MARCHE INT. DU PLATEAU.
 
LES PIQUANTS HERVE.

HERVE.

Het Land van Herve! Dat is het gebied tussen Vesder en Maas, bestaande uit 450 km² wallenlandschap, boomgaarden met fruitbomen, hagen, akkers en culturen, rivieren en beekjes, een nu en dan bebost heuvelachtig gebied, maar altijd weer pittoresk . Hoe kun je een prachtige streek met een rijk verleden en vol met traditie beschrijven?

Ik vond volgende tekst van Thomas Lambiet Historicus:

Het Land van Herve: een charmant tafereel.

Het « Land van Herve» ? Dat is het dan: een veelvoud van dorpjes die ingebed liggen in dit gedeelte van Luik dat zich uitstrekt tussen de Maas en de Vesder en dat in het noorden en in het oosten begrensd wordt door Nederland en Duitsland. Dit is het hart van de multiculturele Euregio die in ver vervlogen tijden het hart vormde van het grondgebied van de Eburonen waarvan de aanvoerder, Ambiorix, het de legioenen van Julius Caesar knap lastig maakte.In dit gebied vinden we sporen terug van alle tijdvakken. De eerste mens sleep hier silexsteen, een gesteente dat hier overal overvloedig werd aangetroffen. De «prehistorie ateliers van het Land van Aubel” zijn internationaal vermaard. Met de komst van de Romeinen ontstonden hier grote landgoederen die de bewoners “villa” noemden.

De belangrijkste villa is ongetwijfeld villa Fouron die nadien een Merovingisch en nog later een Karolingisch paleis werd. Karel de Grote ging in de uitgestrekte bossen die het plateau bedekten ongetwijfeld jagen. Was zijn geboorteplaats niet Herstal en leefde hij niet in Aken?Vanaf het jaar 1000 raakte het grondgebied opgedeeld in een veelvoud van kleine Staten, de vrucht van de verkaveling van de keizerlijke fiscus ten gunste van de plaatselijke Heren. In het gebied tussen Vesder en Maas tellen we niet minder dan acht Staten. Het Hertogdom Limburg bekleedde de belangrijkste plaats in dit gebied, tot het in 1288 werd ingelijfd bij het Hertogdom Brabant. Vanaf deze periode is het gedaan met de zelfstandigheid en met een rol op het politieke toneel. De regio is dan niet meer dan een pion op het schaakbord van de Bourgondiërs, de Spanjaarden en Oostenrijkers. Op economisch vlak blijft het Land echter niet achterop. De stichting van de abdij van Val-Dieu in 1216 betekent een aanzienlijke spirituele stap voorwaarts. Bovendien zorgt deze abdij door de landbouwactiviteiten en meer bepaald door de ontginning en de verovering van nieuw land voor een enorme economische stimulans. Vanaf de 16de eeuw verandert dit ploegland geleidelijk in weideland.

De erg vochtige ondergrond blijkt zich beter te lenen voor dit type cultuur. Tegen het einde van de 17de eeuw zijn alle dorpen omgeschakeld. Precies vanuit deze mutatie ontstaat de markt van Aubel, op het raakvlak van twee culturen en dus op het ideale trefpunt voor de handel. Ook de productie van de kaas van Herve, die zijn unieke karakter aan een plaatselijke bacterie ontleent, vindt zijn oorsprong in deze periode. In de 18de eeuw helpt de steenweg “Luik-Aken”, die langs de bovenrand van het plateau loopt de regio uit haar isolement. De handel kan nu echt aantrekken. Ook de nijverheid krijgt hier met de bewerking van textiel, de exploitatie van kool en lood, de ontwikkeling van looierijen en de productie van schoenen voet aan de grond. Ja, de 19de eeuw is ongetwijfeld de grote eeuw voor het Plateau van Herve. In de schaduw van de fruitboomgaarden die op de weilanden worden aangeplant, ontstaan de stroop- en ciderfabrieken.

Dit is het begin van de voedingsnijverheid die ten nadele van de traditionele industrie, een faam krijgt die het Land van Herve en Aubel verheft tot een streek van kwaliteit. Dit rijke verleden schonk de huidige bewoners van het plateau een belangrijk en prestigieus patrimonium. De abdij van Val-Dieu is daar vast en zeker het paradepaardje van. Weg genesteld in de vallei van de Berwinne heeft deze abdij door het homogene karakter van de gebouwen en de zuiverheid van de lijnen temidden van een unieke groene omgeving een uitgesproken charme bewaard. Kastelen zijn hier in overvloed. Ieder dorp telt er minstens drie. We citeren graag de kastelen van Bempt in Moresnet, van Streversdorp in Montzen, van Crawhez in Clermont of van Beauregard in Charneux.

Niemand die ongevoelig blijft voor het indrukwekkende kasteel van Bolland met de versterkte hoeve uit de 17de eeuw en het landsheerlijke verblijf uit de 18de eeuw. Al even prachtig zijn de hoofdgebouwen van de ontelbare hoeves die over het plateau verspreid liggen. In alle structuren treffen we natuursteen aan, die wijst op de rijkdom uit het verleden. In de 17de eeuw domineert de Maas-Renaissance met dikke muren en kleine vensters met dwarsbalken in steen. In de 18de eeuw doen Franse stijlen, waaronder Lodewijk XIV en Lodewijk VX, resoluut hun intrede. Dit is ook de periode van de opkomst van de dorpen die hun huizen met houten vakwerk de rug toekeren en opteren voor schitterende gevels in baksteen en natuursteen. Clermont, Charneux, Aubel, Montzen, Herve, … behielden hun charme van ver vervlogen tijden en verenigden in harmonie oude gebouwen met moderne kenmerken.

Een wandeling hier vormt dus een constante verrijking, want afgezien van de typische huizen ontdekt u hier ook kerken, kapellen, oude kruisbeelden, en tal van monumenten verspreid in het wallenlandschap. Maar als de stenen op het plateau een ziel hebben, hebben de zielen ook een gezicht. Het zijn de mensen uit het verleden en het heden die deze regio tot een bijzonder “Land” maken en hebben gemaakt. Hun originaliteit? Een merkwaardige maar volledige assimilatie van de elementen die een invloed uitoefenden op hun evolutie. De bewoners van het plateau zijn in de eerste plaats onafhankelijke, vrije mannen en vrouwen die zich goed voelen in hun vel. Ze zijn trotse, moedige, noeste werkers en ietwat perfectionist. Hoewel ze wat hun ideeën aangaat eerder behoudsgezind zijn, zijn ze vanuit economisch oogpunt heel ondernemend en avant-gardistisch. Ze houden van lekker eten en feesten stoort hen evenmin. Maar hoe dan ook komt de familie altijd op de eerste plaats! Echt, met dergelijke personages blijft de verveling ver uit de buurt. Tot slot bewaart het Plateau van Herve altijd een uitgelezen plaatsje voor traditie en folklore. We kunnen niet voorbij gaan aan de oude broederschappen van openbare bescherming zoals de « Broederschap van Sint-Hubertus » in Aubel, die haast vijf eeuwen oud is, of aan de gastronomische broederschappen zoals de Broederschap van Herve, de Heerlijkheid van Remoudou of nog de Broederschap van lev’gos. De « Cavalcade » van Herve, die meer dan een eeuw oud is, is een meesterstukje van Waalse folklore. En dan zijn er nog de spijkerbomen, de beurzen, markten, legendes,… Ja zeker, deze regio vloeit over van schatten uit het verleden, schatten die nog heel levendig zijn.

De vele waterlopen die in zilveren draden langs de hellingen van de heuvels naar beneden slingeren en hun weg door de valleien banen, een vruchtbare regio met boomvegetatie, een ontelbaar aantal kastelen en typische hoeven, charmante dorpen die tegen de hellingen aanleunen of verborgen liggen in de valleien, …dat is het land dat men in België algemeen het “Plateau van Herve” noemt.

Thomas Lambiet Historicus - Maart 2002

Geen wonder dat het “Land van Herve” voor ons één van onze favoriete wandelstreek is. Steeds weer worden we getroffen door de schoonheid van deze streek of het nu lente, zomer herfst of winter is steeds weer beleven we hier een prachtige wandeling met heel veel mooie gebouwen en kastelen, geschiedenis en erfgoed is hier overal te vinden, maar vooral de prachtige natuur trekt ons aan. Wandelen in het “Land van Herve” is genieten met volle teugen.