HERFSTWANDELING.

WANDELVRIENDEN RANSDAAL.

RANSDAAL.

Ransdaal (Ranzel) is een kerkdorp, gelegen in het Ransdalerveld in de gemeente Voerendaal, bij Ransdaal horen ook de buurtschappen Lubosch en Termoors. Ransdaal ligt op het Centraal Plateau op een hoogte van ongeveer 120 meter. De omgeving is zacht glooiend en op de lössbodem vindt men vooral landbouw, en enkele bescheiden stukjes bos, waaronder het Krekelbos. Het Centraal Plateau of Plateau van Schimmert is een plateau in het Heuvelland ontstaan is door de erosie van omliggende rivieren en beken. Het gebied is een golvende laagvlakte. Het plateau wordt aan de westzijde begrensd door het Maasdal, in het zuiden door het Geuldal, in het zuidoosten door de laagte Ransdalerveld tussen dit plateau en het Plateau van Ubachsberg, in het noorden het Plateau van Graetheide en aan de noordoostzijde door het dal van de Geleenbeek in het Bekken van Heerlen. Ten noorden van het Geleenbeekdal ligt het Plateau van Doenrade, ten zuidoosten aan de overzijde van de laagte van Ransdaal het Plateau van Ubachsberg en in het zuiden aan de overzijde van het Geuldal het Plateau van Margraten. Bij Ulestraten ligt de Wijngaardsberg, een berg van 130 meter hoog. Ransdaal is een prachtig dorp, in 1932 werd de Sint-Theresiakerk gebouwd, gebouwd van Kunradersteen, in traditionalistische stijl. De architect was Frits Peutz. De toren doet on-Limburgs aan, met een zadeldak. Enkele typisch Limburgse carréboerderijen en vakwerkhuizen, met name aan de Ransdalerstraat zijn de moeite waard om even te bekijken. Op onze tocht komen we verschillende wegkruizen tegen, aan de Delkesweg, aan de Kampstraat-Ransdalerstraat, aan de Koulenbergsweg en Karstraat-Midweg bijzonder is hoe hier deze wegkruizen bewaard en onderhouden worden meestal met een groen perkje errond perfect onderhouden. De traditie in ere gehouden. Ook verschillende 18e en 19de eeuwse hoeven al dan niet in vakwerk en baksteen. We wandelen door het dorpje en komen zo in het volgende dorp Schoonbron. Oude kaarten vermelden de plaats als Schonboren (1840) en Schoonborn (1866 en 1924). De naam stamt vermoedelijk af van de zuivere bron die hier ontstond. Deze bron loopt richting de Geul. Aan de zuidwestzijde van het gehucht ligt de Sousberg. Verder stroomt door Schoonbron de Scheumerbeek. Ook hier enkele prachtige oude hoeven 1784 draagt er eentje als jaartal ook de kapel in kunradersteen is bijzonder.

KUNRADERSTEEN

Kunradersteen kan omschreven worden als een kalksedimentgesteente. Kalksteen ontstaat doordat skeletten van zeedieren naar de bodem zakken en zich ophopen. Onder invloed van tijd, druk en temperatuur zijn deze sedimenten verhard tot gesteente. Kunradersteen lijkt op mergelkrijtgesteente (of ‘Limburgse mergel’), maar is veel harder omdat het veel compacter is en geen klei bevat. Vanaf de Romeinse tijd is Kunradersteen gebruikt voor de bouw van boerderijen, bruggen, kastelen, kloosters en kerken. Andere benamingen voor Kunradersteen zijn onder meer: Kunrader Kalk, Kunrader Steen, Kundersteen, Kalk van Kunrade, Kunrader Kalksteen, Krijt van Kunrade, Kunrader Krijt en Kundersjtee.

We wandelen verder en komen in Schin op Geul en in het buurtschap Engwegen is de naam van een straat, de buurtschap ligt in het dal van de Geul aan de voet van de in wielerkringen bekende helling Keutenberg aan de zuidkant van de buurtschap. Ook ligt Engwegen aan de voet van de Sousberg dat aan de westkant van de nederzetting ligt. Engwegen telt 10 boerderijen en huizen. Bij Engwegen ligt de voormalige Groeve Keutenberg, een geologisch monument. Wat verder komen we aan de Gronschenpret en bron, langs de rivier hier is het prachtig om te wandelen en zo komen we aan het kasteel van Wijlre.

Het huidige kasteel is een herenhuis gelegen op een omgracht terrein. Het hoofdgebouw heeft twee verdiepingen, is opgetrokken uit bakstenen met afwisselend mergelbanden als speklagen en het heeft een schilddak voorzien van een dakruiter. Op de zijgevel aan de straatzijde is een opvallend grote zonnewijzer en aan de achterzijde zijn enkele terrassen uit 1910. Het kasteel heeft een voorplein dat vanaf de straatzijde bereikbaar is via poort voorzien van een oude wapensteen en een stenen boogbrug. Aan het voorplein liggen verder drie van een mansardedak voorziene dienstvleugels uit de 18e eeuw. Rondom het kasteel ligt een prachtige tuin in landschapsstijl die is ontworpen en aangelegd in 1810 door de bekende Maastrichtse architect en stadsbouwmeester Mathias Soiron (1748-1834).

Wat verder de Brouwerij Brand. De oudste brouwerij van Nederland. Verder met onze tocht. We komen op de rustpost. Na de rust en een babbel met onze wandelvrienden gaan we verder het tweede gedeelte brengt ons door de prachtige natuur van de omgeving, zon, blauwe luchten en herfstkleuren maken dit gedeelte zeker de moeite waard. We zien in de verte de monumentale windmolen “ Op de Vrouweheide”,

De molen “ Op de Vrouweheide” is een typische beltmolen. Een belt ( berg) werd gezocht om meer wind te vangen voor de wieken. De molen is gedeeltelijk in belt gebouwd. De molen is door vele molenaars bemalen. In 1925 kocht molenaar Vaessen de windmolen. De nieuwe eigenaar had in Ubachsberg al een elektrische maalderij, hierdoor werd er met de windmolen steeds minder gemalen. Tijdens de 2e wereldoorlog raakte de molen buiten gebruik en werd deze ingericht als waarnemings c.q. uitkijkpost door de Engelse soldaten. In 1955 werd de molen gerestaureerd en geëxploiteerd tot eind 1975 als café- restaurant. In 1976 kocht de huidige eigenaar de windmolen en liet deze inrichten tot woning. In 1989 werd gestart met de molenbouwkundige restauratie, die in 1990 werd voltooid.

We wandelen verder door het prachtige landschap tot de kerk van Ransdaal op duikt en zo komen we aan het einde van een prachtige wandeling.