te gast bij Wim Helsen, Kader Abdolah
met ‘De tuinman en de dood’ van P.N. van Eyck 

Een Perzisch Edelman:

Van morgen ijlt mijn tuinman, wit van schrik,
Mijn woning in: "Heer, Heer, één ogenblik!

Ginds, in de rooshof, snoeide ik loot na loot,
Toen keek ik achter mij. Daar stond de Dood.

Ik schrok, en haastte mij langs de andere kant,
Maar zag nog juist de dreiging van zijn hand.

Meester, uw paard, en laat mij spoorslags gaan,
Voor de avond nog bereik ik Ispahaan!" -

Van middag (lang reeds was hij heengespoed)
Heb ik in 't cederpark de Dood ontmoet.

"Waarom," zo vraag ik, want hij wacht en zwijgt,
"Hebt gij van morgen vroeg mijn knecht gedreigd?"

Glimlachend antwoordt hij: "Geen dreiging was 't,
Waarvoor uw tuinman vlood. Ik was verrast,

Toen 'k 's morgens hier nog stil aan 't werk zag staan,
Die 'k 's avonds halen moest in Ispahaan."

P.N. van Eyck naar een verhaal van Rumi

De knop voor de ondertiteling staat rechts onderaan, de =-knop.
Abdolah in gesprek met Helsen,
https://www.vrt.be/vrtnu/a-z/winteruur/3/winteruur-s3a48/ 
11min50

Abdolah maakte zich de Nederlandse taal eigen met behulp van onder meer de kinderboeken van Annie M.G. Schmidt
en van Nederlandstalige poëzie. Worstelend met de taal begon hij zijn verhalen in het Nederlands te schrijven.

 

Over Kader Abdolah : https://nl.wikipedia.org/wiki/Kader_Abdolah 
Over P.N. van Eyck : https://nl.wikipedia.org/wiki/Pieter_Nicolaas_van_Eyck 
Over De tuinman en de Dood : https://nl.wikipedia.org/wiki/De_tuinman_en_de_dood , https://nl.wikipedia.org/wiki/Jalal_ad-Din_Rumi

Een van de bekendste gedichten in onze taal is 'De tuinman en de dood' 1926 van P.N. van Eyck.
Hieronder is een ander versie 1923, geschreven door de auteur/filmmaker Jean Cocteau,
die zich baseerde op de versie van de bekende islamitische mysticus Rumi (Mevlana),
waarin koning Salomo de hoofdpersoon is en het decor wordt gevormd door Jeruzalem.

Cocteau verplaatste de scène naar Perzië,
specificeerde de plaats van toevlucht in Isfahan en
veranderde de hoofdfiguur in een edelman.
Het feit dat Van Eyck beide aanpassingen overnam, toont aan dat hij Cocteau kopieerde en niet het verhaal van Rumi.

Un jeune jardinier persan dit à son prince:
"Jai rencontré la Mort ce matin. Elle ma fait un geste de menace.
Sauve-moi! Je voudrais être par miracle, à Ispahan ce soir."

Le bon prince prête ses chevaux. Laprès-midi, ce prince rencontre la Mort.

"Pourquoi lui demande-t-il avez-vous fait ce matin, à notre jardinier, un geste de menace?"
"Je nai pas fait un geste de menace," répond-elle, "mais un geste de surprise.
Car je le voyais loin dIspahan ce matin et je dois le prendre à Ispahan ce soir."

Dit plagiaat werd in 1995 aangetoond door de Nederlandse schrijver Herman Franke. (in 1995 pas?)
Overigens is het woord 'plagiaat' misschien wat groot, want Cocteau had het dus van Rumi,
Rumi had het van een negende-eeuwse soefi, en die had het weer uit de Joodse traditie (Babylonische talmoed, Sukkah 53a)

Jona Lendering, https://mainzerbeobachter.com/2012/03/03/de-tuinman-en-het-plagiaat/ 

30-01-2018 om 04:25 geschreven door maart