Terwijl de Omloop gisteren gereden werd onder een stralend winterzonnetje, moest Kuurne - Brussel - Kuurne het stellen met een betrokken hemel. Vooraf werd uitgekeken naar een duel tussen topsprinters Mark Cavendish (Sky) en André Greipel (Lotto - Belisol). Tyler Farrar (Garmin) was een andere kanshebber. Zijn ploegmaat Sep Vanmarcke, de winnaar van de Omloop, stond niet aan de start. Hij verkoos Parijs - Roubaix te verkennen.
Nog voor de wedstrijd officieel begon, ging Jens Debusschere (Lotto - Belisol) al tegen de vlakte, gelukkig zonder gevolg. Net als gisteren trokken zeven renners in de aanval. De Fransman Julien Fouchard (Cofidis) was de enige niet-Belg. Dit zijn de namen van onze zes landgenoten: Koen Barbé (Landbouwkrediet), Jérôme Baugnies (Netapp), Gilles Devillers (Landbouwkrediet), de 41-jarige Niko Eeckhout (AN Post), Greg Van Avermaet (BMC) en Justin Van Hoecke (Wallonie BXL). Hun voorsprong liep niet verder uit dan vijf minuten.
Onderweg lagen acht hellingen, de vijfde was de Oude Kwaremont. Daar bepaalde Van Avermaet het tempo. Ouderdomsdeken Eeckhout kon vlotjes volgen. Op Devillers na kwam er een hergroepering van de hele kopgroep in de nasleep van de Kwaremont. Het peloton volgde op 2'40" van de zes leiders. Er kon zich een groep van zeventien renners afscheiden op deze klim. Het was Tom Boonen (Omega Pharma - QuickStep) die de knuppel in het hoenderhok gooide. Ook Johan Vansummeren (Garmin) maakte een goeie indruk. Boonen kreeg zijn ploegmaat Nikolas Maes mee in de ontsnapping. Summie had kopman Tyler Farrar bij zich. Juan Antonio Flecha (Sky), de nummer drie van de Omloop, was ook van de partij. Sky werd eveneens vertegenwoordigd door Matthew Hayman. Zij zouden de vlucht geen goed doen aangezien Cavendish de topfavoriet was en nog in het peloton vertoefde. Lotto, de ploeg van Greipel, had geen mannetje mee en zou het werk moeten opknappen in de achtergrond.
Op de Côte de Trieu plaatste Gert Steegmans (Omega Pharma - QuickStep) een merkwaardige demarrage. De kloof met de groep Boonen bedroeg 50". Zou hij de sprong kunnen maken? Neen, niet veel later werd hij alweer ingelopen. Mogelijks zag hij het nutteloze van zijn onderneming in. Ander merkwaardig koersfeit: de jongens van Vacansoleil reden de ziel uit hun lijf in het peloton. Eigenaardig aangezien ze twee renners mee hadden in de vlucht, namelijk Kris Boeckmans en Wouter Mol. Het gebrek aan oortjes lijkt dus toch gevolgen te hebben.
De groep Boonen naderde op de Tiegemberg tot op een halve minuut van de vijf vluchters. Vijf, want Van Hoecke had moeten lossen. De samensmelting volgde op 60 km van de aankomst. Een kopgroep van 22 was het resultaat. Niet voor lang echter, want Fouchard viel letterlijk weg. Het peloton volgde op een minuut. Daar demonstreerden Bernhard Eisel en zijn kopman Mark Cavendish op Nokereberg. Ze plaatsten er een knappe versnelling. Greipel wilde niet onderdoen voor de wereldkampioen en plaatste een korte demarrage. Het leek een mooi voorspel van wat komen moest.
De vluchters kregen immers nooit voldoende voorgift om kans te maken op de overwinning. Ze werden ingelopen op 45 km van de aankomst. Er ontstond een nieuwe vluchtersgroep waarbij Niko Eeckhout alweer paraat was. Ook Mol was wederom mee. Frans kampioen Sylvain Chavanel (Omega Pharma - QuickStep) was één van de metgezellen. Tenslotte zaten ook Sébastien Delfosse (Landbouwkrediet), Jimmy Engoulvent (Saur), Jan Ghyselinck (Cofidis) en Aleksandr Kuschynski (Katusha) in de ontsnapping. Sky zorgde ervoor dat hun voorsprong binnen de perken bleef. In Kuurne volgden nog twee plaatselijke rondes van 16 km. Bij het ingaan van ronde één lagen de vluchters 53" voorop. Bij de volgende passage aan de meet bleven er nog 27" over. Op 8 km van de streep probeerde Engoulvent weg te springen, maar dat mislukte. Vervolgens waagde Eeckhout een poging. Samen met Engoulvent bleef hij tot op 5 km van het einde uit de greep van het peloton.
Het zou zoals voorspeld een sprint worden. Boonen en Farrar, die al voluit waren gegaan in de ontsnapping, namen niet deel aan de debatten. Christopher Sutton (Sky), de winnaar van vorig jaar, was de laatste man voor Cavendish. Op 270 m van de streep moest de wereldkampioen al aan de bak. Te vroeg zou je denken, maar niet voor de Manx Express. Hij haalde het voor Yauheni Hutarovich (FDJ) en Kenny Van Hummel (Vacansoleil). Greipel raakte ingesloten en kon zijn kans niet gaan, hij finishte pas als tiende. Op plaats vier en vijf eindigden twee verrassende namen: neoprof Arnaud Démare (FDJ) en Alexander Serebriakov (Team Type 1). Na afloop bedankte Cav uitgebreid zijn ploegmaats. Hij vertelde dat hij zich lang slecht had gevoeld tijdens de wedstrijd en verschillende malen had moeten overgeven. Op het podium kreeg hij een pluchen ezeltje dat ongetwijfeld op de kamer komt te staan van het dochtertje dat hij en Peta Todd verwachten in april. Er mogen nog enkele kilootjes af, maar de Brit lijkt klaar voor Milaan - Sanremo over drie weken.
Het Gentse Sint-Pietersplein was deze voormiddag de place to be voor wielerfans om de nieuwe tenues te aanschouwen en de fysieke paraatheid van de renners te inspecteren. Onder een aangenaam winterzonnetje werd omstreeks half twaalf het startschot gegeven van het Belgische wielerseizoen in aanwezigheid van An-Sophie, de weduwe van Wouter Weylandt. De renners vertrokken voor een tocht van bijna 200 km die hen vijf uur later opnieuw op het plein zou brengen.
Al na 10 km wedstrijd vormde zich een kopgroep van zeven renners. De aanstoker van deze ontsnapping was Marco Haller, een Oostenrijker van Katusha. Dankzij Sven Vandousselaere (Topsport Vlaanderen) was er een Belg mee. Met Lieuwe Westra (Vacansoleil) en Arnoud Van Groen (Accent Jobs) vertegenwoordigden onze noorderburen. David Boucher (FDJ), die een patent heeft op de vroege vlucht, was ook van de partij. Florian Vachon (Bretagne) en Davide Ricci Bitti (Farnese Vini) maakten het plaatje compleet. Hun maximale voorsprong bedroeg twaalf minuten. In het peloton was het vooral Omega Pharma - QuickStep dat aan de achterstand begon te knagen.
Er lagen tien hellingen verspreid op het parcours, te beginnen met de Tenbossestraat na ongeveer 70 km. Het vijfde klimmetje van de dag was de Kruisberg en vlak daarvoor vond één van de vele valpartijen plaats. Björn Leukemans (Vacansoleil) was één van de slachtoffers. Op die Kruisberg viel de kopgroep uit elkaar. Boucher, Vandousselaere en Westra bleven over. Na een passage over de kasseien van De Donderij moesten de renners over de Taaienberg. Daar ontbond Tom Boonen (Omega Pharma - QuickStep) reeds zijn duivels. Ook Lars Boom (Rabobank) leek klaar om daar mee de koers open te breken, maar de kersverse papa van dochtertje Kee gleed weg in de modder. Hij had zich naast Boonen gewrongen en reed daardoor naast de weg. Over en uit dus voor Boom. Wie wel vlot meeging met Boonen was Sep Vanmarcke (Garmin). Hij had zijn portie pech kennelijk al bij het begin van de koers gehad, toen reed hij lek. Boonen zou gezelschap krijgen van ploegmaat Dries Devenyns. Er was ook een ander koppeltje mee, namelijk Juan Antonio Flecha en Matthew Hayman (Sky). Ook Matti Breschel (Rabobank) en Thor Hushovd (BMC) haakten hun wagonnetje aan. Deze zeven mannen volgden op 1'40" van de kopgroep. Daar had Boucher Westra en Vandousselaere moeten laten gaan op de Taaienberg.
In het peloton was er alweer een val. Bij de slachtoffers onder andere Kurt Hovelynck (Landbouwkrediet). Hij had bij de start nog zijn wens geuit om niet meer herinnerd te worden "als de renner die op zijn kop is gevallen", maar resultaten neer te zetten opdat de mensen eens iets anders zouden kunnen vertellen over hem. We hopen alvast dat de gevolgen van zijn val niet te erg zijn en dat hij zijn tocht richting zege kan voortzetten. Naast Hovelynck gingen Martin Velits (Omega Pharma - QuickStep) en Sebastian Langeveld (Greenedge) tegen de vlakte. Langeveld zou zichzelf dus niet opvolgen. Ook Belgisch kampioen Philippe Gilbert (BMC) had pech. Hij reed lek en het duurde enige tijd vooraleer het nieuwe wiel op zijn plaats zat.
De Leberg zorgde ervoor dat de zeven achtervolgers de koplopers bij de lurven grepen. De volgende en tevens laatste helling was de Molenberg. Daar haakten de vroege vluchters af. Het was Vanmarcke die er de forcing voerde. Flecha en Devenyns reden als laatste het gaatje dicht. Het peloton volgde op 1'45" van deze zeven. Er was nog 35 km af te leggen. Hoewel Hushovd mee voorin zat, was het toch BMC dat reed. In deze koers mochten de renners geen oortjes dragen en dat zorgt dus voor onduidelijke situaties. BMC stopte even later met achtervolgen, maar kon daarna herbeginnen, want Hushovd moest lossen op de Paddestraat. Ook bij Breschel was het vaatje leeg.
De koplopers zouden uit handen kunnen blijven van het peloton. Er restte hen nog één grote hindernis: de kasseien van de Lange Munte (2500 m). Met de handjes op het stuur plaatste Vanmarcke een versnelling. Enkel Flecha en Boonen konden volgen. De jonge Vanmarcke nam zo goed als de hele strook voor zijn rekening en maakte een zeer sterke indruk. Ook Boonen, die de laatste meters overnam, leek in goede doen. Hij behaalde dit jaar al enkele overwinningen en schreef de Ronde van Qatar op zijn naam. Hij zou voor het eerst de Omloop kunnen winnen. Flecha kon voor een tweede keer zegevieren, hij was de beste in 2010. Vorig jaar moest hij nog nipt de duimen leggen voor Langeveld.
Na de Lange Munte moesten de drie nog 20 km afleggen tot het Sint-Pietersplein in Gent. Er lagen 700 m kasseien op minder dan drie kilometer van de meet. Flecha waagde een poging op de Steenakker, maar hij raakte niet weg. De laatste twee kilometers waren erg zenuwslopend. Er volgden nog enkele schijnbewegingen, maar een echte demarrage kwam er niet meer. De drie zouden sprinten voor de zege. Boonen zette als eerste aan. Vanmarcke bundelde al zijn krachten en hoewel hij zijn kansen op voorhand gering had ingeschat, klopte hij Boonen in de spurt. De 23-jarige renner van Garmin behaalde zo zijn eerste profzege en wat voor één. Er lijkt hem een mooie toekomst te zijn weggelegd in het klassieke werk.
Boonen moest genoegen nemen met de tweede plaats en Flecha met plek drie. De sprint van het peloton werd gewonnen door Heinrich Haussler, een ploegmaat van Vanmarcke, voor Greg Van Avermaet. Met de zege van Vanmarcke zijn de Belgen alvast goed begonnen aan de voorjaarsklassiekers. De kop is eraf.
Het TAS schorste Alberto Contador (Saxo Bank) begin deze week voor twee jaar. Weliswaar met terugwerkende kracht. Een vervuild voedingssupplement is volgens de rechters de meest waarschijnlijke oorzaak van de clenbuterol in de urine van Contador. Hoe zit dat nu eigenlijk met die mogelijke oorzaken? Wat met de theorie van de biefstuk? U bent benieuwd, maar ziet het niet zitten om het 98 pagina's lange vonnis te lezen? Geen probleem! Uw reporter deed dat voor u.
Op de persconferentie van 30 september 2010 zei Alberto Contador dat de 50 picogram clenbuterol die op 21 juli in zijn urine zat te wijten was aan het eten van een vervuilde biefstuk. Op 25 januari vorig jaar kreeg hij initieel een schorsing van één jaar opgelegd door de Spaanse Wielerbond. In beroep werd Contador echter vrijgesproken. Daar gingen de UCI en het WADA niet mee akkoord en zij spanden een zaak in bij het TAS, het allerhoogste sporttribunaal. Als alternatieve hypothesen voor het binnendringen van clenbuterol in het lichaam van de renner openden UCI en WADA de pistes van bloeddoping en een vervuild voedingssupplement.
Hypothese 1: Vervuild vlees
Op 20 en 21 juli at Contador naar eigen zeggen een stuk rundvlees dat gekocht werd in Spanje. Een andere renner van Astana, zijn toenmalige team, die ook werd getest op 21 juli had iets anders gegeten en dat zou verklaren waarom bij hem geen sporen van clenbuterol te vinden waren. De bewuste biefstuk is uiteraard niet meer te onderzoeken. De voedselketting van het bewuste stuk vlees ging men wel na: van de slager via het slachthuis tot de veeboer. Contador vindt dat men niet met volle zekerheid kan zeggen dat het rund van die welbepaalde boerderij afkomstig was. Volgens hem kan het evengoed van elders uit Spanje komen of zelfs uit Zuid-Amerika. Daar worden vaak hoge concentraties van clenbuterol bij runderen gemeten. In Spanje blijkt uit onderzoek, gebruikt door UCI en WADA, dat de kans dat in Spanje en bij uitbreiding Europa een rund clenbuterol toegediend kreeg, uiterst miniem is. Er zijn zo goed als geen positieve gevallen. Het kamp van Contador voert aan dat er echter heel weinig stalen genomen worden. Nog niet één procent (0,01%) van alle runderen wordt getest. Daarenboven vroegen de advocaten van Contador of UCI en WADA zouden concluderen dat een atleet geen doping heeft genomen of niet het slachtoffer is geworden van besmette voedingssupplementen omdat hij al 500 negatieve dopingtests heeft afgelegd? Neen dus.
Vervolgens richtte het kamp Contador zich op het onderuit halen van de efficiëntie van de regelgeving in Spanje. In principe moet in elk slachthuis erkende veeartsen aanwezig zijn. Er kunnen op elk moment van de voedselketting onaangekondigde controles plaatsvinden en men moet bij runderen en rundvlees steeds de afkomst kunnen achterhalen. Aangezien het aantal tests op clenbuterol zeer laag zijn, is het volgens de verdediging niet enkel mogelijk, maar zelfs zeer waarschijnlijk dat veeboeren hun toevlucht nemen tot clenbuterol. Dat WADA en UCI stellen dat geen clenbuterol meer gebruikt wordt omdat het verboden is, is volgens hen niet realistisch. Een andere aanwijzing die El Pistolero heeft, is dat de broer van de bewuste veeboer in 1996 betrokken was bij een affaire met clenbuterol en daar in 2000 voor veroordeeld werd.
WADA en UCI halen aan dat maar liefst tien keer meer clenbuterol in het vlees zou moeten gezeten hebben dan toegestaan om een gehalte van 50 picogram terug te vinden in de urine van Contador. Bovendien zou het dier vrijwel onmiddellijk na de toediening moeten zijn geslacht. Dat zou betekenen dat de clenbuterol geen voordelen, voor de veeboer, heeft kunnen opleveren. Vanaf 2004 zou er in Spanje slechts één positief geval van clenbuterol bij runderen geweest zijn. WADA geeft toe dat het uiteraard niet kan bewijzen dat er geen enkel stuk besmet vlees is in Europa, Spanje of Baskenland.
De rechters van het TAS vinden het zeer onwaarschijnlijk dat het vlees geïmporteerd zou zijn uit Zuid-Amerika. Ze vinden het dan weer zeer waarschijnlijk dat het vlees uit de bewuste boerderij afkomstig is, hoewel een andere locatie in Spanje niet kan worden uitgesloten. Daarom is de kans dat het vlees besmet was met clenbuterol fel verminderd. Het aantal positieve gevallen van clenbuterol bij runderen is zeer laag. Het slachthuis waarvan de biefstuk afkomstig was heeft nog geen enkele positieve clenbuteroltest gehad. Ze achten het ook zeer onwaarschijnlijk dat een dier geslacht zou worden kortelings na het toedienen van het verboden product. Het TAS is het eens met UCI en WADA dat de kans dat een stuk vlees in de EU besmet is, zeer klein is. En wat met de broer van de veeboer? Het TAS noemt dit onterechte associaties. De man is overigens gestorven in april 2010. De conclusie over de hypothese van een besmette biefstuk is de volgende: de rechters zijn niet bereid om vanuit een loutere mogelijkheid dat het vlees besmet zou kunnen zijn met clenbuterol te concluderen dat een effectieve besmetting zich heeft voorgedaan. Het is enkele een remote possibility. Het gaat om een mogelijke hypothese, maar afgaande op het bewijs is de kans zeer klein dat dit zich voltrokken heeft.
Hypothese 2: Bloedtransfusie
Het scenario van een bloedtransfusie werd door UCI en WADA opgeworpen als tegengewicht tegen de theorie van Contador. Ze achten het mogelijk dat de renner een transfusie met rode bloedcellen onderging op 20 juli. Om zijn waarden normaal te doen lijken en het dopinggebruik te maskeren zou hij op 21 juli plasma toegediend gekregen hebben. Dat plasma zou dan gecontamineerd zijn geweest met clenbuterol. Welke aanwijzingen hebben ze hiervoor?
Eerst en vooral is er de omgeving van de Tourwinnaar. Ze doelden daarmee onder andere op zijn samenwerking met Manolo Saíz (teammanager bij Liberty Seguros) en het feit dat verschillende van zijn ploegmaten over de jaren betrapt zijn. En dat het team Astana, waar hij tijdens de Tour 2010 voor reed, in een dopingonderzoek is. Er werd ook aangehaald dat zijn initialen gevonden werden in documenten van de beruchte dokter Eufemiano Fuentes. Bij zijn huidige ploeg Saxo Bank werkt hij samen met Bjarne Riis en die was tijdens zijn carrière niet vies van doping. Net zo min als de associatie met de broer van de veeboer wenst het TAS hiermee rekening te houden. Het is wel opvallend wat Contador hierover heeft te zeggen:"[...] not only have I not taken doping substances, but I have always been surrounded by people (cyclists, doctors, trainers, etc.) who categorically reject the use of doping substances." Hij zegt dus dat hij nooit doping genomen heeft en dat hij altijd omringd is geweest door mensen die resoluut gekant zijn tegen doping.
WADA en UCI kwamen ook met concretere aanwijzingen naar voren. Volgens hen waren de bloedparameters van Contador abnormaal. De expert die ze aanstelden, dokter Ashenden, maakte de volgende resultaten van zijn onderzoek bekend: zijn waarden waren hoger dan zijn natuurlijke waarden, terwijl ze in competitie lager zouden moeten zijn. En ze zijn significant hoger dan de waarden opgemeten tijdens zijn vorige Tourzeges (2007 en 2009), zijn overwinning van de Vuelta (2008) en zijn Girowinst (2008). Ashenden geeft wel aan dat de waarden alleen geen indicaties van transfusie of manipulatie verschaffen. De expert die het kamp van Contador heeft aangesteld gaat daar uiteraard mee akkoord en geeft ook aan dat de waarden van de renner juist niet atypisch waren tijdens de Tour 2010. De UCI zegt dat de waarden van Contador dan wel binnen de afgesproken ruimte mogen zitten, maar dat dat juist de bedoeling is van manipulatie. Het TAS concludeerde dat de bloedparameters alleen onvoldoende en te speculatief waren. Een bloedtransfusie kan echter niet worden uitgesloten. Het is inderdaad, zoals de UCI aanhaalde, immers de bedoeling van dopingzondaars om zo weinig mogelijk schommelingen in hun bloedwaarde te laten opmeten. Een analyse van het gehalte aan ftalaten (additieven die worden gebruikt in plastic materiaal, zoals bloedzakjes) leek het TAS interessanter.
Op 20 juli werden in het urinestaal van Contador een heel hoge concentratie aan ftalaten gemeten. Volgens WADA en UCI is de piek consistent met waarden na een bloedtransfusie. Het meten van het gehalte aan ftalaten is geen geldig bewijs daarvoor, maar kan als indicatie dienen. De clenbuterol die een dag later gevonden werd, zou dan te wijten zijn aan het toedienen van gecontamineerd plasma van een donor. Contador ontkent een bloedtransfusie en onderging een test met de leugendetector. De verdediging haalt aan dat ftalaten aanwezig kunnen zijn in voeding. Het is wereldwijd de grootste oorzaak van blootstelling aan deze stof. In het staal van 21 juli was er overigens een laag niveau aan ftalaten te vinden. UCI en WADA zeggen dat de zak waar het plasma inzat mogelijks vrij was van die stof. De experts uit het kamp van Contador stellen dat het dan nog mogelijk zou zijn ftalaten te vinden doordat bij de intubering het plamsa die stof in de plastic zak is geraakt.
Het zou volgens hen ook nogal gek zijn dat plasma van een donor wordt gebruikt die een hoog gehalte van clenbuterol in het lichaam heeft. Om 50 picogram terug te vinden in de urine van Contador zou de donor bovendien een zodanige hoeveelheid van die stof in zich moeten hebben dat er gevaar is voor zijn gezondheid. WADA en UCI stellen dat het echter om een opbouwende kuur kan gaan. De persoon komt dan terecht in een steady-state: een staat waarbij het niveau van clenbuterol stabiel blijft, zelfs als de clenbuterol nog steeds wordt ingenomen voor een dopingkuur. Volgens de expert van Contador zou een kuur van 21 dagen betekenen dat de donor wel heel roekeloos is geweest en niet bang was voor een positieve controle. WADA werpt hierbij op dat die persoon mogelijk minder kans had om getest te worden.
Het TAS stelde vast dat WADA en UCI blijkbaar niet genoeg vertrouwen hadden om een aanklacht van bloeddoping in te dienen. De rechters kunnen een bloedtransfusie niet uitsluiten en gaan mee met de stelling dat het plasma in een zak werd bewaard vrij van ftalaten. Bloeddoping is een mogelijke verklaring zeggen ze, maar heel onwaarschijnlijk. Net zoals de hypothese van de biefstuk. Dat de plasmadonor een opbouwende kuur volgde is mogelijk volgens het TAS. Maar als hijzelf geen sportieve prestaties moet neerzetten waarom neemt die persoon dan clenbuterol in? Als hij wel sport waarom is hij dan donor en kiest Contador voor hem? Zo een kuur is theoretisch mogelijk, maar eerder onwaarschijnlijk. Waarom zou men zo een uitgedokterd plan op het spel zetten door plasma ingediend te krijgen van een donor die zoveel clenbuterol in zich heeft? Hoewel fouten en misrekenen altijd kunnen acht het TAS dit toch zeer onwaarschijnlijk.
Hypothese 3: Besmet Voedingssupplement
De laatste stelling is die van een vervuild voedingssupplement. Volgens Contador is dat onmogelijk omdat hij enkel hetzelfde inneemt als zijn ploegmaten. Daarvan testte niemand positief op clenbuterol tijdens de Tour of het seizoen 2010. Dat Contador geen andere supplementen heeft ingenomen kan niet bewezen worden, stellen WADA en UCI. El Pistolero geeft ook aan dat hij tussen de test op 20 juli en die op 21 juli geen voedingssupplement innam, dat gebeurt immers alleen op koersdagen. De 21ste was een rustdag. Om meer zekerheid te geven liet hij een uitgebreid onderzoek voeren. Geen enkele van de leveranciers gebruiken of bewaren clenbuterol of andere verboden middelen in hun opslagplaatsen. Geen van hen werd ooit beschuldigd van het veroorzaken van een positieve dopingtest. Allen laten externe en onafhankelijke controles uitvoeren op hun producten, nog nooit werd daarbij clenbuterol gevonden.
Volgens het TAS is deze hypothese mogelijk. Zelfs als Contador enkel de supplementen nam die hij heeft opgelijst. Net zoals dat de stalen die genomen worden in de veesector niet kunnen uitsluiten dat besmet vlees de consument bereikt, kunnen de controles van de leveranciers en de controles op de ploegmaten van Contador niet uitsluiten dat de renner een besmet voedingssupplement innam. Contador kan bovendien een ander supplement hebben ingenomen.
Conclusie TAS
Het TAS acht de hypothese van een vervuild voedingssupplement het meest waarschijnlijk. De renner neemt een aanzienlijke hoeveelheid supplementen, er zijn voorbeelden uit het verleden van besmette supplementen en atleten hebben al verscheidene keren daardoor positief getest. Clenbuterol was daarbij één van de gevonden producten. De rechters vinden het zeer onwaarschijnlijk dat de biefstuk besmet zou zijn met clenbuterol. Het is meer waarschijnlijk dat een vervuild voedingssupplement aan de basis ligt van de positieve test dan een stuk vlees of een bloedtransfusie. Zeker zijn dat dit de oorzaak is, kan het TAS niet, maar van de drie naar voor gebrachte scenario's is dit het meest waarschijnlijke.
Waarom is Contador niet geneigd mee te stappen in de theorie over het supplement? Mogelijk wilde hij dit niet, zeggen WADA en UCI, omdat dit meestal geen reden is voor vrijspraak. In Reyers Laat (6/02/12) opperde Michel Wuyts dat de renner de leveranciers niet naar het hoofd wil stoten omdat hij nu eenmaal goed verdient door reclame te maken voor hun voedingssupplementen.
Het TAS schorste Alberto Contador (Saxo Bank) begin deze week voor twee jaar. Weliswaar met terugwerkende kracht. Een vervuild voedingssupplement is volgens de rechters de meest waarschijnlijke oorzaak van de clenbuterol in de urine van Contador. Hoe zit dat nu eigenlijk met die mogelijke oorzaken? Wat met de theorie van de biefstuk? U bent benieuwd, maar ziet het niet zitten om het 98 pagina's lange vonnis te lezen? Geen probleem! Uw reporter deed dat voor u.
Op de persconferentie van 30 september 2010 zei Alberto Contador dat de 50 picogram clenbuterol die op 21 juli in zijn urine zat te wijten was aan het eten van een vervuilde biefstuk. Op 25 januari vorig jaar kreeg hij initieel een schorsing van één jaar opgelegd door de Spaanse Wielerbond. In beroep werd Contador echter vrijgesproken. Daar gingen de UCI en het WADA niet mee akkoord en zij spanden een zaak in bij het TAS, het allerhoogste sporttribunaal. Als alternatieve hypothesen voor het binnendringen van clenbuterol in het lichaam van de renner openden UCI en WADA de pistes van bloeddoping en een vervuild voedingssupplement.
Hypothese 1: Vervuild vlees
Op 20 en 21 juli at Contador naar eigen zeggen een stuk rundvlees dat gekocht werd in Spanje. Een andere renner van Astana, zijn toenmalige team, die ook werd getest op 21 juli had iets anders gegeten en dat zou verklaren waarom bij hem geen sporen van clenbuterol te vinden waren. De bewuste biefstuk is uiteraard niet meer te onderzoeken. De voedselketting van het bewuste stuk vlees ging men wel na: van de slager via het slachthuis tot de veeboer. Contador vindt dat men niet met volle zekerheid kan zeggen dat het rund van die welbepaalde boerderij afkomstig was. Volgens hem kan het evengoed van elders uit Spanje komen of zelfs uit Zuid-Amerika. Daar worden vaak hoge concentraties van clenbuterol bij runderen gemeten. In Spanje blijkt uit onderzoek, gebruikt door UCI en WADA, dat de kans dat in Spanje en bij uitbreiding Europa een rund clenbuterol toegediend kreeg, uiterst miniem is. Er zijn zo goed als geen positieve gevallen. Het kamp van Contador voert aan dat er echter heel weinig stalen genomen worden. Nog niet één procent (0,01%) van alle runderen wordt getest. Daarenboven vroegen de advocaten van Contador of UCI en WADA zouden concluderen dat een atleet geen doping heeft genomen of niet het slachtoffer is geworden van besmette voedingssupplementen omdat hij al 500 negatieve dopingtests heeft afgelegd? Neen dus.
Vervolgens richtte het kamp Contador zich op het onderuit halen van de efficiëntie van de regelgeving in Spanje. In principe moet in elk slachthuis erkende veeartsen aanwezig zijn. Er kunnen op elk moment van de voedselketting onaangekondigde controles plaatsvinden en men moet bij runderen en rundvlees steeds de afkomst kunnen achterhalen. Aangezien het aantal tests op clenbuterol zeer laag zijn, is het volgens de verdediging niet enkel mogelijk, maar zelfs zeer waarschijnlijk dat veeboeren hun toevlucht nemen tot clenbuterol. Dat WADA en UCI stellen dat geen clenbuterol meer gebruikt wordt omdat het verboden is, is volgens hen niet realistisch. Een andere aanwijzing die El Pistolero heeft, is dat de broer van de bewuste veeboer in 1996 betrokken was bij een affaire met clenbuterol en daar in 2000 voor veroordeeld werd.
WADA en UCI halen aan dat maar liefst tien keer meer clenbuterol in het vlees zou moeten gezeten hebben dan toegestaan om een gehalte van 50 picogram terug te vinden in de urine van Contador. Bovendien zou het dier vrijwel onmiddellijk na de toediening moeten zijn geslacht. Dat zou betekenen dat de clenbuterol geen voordelen, voor de veeboer, heeft kunnen opleveren. Vanaf 2004 zou er in Spanje slechts één positief geval van clenbuterol bij runderen geweest zijn. WADA geeft toe dat het uiteraard niet kan bewijzen dat er geen enkel stuk besmet vlees is in Europa, Spanje of Baskenland.
De rechters van het TAS vinden het zeer onwaarschijnlijk dat het vlees geïmporteerd zou zijn uit Zuid-Amerika. Ze vinden het dan weer zeer waarschijnlijk dat het vlees uit de bewuste boerderij afkomstig is, hoewel een andere locatie in Spanje niet kan worden uitgesloten. Daarom is de kans dat het vlees besmet was met clenbuterol fel verminderd. Het aantal positieve gevallen van clenbuterol bij runderen is zeer laag. Het slachthuis waarvan de biefstuk afkomstig was heeft nog geen enkele positieve clenbuteroltest gehad. Ze achten het ook zeer onwaarschijnlijk dat een dier geslacht zou worden kortelings na het toedienen van het verboden product. Het TAS is het eens met UCI en WADA dat de kans dat een stuk vlees in de EU besmet is, zeer klein is. En wat met de broer van de veeboer? Het TAS noemt dit onterechte associaties. De man is overigens gestorven in april 2010. De conclusie over de hypothese van een besmette biefstuk is de volgende: de rechters zijn niet bereid om vanuit een loutere mogelijkheid dat het vlees besmet zou kunnen zijn met clenbuterol te concluderen dat een effectieve besmetting zich heeft voorgedaan. Het is enkele een remote possibility. Het gaat om een mogelijke hypothese, maar afgaande op het bewijs is de kans zeer klein dat dit zich voltrokken heeft.
Hypothese 2: Bloedtransfusie
Het scenario van een bloedtransfusie werd door UCI en WADA opgeworpen als tegengewicht tegen de theorie van Contador. Ze achten het mogelijk dat de renner een transfusie met rode bloedcellen onderging op 20 juli. Om zijn waarden normaal te doen lijken en het dopinggebruik te maskeren zou hij op 21 juli plasma toegediend gekregen hebben. Dat plasma zou dan gecontamineerd zijn geweest met clenbuterol. Welke aanwijzingen hebben ze hiervoor?
Eerst en vooral is er de omgeving van de Tourwinnaar. Ze doelden daarmee onder andere op zijn samenwerking met Manolo Saíz (teammanager bij Liberty Seguros) en het feit dat verschillende van zijn ploegmaten over de jaren betrapt zijn. En dat het team Astana, waar hij tijdens de Tour 2010 voor reed, in een dopingonderzoek is. Er werd ook aangehaald dat zijn initialen gevonden werden in documenten van de beruchte dokter Eufemiano Fuentes. Bij zijn huidige ploeg Saxo Bank werkt hij samen met Bjarne Riis en die was tijdens zijn carrière niet vies van doping. Net zo min als de associatie met de broer van de veeboer wenst het TAS hiermee rekening te houden. Het is wel opvallend wat Contador hierover heeft te zeggen:"[...] not only have I not taken doping substances, but I have always been surrounded by people (cyclists, doctors, trainers, etc.) who categorically reject the use of doping substances." Hij zegt dus dat hij nooit doping genomen heeft en dat hij altijd omringd is geweest door mensen die resoluut gekant zijn tegen doping.
WADA en UCI kwamen ook met concretere aanwijzingen naar voren. Volgens hen waren de bloedparameters van Contador abnormaal. De expert die ze aanstelden, dokter Ashenden, maakte de volgende resultaten van zijn onderzoek bekend: zijn waarden waren hoger dan zijn natuurlijke waarden, terwijl ze in competitie lager zouden moeten zijn. En ze zijn significant hoger dan de waarden opgemeten tijdens zijn vorige Tourzeges (2007 en 2009), zijn overwinning van de Vuelta (2008) en zijn Girowinst (2008). Ashenden geeft wel aan dat de waarden alleen geen indicaties van transfusie of manipulatie verschaffen. De expert die het kamp van Contador heeft aangesteld gaat daar uiteraard mee akkoord en geeft ook aan dat de waarden van de renner juist niet atypisch waren tijdens de Tour 2010. De UCI zegt dat de waarden van Contador dan wel binnen de afgesproken ruimte mogen zitten, maar dat dat juist de bedoeling is van manipulatie. Het TAS concludeerde dat de bloedparameters alleen onvoldoende en te speculatief waren. Een bloedtransfusie kan echter niet worden uitgesloten. Het is inderdaad, zoals de UCI aanhaalde, immers de bedoeling van dopingzondaars om zo weinig mogelijk schommelingen in hun bloedwaarde te laten opmeten. Een analyse van het gehalte aan ftalaten (additieven die worden gebruikt in plastic materiaal, zoals bloedzakjes) leek het TAS interessanter.
Op 20 juli werden in het urinestaal van Contador een heel hoge concentratie aan ftalaten gemeten. Volgens WADA en UCI is de piek consistent met waarden na een bloedtransfusie. Het meten van het gehalte aan ftalaten is geen geldig bewijs daarvoor, maar kan als indicatie dienen. De clenbuterol die een dag later gevonden werd, zou dan te wijten zijn aan het toedienen van gecontamineerd plasma van een donor. Contador ontkent een bloedtransfusie en onderging een test met de leugendetector. De verdediging haalt aan dat ftalaten aanwezig kunnen zijn in voeding. Het is wereldwijd de grootste oorzaak van blootstelling aan deze stof. In het staal van 21 juli was er overigens een laag niveau aan ftalaten te vinden. UCI en WADA zeggen dat de zak waar het plasma inzat mogelijks vrij was van die stof. De experts uit het kamp van Contador stellen dat het dan nog mogelijk zou zijn ftalaten te vinden doordat bij de intubering het plamsa die stof in de plastic zak is geraakt.
Het zou volgens hen ook nogal gek zijn dat plasma van een donor wordt gebruikt die een hoog gehalte van clenbuterol in het lichaam heeft. Om 50 picogram terug te vinden in de urine van Contador zou de donor bovendien een zodanige hoeveelheid van die stof in zich moeten hebben dat er gevaar is voor zijn gezondheid. WADA en UCI stellen dat het echter om een opbouwende kuur kan gaan. De persoon komt dan terecht in een steady-state: een staat waarbij het niveau van clenbuterol stabiel blijft, zelfs als de clenbuterol nog steeds wordt ingenomen voor een dopingkuur. Volgens de expert van Contador zou een kuur van 21 dagen betekenen dat de donor wel heel roekeloos is geweest en niet bang was voor een positieve controle. WADA werpt hierbij op dat die persoon mogelijk minder kans had om getest te worden.
Het TAS stelde vast dat WADA en UCI blijkbaar niet genoeg vertrouwen hadden om een aanklacht van bloeddoping in te dienen. De rechters kunnen een bloedtransfusie niet uitsluiten en gaan mee met de stelling dat het plasma in een zak werd bewaard vrij van ftalaten. Bloeddoping is een mogelijke verklaring zeggen ze, maar heel onwaarschijnlijk. Net zoals de hypothese van de biefstuk. Dat de plasmadonor een opbouwende kuur volgde is mogelijk volgens het TAS. Maar als hijzelf geen sportieve prestaties moet neerzetten waarom neemt die persoon dan clenbuterol in? Als hij wel sport waarom is hij dan donor en kiest Contador voor hem? Zo een kuur is theoretisch mogelijk, maar eerder onwaarschijnlijk. Waarom zou men zo een uitgedokterd plan op het spel zetten door plasma ingediend te krijgen van een donor die zoveel clenbuterol in zich heeft? Hoewel fouten en misrekenen altijd kunnen acht het TAS dit toch zeer onwaarschijnlijk.
Hypothese 3: Besmet Voedingssupplement
De laatste stelling is die van een vervuild voedingssupplement. Volgens Contador is dat onmogelijk omdat hij enkel hetzelfde inneemt als zijn ploegmaten. Daarvan testte niemand positief op clenbuterol tijdens de Tour of het seizoen 2010. Dat Contador geen andere supplementen heeft ingenomen kan niet bewezen worden, stellen WADA en UCI. El Pistolero geeft ook aan dat hij tussen de test op 20 juli en die op 21 juli geen voedingssupplement innam, dat gebeurt immers alleen op koersdagen. De 21ste was een rustdag. Om meer zekerheid te geven liet hij een uitgebreid onderzoek voeren. Geen enkele van de leveranciers gebruiken of bewaren clenbuterol of andere verboden middelen in hun opslagplaatsen. Geen van hen werd ooit beschuldigd van het veroorzaken van een positieve dopingtest. Allen laten externe en onafhankelijke controles uitvoeren op hun producten, nog nooit werd daarbij clenbuterol gevonden.
Volgens het TAS is deze hypothese mogelijk. Zelfs als Contador enkel de supplementen nam die hij heeft opgelijst. Net zoals dat de stalen die genomen worden in de veesector niet kunnen uitsluiten dat besmet vlees de consument bereikt, kunnen de controles van de leveranciers en de controles op de ploegmaten van Contador niet uitsluiten dat de renner een besmet voedingssupplement innam. Contador kan bovendien een ander supplement hebben ingenomen.
Conclusie TAS
Het TAS acht de hypothese van een vervuild voedingssupplement het meest waarschijnlijk. De renner neemt een aanzienlijke hoeveelheid supplementen, er zijn voorbeelden uit het verleden van besmette supplementen en atleten hebben al verscheidene keren daardoor positief getest. Clenbuterol was daarbij één van de gevonden producten. De rechters vinden het zeer onwaarschijnlijk dat de biefstuk besmet zou zijn met clenbuterol. Het is meer waarschijnlijk dat een vervuild voedingssupplement aan de basis ligt van de positieve test dan een stuk vlees of een bloedtransfusie. Zeker zijn dat dit de oorzaak is, kan het TAS niet, maar van de drie naar voor gebrachte scenario's is dit het meest waarschijnlijke.
Waarom is Contador niet geneigd mee te stappen in de theorie over het supplement? Mogelijk wilde hij dit niet, zeggen WADA en UCI, omdat dit meestal geen reden is voor vrijspraak. In Reyers Laat (6/02/12) opperde Michel Wuyts dat de renner de leveranciers niet naar het hoofd wil stoten omdat hij nu eenmaal goed verdient door reclame te maken voor hun voedingssupplementen.
Alberto Contador: Twee jaar schorsing met terugwerkende kracht (deel 2)
Gisteren kon u al een artikel lezen in verband met de uitspraak van het TAS in de zaak Contador (Saxo Bank). Ondertussen zijn er al meer reacties. En lijken er ook gevolgen te zijn voor het team. Tenslotte nemen we het vonnis van het TAS even onder de loep.
Alberto Contador kreeg gisteren door het Internationaal Sporttribunaal TAS een schorsing van twee jaar opgelegd met terugwerkende kracht. De Spanjaard mag op 6 augustus van dit jaar opnieuw deelnemen aan wedstrijden. De overwinningen die hij vanaf 25 januari 2011 behaalde, waaronder de eindzege in de Giro, is hij kwijt. Net als de Touroverwinning van 2010. Hij verliest ook alle gesprokkelde World Tour-punten en dat zou wel eens nefaste gevolgen kunnen hebben voor zijn team Saxo Bank. Het aantal punten bepaalt immers of een ploeg in aanmerking komt voor een World Tour-licentie, één van de belangrijkste redenen waarom Lotto - Belisol de Iraniër Mehdi Sorabi binnenhaalde. Nu de punten van Contador geannuleerd worden, oppert de UCI dat ze het statuut van Saxo Bank zal herbekijken.
Overwinningen geschrapt
De punten die Contador bijeensprokkelde heeft hij onder meer te danken aan zijn eindoverwinning in de Giro d'Italia, hij zette er bovendien de negende en zestiende etappe op zijn naam. In die Giro 2011 eindigde hij eveneens op één in het regelmatigheidklassement en dat van de strijdlust. El Pistolero was vorig jaar de beste in de Ronde van Murcía (met winst in rit 2 en 3) en die van Catalonië (met winst in rit 3). In de Ronde van Castilly y León won hij de vierde rit. Hij moet ook de twee overwinningen van dit jaar inleveren, namelijk zijn zeges in de 3de en 5de etappe van de Ronde van San Luis in Argentinië. De Giro van 2011 komt nu op naam te staan van de Italiaan Michele Scarponi (Lampre). Girobaas Michele Acquarone liet weten dat een nieuwe trofee moet worden gemaakt. Daarop prijken immers de namen van alle Girowinnaars.
Ook voor de Tour, waar de basis lag van deze affaire, is dit alweer een jammerlijke zaak. De zege van 2010 gaat nu naar Andy Schleck (Radio Shack), toen renner bij Saxo Bank. Denis Menchov (toen Rabobank, nu Katusha) schuift op van plaats drie naar één en Samuel Sanchez (Euskaltel) stijgt naar plaats drie. Dat wil zeggen dat Jurgen Van den Broeck (toen Omega Pharma - Lotto, nu Lotto - Belisol) vierde wordt in het klassement. Ongetwijfeld is elke wielerfan het ermee eens dat dit geen leefbare manier van sport is: Anderhalf jaar na datum wordt de uitslag omgetoverd. Met deze nieuwe resultaten kan je ook niet echt rekening houden. Andy Schleck liet gisteren al verstaan dat hij pas zal vinden dat hij de Tour gewonnen heeft als hij in Parijs op het hoogste schavotje staat en de tegenstanders sportief verslagen heeft. Michele Scarponi reageerde gelijkaardig.
Van den Broeck wil niet veel zeggen over deze zaak. Hij geeft mee dat hij er zich niet mee bezighoudt. Of hij nu blij is met de vierde plaats? "Neen. Die koers is gereden en ik was toen vijfde, voor mij blijft het vijfde. Ik weet het fijne niet van de zaak, dus ik kan er ook geen oordeel over vellen. In het verleden zijn er al mannen geweest met sporen van besmet vlees en als dat zo is dan vind ik dat heel erg voor die jongen." En wat met het feit dat Contador volgend jaar niet mag deelnemen aan de Tour? "Ik ben niet bezig met wie er wel of niet zal zijn, ik ben gewoon bezig met die Tour en met mezelf."
Steeds meer reacties dus op de veroordeling van Contador. Tegen vijf uur gisterenmiddag plaatste Saxo Bank een bericht op haar site. Daarin werd teammanager Bjarne Riis geciteerd: "Het resultaat is uiteraard niet waar we op hadden gehoopt, maar op dit ogenblik zijn we nog bezig met het bekijken van het vonnis en de documentatie opdat we de beslissing beter kunnen begrijpen." Meer reacties vanuit het team én van Alberto Contador zelf zullen volgen op een persconferentie die de renner vanavond omstreeks 19u30 zal houden in zijn thuishaven Pinto. Contador heeft de mogelijkheid om beroep aan te tekenen bij het Zwiters Federaal Hof, maar dat kan enkele op basis van procedurefouten. Het Hof gaat niet over de grond van de zaak. In principe zou Contador ook naar het Europees Hof voor de Rechten van de Mens kunnen stappen. De rechtsgang is dus mogelijk nog niet ten einde.
Het vonnis
Laten we nu even het vonnis doornemen. Er wordt gesteld dat Alberto Contador een inbreuk heeft gepleegd tegen de dopingregels. Dat hij bewust doping gebruikte, stelt het TAS echter niet. De opgelegde sanctie voor Contador is twee jaar schorsing met terugwerkende kracht. Hij mag pas vanaf 6 augustus opnieuw koersen, dat betekent dat hij niet kan deelnemen aan de Tour en de Olympische Spelen in Londen. Mogelijk richt hij nadien zijn pijlen op Vuelta (18/08 - 9/09) en WK (19/09 de tijdrit en 23/09 de wegrit). De schorsing gaat overigens pas in op 25 januari 2011, want vanaf 26 augustus werd Contador voorlopig geschorst. Dat duurde tot 14 februari toen hij werd vrijgesproken door de Spaanse bond. Daardoor mogen vijf maanden en 19 dagen van de definitieve schorsing worden afgetrokken. Alle resultaten vanaf 25 januari 2011 worden geschrapt. Contador krijgt ook een boete opgelegd van 2,5 miljoen euro. Veel? Op zich wel, maar Contador heeft wel een jaarloon van 6,5 miljoen euro!
Nog even de feiten recapituleren. Op 21 juli 2010, de tweede rustdag van de Tour, werden na een controle verboden middelen in het lichaam van Contador aangetroffen. Bij analyse van het A-staal op 26 juli werd in zijn urine 50 picogram van het verboden clenbuterol gevonden. Een minimale hoeveelheid. Hij wijt dit aan het eten van een vervuilde biefstuk. Zowel de avond voordien als die middag had hij van eenzelfde stuk vlees gegeten. Een andere renner van Astana die ook werd gecontroleerd op 21 juli is niet betrapt, hij had volgens Contador niet hetzelfde genuttigd. Een ongeloofwaardig verhaal volgens UCI en WADA. De Spaanse Wielerbond sprak de renner echter vrij op 14 februari 2011, nadat ze hem eerst een schorsing van één jaar had opgelegd. UCI en WADA trokken naar het TAS. Zij brachten twee andere hypothesen naar voren: die van de bloedtransfusie en die van een gecontamineerd voedingssupplement. De procedure liep tal van vertragingen op: vertaling van documenten, betwisten van getuigen, het in vraag stellen van de TAS-rechters en overvolle agenda's van experten. Op 6 februari 2012 velde het TAS haar definitieve oordeel.
De hypothesen
Laten we de drie hypothesen eens toelichten. Alberto Contador blijft stellen dat de positieve test te wijten is aan een stuk vlees gekocht Spanje. Hoewel de hele voedselketen werd uitgepluisd tot bij de veeboer, blijft Contador de stelling naar voor brengen dat het dier mogelijk afkomstig was uit Zuid-Amerika. Dat achten de rechters van het TAS echter zeer onwaarschijnlijk. Net als de kans dat het geconsumeerde vlees clenbuterol bevatte. Zo zou het inspuiten van die substantie geen effect hebben gehad als het dier zo snel nadien was geslacht. Toch volhardde de verdediging van de renner tot het einde. Het feit dat de broer van de bewuste Spaanse veeboer in 1996 in een affaire rond clenbuterol betrokken was, werd als bezwarend feit aangehaald door het kamp Contador.
Daar wilde het TAS geen rekening mee houden. Evenmin deed ze dat als het WADA en de UCI aanhaalden dat de omgeving van Contador een aanwijzing kan zijn dat hij zich dopeerde. Ze doelden daarmee onder andere op zijn samenwerking met Manolo Saíz en het feit dat verschillende van zijn ploegmaten over de jaren betrapt waren. En dat het team Astana voorwerp van een dopingonderzoek was. Er werd ook aangehaald dat zijn initialen gevonden werden in documenten van Eufemiano Fuentes. WADA en UCI kwamen ook met concretere aanwijzingen naar voren. Volgens deze partijen waren de bloedparameters van Contador abnormaal. Het kamp van Contador probeerde tijdens het proces die bevindingen onderuit te halen. Het TAS concludeerde dat de bloedparameters onvoldoende en te speculatief waren. Een bloedtransfusie kan echter niet worden uitgesloten. Het is inderdaad, zoals de UCI aanhaalde, immers de bedoeling van dopingzondaars om zo weinig mogelijk schommelingen in hun bloedwaarde te laten opmeten. Een analyse van het gehalte aan ftalaten (additieven die worden gebruikt in plastic materiaal, zoals bloedzakjes) leek het TAS interessanter.
Op 20 juli werden in het urinestaal van Contador een heel hoge concentratie aan ftalaten gemeten. Dat kan wijzen op een bloedtransfusie. Het meten van het gehalte aan ftalaten is geen geldig bewijs daarvoor, maar kan als indicatie dienen. De clenbuterol die een dag later gevonden werd, zou dan te wijten zijn aan het toedienen van gecontamineerd plasma van een donor. De verdediging haalt aan dat ftalaten ook aanwezig kunnen zijn in voeding. Het zou volgens hen ook nogal gek zijn dat plasma van een donor wordt gebruikt die een hoog gehalte van clenbuterol in het lichaam heeft. Om 50 picogram terug te vinden in de urine van Contador zou de donor bovendien een zodanige hoeveelheid van die stof in zich moeten hebben dat er gevaar is voor de gezondheid. WADA en UCI stellen dat het echter om een opbouwende kuur kan gaan. Het TAS stelde vast dat WADA en UCI blijkbaar niet genoeg vertrouwen hadden om een aanklacht van bloeddoping in te dienen. Volgens het panel van rechters is bloeddoping een mogelijke verklaring, maar heel onwaarschijnlijk. Net zoals de hypothese van de biefstuk.
De laatste stelling is die van een vervuild voedingssupplement. Volgens Contador is dat onmogelijk omdat hij enkel hetzelfde inneemt als zijn ploegmaten waarvan niemand positief testte op clenbuterol tijdens de Tour of het seizoen 2010. Toch acht het TAS deze hypothese het meest waarschijnlijk. Er zijn namelijk voorbeelden uit het verleden van besmette supplementen, waarvan ook met clenbuterol. Zeker zijn dat dit de oorzaak is, kan het TAS niet, maar van de drie naar voor gebrachte scenario's is dit het meest waarschijnlijke. Mogelijk wilde Contador dit niet naar voren brengen zeggen WADA en UCI omdat dit meestal geen reden is voor vrijspraak. In Reyers Laat (6/02/12) opperde Michel Wuyts dat de renner de leveranciers niet naar het hoofd wil stoten omdat hij nu eenmaal goed verdient door reclame te maken voor bepaalde voedingssupplementen.
Wat nu? De relatief milde -gezien het salaris van de atleet- geldboete en het feit dat hij pas zes maanden effectief aan de kant zal staan, zijn mogelijk bedoeld om te verhinderen dat Contador naar het Europees Hof voor de Rechten van de Mens stapt. Benieuwd naar het vervolg. In al deze heisa is één ding duidelijk: de rechtsgang moet worden versneld. Deze zaak sleept al veel te lang aan. Dat het TAS Contador veroordeelt is jammer, aangezien het om één van de spilfiguren van de laatste jaren gaat. Alweer een Tourwinnaar die geschrapt moet worden uit de Touruitslag. Anderzijds is het wel een goed teken dat er geen angst bestaat om de grote namen te straffen en men niet enkel achter de kleine garnalen durft aan te gaan. Wat Lance Armstrong betreft zijn daar wel eens vragen omtrent gerezen. Toen na de persconferentie van EL Pistolero bleek dat Contador al in augustus op de hoogte werd gesteld van zijn positieve plas werd hier en daar geopperd dat de UCI de zaak mogelijk in de doofpot wilde stoppen. Door de beslissing van de Spaanse federatie aan te vechten bij het TAS, poetste de UCI haar blazoen wat op.
Alberto Contador: Twee jaar schorsing met terugwerkende kracht (deel 1)
"Cero coma cero cero cero cero cero cero cero cero cero cero cinco" U herinnert zich ongetwijfeld nog deze legendarische woorden van Alberto Contador toen hij eind september 2010 bekendmaakte dat tijdens de Tour, die hij gewonnen had, clenbuterol in zijn urine gevonden was. Er zat slechts een hoeveelheid van 50 picogram in zijn bloed. El Pistolero en zijn entourage verklaarden de aanwezigheid van die stof aan het eten van een vervuilde biefstuk. De Spaanse bond sprak hem begin 2011 vrij. De UCI en het WADA stapten echter naar het TAS. Dat bevond de Spanjaard schuldig en legde hem een schorsing van twee jaar op, met terugwerkende kracht weliswaar. Zijn Tourzege van 2010 is hij kwijt aan Andy Schleck.
Op 30 september 2010 gaf Alberto Contador, die toen voor Astana reed, een persconferentie. Hij deelde mee dat in zijn urinestaal van 21 juli - een rustdag in de Tour- sporen van clenbuterol gevonden waren. Hij benadrukte de minieme hoeveelheid door het als volgt te verkondigen: "Cero komma cero cero cero cero cero cero cero cero cero cero cinco." Dat staat gelijk met 50 picogram. Contador wijt de gevonden clenbuterol aan het eten van een besmette biefstuk. Voor het afleveren van het besmette staal had hij een biefstuk uit Spanje gegeten. Het is al bewezen dat vlees clenbuterol kan bevatten, maar hoe groot is de kans dat juist Alberto Contador een besmet stuk vlees naar binnen speelde? Buiten het kamp-Contador gingen stemmen op dat de minieme hoeveelheid kan wijzen op bloeddoping. Alweer kwam er dus een waas van twijfel over een Tourwinnaar. Na 2007 en 2009 had Contador pas zijn derde Tourzege binnengerijfd. Andy Schleck (toen Saxo Bank) strandde op plaats twee, Denis Menchov (toen Rabobank) mocht mee op het podium in Parijs. Het feit dat de buitenwereld pas in september op de hoogte werd gesteld, deed vragen rijzen. Wilde de UCI de zaak soms in de doofpot stoppen? Ook in het geval van Lance Armstrong werd al geopperd dat de UCI de grote mannen geen pijn wil doen.
Vrijspraak door Spaanse Bond
In het voorjaar van 2011 sprak de Spaanse wielerbond haar toprenner vrij. Dat bracht herinneringen naar boven aan de zaak van die andere Spanjaard: Alejandro Valverde. Ook hij werd in eigen land vrijgesproken, maar Italiaanse onderzoekers beten zich vast in de zaak en achtten zijn betrokkenheid in Operación Puerto ofwel de affaire Fuentes, bewezen. Later werd zijn schorsing uitgebreid naar de rest van de wereld. Contador zou dus maar best nog niet op zijn lauweren rusten. En inderdaad, de UCI (de Internationale Wielerunie) en het WADA (het Wereldantidopingagentschap) stapten naar het TAS, het sporttribunaal in Lausanne. De UCI bewees dat ze, toch wat Contador betreft, tot op het bot wil gaan. De zaak sleepte echter lang aan en dat was zeer frustrerend. De wielerwereld wilde gewoonweg uitsluitsel in deze zaak. Contador fietste ondertussen immers voort, bij Saxo Bank, en sleepte in mei vorig jaar de Giro in de wacht. In de Tour kwam hij krachten tekort. Hij eindigde op plaats vijf. Dat er geen einde aan de zaak leek te komen, had onder meer te maken met het feit dat voor de zaak voor het TAS kon verschijnen het hele dossier vertaald diende te worden. Ook waren er vragen omtrent de objectiviteit van de rechters bij het TAS.
Veroordeling door TAS
Nu is er dus eindelijk een oordeel van het TAS. Hoewel het sporttribunaal stelt dat dopinggebruik niet bewezen is, legt het Contador een schorsing op van twee jaar, zij het met terugwerkende kracht. Concreet is Contador geschorst tot en met 5 augustus 2012, de zesde augustus van dit jaar mag hij dus weer in competitie treden. Hij mist de Tour en de Olympische Spelen. El Pistolero is alle zeges kwijt die hij sinds 25 januari 2011 behaalde. Waarom pas vanaf dan? Het TAS houdt rekening met het feit dat Contador vanaf augustus 2010 niet meer heeft gekoerst wegens een voorlopige schorsing. Eén van de overwinningen die hij kwijtspeelt is de Giro van 2011. De eindzege is nu voor de Italiaan Michele Scarponi (Lampre). De Tour van 2010 komt op naam te staan van Andy Schleck (RadioShack). Na Floyd Landis in 2006, toen de eindzege via de groene tafel aan Oscar Pereiro werd gegeven, is dit weer een zwarte bladzijde in de Tourgeschiedenis, een triestige dag voor het wielrennen in het algemeen. We zeiden het al na de affaire van Landis. Hopelijk is dit de laatste keer, maar nu is er dus de schrapping van het resultaat van Contador. Ook rond Armstrong blijft de onzekerheid hangen. Het is wederom geen reclame voor de wielersport. Afgezien van de grond van de zaak doet ook de lengte van de rechtsgang geen goed. Het duurt veel te lang vooraleer een uitspraak wordt geveld. Ondertussen moet ook de uitslag van andere wedstrijden worden herzien. En het verhaal is mogelijk nog niet helemaal rond. Contador heeft dertig dagen om beroep aan te tekenen bij het Zwitsers Federaal Hof. Dat buigt zich echter niet over de grond van de zaak, maar enkele over procedurefouten.
Reacties
De UCI plaatste een bericht op haar website waarin ze stelt dat ze geen voldoening haalt uit het verdict, maar het ziet als het einde van een lang aanslepende zaak die heel pijnlijk is geweest voor het wielrennen. Dit zijn de woorden van UCI-voorzitter Pat McQuaid: "Dit is een trieste dag voor onze sport. Sommigen zien het misschien als een overwinning, maar dat is niet het geval. Er zijn geen winnaars als het om doping gaat: elke zaak, ongeacht de kenmerken, is altijd een zaak te veel."
Andy Schleck, vanaf nu de winnaar van de Tour 2010, reageerde evenmin euforisch: "Er is geen reden om nu gelukkig te zijn. In de eerste plaats voel ik mee met Alberto. Ik heb altijd geloofd in zijn onschuld. Het is enkel een heel droevige dag voor het wielrennen. Het enige positieve is het feit dat er eindelijk een oordeel is na 566 dagen van onzekerheid. Vanaf nu kunnen we verder." Over zijn Tourzege zegt de Luxemburger het volgende: "Ik streed met Contador en verloor. Mijn doel is de Tour te winnen op een sportieve manier, de beste te zijn van alle deelnemers, niet via gerechtelijke weg. Als het me dit jaar lukt, zal ik het zien als mijn eerste Tourzege."
Tenslotte nog even de reactie van Eddy Merckx. De Kannibaal is helemaal niet te spreken over de schorsing van Contador: "Er zijn blijkbaar mensen die de sport dood willen. Alleen in onze sport kan zoiets gebeuren. Dit is voor niemand goed, ook niet voor sponsors. Contador verdient dit niet. Dopingtesten zijn nodig, maar in de koers gaan ze te ver, vind ik. Er waren geen duidelijke bewijzen voor dopinggebruik, want anders hadden ze Contador al vroeger geschorst."
Vorige zondag was een echte hoogdag voor het Belgische veldrijden. Onze ploeg bezette de eerste zeven plaatsen van het WK. Middenin alle euforie rezen op dat moment al enkele kritische bemerkingen: dat dit geen reclame is voor de sport in het buitenland bijvoorbeeld. En of het veldrijden niet gewoon een randverschijnsel is waar enkel in Vlaanderen veel tamtam om wordt gemaakt? Een analyse.
Op het WK kenden de Belgen inderdaad geen enkele tegenstand van buitenaf. Dat ze in de Koksijdse duinen een parcours tegenkwamen waar zij specialist in zijn was ongetwijfeld een factor die meespeelde. Net als het niet te versmaden thuisvoordeel. Het overgrote deel van de meer dan 60.000 toeschouwers supporterde voor de Belgen en dat moet ongetwijfeld vleugels hebben geven. Aan onze landgenoten dan toch. Buitenlanders als Zdenek Stybar kan het weleens vleugellam hebben gelegd. Rob Peeters opperde dit als één van de redenen waarom Styby zo slecht presteerde. Angst voor het publiek dat misschien wel eens venijnig uit de hoek zou kunnen komen. Vraag maar aan Richard Groenendaal die in Zolder 2002 niet op zijn gemak rondreed en blij was dat de koers erop zat. Hij kon toen wel beslag leggen op plek vier. Styby zakte afgelopen zondag naar plaats dertien en volgde op meer dan drie minuten van Niels Albert. Eerste niet-Belg was die andere Tsjech, Radomir Simunek. Hij werd achtste en kreeg meer dan twee minuten aangesmeerd door Albert en was een flinke minuut trager dan Sven Nys, de laatste Belg.
Aantrekkingskracht buiten België
Wat moet men in het buitenland wel niet gedacht hebben? Kan een sport waarin één land domineert wel aantrekkingskracht uitoefenen in de rest van de wereld? Ex-wereldkampioen veldrijden Roger De Vlaeminck zegt daar het volgende over: "Als ik naar het WK veldlopen kijk, zie ik daar na twee rondes ook 7 Ethiopiërs, 4 Kenianen en een verdwaalde Marokkaan" (HLN, 30/01/12). Nochtans probeerde hij enkele jaren terug zelf zijn steentje bij te dragen tot het internationaler maken van het veldrijden door enkele Zimbabwaanse jongens op te leiden. De Vlaeminck heeft echter wel een punt; wij kijken immers als Belgen vaak naar sporten waar niemand van onze landgenoten een rol van betekenis speelt. Het veldrijden lijkt die aantrekkingskracht niet te hebben. Het is zelfs frappant dat de NOS de wedstrijden van de juniores en beloften niet live uitzond, terwijl ze met respectievelijk Mathieu van Der Poel en Lars van der Haar telkens de uitgesproken topfavoriet hadden. Dat onze noorderburen, bij wie het bulkt van het talent, geen grote interesse hadden voor die wedstrijden is niet echt hoopgevend. Misschien dat daar verandering in zal komen eens de jongeren doorstoten naar de elite en daar potten breken. De vraag is echter of dat zal lukken en of hun ambitie niet naar de weg verschuift.
De buitenlandse interesse mag dan wel miniem zijn, zeker in vergelijking met de aandacht die cyclocross bij ons krijgt, maar ze is er. Zo zal het WK volgend jaar over de plas gehouden worden, meer bepaald in Louisville, Kentucky in de Verenigde Staten. In de VS is een heus veldritcircuit aanwezig. Bart Wellens en Rob Peeters (Telenet-Fidea) trokken vlak voor de Belgische start van het veldritseizoen naar ginder om het WK-parcours van 2013 te verkennen en er enkele races te betwisten. Het WK-parcours was dan wel nog niet te bespeuren, aan belangstelling voor het veldrijden was er in de VS geen gebrek. Weliswaar heerst er rond het parcours een andere sfeer. Zo zwaaiden de toeschouwers in Las Vegas met geldbiljetten naar de renners, aan hen om ze vast te grijpen. Geld rondstrooien? Dat haalde in Koksijde zelfs niemand met een pintje teveel op zich in het hoofd. Buiten Jonathan Page en Ryan Trebon zijn er bij ons geen bekende Amerikaanse veldrijders. De meesten willen de oversteek niet maken en beperken zich tot races in eigen land. Ook dichter bij huis, in Frankrijk bijvoorbeeld, focussen de meesten zich op nationale wedstrijden. Francis Mourey en John Gadret geven vaak de voorkeur aan die koersen en plaatsen ze zelfs boven een Wereldbekerwedstrijd. In een Franse wedstrijd zijn ze zo goed als zeker van de overwinning én van de daarbij horende premie. Er is in het buitenland dus wel interesse in deze sporttak, maar op kleinere schaal. En de meesten spelen op veilig door in eigen land te crossen, want tegen de toppers valt toch niets te beginnen. En die toppers zijn voor het grootste deel Belgen. Om de top te bereiken is een lange weg van training en opleiding nodig. In België wordt alles al van bij de jeugd professioneel aangepakt. David Quist, een tot Noor genaturaliseerde Amerikaan, wilde in Koksijde alvast leren hoe je het best door het zand rijdt en vroeg daarvoor raad aan specialist Paul Herygers, de wereldkampioen van 1994. Quist wil zijn opgedane kennis doorgeven aan Noorse jeugdrenners.
Nederland boven
Wat de jeugd betreft lijkt het alvast goed te zitten in Nederland. Mathieu van der Poel en Lars van der Haar losten de verwachtingen in. Echter niet zonder fel weerwerk van de Belgen. Laten we even kijken naar het wedstrijdverloop en de uitslag van beide categorieën. De wedstrijd van de juniores opende op zaterdagochtend de feestelijkheden. In de eerste ronde ging de Belg Wout Van Aert er als een pijl vandoor. Topfavoriet van der Poel had het in de eerste wedstrijdhelft behoorlijk moeilijk. Maar hij zou zich herpakken. De zoon van Adrie en kleizoon van Raymond Poulidor mocht zoals voorspeld de felbegeerde regenboogtrui aantrekken. Van Aert was zichtbaar tevreden met de zilveren plak. De derde trede op het podium werd bezet door een Fransman: Quentin Jauregie. Vorig jaar bezetten de Fransen nog de volledige top drie. Jauregie won de sprint voor het brons en versloeg daarbij twee Belgen, namelijk Quinten Hermans en Daan Soete. Alle vijf Belgen finishten in de top tien. Yorgen Van Tichelt kon beslag leggen op plaats zes, Daan Hoeyberghs werd achtste. Dus ook bij de juniores was er een collectief sterke prestatie van onze landgenoten. Het seizoen wordt echter volledig overheerst door Van der Poel die tot voor het WK 21 van de 24 gereden wedstrijden had gewonnen.
In de namiddag was het de beurt aan de beloften. Lars van der Haar maakte veel kans om zichzelf op te volgen, hij domineerde de beloftecategorie het hele seizoen door. In ronde één kon hij al een kloof slaan op de Herygersduin. Belgisch kampioen Wietse Bosmans maakte de aansluiting met de titelverdediger. Onze landgenoot gaf de hele wedstrijd een sterke indruk. Jammer genoeg voor hem kreeg het kopduo het gezelschap van een tweede Nederlander: Michiel van der Heijden. Bij de laatste passage op de Herygersduin zetten ze Bosmans letterlijk in de tang. Van der Haar dook in een gat dat er niet was en Bosmans moest voet aan grond zetten. Daarna haakte hij aan van der Heijden, wat deels zijn eigen fout was. Bosmans kon de achterstand op de uitredende wereldkampioen toch nog dichten. Op de X-duin, sinds zondagmiddag even na vier omgedoopt tot de Albertduin, dook hij als eerste in de afdaling. Dat bleek niet voldoende om van der Haar af te houden. Die behaalde zijn tweede wereldtitel op rij. Bosmans kaapte na een knappe race het zilver mee, maar was zichtbaar ontgoocheld. Van der Heijden stond met een bronzen medaille op het podium. Wat de Belgen betreft, zette ook Laurens Sweeck een puike prestatie neer. Vanuit een verloren positie behaalde hij uiteindelijk toch de vijfde plaats. Gianni Vermeersch werd tiende, vlak voor Vinnie Braet. De piepjonge Michael Vanthourenhout werd pas 26ste. Hij had zich echter een tijdje aan de kant moeten stellen met krampen. Knap dat hij de wedstrijd uitreed.
De lokroep van de weg
Ondertussen raakte bekend dat van der Haar een profcontract voor drie seizoenen heeft getekend bij Rabobank. Enkel de UCI moet nog haar fiat geven. Dat de beloftewereldkampioen doorgroeit naar de profs is echter nog geen garantie dat de suprematie van de Belgen zal doorbroken worden. De overstap van belofte naar prof is geen evidentie en dan zal hij bovendien voluit moeten gaan voor een carrière in het veld en de weg laten schieten. Vooral dat laatste blijkt een heikel punt. Eerst verloor de cross al de Nederlandse topveldrijder Lars Boom. Hij wil zich toeleggen op de voorjaarsklassiekers. Nu trekt ook Zdenek Stybar voluit de kaart van de weg. Vanwaar telkens die overstap? Zit de traditie en liefde voor het veld er bij ons Belgen meer ingebakken? Ongetwijfeld speelt het feit dat er op de weg meer poen te rapen valt ook wel een rol. Zeker voor Stybar (Omega Pharma - Quick Step) die het paradepaardje moet worden van de Tsjechische geldschieter Zdenek Bakala. Zijn goudhaantje zal veel meer opleveren als hij in beeld komt bij een wegwedstrijd die een veel grotere kijkdichtheid heeft wereldwijd dan de wekelijkse crossen in ons land.
Voor België ziet het er alvast goed uit wat de toekomst betreft. Lokale clubs blijven zich graag inzetten om een cross te organiseren. Zoals bijvoorbeeld de VZW Wielercel Maldegemse Jonge Krachten die afgelopen woensdag instond voor de organisatie van de Parkcross in de gemeente. Ook Belgische merken zullen ongetwijfeld geneigd blijven om het veldrijden te sponsoren aangezien ze via deze sport een groot deel van hun afzetmarkt kunnen bereiken. Het WK bij de profs op Sporza had gemiddeld 1.500.621 kijkers. Bij de aankomst van Albert bedroeg dat aantal 1.655.711. Koksijde is daarmee het best bekeken WK veldrijden ooit en behaalde een gemiddeld marktaandeel van 77,1%. Of de UCI echter zal blijven investeren in deze sport valt af te wachten. Zij hamert alvast op een groter draagvlak voor het veldrijden. De termen mondialisering en internationalisering vliegen ons om de oren. In het baanwielrennen is de Wielerunie alvast steeds minder aan het investeren, een groot deel van de olympische nummers werd reeds geschrapt. Van aanwezigheid op het grootste sportfestijn ter wereld kunnen veldrijders alleen maar dromen. Tenzij ze een zijsprongetje maken naar het mountainbiken, zoals Sven Nys in 2008, of hun kans wagen op de weg.
Laten we nu alvast genieten van de drie laatste crossweekends. Er moeten nog twee manches van zowel de Superprestige als de GVA gereden worden. Kevin Pauwels lijkt de GVA-trofee op zak te hebben, als hij van pech gespaard blijft tenminste. In de Superprestige staat Sven Nys aan de leiding. Door zijn ziekte en de aard van het parcours, zou Pauwels hem echter nog het vuur aan de schenen kunnen leggen. Het lijken dus nog boeiende tijden te worden tijdens deze barre winterdagen. Maar buitenlandse tegenstand mag gerust. Misschien dat we binnen enkele seizoenen opnieuw kunnen genieten van een sportieve - en faire - België-Nederland als de beloftevolle noorderburen hun weg vinden naar de top en zich daar voor de komende jaren posteren. En hoewel we Stybar alle geluk toewensen op de weg is hij altijd weer welkom in het veld.
