Over filosofie en fotografie Afwisselende teksten over filosofie en fotografie en teksten met een knipoog.
01-10-2008
Waarden en Normen of Voor-Waarden en Conformen?? (2)
Over Dareios, een Persische grootvorst en staatshervormer, bericht Herodotus het volgende : Dareios vroeg aan de Kallatiërs, een volk uit India , hoeveel geld het hun waard was om hun dode ouders te verbranden. Zij reageerden vol afschuw op deze vraag. Zij vonden het dood-gewoon hun dode ouders op te eten. De Grieken gruwden daarentegen weer op hun beurt van deze gewoonte , omdat zij gewoon waren hun dode ouders te verbranden. Met dit voorbeeld ( en er zijn er nog vele andere te noemen) is duidelijk dat verschillende culturen er verschillende gewoontes op na houden en daaraan hun normenwerelden conformeren die onderling grote verschillen vertonen. De Leidsche rechts- filosoof Kinneging (1962) meent echter, dat achter die diversiteit van normen universele morele richtlijnen(waarden) voor het menselijke bestaan schuil gaan onafhankelijk van tijd en plaats. Bij het hierboven omschreven voorbeeld is dan de norm weliswaar tegengesteld maar de achterliggende waarde dezelfde nl.: eerbied hebben voor je ouders.!!
Dit overdenkende komt dan bij mij weer een mentale uilenbal ( of is het uilebal, dat leer ik maar nooit) naar boven en wel "Hoe zit dat dan met bijv. de vrouwenbesnijdenis?? Welke waarde zit er dan achter , of liever gezegd , onder deze afschuwelijke mensonterende culturele norm: Rechtvaardigheid, eerlijkheid, respect, eerbied , medemenselijkheid ?? U mag het zeggen.?!? Eerlijk gezegd word ik er misselijk van , vandaar die bal.
Zo, tijdens de vakantie heel wat gelezen, maar geen filosofie. Maar ondanks het feit , dat je o.a. de vakantie kunt gebruiken om je hoofd eens lekker leeg te maken, moet ik bekennen , dat mij dat maar moeilijk lukt. Hoe doen mensen dat toch. Mediteren?? Het lukt mij niet, misschien ook wel omdat ik het niet wil. In zo'n kleermakerszit met je ogen dicht, ik moet er niet aan denken. En , hoeps , daar ga ik al , ik moet er wel aan denken. Mijn kop zit , denk ik , niet alleen vol met gaten maar ook met allerlei gedachten-spagaten. Je maag leeg maken ,ok, daar kan ik me in vinden. Je strot met een vinger naar binnen en het vomeren kan beginnen. Maar met mediteren je brein vomeren, ik geloof niet dat ik dat ooit zal leren. Wel heb ik een poging tijdens mijn vakantie in die richting gedaan. Ver weg van mijn eigen-wijsgerige omgeving ( je practica-gnosis, zoals Merleau Ponty dat noemt) blijven de zwaar op mijn brein liggende brokken toch maar komen. Om het wat smakelijker te houden,noem ik ze liever mentale uilenballen. De eerste bal (zie opschrift ) ligt al voor het oprapen. Als u er toch geen trek in hebt, gewoon laten liggen.
Wanneer u erop gaat letten worden wij op elk gebied van ons ingewikkeld bestaan omgeven door "kwalitatieve sprongen" Wij kennen daarvoor vele volksuitdrukkingen, die dit phenomeen kort en krachtig weergeven zoals : De tijd heelt alle wonden Komt tijd komt raad Het hebben van de zaak is het einde van 't vermaak Een verleende gunst wordt na enige tijd een recht hebben op die gunst. Het buitengewone wordt op den duur heel doodgewoon. etc, etc.
Het zal u niet veel moeite kosten hier nog vele aan toe te voegen.
Er is echter één gebied waar dit mechanisme een bizondere plaats krijgt toebedeeld en wel de godsdienst met alle daarmee verwant zijnde (bij)verschijnselen. Daar is veel heibel en "geduvel' bij ontstaan en wel op het moment ,waarop we van het kwantitatieve veelgodendom (polytheïsme) overgesprongen zijn naar het kwalitative eengoden (ver)dom (monotheïsme). Hier dus een springen in omgekeerde richting nl. van veel naar een. In de antieke culturen en ook ver daarvoor zoals o.a bij Grieken, Romeinen, Egyptenaren had bijna iedereen zijn eigen goden en godinnen , die door de bevolking als even waar werden beschouwd en door de magistraat als even nuttig. Godsdienstoorlogen waren hier dan ook onbekend. Het gedonder begon pas echt toen het monotheïsme zich liet gelden bij bijv het Christendom, Islam en Boedhisme. Omdat wij allemaal , zoals de theoloog Kuitert zegt , aan een ongeneeslijke ziekte lijden :HET GELOOF, zoeken we daarvoor in onze (wan)hoop naar een therapie die geloofs-leven-verlengend is. De voortschrijdende wetenschap heeft van de antieke goden nl. BIJ- goden gemaakt. Deze op de natuur zetelende onoverzichtelijk goden (water, zon , lucht en aarde) werden onttroond en vervangen door één "overzichtelijke" god met bijsluiters en al zoals Bijbel, Koran en zo meer. Geen gesol en gedol meer met idolen. De overvloed van weleer veranderde in een dunne spoeling van één heer, die door het infuus van de cultuur , waarin je grootgroeide , werd toegediend. Pausen , Imams en Dominees en ander "goede" herders-zorgden als artsen voor de verdoving en hielden daarmee de schare op de been. Maar bij het voortschrijden der tijden en wetenschappelijke inzichten verschenen de sceptici, agnosten en atheïsten op het toneel, die dit vredige wereldbeeld verstoorden. Als bijzondere scherpslijpende geesten onderwierpen ze het infuus aan een ingrijpende analyse en conststeerden dat het een nepmedicijn was (een placebo) en dat uitspraken over een opperwezen onwaar zijn en het geloof daarin onzinnig was. De "verlichte" geesten brachten al hun scherpslijpende ratio's in stelling tegen de in hun ogen kwakzalvende en zemelende heelmeesters/ressen in. Het werd een dolle boel met een hoog welles/nietes gehalte. Een gevecht van het rationele kennen tegen het intuïtieve zekere weten, waarbij al snel in het vreselijke tot bloedens toe gestreden werd/wordt om het wel - of niet bestaan van een God, Alah , Boedda enzomeer. Een hopeloos gevecht omdat het nooit tot een eindbeslissing komt . Het is een soort tennissen zonder net of voetballen op een veld zonder doelen , hoogspringen in het duister. Ik ga hier niet verder in op de vraag of er nu wel of niet niet een opperwezen bestaat. Daarover heb ik in enkele voorgaande blogs al uitvoerig gesproken. Wij zijn tot nu toe de enige wezens( dieren kunnen dat niet ) die deze zijnsvraag kunnen stellen . Elk antwoord hierop is tegelijk waar en onwaar en valt daarmee buiten ons denkvermogen. En daarmee wordt die zinvolle vraag onmiddellijk weer een zinloze en dat grijpt diep in op ons eigen bestaan. Op dit vlak leidt elk overtuigen tot aftuigen. Kunst en muziek symbolen en rituelen ( en dan bedoel ik niet de radio actieve afval ) kunnen , als je geluk hebt iets van dat ondenkbare en onzegbare tonen. Hier is zwijgen pas echt goud. En daarmee moeten we het maar doen!
Zo , nu eerst op zomerreces en D? V tot september.
