwachtingen in. Echter niet zonder fel weerwerk van de Belgen. Laten we even kijken naar het wedstrijdverloop en de uitslag van beide categorieën. De wedstrijd van de juniores opende op zaterdagochtend de feestelijkheden. In de eerste ronde ging de Belg Wout Van Aert er als een pijl vandoor. Topfavoriet van der Poel had het in de eerste wedstrijdhelft behoorlijk moeilijk. Maar hij zou zich herpakken. De zoon van Adrie en kleizoon van Raymond Poulidor mocht zoals voorspeld de felbegeerde regenboogtrui aantrekken. Van Aert was zichtbaar tevreden met de zilveren plak. De derde trede op het podium werd bezet door een Fransman: Quentin Jauregie. Vorig jaar bezetten de Fransen nog de volledige top drie. Jauregie won de sprint voor het brons en versloeg daarbij twee Belgen, namelijk Quinten Hermans en Daan Soete. Alle vijf Belgen finishten in de top tien. Yorgen Van Tichelt kon beslag leggen op plaats zes, Daan Hoeyberghs werd achtste. Dus ook bij de juniores was er een collectief sterke prestatie van onze landgenoten. Het seizoen wordt echter volledig overheerst door Van der Poel die tot voor het WK 21 van de 24 gereden wedstrijden had gewonnen.
In de namiddag was het de beurt aan de beloften. Lars van der Haar maakte veel kans om zichzelf op te volgen, hij domineerde de beloftecategorie het hele seizoen door. In ronde één kon hij al een kloof slaan op de Herygersduin. Belgisch kampioen Wietse Bosmans maakte de aansluiting met de titelverdediger. Onze landgenoot gaf de hele wedstrijd een sterke indruk. Jammer genoeg voor hem kreeg het kopduo het gezelschap van een tweede Nederlander: Michiel van der Heijden. Bij de laatste passage op de Herygersduin zetten ze Bosmans letterlijk in de tang. Van der Haar dook in een gat dat er niet was en Bosmans moest voet aan grond zetten. Daarna haakte hij aan van der Heijden, wat deels zijn eigen fout was. Bosmans kon de achterstand op de uitredende wereldkampioen toch nog dichten. Op de X-duin, sinds zondagmiddag even na vier omgedoopt tot de Albertduin, dook hij als eerste in de afdaling. Dat bleek niet voldoende om van der Haar af te houden. Die behaalde zijn tweede wereldtitel op rij. Bosmans kaapte na een knappe race het zilver mee, maar was zichtbaar ontgoocheld. Van der Heijden stond met een bronzen medaille op het podium. Wat de Belgen betreft, zette ook Laurens Sweeck een puike prestatie neer. Vanuit een verloren positie behaalde hij uiteindelijk toch de vijfde plaats. Gianni Vermeersch werd tiende, vlak voor Vinnie Braet. De piepjonge Michael Vanthourenhout werd pas 26ste. Hij had zich echter een tijdje aan de kant moeten stellen met krampen. Knap dat hij de wedstrijd uitreed.
De lokroep van de weg
Ondertussen raakte bekend dat van der Haar een profcontract voor drie seizoenen heeft getekend bij Rabobank. Enkel de UCI moet nog haar fiat geven. Dat de beloftewereldkampioen doorgroeit naar de profs is echter nog geen garantie dat de suprematie van de Belgen zal doorbroken worden. De overstap van belofte naar prof is geen evidentie en dan zal hij bovendien voluit moeten gaan voor een carrière in het veld en de weg laten schieten. Vooral dat laatste blijkt een heikel punt. Eerst verloor de cross al de Nederlandse topveldrijder Lars Boom. Hij wil zich toeleggen op de voorjaarsklassiekers. Nu trekt ook Zdenek Stybar voluit de kaart van de weg. Vanwaar telkens die overstap? Zit de traditie en liefde voor het veld er bij ons Belgen meer ingebakken? Ongetwijfeld speelt het feit dat er op de weg meer poen te rapen valt ook wel een rol. Zeker voor Stybar (Omega Pharma - Quick Step) die het paradepaardje moet worden van de Tsjechische geldschieter Zdenek Bakala. Zijn goudhaantje zal veel meer opleveren als hij in beeld komt bij een wegwedstrijd die een veel grotere kijkdichtheid heeft wereldwijd dan de wekelijkse crossen in ons land.
Voor België ziet het er alvast goed uit wat de toekomst betreft. Lokale clubs blijven zich graag inzetten om een cross te organiseren. Zoals bijvoorbeeld de VZW Wielercel Maldegemse Jonge Krachten die afgelopen woensdag instond voor de organisatie van de Parkcross in de gemeente. Ook Belgische merken zullen ongetwijfeld geneigd blijven om het veldrijden te sponsoren aangezien ze via deze sport een groot deel van hun afzetmarkt kunnen bereiken. Het WK bij de profs op Sporza had gemiddeld 1.500.621 kijkers. Bij de aankomst van Albert bedroeg dat aantal 1.655.711. Koksijde is daarmee het best bekeken WK veldrijden ooit en behaalde een gemiddeld marktaandeel van 77,1%. Of de UCI echter zal blijven investeren in deze sport valt af te wachten. Zij hamert alvast op een groter draagvlak voor het veldrijden. De termen mondialisering en internationalisering vliegen ons om de oren. In het baanwielrennen is de Wielerunie alvast steeds minder aan het investeren, een groot deel van de olympische nummers werd reeds geschrapt. Van aanwezigheid op het grootste sportfestijn ter wereld kunnen veldrijders alleen maar dromen. Tenzij ze een zijsprongetje maken naar het mountainbiken, zoals Sven Nys in 2008, of hun kans wagen op de weg.
Laten we nu alvast genieten van de drie laatste crossweekends. Er moeten nog twee manches van zowel de Superprestige als de GVA gereden worden. Kevin Pauwels lijkt de GVA-trofee op zak te hebben, als hij van pech gespaard blijft tenminste. In de Superprestige staat Sven Nys aan de leiding. Door zijn ziekte en de aard van het parcours, zou Pauwels hem echter nog het vuur aan de schenen kunnen leggen. Het lijken dus nog boeiende tijden te worden tijdens deze barre winterdagen. Maar buitenlandse tegenstand mag gerust. Misschien dat we binnen enkele seizoenen opnieuw kunnen genieten van een sportieve - en faire - België-Nederland als de beloftevolle noorderburen hun weg vinden naar de top en zich daar voor de komende jaren posteren. En hoewel we Stybar alle geluk toewensen op de weg is hij altijd weer welkom in het veld.
GiGiVéLo
