In de lente leidt de uurverandering tot meer hartinfarcten, terwijl het winteruur het omgekeerde effect heeft, dit meldt de Artsenkrant.
Twee Zweedse onderzoekers, Imre Janszky en Rickard Ljung (Stockholm), onderzochten de invloed van de uurverandering op het aantal diagnoses van hartinfarct. Hiervoor hebben ze het aantal hartinfarcten gedurende de eerste zeven dagen na de uurverandering vergeleken met die van de weekdagen twee weken ervoor en erna. Ze maakten daarbij gebruik van het Zweedse infarctregister dat deze hartinfarcten sinds 1987 bijhoudt.
De onderzoekers ontdekten dat tijdens de eerste drie dagen na de uurverandering in de lente het aantal infarcten significant gestegen was met 5%. Deze uurwisseling treedt in Europa op de laatste zondag van de maand maart, waarbij de tijd een uur later wordt ingesteld. Daarentegen noteerden ze na de uurwisseling in de herfst, het laatste weekend van oktober, als de tijd met een uur vertraagd wordt, op maandag een risicodaling. Over de hele week is deze daling minder belangrijk dan de stijging die in de lente wordt waargenomen.
Het effect van de uurwisseling in de lente is iets meer uitgesproken bij vrouwen dan bij mannen, terwijl in de herfst het omgekeerde wordt waargenomen. De invloed van de uurwisseling is veel duidelijker merkbaar bij mensen onder de 65 jaar dan bij oudere personen.
Gevaarlijke maandag Volgens de auteurs is de meest plausibele uitleg het tekort aan slaap met zijn nadelige werking op het hart- en bloedvatenstelsel. Experimentele studies hebben aangetoond dat dit negatieve effect gepaard gaat met een overheersing van het stressgerelateerde zenuwstelsel en met een stijging van ontstekingsveroorzakende stoffen in het bloed. "Volgens onze gegevens zouden kwetsbare personen bruuske veranderingen van hun biologische ritme moeten vermijden."
Waarom zijn er meer risico’s op maandag? Door de mentale stress van een nieuwe werkweek en de verhoogde activiteit die ermee gepaard gaat, zeggen de Zweden. Het kan echter ook het gevolg zijn van het verstoorde slaap-waakritme tijdens het weekend.
De onderzoekers leggen ook de nadruk op het feit dat Westerlingen een chronisch slaaptekort hebben: tijdens de 20ste eeuw daalde de gemiddelde duur van de slaap van 9 naar 7,5 uren. "Daarenboven moet worden nagegaan of langere slaap wel voordelen biedt. Het feit dat bijkomende slaap tijdens de eerste werkdag na de overgang naar het winteruur een beschermende functie heeft is wel een eigenaardige ontdekking."
Studies over slaapagenda suggereren dat tijdens het weekend de mensen meestal later gaan slapen en opstaan. Het vroegere opstaan de eerste weekdag, evenals het kleine slaaptekort dat ermee gepaard gaat, zijn een mogelijke verklaring van de nadelige invloed op hart en bloedvaten bij bepaalde personen. Het zou dan ook logisch zijn dat deze werking minder uitgesproken is tijdens de winteruurwisseling.
Studies moeten uitmaken of een stabieler ontwaak- en inslaapmodel tijdens de week of een later ontwaken op maandag een aantal hartinfarcten kan voorkomen.
Meer over de gevolgen van de zomertijd: klik hier.
Bron: Artsenkrant 18/11/2008, nr 1956. Martine Versonne NEJM 2008;359:1966-8
|