|
LENTETOCHT.
DE LOONSE TSAFFELEERS.
BOMMERSHOVEN.
Een wandeling in Bommershoven, met veel historische gebouwen, een landbouwdorp met een rijke geschiedenis. We vertrekken met de wandeling uit de voormalige Stroopstokerij Lowette, nu het cultureel centrum van Borgloon, we verlaten het gebouw en komen langs het oorlogsmonument en daar tegenover het jachthuis van het kasteel, we wandelen verder en komen aan het kasteel van Bommershoven.
Het rococokasteel van Bommershoven gebouwd in 1761 dat naast de dorpskerk ligt. Het werd gebouwd op de plaats van een vroegere pachthoeve en brouwerij. Het kasteel met het bijbehorende park werden eveneens in 2004 beschermd als monument. Wat verder de neoclassicistische Sint-Alfonskerk uit 1841-1844. Ze werd gebouwd op de funderingen van de oude Sint-Annakapel. In 2004 werd de kerk samen met het omringende voormalige kerkhof en de pastorie beschermd als monument.
Nog langs een paar mooie oude hoeven die een prachtig geheel vormen met de kerk en kasteel. Dan wandelen we de dreef van het kasteel van Heks binnen om dan de velden in te wandelen en komen zo aan Monnikenhof.
Deze hoeve heeft een lange geschiedenis: hoeve "Monnikenhof" of "Munckhof". In 1174 schenkt gravin Agnes van Loon, weduwe van Lodewijk I (1145-1171), de inkomsten van haar eigengoed van Heks aan het hospitaal van Graethem te Borgloon en schenkt het goed zelf met alle eraan verbonden rechten aan abt Ulricus van de cisterciënzerabdij van Villers. De abdij sticht in Heks een grangia (curtis monachorum, 1282), uitgebaat door broeders en vrije werklieden; deze grangia beschikte over een zeer uitgestrekt areaal landbouwgrond. Zoals elders worden vanaf XIII vele van deze gronden verpacht. De gronden van de abdij werden waarschijnlijk nog eind XIII-begin XIV gedeeltelijk door broeders bewerkt, maar vanaf 1505 worden er pachters vermeld. In 1582 staat de abdij van Villers, samen met de heerlijke rechten over Heks, de hoeve en gronden af aan het St.-Lambertuskapittel van de kathedraal van Luik. In 1651 maken Lorreinse troepen zich meester van het Monnikenhof, dat verdedigd wordt door een veertigtal boeren, waarvan er tien sneuvelen.
In 1654 woedt er een brand in de hoeve; het kapittel beslist de nodige herstellingswerken uit te voeren. In 1678 en 1679 wordt er een detachement Franse troepen ingekwartierd. In 1693 worden het dorp en de kerk geplunderd door Franse troepen en in 1694 breken plunderaars 22 huizen af; de inwoners van Heks, Vechmaal en St.-Pieters-Heurne verschansen zich in het Monnikenhof met hun vee en slagen erin de plunderaars af te weren. In 1703 kamperen Hollandse troepen in de buurt van de hoeve. In 1763 noteert de pastoor dat er naast de familie van de pachter zeven knechten en vier meiden in de hoeve verblijven. Tijdens de Franse bezetting wordt de hoeve als kerkelijk goed aangeslagen en in 1798 met landerijen en weilanden verkocht aan Charles Clément Roemers, afgevaardigde van het departement van de Nedermaas in Maastricht.
Vandaag is het nog steeds een landbouwbedrijf met grote stukken landbouwgrond errond. Wij wandelen verder en nemen nu een stukje van de oude tramlijn.
Een stukje geschiedenis: De Buurtspoorwegen in de Provincie Limburg van 1889 tot 1961, uitgegeven bij Van In te Lier in 1972 kan men beter de belangrijkste gegevens lezen voor wat de Limburgse lijnen betreft. De pachtende maatschappij was vooreerst de NV. Limburgse Stoomtramweg Maatschappij, gesticht door een akte van 12 december 1887, verleden voor Notaris Georges Van Schoenbeek en verscheen in het Belgische Staatsblad van 30 december 1887. De maatschappij had zetel te Bree. Door die maatschappij werden 8 lijnen geëxploiteerd, waaronder in het huidige Groot Heers de lijn Hasselt-Oreye (30 km lang). De aanleg ervan werd officieel in overweging genomen op 31 december 1888 maar de verschillende uitwerkingen van de aanleg werden steeds geweigerd. De uiteindelijke vergunning kwam er bij Koninklijk Besluit van 23 mei 1897 (Staatsblad van 7/8 juni 1897). De werken begonnen in 1898 voor het baanvak Hasselt-Borgloon dat op 1 september 1899 in gebruik genomen werd en de opening van het baanvak Borgloon-Oreye volgde op 15 november 1900. Dit is de lijn die tussen Oreye en Horpmaal de weg tussen die gemeenten kruiste en dan door Vechmaal en Heks naar Bommershoven liep. Vandaag kunnen we nog op een stukje van de berm wandelen waar deze tram liep. We wandelen verder en komen dan in Heks.
We wandelen door het dorp langs het kasteel van Heks. Het paleisachtige kasteel werd vanaf 1770 gebouwd, waarschijnlijk door de Luikse architect Etienne Fayen, voor prins-bisschop van Luik Franciscus Karel de Velbrück. Als liefhebber van de natuur zocht de prinsbisschop deze plek uit in de licht heuvelende Haspengouw om er zijn zomerverblijf en lusthof te bouwen. Hij liet er een Chinese tuin, een rozentuin en een groentetuin aanleggen. Later werd het kasteel verfraaid met een van de eerste landschapsparken op het Europese vasteland, geïnspireerd door Engelse tuinarchitectuur van Capability Brown. Hij overleed op zijn domein in 1784.
Het domein is in bezit van de familie d'Ursel. Kasteel Hex werd gebouwd in de 18e eeuw en is omringd door stijltuinen, een moestuin met 18e eeuwse groentekelder en een landschapspark. Collectie oude en wilde rozen, moestuin met historische variëteiten en park met zichtassen en exoten. Een paar keer in het jaar zijn de tuinen open voor het publiek. We wandelen nu verder door het prachtige landschap en keren zo terug naar Bommershoven. Het is een prachtige wandeling door het Haspengouwse landschap.
Voor het fotoalbum de link volgen
|
